Wielka fala z Kanagawy

Góra w tle to Mount Fuji , charakterystycznym przedmiotem serii Meisho-e z trzydziestu sześciu widoków na górę Fuji , która ma za temat to góra , najwyższa w Japonii , którego ośnieżone szczyt jest widoczny l zima z kilka prowincji centralnych. Góra ta zawsze wzbudzała pewną fascynację, jest miejscem pielgrzymek sekt Shinto i miejscem buddyjskich medytacji i pozostaje jednym z symboli współczesnej Japonii. Fuji jest często postrzegane jako symbol piękna, a Hokusai używał go jako podstawowego lub drugorzędnego elementu w wielu obrazach.

Scena przedstawia trzy barki złapane podczas silnej burzy . Skiffy  to oshiokuri-bune (ja) , szybkie łodzie, które były używane do transportu ryb drogą morską z wiosek rybackich półwyspów Izu i Bōsō na targi rybne w zatoce Edo . Ten towarowy jest prawdopodobnie chce być symbolem sceny codziennego Tokio z XIX th  wieku. Rzeczywiście, jak sugeruje tytuł, scena rozgrywa się w prefekturze Kanagawa , położonej między Tokio na północy, ukształtowaniem terenu góry Fuji na północnym zachodzie, Zatoką Sagami na południu i Zatoką Tokijską na wschodzie. Łodzie, zorientowane na południowy zachód, wracają więc puste ze stolicy. W każdej łodzi jest ośmiu wioślarzy, którzy trzymają się wioseł, które zatroszczyli się podnieść. Z przodu każdej łodzi znajduje się dwóch dodatkowych pasażerów, w sumie trzydziestu ludzi. Łodzie mają około 12 metrów długości, dla porównania możemy oszacować, że fala mierzy od 14 do 16 metrów wysokości. Marynarze wpadają w silny sztorm, prawdopodobnie tajfun , mało prawdopodobne jest , że przeżyją.

Scena rozgrywa się na otwartym morzu, na południe od Zatoki Tokijskiej, niedaleko Kanagawy, około 90 kilometrów na wschód od góry Fuji.

Dominującym elementem kompozycji jest morze, które obraca się wokół kształtu fali , która przed upadkiem rozwija się i dominuje nad całą sceną.

Wielka fala tworzy w tej chwili idealną spiralę, której środek przechodzi przez środek rysunku. Fala rozbija się w kształcie niszczycielskiej dłoni.

Wielka fala z Kanagawy nosi dwa napisy. Na pierwszym, reprezentującym tytuł serii i obrazu, umieszczonym w lewym górnym rogu w prostokątnym kartuszu, widnieje napis: „ 嶽 嶽 三 十六 神奈川 / 神奈川 沖 / 浪 裏 ”, co oznacza Fugaku sanju-rokkei / Kanagawa-oki / nami-ura , 36 widoków na górę Fuji / off Kanagawa / pod falą . Na drugim, reprezentującym podpis, znajdującym się w lewym górnym rogu odbitki, po lewej stronie kartusza jest napisane: „ 北 斎 改為 一筆 ”, co oznacza „  Hokusai aratame Iitsu hitsu  ”, „(malowany) pędzel Hokusai zmienia imię na Iitsu”.

Dziecko o bardzo skromnym pochodzeniu, bez tożsamości, ponieważ jego pierwszy pseudonim, Katsushika , pochodzi z regionu rolniczego, w którym się urodził, Hokusai będzie używał w swojej karierze co najmniej pięćdziesięciu pięciu innych imion; w ten sposób nigdy nie rozpoczął nowego okresu pracy bez zmiany nazwiska, zrzekając się swoich starych imion swoim uczniom. Podpisał więc czterdzieści sześć odbitek składających się na Widoki góry Fuji , nie według dzieła jako całości, ale według różnych okresów pracy, które to dzieło dla niego reprezentowało. Hokusai użył czterech różnych sygnatur w tej serii: „Hokusai aratame Litsu hitsu”, „zen Hokusai Litsu hitsu”, „Hokusai Litsu hitsu” i „zen saki no Hokusai Litsu hitsu”.

Analiza pracy

Hokusai łączy i zestawia w tym obrazie różne tematy, które szczególnie sobie ceni. Fuji przedstawiona jako niebiesko-biała końcówka przypomina falę, odbijającą falę na pierwszym planie. Obraz jest utkany z krzywych: tafli wody, która się zagłębia, zmarszczek zakrzywiających się wewnątrz fal, grzbietów fal i zboczy Fuji. Krzywe piany wielkiej fali generują inne krzywe, które z kolei dzielą się na wiele małych subfal powtarzających obraz fali macierzystej. Ten fraktalny rozkład można postrzegać jako ilustrację nieskończoności. Twarze rybaków tworzą białe plamy, odbijane echem przez wyrzucane przez falę kropelki piany.

W czysto subiektywnym podejściu do pracy ta fala bywa przedstawiana jako fala tsunami lub fala nieuczciwa  ; ale jest również opisana jako potworna i upiorna fala o białawym szkielecie, grożąca rybakom swoimi „szponami” piany; ta fantastyczna wizja dzieła przypomina nam, że Hokusai jest jednym z mistrzów japońskiej fantazji, o czym świadczą duchy nawiedzające notatniki Hokusai Manga . W rzeczywistości, przyglądanie się pianie fali po lewej stronie znacznie bardziej przypomina szponiaste ręce gotowe do schwytania rybaków niż białą obwódkę zwykłej fali, jaką można zobaczyć po prawej stronie odcisku. Od lat 1831-1832, zaledwie dwa lata po Wielkiej Fali , Hokusai odwoływał się ponadto do tematów chimerycznych w znacznie wyraźniejszy sposób serią Hyaku monogotari ( Sto opowieści o duchach ).

Ten obraz przypomina wiele innych prac artysty. Sylwetka fali przywołuje gigantycznego smoka, smoka, którego często rysuje Hokusai, zwłaszcza z Fuji. Fala jest jak upiorna śmierć, siedząca nad skazanymi na zagładę żeglarzami, podnosi ramiona, fałdy i fałdy, podobnie jak ośmiornica swoimi mackami, zwierzę, które nawiedza Hokusaia zarówno w mandze, jak i w erotycznych obrazach. Odnajdujemy inne analogie, odłamki piany stają się dziobami, szponami ptaków drapieżnych, rękami z haczykowatymi palcami, kłami, owadzimi żuchwami, ostrymi żuchwami.

Należy również zwrócić uwagę na pracę nad przestrzenną głębią i perspektywą ( uki-e ), z silnym kontrastem między tłem a pierwszym planem: dwie duże masy wizualne, które zajmują przestrzeń, gwałtowność wielkiej fali, która przeciwstawia się spokojowi puste tło może przywodzić na myśl symbol yin i yang . Mężczyzna, bezradny, walczy między nimi. Widzimy zatem aluzję do taoizmu , ale także do buddyzmu – rzeczy stworzone przez człowieka są efemeryczne jak łodzie niesione przez gigantyczną falę – a do szintoizmu – natura jest wszechmocna.
„Uzupełniająca się opozycja” yin i yang znajduje również odzwierciedlenie w kolorystyce: błękit pruski przeciwstawia się tu różowawej żółci tła, która jest jego barwą dopełniającą . Symetria obrazu jest więc niemal idealna, zarówno pod względem kształtów, jak i kolorów.

• Inne fantastyczne dzieła Hokusai

• W swoich szkicownikach Hokusai Manga artysta często pracował nad fantastycznymi motywami. Tutaj duch zagraża człowiekowi swoimi pazurami, jak fala zagrażająca marynarzom.

• „Śmierć widmowa” z zakrzywionymi palcami, przypominająca szpony fali wznoszącej się nad skazanymi na zagładę żeglarzami.

• Sylwetka Wielkiej Fali przypomina smoka, tutaj Smok z góry Fuji , 1835.

Kierunek czytania

Podczas gdy japońskie pismo czyta się od góry do dołu, a co ważniejsze, od prawej do lewej, pismo zachodnie czyta się od lewej do prawej, co oznacza, że ​​podstawowe postrzeganie obrazu nie jest takie samo dla człowieka Zachodu, jak i dla Japończyka:

• Dla człowieka Zachodu, na pierwszy rzut oka, japońscy rybacy z Wielkiej Fali koło Kanagawy kierują się na prawo od ryciny, pochodzącej, jak można sobie wyobrazić, z półwyspu Izu . Są schwytani przez falę, przed którą uciekają, a może nie widzieli nadchodzącej;
• Dla Japończyka rybacy przychodzą z prawej strony obrazu i przesuwają się w lewo, podążając tradycyjną orientalną ścieżką, której przeciwstawia się fala.

Są u wybrzeży Kanagawy, kierują się w lewo, na południowy zachód, prawdopodobnie wracają z pustymi rękami z Tokio, gdzie sprzedali swoje ryby. Zamiast uciekać przed falą, przeciwstawiają się jej: ona blokuje im drogę i muszą stawić jej czoła z całą jej gwałtownością. To właśnie w japońskim kierunku czytania, od prawej do lewej, obraz jest najsilniejszy, co sprawia, że ​​groźba fali jest bardziej widoczna.

Oględziny łodzi, a w szczególności tej górnej, która zasłania Fuji, wyraźnie pokazuje, że jest to dziób , wysoki i zwężający się, który jest zorientowany w lewo i że „japońskie” odczytanie obrazu jest zatem "prawy". Wygląd łodzi, bune oshiokuri, używanej do transportu ryb, potwierdzają ponadto obserwacje innego ryciny Hokusaia , Tysiąca Obrazów Oceanu ( Chie no umi ), „Chōshi w prowincji Shimosa” ( Sōshū Chōshi ), gdzie tym razem łódź dobrze odbiega od przyboju (znajduje się tutaj po prawej stronie obrazu), co pokazuje jej kilwater na wodzie.

Projekt pracy

Hokusai nie wyobraził sobie i nie stworzył Fali w jeden dzień, a badanie jego wcześniejszych prac sugeruje, że potrzeba było wielu lat pracy, aby osiągnąć stopień mistrzostwa, jaki demonstruje w Wielkiej Fali z Kanagawy .

Dwa odbitki, powstałe prawie 30 lat wcześniej, przypominają Wielką Falę i można je uznać za dzieła zapowiadające. Są to Kanagawa-oki Honmoku no zu , powstały około 1803 roku i Oshiokuri hato tsusen no zu , powstały około 1805 roku. Te dwie ryciny mają ten sam temat co Fala , opisują łódź, w pierwszym przypadku płynącą, w drugim wiosłującą, złapany w burzę, u stóp ogromnej fali, która grozi jej pochłonięciem. Jeśli obrazy te przypominają Falę , różnią się w pewnych punktach, a badanie tych różnic pozwala opisać ewolucję techniczną i artystyczną Hokusai:

• W tych wczesnych odbitkach fale są przyrównywane do gęstego i jednolitego materiału, prawie mineralnego. Ich sztywność i pionowość przywodzą na myśl ośnieżone szczyty górskie, podczas gdy La Vague wydaje się żywsza, bardziej dynamiczna i agresywna; jego pieniący się grzebień w kształcie pazura silnie przyczynia się do emanującego z niego zagrożenia;
• Punkt widzenia rycin z 1803 i 1805 r. jest nadal nieco naznaczony tradycyjną perspektywą japońską: widz jest umieszczony wyżej, w kawalerskim rzucie, który nie pozwala znaleźć się w centrum akcji. Znacznie niższy punkt widzenia, przyjęty później przez Hokusaia, natychmiast tworzy uczucie przytłoczenia przez żywioły;
• Wrażenie to dodatkowo wzmacnia linia horyzontu: dwa pierwsze odbitki ukazują krajobraz na horyzoncie, krajobraz ledwo zamaskowany przez główną falę; obecność tego tła sprawia, że ​​zagrożenie stwarzane przez falę staje się perspektywiczne. Wręcz przeciwnie, Wielka fala z Kanagawy daje spektaklowi wirtualny monopol na szalejące żywioły, zmuszając widza do zagłębienia się w dramat; spokój Fuji w oddali nie przynosi ulgi opresyjnemu charakterowi pierwszych planów, gdyż jego małość podkreśla jego skrajne oddalenie; podobnie, pierwsze dwa odciski przedstawiały ptaki, znajomy i uspokajający szczegół, który zniknął w Fali  ;
• W pierwszych odbitkach łódź płynie po grzbiecie fali, jakby zdołała z niej uciec. Hokusai wyeliminował ten szczegół w Wielkiej Fali , być może dlatego, że hamował dynamikę krzywej fali, ale też by wzmocnić rozgrywający się dramat: przytłoczeni żywiołami ludzie zajmują teraz tylko dolną część obrazu;
• Poza tymi wszystkimi aspektami ogólna kompozycja obrazu wykazuje jeszcze jedną różnicę: dwie ryciny Hokusaia z 1803 i 1805 roku przedstawiają odmienne kompozycje, pozbawione „spójności”, która leży u podstaw siły obrazu. . Dla porównania Fala redukuje wielkie masy wizualne do dwóch: samej fali i jej pustego tła, zapoczątkowanego przez dolną linię fali („pod falą”, jak mówi tytuł).

• Fala pozwala uświadomić sobie mistrzostwo, jakie osiągnął Hokusai: ten obraz, tak prosty, bezpośredni, jak nam się wydaje, jest w rzeczywistości owocem długiej pracy, metodycznej refleksji. Samą podstawę tej metody położył już w 1812 roku Hokusai w dziele Szybkie wprowadzenie do rysunku skróconego , w którym eksponuje swoją teorię, zgodnie z którą dowolny przedmiot rysowany jest przez relację koła do kwadratu. On pisze :

„Książka ta polega na pokazaniu techniki rysowania wyłącznie za pomocą linijki i cyrkla […] Kiedy zaczynasz tą metodą, linia i proporcje są uzyskiwane bardziej naturalnie. "

a we wstępie do tego samego dzieła

„Wszystkie formy mają swoje wymiary, które musimy szanować […] Nie wolno nam zapominać, że te rzeczy należą do wszechświata, którego harmonii nie wolno nam naruszać. "

Kilka lat później, w 1835, Hokusai wznowił obraz Fali, którą tak bardzo kochał i wyreżyserował Kaijo no fuji , do drugiego tomu Stu widoków góry Fuji . Znajdujemy ten sam związek między falą a wulkanem i ten sam wytrysk piany. Ale tym razem nie ma łodzi, nie ma ludzi, a odłamki fali łączą się ze stadem ptaków morskich.Podczas gdy w jego poprzedniej pracy wielka fala płynęła z lewej strony na prawą, to znaczy w kierunku przeciwnym do japońskie czytanie, a tym samym przeciwstawiające się łodziom, tutaj fala i ptaki łamią się od prawej do lewej, w harmonii.

Zachodni wpływ na Wielką Falę

Wielką falę Hokusaia zainspirował Zachód co najmniej na dwa sposoby: perspektywa (niepozorna, ale bardzo realna, jak pokazuje nawarstwianie się ujęć) oraz użycie pruskiego błękitu.

Perspektywiczny

W tradycyjnym malarstwie Japonii i ogólniej Dalekiego Wschodu przedstawienie perspektywy w naszym rozumieniu nie istniało. Podobnie jak w starożytnym Egipcie, wielkość przedmiotów lub postaci nie zależała od ich bliskości czy odległości, ale od ich znaczenia w kontekście podmiotu: krajobraz mógł zatem być reprezentowany przez powiększenie postaci, uważanych za rzeczywisty podmiot. druku, a także poprzez zmniejszenie rozmiarów okolicznych drzew i gór, tak aby nie narażały one uwagi na szkodę bohaterów. Pojęcie linii lotu nie istniało, a przyjęty punkt widzenia był generalnie „kawalerskim spojrzeniem”.

Perspektywa stosowane w zachodnich obrazów z Paolo Uccello i Piero della Francesca , był na początku XVIII th  century, przez japońskich artystów znanych rycin Zachodnia miedzi (zwłaszcza holenderski), który przybył do Nagasaki . Pierwsze badania i próby z perspektywy zachodniej przeprowadził Okumura Masanobu , a potem przede wszystkim Toyoharu  ; W tym celu wykonał nawet około 1750 r. miedzioryty przedstawiające perspektywę Wielkiego Kanału w Wenecji czy starożytne ruiny w Rzymie.

Dzięki pracy Toyoharu japońska grafika krajobrazowa, rozwinięta przez Hiroshige (pośredniego ucznia Toyoharu, poprzez Toyohiro) i Hokusaia, była głęboko zainspirowana, nawet w stosunku do tradycyjnego podejścia. Hokusai zapoznał się z perspektywą zachodnią już w latach 90. XVIII wieku dzięki badaniom Shiby Kōkan  ; być może nawet, choć nie ma na to dowodu, skorzystał z jego nauczania. Opublikował także w latach 1805-1810 serię Lustra obrazów holenderskich. Osiem widoków Edo .

Niewątpliwie sukces Wielkiej Fali na Zachodzie nie byłby tak silny, gdyby zachodnia publiczność nie doświadczyła poczucia zaznajomienia się z tym dziełem: do pewnego stopnia jest to rzeczywiście obraz zachodni widziany oczami Japończyków.

Jak napisał Richard Lane:

„[…] Ludzie Zachodu, skonfrontowani po raz pierwszy z japońskimi dziełami, będą mieli pokusę, by wybrać tych dwóch ostatnich artystów (Hokusai i Hiroshige) jako reprezentujących apogeum sztuki japońskiej, nie zdając sobie sprawy, że to, co najbardziej podziwiają, jest właśnie tym ukrytym pokrewieństwo z zachodnią tradycją, które mylnie odczuwają. "

„Niebieska rewolucja”

Lata 30. XIX wieku przyniosły „błękitną rewolucję” w wyglądzie grafik Hokusaia, z masowym wykorzystaniem nowego modnego koloru „błękit berliński”, który znamy jako błękit pruski . To właśnie ten błękit został użyty do La Grande Vague , koloru pochodzenia chemicznego bardzo różniącego się od delikatnego i ulotnego błękitu, powstałego z naturalnych pigmentów (indygo), stosowanych wcześniej przez japońskich grawerów ukiyo-e . Ten „błękit berliński”, berorin ai , sprowadzony z Holandii, był używany w szczególności przez Hiroshige i Hokusai, od czasu jego masowego przybycia do Japonii w 1829 roku.

Seria pierwszych dziesięciu druków Trzydziestu sześciu widoków góry Fuji , do której należy La Grande Vague , jest zatem jedną z pierwszych grafik japońskich, w których użyto błękitu pruskiego, ponieważ prawdopodobnie zostały zaoferowane wydawcy od 1830 roku. odbitki mają również inną cechę szczególną, która polega na tym, że sama linia rysunku jest drukowana nie atramentem indyjskim ( sumi ), jak było to w zwyczaju, ale również błękitem pruskim.

Ta nowość od razu spotkała się z wielkim sukcesem. Od Nowego Roku 1831 wydawca Hokusai, Nishimuraya Yohachi (Eijudō) sporządził reklamę prezentującą tę innowację. Po odniesionym sukcesie, Eijudō rozpoczęło w następnym roku publikację kolejnych dziewięciu lub dziesięciu odbitek w serii Trzydzieści sześć widoków na górę Fuji . Te nowe odbitki przedstawiały osobliwość: niektóre z nich rzeczywiście zostały wydrukowane techniką aizuri-e , „obrazy drukowane (w całości) na niebiesko”. Jeden z tych odbitek aizuri-e znany jest nam jako Kajikazawa w prowincji Kai ( Kôshu Kajikazawa ).

Wydawanie serii trwało do 1832, a nawet 1833, osiągając łącznie 46 druków, dzięki dziesięciu drukom nadliczbowym. Te dziesięć dodatkowych tabliczek, w przeciwieństwie do innych, nie ma konturu w kolorze pruskim niebieskim, ale w kolorze czarnym sumi (atrament indyjski), jak zwykle; te dziesięć ostatnich odbitek jest znanych jako ura Fuji , „Fuji widziana z drugiej strony”.

Wpływ na sztukę zachodnią

W połowie XIX th  century japońska sztuka przychodzi do Europy. Wizja artystów z Dalekiego Wschodu jest zupełnie nowa i zrywa z konwencjami ówczesnego malarstwa zachodniego. Pojawia się moda na japonizm . Głównymi japońskimi artystami, którzy wpłynęli na artystów europejskich, byli Hokusai , Hiroshige i Utamaro .

W Trzydzieści sześć widoków na górę Fuji nie była szczególnie ważnym źródłem inspiracji dla malarzy zachodnich japanizing z XIX th  wieku. Odnajdujemy odbitki z tej serii wielu malarzy, którzy czasem nawet tworzyli kolekcję: Vincenta van Gogha , Claude'a Moneta , Edgara Degasa , Auguste'a Renoira , Camille'a Pissarro , Gustava Klimta , Giuseppe De Nittisa czy Mary Cassatt .

Uważany za najbardziej znany japoński druk, wielka fala w kanagawie prawdopodobnie pod wpływem kilka poważnych prac, od malarstwa, z Claude Monet , muzyki z La Mer przez Claude'a Debussy'ego , poprzez literaturę z Der Berg przez Rainer Maria Rilke .

Félix Bracquemond , jeden z prekursorów japonizmu , byłby pierwszym europejskim artystą kopiującym japońskie dzieła. Dopiero w 1856 roku odkrył u drukarza Delâtre, tom Mangi Hokusaia i skopiował rysunki na swoją ceramikę.
Następnie, na Wystawie Światowej w 1867 roku, w której Japonia oficjalnie wzięła udział po raz pierwszy, sprzedaż 1300 obiektów naprawdę zapoczątkowała modę na sztukę japońską w Europie, a wkrótce potem retrospektywa sztuki japońskiej z Wystawy Światowej w 1878 roku; To właśnie w tym dniu pojawia się Hayashi (wykonawca tej retrospektywy), który wraz z Samuelem Bingiem będzie wielkim dostawcą japońskich obiektów artystycznych do Francji i Europy.

W 1871 roku Claude Monet rozpoczął kolekcję grafik, która pod koniec jego życia liczyła 231 dzieł, głównie pejzaży, autorstwa 36 różnych artystów, w tym trzech największych, Hokusai, Hiroshige i Utamaro. W szczególności miał 9 odbitek 36 widoków góry Fuji, w tym Wielką Falę . Jest prawdopodobne, że wpływy te miały na niego wpływ, w szczególności w doborze pewnych motywów, kompozycji i światła jego obrazów. Odnajdujemy więc w jego obrazach, równie często w ukiyo-e , naturę jako główne źródło inspiracji, z jej zmienną kolorystyką i kompozycją wokół skośnego lub serpentynowego, równoważoną pionem, z głównym tematem umieszczonym na boczne, równe. Jego płótno Most na stawie z liliami wodnymi wydaje się być inspirowane architekturą mostów, którą można znaleźć na kilku rycinach z serii Hokusai. Jego płótna namalowane na wybrzeżach Normandii i Bretanii, gdzie długimi pociągnięciami koloru, by zasugerować siły natury i ruchy wody, przypominają krzywe i spirale używane przez japońskich artystów do przedstawiania energii.

Henri Rivière , jeden z animatorów Chat Noir , projektant, grawer, akwarelista i rytownik, był jednym z tych, na których największy wpływ wywarł Hokusai w ogóle, aw szczególności Wielka Fala z Kanagawy . W rzeczywistości w 1902 roku opublikował serię litografii zatytułowaną 36 widoków wieży Eiffla , w hołdzie dziełu Hokusaia. Kolekcjoner japońskich grafik zakupionych od Binga , Hayashi i Florine Langweil, posiadał egzemplarz The Wave , z którego zainspirował go do wygrawerowania swoich dwóch serii drzeworytów, przedstawiających morskie pejzaże Bretanii , gdzie pozostał. Jedna z takich grafik, Fala uderzająca w skałę i opadająca łukiem , z cyklu Morze, Studia fal , opisuje spieniony grzbiet fali w postaci białych kropel zbliżonych do kompozycji Hokusaia.

Claude Debussy , zafascynowany morzem i drukami z Dalekiego Wschodu, miał w swoim gabinecie egzemplarz La Vague . Zainspirowałby się tym do swojej pracy La Mer i poprosił, aby wielka fala pojawiła się na okładce jego partytury, na oryginalnym wydaniu z 1905 roku.

Nie jest najmniejszym paradoksem, że sztuka Hokusaia, będąc pod głębokim wpływem sztuki i technik z Zachodu, stanie się z kolei źródłem odmłodzenia malarstwa. Postimpresjoniści.

Kopie przechowywane

Kilka egzemplarzy tego dzieła znajduje się w zbiorach na całym świecie:

• W Metropolitan Museum of Art w Nowym Jorku .
• W British Museum w Londynie  ; egzemplarz ten jest starannie przechowywany w rezerwie od 2011 roku. W 2016 roku odbyła się rzadka wystawa.
• W kolekcji Claude'a Moneta w Giverny we Francji .
• W muzeum Guimet .
• W Bibliotece Narodowej Francji .
• W Muzeum Sztuki i Historii w Brukseli .

Oryginały tego druku znajdujemy również w niektórych prywatnych kolekcjach (Gale Collection w Stanach Zjednoczonych, analizowana m.in. przez J. Hilliera w 1970 r.).

Duże prywatnych kolekcjonerów XIX th  century są często przyczyną japońskich druków kolekcjach muzeów i kopia Metropolitan Museum pochodzi ona z dawnej kolekcji Henry Osborne Havemeyer , kopia, który został podany w muzeum przez jego żonę w 1929 Podobnie, egzemplarz Biblioteki Narodowej Francji został zakupiony w 1888 r. ze zbiorów Samuela Binga . Kopia z Muzeum Guimet pochodzi ze spuścizny Raymonda Kœchlina , przekazanej muzeum w 1932 roku.

Podczas publicznej sprzedaży kolekcji Huguette Bérès (jednej z ostatnich wielkich historycznych kolekcji grafiki japońskiej) La Vague została sprzedana w Piasie,7 marca 2003 r., za sumę 23 000 euro, a czterdzieści sześć odbitek z serii Trzydzieści sześć widoków na górę Fuji zostało wystawionych na aukcję za 1 350 000 euro w Sotheby's w 2002 roku.

Porównanie różnych kopii

Odbitki japońskie drukowane są w kilkuset egzemplarzach, z oryginalnych desek, wygrawerowanych według rysunku artysty. Dokładny stan drewna użytego do druku danego nadruku dostarcza zatem cennych informacji zarówno o autentyczności tego nadruku, jak i o mniej lub bardziej jakości nadruku, w zależności od zużycia drewna. Można wtedy wykorzystać wszystko: tępą kreskę, pęknięcie w drewnie, będzie tak wiele cennych wskazówek.

W przypadku Wielkiej Fali Hokusai jednym ze tropów do zbadania jest stan podwójnej linii otaczającej lewy kartusz po lewej stronie. W rzeczywistości bardzo często wydaje się on tępy, a nawet wymazany, ponieważ drzeworyt oryginału w tym konkretnym miejscu nie prezentuje się dobrze. Na egzemplarzu z Metropolitan Museum widać, że jest to oryginał o zaskakującej jakości druku, ponieważ podwójna linia tego wkładu z lewej strony prawie wcale nie wydaje się tępa.

Porównanie z oryginalną kopią kolekcji Siegfrieda Binga pokazuje, że ta ostatnia ma podwójną lewą linię kasety, która jest raczej wymazana; tło też jest inne, ponieważ jest prawie jednolite i nie ukazuje lekkiej formacji chmur, która wznosi się z horyzontu na kopii Metropolitan Museum ( patrz ).

Kopia Muzeum Guimet pozwala odgadnąć tę chmurę, z dokładnie takimi samymi konturami, ale mniej wyraźnie. Te różnice w tłach są częste w japońskich grafikach, ponieważ odpowiadają one po prostu innemu tuszowaniu tej samej drewnianej deski, bez konieczności jej retuszowania.

Egzemplarz Claude'a Moneta w Giverny , jak widnieje na tej reprodukcji, wygląda na dobry odcisk, z lewą krawędzią kartusza w dobrym stanie; formacja chmur jest również bardzo wyraźnie widoczna. Ale ta kopia najwyraźniej została wycięta na krawędziach (lewa krawędź jest tutaj równo z sygnaturą). Potwierdzają to wskazane wymiary: 24,1  cm × 36,2  cm , wobec 25  cm × 37  cm dla kopii Metropolitan Museum.

Kopia Muzeum Brytyjskiego pokazuje zużytą kasetę po lewej stronie i brak tworzenia się chmur na niebie. Wobec braku innych elementów można więc sądzić, że egzemplarz w Metropolitan Museum lepiej oddaje intencje Hokusaia.

W kulturze popularnej

Wielka Fala z Kanagawy była wielokrotnie parodiowana lub powtarzana w różnych formach; to dziś obraz, który spotykamy w najróżniejszych kontekstach:

• służył również jako wzór dla logo Quiksilver , co przypomina dwa główne obszary działalności marki, a mianowicie snowboard i surfing;
• został wykorzystany w projekcie reklamowym Oranginy (która wykorzystała falę do „potrząsania” butelką);
• został odtworzony w latach 80. w podziemnych kamieniołomach Paryża w imponujących rozmiarach w sali zwanej La Plage, katafilskim miejscu spotkań;
• jest sercem dzieła La Grande Vague , opublikowanego przez L'Élan vert, 2010. Ten album dla dzieci napisany przez Véronique Massenot i zilustrowany przez Bruno Pilorgeta pozwala młodym czytelnikom zapoznać się z twórczością Hokusaia;
• filmu animowanego Isle of Dogs przez Wesa Andersona przekręca to dzieło, dodając psy;
• w oryginalnej pracy pojawiło się wiele zaskakujących wariacji.
• wzór zdobi tył kopert zegarków nurkowych marki Seiko .

Uwagi i referencje

Uwagi

1. Centrum Kultury Marais datowało tę publikację najwcześniej na rok 1831 ( Le Fou de peinture. Hokusai et son temps , 1980, strony 143 i 144). Ale Hélène Bayou w Hokusai - 1760-1849. „L'affolé de son art” (2008) uważa, że ​​pierwsze dziesięć grafik z serii Trzydzieści sześć widoków na górę Fudżi „zostało prawdopodobnie zaoferowane wydawcy w 1830 roku”; data 1831 r. (oraz reklama wydawcy z Nowego Roku 1831 ogłaszająca druki aizuri-e ) mogła zatem dotyczyć drugiej grupy 9 lub 10 druków w serii.
2. Hokusai jako pierwszy opublikował pierwsze dziesięć druków, które zatem zaczynają się od Fali , następnie czerwonego Fuji w pogodny dzień i Burzy pod szczytem góry (zawiadomienia z BnF, na wystawie „Druki japońskie obrazy Ephemeral World ”, od 18 listopada 2008 do 15 lutego 2009).
3. Wcześniej klasa kupiecka znajdowała się na samym dole społecznej skali, po chłopach, potem rzemieślnikach. Reischauer, Historia Japonii i Japończyków , tom 1, s. 110.
4. Do drukowania japońskich grafik zawsze używano papieru washi wykonanego ze szpiku morwowego kōsō  ; piękne odbitki zostały wydrukowane na wysokiej jakości papierze hōsho .
5. Zobacz sekcję „Wykonywanie wydruku” w artykule ukiyo-e , w której szczegółowo opisano różne operacje tego procesu.
6. Według Richarda Lane'a ( The Japanese Print , 1962, s. 257), […] „duże pejzaże z tej serii stanowią w pewnym sensie kulminację w asymilacji zachodnich koncepcji przez tradycyjną sztukę japońską” (badane od 1739 przez Okumura Masanobu , następnie Toyoharu , a następnie Shiba Kokan ).
7. Jeszcze bardziej w przypadku niektórych luksusowych edycji, z mikowym tłem, wytłoczeniem, drukiem bezatramentowym ( shomenzuri ) lub podwyższeniem złota lub srebra, podwójnym przejściem czerni itp.
8. Dokładne wymiary zależą od rozpatrywanej próbki i sposobu jej cięcia.
9. Dokument La Menace suspendue: La Vague , autorstwa Alaina Jauberta, przedstawia około 05:14 "rażący" błąd: "Około 90 km na zachód od Fuji". To twierdzenie przenosi widza w miejsce niemożliwe, we wnętrzu ziem japońskich! Musimy zatem dokładniej usłyszeć „Około 90 km na wschód od Fuji”, które następnie przenosi widza poza Zatokę Kanagawa , do morza, które może być gwałtowne.
10. Hokusai użył kilku różnych sygnatur w serii Trzydzieści sześć widoków góry Fuji . W rzeczywistości Hokusai przez całą swoją karierę zmieniał swoje nazwisko i podpis w zależności od nastroju, ciągłych ruchów lub etapów swojej pracy (Nelly Delay, L'Estampe Japonaise , Hazan, 2004, s. 308 ).
11. Supernatural motywy są również inspiracją ukiyo-e , zwłaszcza w XIX th  century, że będzie znaleźć w Hiroshige , a bardziej w Kuniyoshi , potem na Yoshitoshi , z jego przykładu nowe kształty serii trzydziestu sześciu duchów .
12. W tym czasie, między 1800 a 1805 rokiem, Hokusai, pod wpływem Shiby Kokana , wykonał odbitki będące bezpośrednimi studiami zachodniej perspektywy; tak więc grafika Kudan Ushigafuchi (analizowana w książce Images d'un monde éphémère. Japanese prints , BnF), bardzo podobna w swej estetyce do Fali z 1805 roku, jest w rzeczywistości próbą odtworzenia obrazów olejnych. przybyłych z Holandii: pojawianie się rzucanych cieni, malejąca wraz z odległością wielkość obiektów, sygnatura pisana hiraganą ułożona tu poziomo, na sposób zachodni, to wszystko elementy, które znajdujemy w Oshiokuri hato tsusen no zu z 1805 roku.
13. Po „dekretach wykluczających” z 1633 r. i po stłumieniu chrześcijańskiego buntu w 1637 r. Nagasaki pozostało jedynym ogniwem łączącym Japonię z resztą świata za pośrednictwem holenderskich kupców stacjonujących na wysepce Deshima .
14. „Błękit berliński” był sprowadzany do Japonii z Holandii od 1820 r. Jego pierwsze zastosowanie w grafice sięga jednak dopiero w 1829 r. u malarza Ooka, dystrybuowanego przez wydawcę Yotsuya. W tym samym roku, po sukcesie tego nowego koloru, sprzedawca fanów Sohei Iseya zamówił Keisai Eisen do dekoracji dla fanów (Nelly Delay, L'Estampe Japonaise , Hazan, 2004, strona 214).
15. Biorąc wszystko pod uwagę, tłumaczy się to również faktem, że praca jest w domenie publicznej , jak multi-parodiée La Mona Lisa .

Bibliografia

1. (w) „  Wielka fala w Kanagawa (z serii trzydziestu sześciu widoków góry Fuji)  ” w Metropolitan Museum of Art (dostęp 16 października 2013 ) .
2. "  " Fala "przez Hokusai i" Les Monts Jingting jesienią "przez ShiTao  " , www.cndp.fr (dostęp 10 grudnia 2008 ) .
3. Hélène Bayou, Marie-Christine Enshaian, Hokusai - 1760-1849. "Szaleńca swojej sztuki" , Paryż, Spotkanie Muzeów Narodowych, 25 maja 2008, 240  pkt. , 22 × 28 ( ISBN  978-2-7118-5406-6 , LCCN  2008437709 , prezentacja online ) , s .  130.
4. Nelly Delay, The Japanese Print , Hazan, 2004, strony 30 do 33.
5. (en) „  Trzydzieści sześć widoków na górę Fuji / Under the Wave, off Kanagawa  ” , na https://www.britishmuseum.org , The British Museum (dostęp 18 grudnia 2008 ) .
6. (w) "  Forces of Nature: Natural Disasters przedstawiony w sztuce: A Units of Study - Lekcja 2: Porównanie Tornado Over Kansas i Great Wave off Kanagawa  " na http://www.art.unt.edu , Strona główna Biuletynu NTEIVA obj. 12, n o  3, North Texas Instytut Wychowawców na Visual Arts Editor2001(dostęp 17 grudnia 2008 ) , s.  8-10.
7. Obrazy pływającego świata. Obrazy i japońskie grafiki, XVII th - XVIII th  century , RMN, 2004, strony 298 i 299 ( ISBN  2-7118-4821-3 ) .
8. Zawieszone zagrożenie: fala (ok. 1831): Katsushika Hokusaï (1760-849). Scenariusz, komentarz, produkcja: Alain Jaubert. Francja: La Sept Arte; BNF; NMR; Paleta Prod., 1999, 29 min, kolor.
9. Nelly Delay, The Japanese Print , Hazan, 2004, strona 300.
10. Mount Fuji w sztuce , NIPPONIA n o  35, 15 grudnia 2005, web-japan.org.
11. Tadashi Kobayashi, Ukiyo-e, Wprowadzenie do japońskich drzeworytów , strona 47 .
12. (en) „  Wielka fala w Kanagawa (z serii trzydziestu sześciu widoków góry Fuji)  ” , na http://www.metmuseum.org , The Metropolitan Museum of Art (dostęp w grudniu 18, 2008 ) .
13. Nelly Delay, The Japanese Print , Hazan, 2004, strona 196.
14. Hokusai, Trzydzieści sześć widoków na górę Fuji, „Pod falą u Kanagawy” na http://expositions.bnf.fr .
15. Potworny i upiorny charakter fali Hokusai .
16. J. Hillier, Katalog japońskich obrazów i grafik z kolekcji Mr. & Mrs Richard P. Gale , Routledge & Kegan Pawła Ltd, 1970, tom II, strona 451.
17. Hélène Bayou, Hokusai - 1760-1849. "Szaleńca swojej sztuki" , 2008, s. 144 i 145.
18. „Wielka fala” japońskiego artysty Hokusai, symbol przemocy tsunami , Isabelle Rüf, 29 grudnia 2004, www.letemps.ch.
19. Hokusai , lettres-histoire.ac-rouen.fr.
20. Wielka fala Hokusaia .
21. „  Pojęcia tkwiące w obrazie – Wytyczne dotyczące kompozycji  ” , http://www3.ac-nancy-metz.fr (dostęp 18 grudnia 2008 ) .
22. (w) Harris, „  Pod falą z Kanagawy  ” na http://archpsyc.ama-assn.org Arch Gen Psychiatry.2008; 65: 12-13 (dostęp 18 grudnia 2008 ) .
23. (es) Silverio Salamon, "  Le cento vedute del Fuji - Fugaki Hyakkei  " [PDF] , na http://www.salamonprints.com ,2005(dostęp 18 grudnia 2008 ) ,s.  21.
24. Hokusai: geniusz japońskiego Ukiyo-e , Seiji Nagata, Hokusai Katsushika, John Bester. Opublikowane przez Kodansha International, 1999. ( ISBN  4-7700-2479-7 ) , 9784770024794, 96 stron. online .
25. Ukiyo-e: An Introduction to Japanese Woodblock Prints , Tadashi Kobayashi, Mark A. Harbison, Kodansha International, 1997. ( ISBN  4-7700-2182-8 ) , 9784770021823. 96 stron. online .
26. Nelly Delay, The Japanese Print , Hazan, 2004, strona 197.
27. (w) Mr. Frame i BB Mandelbrot, „  Hokusai – A Panorama of Fractals and Their Uses  ” na http://classes.yale.edu/fractals , Mathematics Department, Yale University (dostęp 18 grudnia 2008 ) .
28. Richard Lane, L'Estampe Japonaise , Éditions Aimery Somogy, Paryż, 1962, s. 240.
29. Nelly Delay, The Japanese Print , Hazan, 2004, strona 173 ( ISBN  2-85025-807-5 ) .
30. Hélène Bayou, Hokusai - 1760-1849. „Szaleńca swojej sztuki” , 2008, s. 110.
31. Zachodnia perspektywa w Wielkiej Fali u Kanagawy .
32. Richard Lane, L'Estampe Japonaise , Paryż, Éditions Aimery Somogy,1962, s.  237.
33. Hélène Bayou, Hokusai - 1760-1849. „Szaleńca swojej sztuki” , 2008, s. 144.
34. błękit pruski (i perspektywa zachodnia) w dziele Hokusaia .
35. Link do "Berlin blue", berorin ai .
36. Hélène Bayou, Hokusai - 1760-1849. "Szaleńca swojej sztuki" , 2008, s. 130.
37. A. Cauderlier, „  The Collection of Japanese Prints by Monet  ” , http://www.intermonet.com ,13 listopada 2006(dostęp 18 grudnia 2008 ) .
38. Palety , 6 lipca do 31 sierpnia 2002 , Arte, 2001.
39. 2008 na wystawie Hokusai w muzeum Guimet: Wpływ na zachodnim malarstwie .
40. # Bracquemond, Delâtre i odkrycie japońskich grafik , Martin Eidelberg, The Burlington Magazine , tom. 123 N O   937, kwiecień 1981, s. 221-227. podsumowanie .
41. Japonizm na http://www.larousse.fr .
42. Obrazy pływającego świecie, japońskie obrazy i grafiki, XVII th - XVIII th  century , RMN, 2004, strony 62 i 63 ( ISBN  2-7118-4821-3 ) .
43. (w) „  Monet i Japonia  ” na http://www.nga.gov.au , National Gallery of Australia,2001(dostęp 18 grudnia 2008 ) .
44. Monet i Japonii - Siły Natury w http://www.nga.gov.au .
45. Valérie Sueur-Hermel 2009 Wprowadzenie.
46. Valérie Sueur-Hermel 2009 , s. .  28.
47. Valérie Sueur-Hermel 2009 , s. .  26.
48. Valérie Sueur-Hermel 2009 , s. .  28-29.
49. (w) "  La Mer Trzy szkice symfoniczne  " [PDF] na http://nyphil.org , New York Philharmonic (dostęp 18 grudnia 2008 ) , s.  2.
50. „  Claude Debussy: La Vague d'Hokusai na okładce La Mer  ” , na http://expositions.bnf.fr , Bibliothèque nationale de France (konsultacja 18 grudnia 2008 ) .
51. (w) „  Katsushika Hokusai, „Under the Wave off Kanagawa (Kanagawa oki nami-ura)  ” na http://www.bmimages.com , zdjęcia z The British Museum (dostęp 18 grudnia 2008 ) .
52. Juliette Geenens , „  Słynna fala Hokusai, która wkrótce zostanie wystawiona w Londynie po raz pierwszy od sześciu lat  ”, Konbini France ,12 stycznia 2017( przeczytaj online , skonsultowano 19 stycznia 2017 ).
53. „  Japońskie grafiki Hokusai Katsushika w kolekcji Claude'a Moneta prezentowane w Giverny  ” , na http://www.intermonet.com ,13 listopada 2006(dostęp 18 grudnia 2008 ) .
54. Matthi Forrer, Hokusai , Image Library, 1996, s. 43.
55. Obrazy efemerycznego świata, japońskie grafiki, BNF, ( ISBN  978-2-7177-2407-3 ) , strona 216.
56. Hélène Bayou, Hokusai - 1760-1849. „Szaleńca swojej sztuki  ”, 2008, s. 131.
57. Źródło: le nouvelle Observateur, październik 2004 r. – nr 233, „  Powrót japońskiej fali – sprzedaż Bérèsa z 2003 r.: cena młotka La Vague d'Hokusai  ” , na http://www.le-japon.info ,6 listopada 2005(dostęp 18 grudnia 2008 ) .
58. Zobacz Katalog Moneta i Giverny .
59. Zobacz stronę British Museum .
60. Dominique AC, „  Quicksilver, gwiazda jeźdźców  ” , na http://www.bloc.com , Bloc.com,13 listopada 2007 r.(dostęp 18 grudnia 2008 ) .
61. „  Quicksilver Case Study – Historyczna analiza logo  ” na stronie http://alexandraladevie.wordpress.com ,14 czerwca 2008 r.(dostęp 18 grudnia 2008 ) .
62. (en) „  Tribute to Hokusai  ” , na stronie http://some-cool-stuff.blogspot.com ,12 listopada 2008(dostęp 18 grudnia 2008 ) .
63. Historia Fali katakumb , Wielka fala Hokusai, reprodukcje dzieł sztuki GRS - 14 th  dzielnica.
64. Wielka Fala .
65. "  Kocham psy w oryginalnej wersji (Wes Anderson)  " , na cinelanguage.wordpress.com ,22 maja 2018 r..

Zobacz również

Bibliografia

• Centre culturel du Marais, CRES, Le fou de peinture, Hokusai i jego czasy ,wrzesień 1980, 494  s.
• Gian Carlo Calza, Hokusai , Phaidon,2005( ISBN  978-0-7148-9474-4 )
• Hélène Bayou ( reż. ), Hokusai - 1760-1849. " Szaleńca swojej sztuki" , Editions de la Réunion des Musées Nationaux,2008( ISBN  978-2-7118-5406-6 )
• Matthi Forrer, Hokusai , Biblioteka obrazów,1996
• Jocelyn Bouquillard, Trzydzieści sześć widoków góry Fuji - Hokusai , Paryż, Seuil / Bibliothèque nationale de France,2007
• Edmont de Goncourt, Hokousaï , Paryż, Biblioteka Charpentiera,1896
• Nelly Delay, L'Estampe Japonaise , Paryż, Hazan , 1993 (wyd. w 2004), 327  s. ( ISBN  978-2-85025-807-7 )
• (en) Richard J. Lane, Hokusai: Życie i praca , Nowy Jork, EP Dutton,31 października 1989, 1 st  ed. , 320  pkt. ( ISBN  978-0-525-24455-4 , LCCN  87070513 )
• (pl) Matthi Forrer, Hokusai: Góry i Woda, Kwiaty i Ptaki , Monachium, Prestel Publishing,kwiecień 2004, 96  pkt. ( ISBN  978-3-7913-3043-3 , LCCN  2003115923 )
• Valérie Sueur-Hermel, Henri Rivière, między impresjonizmem a japonizmem , Paryż, Biblioteka Narodowa Francji ,2009( ISBN  978-2-7177-2431-8 , LCCN  2009431671 )

film dokumentalny

• Alain Jaubert , Hokusai - Zawieszone zagrożenie

Powiązane artykuły

• Hokusai
• Trzydzieści sześć widoków na górę Fuji
• Ukiyo-e
• Uki-e

Linki zewnętrzne

• Prezentacja wystawy Hokusai w muzeum Guimet (od 21 maja do 4 sierpnia 2008)
• Kanagawa-oki nami-ura
• „Fala” Hokusaia w Paryżu
• (en) Wielka fala w Kanagawa , Metropolitan Museum of Art's (Nowy Jork)
• Zasoby dotyczące sztuk pięknych  :
  • Panorama sztuki