Inne nazwy | Kultura łotewska drugiej epoki żelaza |
---|---|
Tytułowe miejsce | Stanowisko archeologiczne La Tène ( Szwajcaria ) |
Autor | Hans Hildebrand (1872) |
Rozkład geograficzny | Europa |
---|---|
Kropka | Epoka żelaza |
Chronologia | około 450-25 pne. J.-C. |
Podziały
Stara La Tène (-400 / -300)
Średnia La Tène (-300 / -100)
Niedawna La Tène (-100 / -25)
Typowe obiekty
Carnyx · moment obrotowy · pochówek rydwanu · hełm Negau · anteny sztyletowe
Kultura La Tène , czyli drugiej epoki żelaza , jest kulturą archeologiczną, która rozwinęła się w Europie między około450 i 25 pne J.-C.Uważany za apogeum kultury celtyckiej , zastąpił kulturę Hallstatt (1200 w 500 pne J.-C.), A zakończył z podbojem rzymskim w Galii oraz z germańskich migracji na południu dzisiejszej Niemczech. Jego nazwa pochodzi od stanowiska archeologicznego La Tène odkrytego w 1857 roku w Marin-Epagnier nad brzegiem jeziora Neuchâtel w Szwajcarii . La Tène podaje przymiotnik „Latenian (ne)”.
Wykopaliska La Tène rozpoczęto w 1857 roku, przed korektą wód Jury, która obniżyła poziom jeziora Neuchâtel o prawie 3 metry. Prowadzeni przez Hansa Koppa, rybaka i kolekcjonera przedmiotów, a pod przywództwem pułkownika Friedricha Schwaba , pozwolili na odkrycie wielu broni (mieczy) i ozdób.
W 1863 r. Szwajcarski archeolog Ferdinand Keller zinterpretował szczątki jako pozostałości celtyckiej wioski na palach (wpływ prac Pierre'a Jean Édouard Desor na „ miasto nad jeziorem ”), publikując swoje wnioski w 1868 r. W swoim pierwszym raporcie o szwajcarskich palach . ( Pfahlbaubericht ).
Pierre Jean Édouard Desor , geolog z Neuchâtel, uważa to miejsce za fabrykę broni zbudowaną na palach, a następnie zniszczoną przez wroga. Émile Vouga ujawnił szereg obiektów w kanale paleo iw 1885 opublikował Les Helvètes à La Tène , syntezę, a następnie La Tène, szwajcarskie oppidum Victora Grossa w 1886. Oficjalne badania komisji wykopaliskowej (1907- 1917), w reżyserii Williama Wavre , a następnie Paula Vougi od 1909 roku, zakończyła się opublikowaniem w 1923 roku La Tène: monografii stacji, która wysunęła hipotezy dotyczące magazynu, punktu kontrolnego czy celnego.
W 2007 r. Przeprowadzono przegląd dokumentów finansowany przez Szwajcarski Fundusz Badawczy, w wyniku którego ukazała się publikacja La Tène: la recherche - les questions - les Answers .
Muzeum Archeologiczne Laténium , otwarte w 2001 roku, posiada „otwarte rezerwaty”, w których można obejrzeć pozostałości La Tène.
Miejsce to przyniosło dużą liczbę obiektów i kilka protohistorycznych siedlisk . Nazwa pochodzi od drugiej epoki żelaza w 1872 roku, kiedy szwedzki archeolog BE Hildebrand opracował chronologię europejskiej protohistorii , podczas gdy starożytna epoka żelaza została nazwana kulturą Hallstatt .
Interpretacja, która do dziś dominuje, jest taka, że jest to miejsce ofiar: dwa mosty, które przecinały starożytną rzekę Thielle, są punktami ofiarnymi wrzucanymi bezpośrednio do wody rozległego sanktuarium. Na zewnątrz lub kult był praktykowany z platform ofiarnych na mostach i na których składano ofiary z wojowników.
W 1881 roku Otto Tischler zaproponował podzielenie okresu La Tène na trzy fazy według kształtu mieczy i strzałek:
System ten został następnie wykorzystany jako podstawa dla chronologii regionalnych.
Niemniej jednak okres ten został ponownie podzielony na cztery fazy przez Paula Reinecke w 1902 r. Dla Niemiec i przez Josepha Déchelette, który poprawił chronologię Tischlera w 1914 r. Dla Francji. Déchelette dodaje w szczególności fazę „Tène IV” dla Wysp Brytyjskich :
W 1944 roku Paul Jacobsthal opublikował swoją chronologię w Early Celtic Art . Opiera się na obserwacji czterech stylów artystycznych charakterystycznych dla przestrzeni celtyckiej:
F. Olmer nie oddziela Tene D2 (b) od samego początku okresu augustowskiego (27 pne - 14 ne).
Kultura celtycka La Tène dotarła do całej Galii (między Garonną a Sekwaną) około -500, Hiszpanii (Celtiberowie) około -500, na Bałkanach , w Grecji (zdobycie Delf w -279 ), Azji Mniejszej ( Galacjanie w - 275 ).
W konsekwencji kryzysu wewnętrznego, reorganizacji obwodów handlowych lub z walkami między Greków i Etrusków zwalczania handlu, cytadele tych Celtów z pierwszej epoki żelaza , płuc stosunków handlowych, zostały porzucone jeden po inne w kierunku - 500 na rzecz bardziej wiejskiego stylu życia zdominowanego przez wodza wojowników. Regiony wyróżniają się nowymi centrami cywilizacji celtyckiej w V -tego wieku: Ren (kultura Hunsrück - Eifel ), przy czym Bohemian The Champagne i Ardeny . Zwyczaje i produkcje podlegają powolnej ewolucji. Okaże stamnos Etrusków (wazy zawierający czysty wino) w bogatych grobach V th wieku Motte-Valentine ( Haute-Marne ) lub Altrier ( Luksemburg ). Lustro przywiezione z Etrurii , lub jego imitacji, jest częste w pochówków kobiecych ( Uetliberg , niedaleko Zurychu , Motte-Saint-Valentin). Meble pogrzebowe sugerują mniejsze różnice społeczne między potężnymi a resztą ludzi. Import śródziemnomorski spada, biżuteria jest mniej okazała. Pochówki wodzów tracą swoją monumentalność, zachowując przy tym ich typowe wyposażenie: sztylet paradny ustępuje miejsca pełnemu ubiorowi wojownika, dwukołowy rydwan, lżejszy i szybszy, zastępuje platformę paradną.
W Szampanii na rozległych cmentarzach drugiej epoki żelaza znajdują się, znak gęstej populacji, płaskie grobowce bez kurhanów, wykopane w kredowej ziemi. Odłamki ceramiki przedstawiają regionalne znaki „Marl” (wazon Cheppe). Z oinochoai Etrusków (Somme-Bionne, Somme-Tourbe, Eigenbilzen i Sept-Saulx) poświadczają relacje z Etrurii. Najważniejsi ludzie (150 grobów) są pochowani na dwukołowym rydwanie, zwykle uzbrojonym i noszą spiczasty hełm z brązu. Liczniejsi piechurzy zachowują tylko swoją broń: miecze, włócznie i oszczepy. Kobiety mają klipsy do pasków, strzępki i biżuterię, taką jak moment obrotowy , który noszony od wieku młodzieńczego wydaje się mieć święte znaczenie. V th wieku i na początku IV XX wieku cieszyć się stabilnym, wrażliwą na produkcjach. Społeczeństwo wydaje się dość egalitarne. Wyraźna przewaga kobiecych grobów świadczy jednak o stopniowym odchodzeniu mężczyzn.
Oppida datowane na La Tène, zostały zidentyfikowane w Belgii, w Ardenach , w Canteleux, niedaleko Chièvres , w miejscu zwanym Chession, niedaleko Han-sur-Lesse , w Belvaux, Flobecq , Gilly -Ransart, Gougnies , Orchimont , Sinsin i Montagne Saint-Pierre . Centrum schistose wyżyn Ardenów było gęsto okupowane około 480/470 pne przez Celtów. Ich kultura jest nam znana głównie dzięki pozostałościom grobowym (grobowcom), które znajdują się w Ardenach. Zidentyfikowano około 150 miejsc o łącznej powierzchni prawie 600 kopców. Pochodząc ze środkowej doliny Renu i prawego brzegu na północ od Menu, Belgowie przybyli do regionu około -300. Wypierają tam Galów.
Koniec okresu La Tene jest naznaczona początku pryncypatu od Augusta w 29 pne. BC Podczas gdy wojny galijskie (między 58 a 51 rokiem pne ) wyznaczają przechylające się wewnętrzne narody Galii na orbicie rzymskiej, archeolodzy generalnie zgadzają się, że prawdziwa zmiana kulturowa nastąpi o pokolenie później od panowania Augusta i administracyjnej reorganizacji Galowie. Na Wyspach Brytyjskich archeolodzy prześledzili nawet historię cywilizacji łoteńskiej do co najmniej 43 roku ne. AD , data rozpoczęcia podboju wyspy .
Kolonia znajduje się w Altburg najbliższej Bundenbach na koniec okresu La Tene ( I st wpne).
Kolonia na koniec okresu La Tene ( II E / I st wpne) w Havránok Słowacji.
: dokument używany jako źródło tego artykułu.