Filozofia architektury

Filozofia architektury jest dziedziną filozofii , że badania teoretyczne fundamenty, praktyki i dzieł architektury . Filozofia architektury jest bardziej szczegółowo zainteresowana myślą architektoniczną, produkcją dzieł i jej miejscem w sztuce w ogóle, w trzech głównych aspektach: estetycznym , społecznym i funkcjonalnym. Jest nierozerwalnie związany z refleksją nad przestrzenią . Jedną z najstarszych teorii, które do nas dotarły, jest traktat Witruwiusza o architekturze . Istnieją różne filozofie architektoniczne, charakterystyczne dla głównych nurtów historii estetyki, rozwijane zarówno przez filozofów, jak i architektów .

Historia

Starożytna estetyka

W okresie starożytności grecko-rzymskiej powstały wielkie dzieła, które stanowiły kamień milowy w historii architektury . Równolegle rozwija się myśl teoretyczna o architekturze . W starożytnej Grecji , filozof Arystoteles bierze sprawy architektury wydedukować jego definicję produkcji artystycznej. On pisze :

„A ponieważ architektura jest sztuką i jest w istocie pewną dyspozycją do wytwarzania, której towarzyszy reguła, i nie ma sztuki, która nie byłaby dyspozycją do produkcji, której towarzyszy reguła, ani takiej dyspozycji, która nie jest sztuką, będzie tożsamość między sztuką a skłonnością do produkcji, której towarzyszyć będzie ścisła reguła. "

W czasach rzymskich , architekt Witruwiusz pisał największy traktat, który ma przyjść do nas, De architectura lub na architekturze .

Jest też krótki tekst poświęcony architekturze w encyklopedii z Pliniusza Starszego , w Naturalis Historia lub Natural History . Rzymski historyk wspomina znanych architektów, Chersiphron do świątyni Artemidy w Efezie , Filon z Aten do swojego arsenału w Pireusie , Ctesibios dla jego sztuki hydrauliki , a wreszcie Dinocrates dla swoich planów miasta Aleksandrii. .

Gotycka i średniowieczna architektura scholastyczna

Filozofia oświecenia

Architekt i teoretyk Jacques-François Blondel jest odpowiedzialny za napisanie artykułów „Architekt” i „Architektura” Encyklopedii w reżyserii Diderota i d'Alemberta w wydaniu z 1751 r. Napisał ponad 500 artykułów i narysował wiele tablic w tej dziedzinie architektury, aż do jego odejścia z encyklopedycznego biznesu w 1759 roku.

Blondel przypomina greckie pochodzenie słowa „architekt” - αρχιτεκτων - co oznacza „główny pracownik” . I dodaje: „Przez tą nazwą rozumie się człowieka, którego pojemność, doświadczenia i rzetelności zasługują na zaufanie ludzi, którzy budują . ” Francuzi uważają, że architekci posiadający te cechy są „użyteczni dla społeczeństwa” .

Romantyczna estetyka

Arthur Schopenhauer , niemiecki filozof należący do romantyzmu i wielki filozof sztuki, studiował architekturę w swoim arcydziele Świat jako wola i jako reprezentacja . Pisze, że „Dzieła architektury, w odróżnieniu od dzieł innych sztuk, bardzo rzadko mają cel czysto estetyczny” . Architektura ma cele utylitarne, musi być funkcjonalna. Jej ograniczenia są bardzo silne, ale z drugiej strony architektura jest zawodem „honorowym”, ponieważ jest niezbędna dla człowieka. Schopenhauer szczególnie ceni architekturę „Indii, Egiptu, Grecji i Rzymu”  ; wspomina także o architekturze gotyckiej .

Schopenhauer interesuje się również hydrauliką , na przykład wykorzystaniem fontann i kształtowaniem krajobrazu . Podaje kryteria piękna sztuki ogrodniczej: „Aby krajobraz był piękny, musi łączyć przede wszystkim wielkie bogactwo naturalnych wytworów; każdy z nich musi być wtedy wyraźnie wyodrębniony, wyraźnie wyróżniony, z poszanowaniem jedności i różnorodności całości ” .

Jeśli chodzi o Fryderyka Nietzschego , to w Twilight of the Idols z 1888 roku poświęcony architekturze . Podejście jest podobne do Schopenhauera, a mianowicie definiuje i pozycjonuje architekturę w odniesieniu do innych sztuk za pomocą swojej filozofii. Architektura stanowi wyjątek od nietzscheańskiej dwoistości apollińskiej i dionizyjskiej, opracowanej w 1872 r. W Narodzinach tragedii . Apollińczyk i dionizyjski to dwa rodzaje upojenia artystyczną finalnością: apollińczyk wyraża się snem , zdystansowaną kontemplacją dzieła, aw dionizyjskim artysta jest jednością z produkcją artystyczną, sam staje się dziełem sztuki. . Innymi słowy, Dionizyjczyk to rodzaj ekstatycznego transu silnie związanego z muzyką i rytmem . Tragedia , z kolei, stanowi najwyższą unii apollińskim i dionizyjskiego.

Odnośnie architektury Nietzsche pisze:

„The architekt reprezentuje ani stanu dionizyjski, ani stan apolliński: z nim, to jest wielkim aktem woli, wola, która przenosi góry, zatrucie wielkiej woli, która aspiruje do sztuki. Najpotężniejsi ludzie zawsze inspirowali architektów; architekt zawsze był pod sugestią władzy. Budynek musi ukazywać dumę, zwycięstwo nad grawitacją, wolę władzy; architektura to rodzaj elokwencji władzy zawartej w formach, która czasem dzierży perswazję, czasem pochlebstwa, a czasem po prostu imperatyw. "

Architektura ma to wspólnego z innymi sztukami, że opiera się na „pijaństwie” , ale to, co ją wyróżnia, to bezpośrednie wyrażanie woli władzy , czyli tendencja do ekspansji i dominacji, która jest tutaj wywierana na materii i przeciw „grawitacji” . W tym sensie architektura jest walką, oporem, ideą, którą ponownie znajdziemy w pracy Martina Heideggera w odniesieniu do greckich świątyń .

Estetyka analityczna

Współczesne myślenie

Uwagi i odniesienia

  1. Arystoteles 1997 , s.  283.
  2. Pliniusz Starszy 1877 , s.  299-300.
  3. Blondel 2017 .
  4. Blondel 2017 .
  5. Blondel 2017 , raport krytyczny.
  6. Schopenhauer 1912 , str.  225.
  7. Schopenhauer 1912 , str.  226.
  8. Nietzsche 1986 .
  9. Nietzsche 2011 , s.  69.
  10. Heidegger 1986 .

Zobacz też

Bibliografia

Antyk, średniowiecze, renesans Oświecenie i romantyzm Modernizm
  • Adolf Loos ( przetłumaczony  z języka niemieckiego), Ornament i zbrodnia: i inne teksty , Paryż, Payot & Rivages ,2015, 221  s. ( ISBN  978-2-7436-2982-3 ).
  • Céline Poisson ( reż. ), Think, draw, build: Wittgenstein and architecture , Arles, Éditions de l'Élat,2007, 254  pkt. ( ISBN  978-2-84162-149-1 ).
  • Paul Valéry , Eupalinos or the Architect, Soul and Dance, Dialogue de l'Arbre , Paryż, Gallimard , wyd.  "Poezja",1970, 192  pkt. ( ISBN  978-2-07-030283-3 ).
  • Ludwig Wittgenstein i Paul Engelmann ( przetłumaczone  z niemieckiego przez François Latraverse), Listy, spotkania, wspomnienia , Arles, Éditions de l'Élat,2010, 320  s. ( ISBN  978-2-84162-183-5 ).
  • Ludwig Wittgenstein ( tłum.  Gilles-Gaston Granger ), Tractatus logico-filozoficus , Paryż, Gallimard , pot.  "Telefon",2001, 128  str. ( ISBN  978-2-07-075864-7 ).
Współczesne myślenie
  • Alain , System Sztuk Pięknych , Paryż, Gallimard ,1983( 1 st  ed. 1920), 378  , str. ( ISBN  978-2-07-025424-8 ).
  • Jean Attali, Plan i szczegół: filozofia architektury i miasta , Nîmes, Jacqueline Chambon,2001, 286  str. ( ISBN  978-2-87711-232-1 ).
  • Gaston Bachelard , Poetyka przestrzeni , Paryż, PUF , pot.  "Kwadryga",2012( 1 st  ed. 1957), 228  , str. ( ISBN  978-2-13-060677-2 , czytaj online ).
  • Jean Baudrillard i Jean Nouvel , Singular Objects: Architecture and Philosophy , Paryż, Calmann-Lévy ,2000, 123  s. ( ISBN  978-2-7021-3043-8 ).
  • Philippe Boudon , O przestrzeni architektonicznej: Esej o epistemologii architektury , Marsylia, Parenthèses, wyd.  „Eupalinos”,2003, 160  pkt. ( ISBN  978-2-86364-621-2 , czytaj online ).
  • Antoine Burret, Tiers lieu: et plus si affinités , Limoges, FYP éditions,2015, 176  str. ( ISBN  978-2-36405-126-3 , czytaj online ).
  • Anne Cauquelin , L'Invention du paysage , Paryż, PUF , coll.  "Kwadryga",2004, 160  pkt. ( ISBN  978-2-13-061951-2 ).
  • Françoise Choay , Reguła i model: O teorii architektury i urbanistyki , Paryż, Seuil ,1996, 384  pkt. ( ISBN  978-2-02-030027-8 ).
  • Françoise Choay, Urbanistyka, utopie i rzeczywistości  : antologia , Paryż, Seuil ,2014, 464  str. ( ISBN  978-2-7578-4439-7 ).
  • Mona Chollet , Chez soi: A domestic space odyssey , Paris, Zones ,2015, 330  s. ( ISBN  978-2-35522-077-7 ).
  • Benoît Goetz ( pref.  Jean-Luc Nancy ), La Dislocation: Architecture and Philosophy , Paryż, Verdier,2018, 336  str. ( ISBN  978-2-86432-976-3 ).
  • Benoît Goetz, Teoria domów: mieszkanie, niespodzianka , Paryż, Verdier,2011, 218  s. ( ISBN  978-2-86432-664-9 ).
  • Martin Heidegger ( tłum.  Wolfgang Brokmeier), Ścieżki prowadzące donikąd , Paryż, Gallimard ,1986( 1 st  ed. 1950), 476  , str. ( ISBN  978-2-07-070562-7 ).
  • Martin Heidegger ( przetłumaczony  André Préau), Eseje i konferencje , Paryż, Gallimard ,1980, 378,  str. ( ISBN  978-2-07-022220-9 ).
  • Martin Heidegger ( przekład  z niemieckiego Didier Franck ), Uwagi o sztuce, rzeźbie, przestrzeni , Paryżu, Payot & Rivages ,2015( 1 st  ed. 1964), 60  , str. ( ISBN  978-2-7436-3186-4 ).
  • Mickaël Labbé (red.), Filozofia architektury: Formy, funkcje i znaczenia , Paryż, Vrin,2017, 336  str. ( ISBN  978-2-7116-2743-1 ).
  • Didier Laroque , Sublime and architecture: research for an esthetic , Paris, Hermann ,2010, 130  str. ( ISBN  978-2-7056-7054-2 ).
  • Michel Serres , Living , Paryż, Le Pommier ,2011, 192  pkt. ( ISBN  978-2-7465-0569-8 ).
Wirtualna architektura
  • Anne Cauquelin, The Site and the Landscape , Paryż, PUF , wyd.  "Kwadryga",2013, 216  str. ( ISBN  978-2-13-060895-0 ).
  • Jean-Francois Lucas „  Figury mieszkańca na wirtualnym  ” Science gier , n O  10,2018( czytaj online , dostęp 18 maja 2019 ).

Powiązane artykuły