Mannerism jest ruch artystyczny, który rozciąga się pomiędzy 1520 (śmierć malarza Raphael ) i w 1580 roku . Była to reakcja zainicjowana przez worek Rzymie w 1527 roku , który wstrząsnął humanistyczny ideał z renesansu . W przeciwieństwie do poprzednich ruchów artystycznych nie ogranicza się już do Włoch . Rozprzestrzenił się w Europie, gdzie trwał do 1610 roku.
Przejawia się głównie w malarstwie . Rzeźba, już uwolniona od wszelkich przeszkód, po prostu podąża swoim biegiem i nie ma prawie żadnej architektury stricte manierystycznej.
Termin „manieryzm” wywodzi się z włoskiego manierismo (od określenia bella maniera ), w znaczeniu charakterystycznego dotyku malarza w opozycji do zasady naśladowania natury. Pod tym względem jest jednym z nielicznych nazwisk ważnych ruchów artystycznych uprawianych zwłaszcza za panowania Franciszka I er .
Manieryzm to reakcja na doskonałość osiągniętą w okresie Wielkiego Renesansu w przedstawianiu ciała ludzkiego i mistrzostwie w sztuce perspektywy (teoria Albertiego ). Jako taki, manieryzm był często określany jako „sztuka antyalberberyjska ”, zwłaszcza Pisanelli. Niektórzy artyści, skupieni wokół Julesa Romaina i uczniów Andrei del Sarto , starali się więc celowo zerwać z dokładnością proporcji, harmonią kolorów lub rzeczywistością przestrzeni, aby uzyskać nowy emocjonalny i artystyczny efekt.
Ale nie powinniśmy widzieć tylko manierystycznych artystów w zerwaniu w stosunku do renesansu . Poprzez cytaty i odniesienia twierdzą, że mają artystyczną więź z wielkimi malarzami renesansu, takimi jak Rafael , Michał Anioł , Leonardo da Vinci , a nawet Alberti .
Styl malarstwa manierystycznego został zainspirowany przez tych malarzy, w szczególności Michała Anioła ( Sąd Ostateczny) , znanego manierystycznym architektom i rzeźbiarzom z obrazów postaci o postawie zbliżonej do rzeźby.
Manieryzm jest dalej scharakteryzowany jako sztuka repertuarowa, w której artyści czerpią z formuł Rafaela lub Michała Anioła, aby zdefiniować swoje specyficzne słownictwo. Pięta z Watykańskiego Michelangelo tak przerobiona w „ NMP z długą szyją ” z Parmigianino około 1535-1540. Serpentine postać (lub figura serpentinata ) jest także formuła często cytowane w pracach Bronzino , zwłaszcza Noli me tangere od 1561. Ta figura w kształcie S stanowi nowy ideał dla manierystów, irracjonalny, łamiąc przy sztywność reguł matematycznych .
Manieryzm jest więc artystyczną grą zapożyczania, ale także grą kodów i często mętnych symboli. W ten sposób zwrócił się do literatów tamtych czasów, mnożąc aluzje i cytaty, ryzykując zatarcie kierunku prac i rozprzestrzenienie się na wyrafinowane sądy europejskie. Zatem w The Święta Anna Samotrzecia i cztery Świętych (1527-1529) przez Pontormo , dzieło przeznaczone do zdobić ołtarz klasztoru mniszek Sant'Anna w Verzaia w Florencja , ciemności i niepokoisz atmosferze, powtórzenia, zwłaszcza w figurach, ale także pozycja postaci, a także ich niematerialność, podają w wątpliwość prawidłową lekturę teologiczną ołtarza wierzącego. Fakt ten wywołał reakcję w samych zakonach Kościoła, który zarzucał manieryzmowi ten sztuczny aspekt i opowiadał się za powrotem do naturalizmu i dobrych formuł albertyńskich. Carracci zilustrowania tego powrót do klasycznych Renaissance.
Manieryzm wymaga więc znajomości tego, co istniało przed tym nurtem w historii sztuki, to znaczy w okresie Wielkiego Renesansu, a zwłaszcza w architekturze, gdyż architekt manierystyczny jest sprzeczny z zasadami harmonii wyznaczonej w okresie Wielkiego Renesansu.
Oto jak widzimy prace manierystyczne przedstawiające:
Stąd wśród cech manieryzmu znajdujemy w obrazie wiele przedstawień aktów, pojedynczych i złożonych pozycji, ale także nadmiernej muskulatury. Przedstawiony temat może być celowo niewytłumaczalny lub określony jako niezrozumiały. Scena główna jest umieszczona z tyłu kompozycji lub ukryta pośrodku innych postaci, które nie mają z nią żadnych powiązań. Ma na celu jedynie zilustrowanie talentów malarza. Perspektywy są maksymalnie powiększone, wymiary i skala są zniekształcone. Kolory są żywe dzięki swoim opozycjom.
Jeśli chodzi o architekturę, manieryzm jest sprzeczny z kodeksami dojrzałego renesansu, ponieważ działa w prawdziwym zerwaniu z harmonią, pozostawiając miejsce na drogie i błędne ozdoby.
W rzeźbie manieryzm definiuje przejście od frontalności w percepcji rzeźby Do poszukiwania różnych punktów widzenia. Poszerzone zostały sylwetki rzeźb. Celem jest obserwacja wokół rzeźby, w której każdy punkt widzenia jest wyjątkowy.
Józef w Egipcie z Pontormo znajduje się co Renaissance by rozważyć szereg przeciwstawnych kolorach ramy czasu i przestrzeni rozdarta. Rzeczywiście, ani ubrania postaci, ani budynki, ani nawet kolory tej sceny z Biblii nie są przedstawione zgodnie z kodami tamtych czasów. W tym sensie praca ta była nieporozumieniem, ale pozostała wiernym echem ówczesnego społeczeństwa.
Rosso Fiorentino , który był uczniem Pontormo w pracowni Andrea del Sarto, przyniósł maniera Florentine w Fontainebleau w 1530 roku, gdzie stał się założycielem francuskiego manieryzmu w XVI th century nazwie Szkoła z Fontainebleau .
Styl Fontainebleau , poprzez ryciny, transmitowana styl włoski manierystyczny do Antwerpii , północnej Europy , od Londynu do Polski , gdzie spadł na luksusowych produktów, takich jak jedwab i rzeźbione meble. Poczucie napięcia sterowało żywą ekspresją wyrażaną za pomocą symboli i alegorii, jednocześnie wydłużając proporcje kobiecego ciała, charakterystyczne dla tego stylu wydłużenia.
Ostatnia Wieczerza przez Jacopo Tintoretto jest przykładem dobrze z manierystycznym malarstwa, gdzie Jezus jest przedstawiony obok stołu, poza centrum. Przedstawione jest w nim wszystko, łącznie z Judaszem, który zakrywa go aureolą. Kolory, które wydają się jaskrawe, są używane do przedstawiania aniołów w chaotycznej atmosferze.
To samo dotyczy La montée au calvaire przez Toussaint Dubreuil który przedstawia także sceny religijne (Ukrzyżowania) w niejasnym atmosferze, z wielu różnych ujęć, które dają poczucie teatralności do tego malowania na płótnie.
Dostrzegamy również żywość kolorów i szerokość linii, charakterystyczną dla tego ruchu artystycznego. Toussaint Dubreuil jest jedną z głównych francuskich postaci szkoły w Fontainebleau .
Sąd Ostateczny Michała Anioła to jeden z fresków pokrywających dwie boczne ściany Kaplicy Sykstyńskiej. Został zamówiony przez papieża Klemensa VII od Michała Anioła i został zainaugurowany w 1541 roku. Dzieło to jest uważane za jedno z pierwszych emblematycznych dzieł manieryzmu. Jego powstanie jest skorelowane z wydarzeniem splądrowania Rzymu, które w dużej mierze przyczyniło się do powstania ruchu manieryzmu.
El Greco podchodził do scen religijnych z zaostrzoną manierą. Taka forma przesady wskazywałaby drogę od manieryzmu do renesansowego klasycyzmu.
Te pałac w Mantui, zbudowany przez Gonzagas w dawnej stadniny, został wyposażony i urządzony w 1525 roku przez Giulio Pippi, znany jako Jules Romain (1499/46). To najpełniejszy przykład manieryzmu.
Innym przykładem architektury manierystycznej jest Villa Farnese w Caprarola , na rzymskiej wsi.
Rozprzestrzenianie wydruków podczas XVI -tego wieku rozprzestrzenił stylu manierystycznym szybciej niż poprzednie stylów.
Miasto Antwerpii , w trakcie jego rozwoju XVI th wieku było ważnym ośrodkiem tworzenia manierystycznym. Manieryzm z Antwerpii był formą, w której style renesansowe zostały szeroko wprowadzone w Anglii , Niemczech i ogólnie w Europie Północnej i Wschodniej.
Wypełniona ozdobnymi romańskimi detalami brama wjazdowa do zamku Colditz jest budującym przykładem tego nordyckiego stylu.
Pod wieloma względami manieryzm zapowiada trendy w architekturze barokowej .
Główni przedstawiciele nurtu manierystycznego:
W XX th century, cała szkoła filmowych studyjnych zastosowań - przez analogię - pojęcie manieryzmu do rachunku za przekazywanie prób estetyczny filmu „Classic” - jak na przykład recykling Alfred Hitchcock przez De Palma .