Zaryzykować

Wypadek jest zasada wyzwalania niepowiązanych zdarzeń w przypadku znanego. Może być synonimem „nieprzewidywalności”, „nieprzewidywalności”, fortuny , losu lub związanych z tajemnicami opatrzności .

Etymologia

Atrybuty to pochodzenie słowa losowej po arabsku „  AZ-Zahr , الزهر  ” oznaczającego pierwotnie „  kości  ”, a wziąwszy znaczenie „szczęścia”, jak sam wskazał na XII th  wieku gra w kości , ale także metaforą wszystkich dziedzinach podlegając „nauce szansy” ( Averroès ). Jednak CNRTL donosi, że termin „  al-zahr  ” w znaczeniu „gra w kości” jest stosunkowo nowoczesny i proponuje etymologię „  yasara  ” („grać w kości”), o której istnieniu świadczy klasyczny arabski.

Słowo nabiera nowych znaczeń, w szczególności „  niebezpieczeństwa  ”. Widoczne już w słowie „  ryzykowny  ”, to nowe znaczenie stało się semantycznym rdzeniem angielskiego „  hazardu  ”.

Szansa w nauce

Biorąc pod uwagę punkt widzenia deterministycznych z nauk o przyrodzie, każde zjawisko ma deterministycznego przyczyny. Jedyne przypadki, w których nie jest to weryfikowane, to:

Widzimy, że w dwóch ostatnich przypadkach pojęcie przypadku zależy od informacji, którymi dysponuje osoba oceniająca „niebezpieczny” charakter danej sytuacji. Postęp nauki pozostawia coraz mniej miejsca na przypadek (np. Jutrzejsza pogoda nie jest już zjawiskiem przypadkowym, podczas gdy w średniowieczu przypisywano ją prawdopodobnie przypadkowi lub woli. Boska). Jednak ewolucję systemu można doskonale określić tylko wtedy, gdy wszystkie czynniki zostaną obliczone z nieskończoną precyzją. W przeciwnym razie mówimy o prawdopodobieństwie, dzięki czemu można przewidzieć z największą możliwą precyzją, że system ten może ewoluować w określony sposób (przechodząc przez precyzyjny punkt, w określonym momencie, osiągając cel w określonym czasie precyzyjnie, itp.). Determinizm nie ulega unicestwieniu, ale zostaje „ograniczony”.


Szansa w różnych dziedzinach nauki

Według Nicolasa Gauvrita obszary, które w matematyce mogą nas nauczyć czegoś o przypadku, to:

Nauki ścisłe to te, które najbardziej starają się zredukować efekt przypadku.

Systemy chaotyczne i niebezpieczne rządzą wieloma zjawiskami naturalnymi.

Nauki humanistyczne i społeczne wiążą się z silnym elementem przypadku:

Sposoby łapania szansy

Próbowano zdefiniować

Oto definicja, którą Arystoteles podaje przypadkowi: „istnieje wiele rzeczy, które się zdarzają i które są skutkiem przypadku i spontanicznie”, ale stwierdza, że ​​„przypadek ani nic, co pochodzi z przypadku, nie może być przyczyną rzeczy, które są koniecznie i zawsze, lub rzeczy, które zdarzają się w większości przypadków ”.

Innymi słowy, dla Arystotelesa przypadek może pochodzić tylko z przypadku. Interesujące jest to, aby umieścić tę definicję równolegle z tym podanym przez Cournot w XIX th  century , który określał szansę, w słynnej już wniosek jako „spotkanie dwóch niezależnych serii przyczynowych.” Przypuszcza się, że wydarzenia same w sobie są dość zdeterminowane co do ich przyczyny i skutku; to z ich nieprzewidywalnego spotkania, z wtargnięcia nowej niezależnej przyczynowości w rozwój procesu, rodzi się szansa. Na przykład :

Ta definicja przypadku ma być powiązana z teorią chaosu, która zajmuje się systemami całkowicie deterministycznymi, ale które mimo to mają chaotyczne zachowanie, które można zinterpretować jako przypadek.

Ze swojej strony Henri Bergson posługuje się definicją zaproponowaną przez Cournota, ale wysuwa ideę, że dla człowieka „mechaniczny łańcuch przyczyn i skutków” przyjmuje nazwę przypadku tylko wtedy, gdy czuje się w nim zamieszany. Zatem upadek płytki u stóp przechodnia jest kwestią przypadku. Tak samo będzie, jeśli na zakręcie ulicy spotkam osobę, z którą zamierzałem porozmawiać.

"Jest tylko szansa, ponieważ w grę wchodzi ludzki interes i ponieważ rzeczy wydarzyły się tak, jakby człowiek był brany pod uwagę, albo w

widok wyświadczenia mu przysługi, a raczej z zamiarem wyrządzenia mu krzywdy. […] Widzisz tylko mechanizm, szansa znika. Aby to interweniowało, jest konieczne

że skutek mający znaczenie ludzkie, znaczenie to powinno odzwierciedlać przyczynę i pokolorować ją, że tak powiem, ludzkością. Szansa jest zatem mechanizmem

zachowuje się tak, jakby miał zamiar. "

Kiedy przyczyny przypadku są postrzegane jako podlegające z góry określonym i niezmiennym prawom, będziemy mówić o „losie”. Ciąg wydarzeń zdeterminowany przez los, który można nazwać niebezpieczeństwem życia - przybiera miano „przeznaczenia”.

Niefortunny łańcuch pozornych zbiegów okoliczności staje się „śmiercią”. Stanie się tak właśnie wtedy, gdy wspomniana płytka ogłuszy lub a fortiori zabije naszego przechodnia.

Jeśli za maską przypadku kryją się wydarzenia, których Bóg chciał w swojej wszechwiedzącej mądrości, religia mówi o „opatrzności”.

Miara szansy

Z naukowego punktu widzenia nabycie możliwości przetwarzania dużych liczb umożliwiło zbadanie warunków pojawiania się i rozwoju form losowych:

Jest echo filozofii Demokryta , według której „wszystko, co istnieje, jest owocem przypadku i konieczności”.

Szansę ruchu i spotkania atomów ze sobą, już ujawnioną w Demokrycie , ponownie zajmie mechanika kwantowa , dla której szansę można określić tylko wtedy, gdy jest obserwator (funkcje falowe są rzeczywiście doskonale określone; tylko ich " realizacja ”jest przypadkowa).

Szansę często można przełożyć na prawa probabilistyczne. Prawdopodobieństwa i statystyki pozwalają na bliższą obserwację świata, a tym samym na bardziej rygorystyczne prognozy na przyszłość.

Należy jednak dokonać fundamentalnego rozróżnienia w odniesieniu do różnych form przypadku: jak pokazuje Mandelbrot w Chance, Fractals i Finance , istnieją dwa rodzaje szans: „łagodny” i „dziki” przypadek. Dla łagodnego przypadku, gdy liczba obserwacji rośnie, fluktuacje są coraz mniej ważne (jest to prawo wielkich liczb ), prawo jest Gaussa (jest to centralne twierdzenie graniczne ), a teraźniejszość jest niezależna od wystarczająco odległej przeszłości . Szansa „dzika” jest zupełnie inna, ponieważ odpowiada prawom, zgodnie z którymi prosta obserwacja może zmienić średnią z kilku tysięcy obserwacji, odpowiada za zdarzenia „katastroficzne” lub „patologiczne”.

„[Dzika szansa] jest bardzo paskudna, ponieważ nie pozwala nam rozumować w kategoriach średnich. Jeśli wybierzesz losowo dziesięć miast we Francji i przegapisz Paryż, Lyon i Marsylię, zmniejszysz średnią wielkość próby. Jeśli weźmiesz dziesięć miast, w tym Paryż i dziewięć wiosek, średnia nie pozwala na wyciągnięcie wniosków na temat populacji miast wylosowanych losowo. "(B. Mandelbrot)

Różnica ta pokazuje, że wnioskowanie statystyczne , czyli fakt wywnioskowania z próbki danych informacji o procesie, który generuje tę próbkę, jest operacją wybitnie złożoną w statystyce wnioskowania.

Użyteczność i wykorzystanie szansy

Wykorzystujemy przypadek, aby uprościć analizy, ale nie tylko: wiele rzeczywistych zjawisk jest nieprzewidywalnych, musimy umieć wykorzystać przypadek, jeśli chcemy je skopiować; dotyczy to zwłaszcza symulacji.

Te teorie gier uwzględniać szansę. Ta z gier „ekonomicznych” Johna von Neumanna i Oskara Morgensterna pokazuje, że optymalne strategie przeciwdziałania przeciwnikowi są czasami strategiami mieszanymi  : trudno jest przewidzieć twoje ruchy, jeśli strzelasz do nich losowo, ale nadal musisz ... przeprowadzi to remis w najlepszy możliwy sposób dla Ciebie i najmniej korzystny dla Twojego przeciwnika. Zobacz punkt siodła .

Zrozumienie i opanowanie gier losowych wymaga dobrego modelowania przypadku.

Metody obliczeń numerycznych opartych na przypadku nazywane są „metodami Monte-Carlo”.

Metody Monte-Carlo

Metody te wykorzystują liczby losowe do symulacji sytuacji, obliczania całek lub rozwiązywania równań różniczkowych cząstkowych.

Metody Monte-Carlo są szczególnie wykorzystywane w fizyce , gdzie obliczane są algorytmy, które następnie umożliwiają analizę wyników eksperymentów.

Generowanie szansy

Ponieważ wykorzystujemy przypadek, bardziej praktyczne byłoby móc go wyprodukować bezpośrednio, ze względu na wydajność. W tym celu możemy na przykład użyć:

Z wyjątkiem zjawisk opartych na zjawiskach kwantowych, metody te generują jedynie pseudoprzypadek, prawie nieokreślony lub tylko częściowo nieokreślony.


Bibliografia

Uwagi i odniesienia

  1. https://fr.wiktionary.org/wiki/hasard
  2. www.larousse.fr/dictionnaires/français/_hasard
  3. Le Petit Robert. Słownik języka francuskiego , 1987.
  4. Etymologia przypadku , CNRTL.
  5. Czy powiedziałeś szansę? Między matematyką a psychologią
  6. Bertrand Eynard "  Uniwersalność losowych macierzy  " pour la Science , N O  487Maja 2018, s.  34 do 44 ( ISSN  0153-4092 ).
  7. Por. Jacques Monod , szansa i konieczność .
  8. [1]
  9. [2]
  10. Arystoteles , Lekcje fizyki
  11. Henri Bergson, Dwa źródła moralności i religii , Paryż, Presses Universitaires de France,1951, 340  s. , s.  154, 155
  12. B.Mandelbrot, Szansa, fraktale i finanse , Champs Flammarion, 1997
  13. [3] W Fractal modele finansowania , Biuletyn Banku Francji, n o  183.
  14. [4] Fragment wywiadu z B. Mandelbrotem opublikowanego w Liberation w 1998 roku.

Zobacz też

Powiązane artykuły