Biorąc pod uwagę duże rozmiary kraju i zróżnicowanie klimatyczne ze względu na różne czynniki, różnice wysokości, poziom opadów i parowania, rodzaje gleby itp. na terytorium Iranu występuje duża ilość biomów i biotopów , co stanowi znaczną różnorodność rodzimej flory i fauny.
Iran znajduje się między antycyklonicznymi masami powietrza Azji Środkowej i Syberii na północy, śródziemnomorskim systemem wiatrów w centrum (wiatry zachodnie i niskie ciśnienie przynoszące deszcz i śnieg) oraz wpływami tropikalnymi i subtropikalnymi na południu i południowym wschodzie kraj. Dlatego w Iranie występują różne typy klimatu, od wilgotnych subtropikalnych nizin na południowym wybrzeżu Morza Kaspijskiego po gorące i suche pustynie ( Dasht-e Kavir i Dasht-e Lut ).
Pasma górskie Alborz (Elbourz) , Zagros i północno-zachodniego Iranu charakteryzują się nadmiernymi opadami; dlatego są wilgotne przez część roku, a nawet przez cały rok. Resztę kraju charakteryzują deficyty: brak opadów, silne lub stałe wiatry oraz wysokie temperatury są przyczyną skrajnej suchości.
Klimat i roślinność zależą od ukształtowania terenu, a zwłaszcza od rzeźby terenu. Elbourz i Zagros są prawdopodobnie jednymi z najbardziej uderzających przykładów wpływu topografii na naturalnych siedlisk flory i fauny.
Harry Bobek w 1952 roku zaproponował pionową klasyfikację roślinności przy użyciu perskich terminów :
Elementy klimatyczne, topograficzne i roślinne to elementy determinujące rozmieszczenie gatunków zwierząt.
Środowisko pustynne znajduje się w centralnym dorzeczu Iranu, obejmującym dorzecze Dasht-e Kavir , Dasht-e Lut i Jaz Murian w regionie Baluchestan w południowo-wschodniej części kraju. Istnieją również regiony półpustynne na południu kraju, wzdłuż Zatoki Perskiej .
Pustynie są domeną wielu kotów, takich jak gepard azjatycki ( Acinonyx jubatus venaticus ) czy gepard irański, z których pozostaje tylko 50 do 60 osobników , głównie na opuszczonych obszarach wokół Dasht-e-Kavir.
Jego głównymi ofiarami są pierwiosnek pustynny ( Equus hemionus onager ), gazela indyjska ( Gazella bennetti ), gazela wole ( Gazella subgutturosa ), urial ( Ovis vignei ) i koziorożec bezoary ( Capra aegagrus aegagrus ). Rozrzedzenie wszystkich tych gatunków wyjaśnia, dlaczego ten gepard jest obecnie zagrożony wyginięciem.
Inne koty The Caracal ( Caracal Caracal ), przy czym Sand Cat ( Felis margarita thinobia ), manul stepowy ( Otocolobus manul ), przy czym Eurasian (Lynx lynx orientalis), lub rasy Ryś i Leopard ( Panthera pardus saxicolor ) lub perski leopard można znaleźć w tym obszarze. Lew azjatycki ( Panthera leo persica ) zostało uznane za wymarłe w Iranie od 1942 roku.
Inne drapieżniki żyją w tej dziedzinie, takich jak Złote Jackal ( Canis aureus ) i hiena pręgowana ( Hyaena hyaena ).
Azji hubara saharyjska ( Chlamydotis maqueenii ), niedawno uznany za odrębny gatunek z afrykańskiej hubara saharyjska, gniazd w bardzo suchych terenach piaszczystych. Na tym obszarze żyją również kapturkowate ( Oenanthe monacha ) i pustynne koczkodany ( Oenanthe deserti ), wschodnie Ammomanes cincturus , pustynia Sirli ( Alaemon alaudipes ), krasnoludka ( Sylvia nana ) i zięba gitagińska ( Rhodopechys githagineus ).
Wśród gadów w Iranie występuje wiele gatunków gekonów . Żyją one prawie wyłącznie na suchych lub pustynnych obszarach tego kraju, takich jak pustynia Chagai ( Agamura femoralis ) lub w pobliżu gór Zagros ( Eublepharis angramainyu ). Jednak niektóre gatunki żyją na wysokości - do prawie 2000 metrów nad poziomem morza - i dlatego w zależności od pory roku spotykają się z bardzo zimnymi warunkami zewnętrznymi.
W tym kraju istnieją dwa główne „typy” gekonów: gekony z rodzaju Eublepharis , o dość krępym wyglądzie, z grubym ogonem i często kontrastującymi i zróżnicowanymi kolorami oraz gekony o smukłym wyglądzie, o grubym ciele, drobniejszym ogonie, i dyskretne kolory, w odcieniach piasku, brązu lub beżu (na przykład rodzaje Tropiocolotes lub nawet Cyrtopodion ). Wszystkie mają umiarkowane rozmiary dla gadów, od 7 do 8 centymetrów dla najmniejszych gatunków do prawie 15 centymetrów dla największych.
Wszystkie są gatunkami nocnymi, które nie wystawiają się na działanie pełnego upału dnia, nawet jeśli niektóre gatunki, takie jak Hemidactylus turcicus, robią to czasami rano i wieczorem. Zwierzęta te są również w całości lądowe, a większość z nich jest przystosowana do chodzenia po piasku, z łapami o szerokich palcach, czasami nawet wykazując kopanie dla lepszego wsparcia.
Są wyłącznie owadożercami, polującymi nocą na owady i inne stawonogi odpowiedniej wielkości.
Spędzają dzień w norach, pod skałami lub w szczelinach, osłonięte przed pełnym upałem i bardzo niską wilgotnością powietrza na zewnątrz. Wszystkie są jajorodne , a samice składają jaja w wilgotnych (w stosunku do klimatu) kryjówkach i chronionych przed upałem.
Większość terytorium Iranu składa się z półpustynnych stepów szałwii ( Artemisia herba-alba ), otaczających rozległe regiony pustynne w środkowym Iranie. Te obszary stepowe tworzą połączenie z pogórzem terenów górskich położonych na obrzeżach kraju.
Kilka gatunków ptaków drapieżnych można znaleźć w stepy, w tym okrutny Hawk ( Buteo rufinus ), na pustułki ( Falco tinnunculus ).
Pozostałe gatunki charakterystyczne dla tego obszaru są wspólne Ganga ( Pterocles orientalis arenarius ), przy czym Europejski Roller ( Coracias garrulus ), Europejski Bee ( Merops apiaster ), kilka gatunków Alaudidae (m.in. grzywacz koszenilowa , Galerida cristata ), przy czym wspólny Wheatear ( Oenanthe isabellina ) i wróbel czarnogłowy ( Emberiza melanocephala ).
Iran ma kilka bardzo górzystych regionów, takich jak pasmo Zagros na zachodzie i Elbourz na północy. Podobnie pasma górskie położone w irańskich prowincjach Azerbejdżan , Khorassan , Kerman i Sistan-o-Baluchestan mają faunę i florę typową dla regionów wysokogórskich między Europą Zachodnią a Europą Zachodnią. ” Himalaje .
Gaje dębowe Zagros są domem dla wiewiórki perskiej ( Sciurus anomalus ) o długości ponad 20 cm (prawie 40 cm łącznie z ogonem).
Obszary zalesione są również ostatnią ostoją bardzo rzadkiego daniela perskiego ( Dama mesopotamica ).
Duże Raptors żyć w górach, takich jak Golden Eagle ( Aquila chrysaetos ) lub Orłosęp ( Gypaetus barbatus ).
Możemy również znaleźć Biało-wybrzuszony Swift ( Tachymarptis melba ), przy czym Skała Jaskółka ( Hirundo rupestris ), przy czym Horned Lark ( Eremophila alpestris ), przy czym żółtodzioby Chocard ( Pyrrhocorax graculus ), przy czym Alpine Accenteur ( Prunella collaris ), przy czym Skała Monticole lub Rock Robin ( Monticola saxatilis ), Black Redstart ( Phoenicurus ochruros ), Echelette Tichodrome ( Tichodroma muraria ) i Alpine Niverolle ( Montifringilla nivalis ). Perski Tetraogallus ( Tetraogallus caspius ), ptak endemiczne wysokich górach Turcji i Iranu , jest lokalnie powszechne na szczytach Zagros i Alborz .
Terytoria zalesione w Iranie mają raczej ograniczony zasięg. Możemy wyróżnić dwa typy lasów: wilgotny las między przybrzeżnymi równinami Morza Kaspijskiego a łańcuchem Elbourz , a także bardziej suchy i bardziej otwarty las na zachodnim stoku gór Zagros . Inne stosunkowo suche lasy znajdują się na wyżynach Kerman i na północ od Balouchestan .
Gatunki leśne Iranu są bardzo podobne do tych z lasów Europy Środkowej. Oprócz kilku gatunków rodzaju Turdus ( kacykowatych i drozdy ) gatunkami najczęściej są gołębi drewna ( Columba palumbus ), przy czym zielony dzięcioł ( Picus viridis ), wielki dzięcioł duży ( dendrocopos główny ), przy czym drzewa polny ( anthus trivialis ), przy czym gąsiorek ( Lanius collurio ), przy czym Eurasian Jay ( Garrulus glandarius ), przy czym strzyżyk zwyczajny ( troglodytes Nannus ), przy czym Spotted halny ( Prunella modularis ) The Black- capped Lasówka ( Sylvia atricapilla ), przy czym Zaganiacz Hypolaïs ( Hippolais icterina ) Rudzik ( Erithacus rubecula ) słowik ( megarhynchos Luscinia ), różne gatunki chickadees i Zięba ( Fringilla coelebs caucassica ).
Bardziej suche i mniej gęste gaje dębowe zachodniego Zagros wykazują pewne cechy śródziemnomorskie. Możemy zatem spotkać takie gatunki jak dzięcioł syryjski ( Dendrocopos syriacus ), gąsior w masce ( Lanius nubicus ), uszatka uszata ( Oenanthe hispanica ) i wróbel zwyczajny ( Emberiza cineracea ).
Na jeszcze bardziej suchych zalesionych obszarach wschodniego Zagros, płaskowyżu Kerman i odizolowanych górach północnego Beludżystanu można znaleźć tylko kilka gatunków Europy Zachodniej, żyjących tam na skrajnych granicach ich zasięgu, takich jak kos ( Turdus merula ) . Charakterystyczną fauną ptaków jest mieszanka gatunków z Bliskiego Wschodu, takich jak irański białogardły ( Irania gutturalis ) lub skromna żaba ( Phylloscopus neglectus ) oraz wschodnioeuropejskich gatunków, takich jak dzierzba. Isabelle ( Lanius isabellinus ) czy Hume's Warbler ( Sylvia althaea ), z gatunków indo-malezyjskich, takich jak gąsiorek ( Lanius vittatus ). Wreszcie, w odizolowanych górach na północy, gdzie nadal występują zarośla jałowców , spotykamy gatunki takie jak serin złotoczelny ( Serinus pusillus ), a na północnym wschodzie grubodziób białoskrzydły ( Mycerobas carnipes ).
Iran ma kilka bagnistych obszarów. Jeden z nich znajduje się na północy, wzdłuż wybrzeża Morza Kaspijskiego . Tworzą go słodkowodne jeziora i laguny w regionie Gilan , w regionie Gorgan i na stepach turkmeńskich .
Kolejny bagnisty obszar znajduje się wokół jeziora Orumieh , które jest słonym jeziorem położonym w prowincji Azerbejdżan Zachodni . Inne podmokłe obszary występują wokół różnych słonych jezior w Sistanie, na granicy z Afganistanem oraz w delcie Helmand .
Wreszcie trzeci ważny obszar bagienny znajduje się na południu kraju, w regionie Chuzestanu . Tworzą ją równiny zalane rzekami Karoun i Karkheh .
Te podmokłe obszary są domem dla wielu gatunków ptaków.
Morze Kaspijskie jest domem dla jesiotrów i śledzia .
Niziny położone na południu kraju, wzdłuż Zatoki Perskiej i Morza Arabskiego (region Makran ) cieszą się gorącym i wilgotnym klimatem przez cały rok. W rezultacie są siedliskiem bardzo odmiennej flory i fauny niż reszta Iranu.
Siedlisko przybrzeżne Zatoki Perskiej, a także irańskie wyspy położone w Zatoce są siedliskiem namorzynów , piaszczystych plaż i skalistych nadmorskich klifów, które stanowią preferowane siedlisko dla wielu gatunków ptaków.
W szczególności są to flamingi i pelikany .
Odnotowano obecność Gazeli (górskiej gazeli dareshurii) na wyspie Forur w Zatoce Perskiej.