Obóz koncentracyjny Natzweiler-Struthof

Obóz koncentracyjny Natzweiler-Struthof
Wejście do obozu hitlerowskiego .
Prezentacja
Nazwa lokalna	KL Natzweiler-Struthof
Rodzaj	Obóz koncentracyjny III poziomu ( Lagerstufe III )
Zarządzanie
Data utworzenia	maj 1941 (oficjalnie otwarty 21 kwietnia 1941)
W reżyserii	Joseph Kramer Friedrich Hartjenstein Heinrich Schwarz
Data zamknięcia	wrzesień 1944
Ofiary
Liczba osadzonych	Około 52 000
Nie żyje	Około 22 000
Geografia
Kraj	Francja
Region	Alzacja
Gmina Francji	Natzwiller
Informacje kontaktowe	48 ° 27 ′ 20 ″ północ, 7° 15 ′ 15 ″ wschód
Geolokalizacja na mapie: Francja Obóz koncentracyjny Natzweiler-Struthof Geolokalizacja na mapie: Bas-Rhin Obóz koncentracyjny Natzweiler-Struthof
Ochrona	Klasyfikacja MH ( 1951 , budynek komory gazowej)  Klasyfikacja MH ( 2011 , cały obwód byłego KL (hotel Struthof i aneks, podwójna obudowa wewnętrzna i zewnętrzna, Kartoffelkeller, Villa Ehret , Ravin de la Mort, bloki, piaskownica, chemin des Déportés ), kamieniołom (pozostałości konstrukcji, chodniki kopane), wszystkie ścieżki tarasowe, wieża ciśnień, transformator elektryczny)
Uwagi	Struthof jest z Mauthausen jednym z najbardziej śmiercionośnych obozów nazistowskiego systemu obozów koncentracyjnych, ze śmiertelnością przekraczającą 40%.

Obóz koncentracyjny Natzweiler-Struthof to hitlerowski obóz koncentracyjny założony w 1941 roku na terenie Alzacji załączonego do Niemiec . Jego montaż został ustalony przez SS inżynier Karl Blumberg i wysokiego nazistowskiego dygnitarza Alberta Speera w Struthofie, w miejscowości o wysokościach od gminy z Natzwiller ( Bas-Rhin ). Jego niemiecka nazwa to KL Natzweiler-Struthof i nosi ją ponownie od 2014 roku, inicjałami KL oznaczającymi Konzentrationslager .

W czasie jego działalności przetrzymywano w nim około 52 000 więźniów. Należeli głównie do ruchów oporu na terenach okupowanych przez Niemców. Był to obóz pracy, obóz przejściowy i w miarę postępu wojny miejsce kaźni. Niektórzy umierali z wycieńczenia w pracy iz niedożywienia. Liczba ofiar śmiertelnych w obozie szacowana jest na 22 tysiące, wliczając w to sieć podobozów. Wielu więźniów zostało przeniesionych do innych obozów. W 1944 r. do ewakuacji więźniów z Natzweiler-Struthof do Dachau, w miarę zbliżania się wojsk alianckich, sprowadzono byłego szefa obozu koncentracyjnego Auschwitz . Anatom August Hirt przeprowadził badania mające na celu zbudowanie kolekcji żydowskich szkieletów w obozie. Nakręcono film dokumentalny o 86 wskazanych mężczyznach i kobietach, którzy zostali zabici w ramach tego projektu. Część osób odpowiedzialnych za zbrodnie popełniane w tym obozie została po zakończeniu wojny pociągnięta do odpowiedzialności.

Nazistowski obóz koncentracyjny w Alzacji

Tuż po aneksji Alzacji i Mozeli w 1940 roku przez Rzeszę nazistowską Himmler , ówczesny szef Gestapo i Oswald Pohl , główny szef gospodarki SS wpadli na pomysł założenia obozów w pobliżu kamieniołomów w celu aby deportowani pracowali tam dla utworzonej przez Himmlera spółki wydobywczej SS Deutsche Erd- und Steinwerke GmbH (DEST). To właśnie podczas wyprawy obserwacyjnej Albert Speer , architekt i minister Rzeszy, zauważył obecność w okolicy niezwykle rzadkiego różowego granitu. Podjęto wówczas decyzję o założeniu tam obozu dla wydobycia granitu przez deportowanych. To geolog pułkownik SS Karl Blumberg znalazł najlepsze miejsce do wydobycia wspomnianego granitu i ustalił lokalizację przyszłego obozu.

Pod nazwą „  KL Natzweiler-Struthof” obóz jest oficjalnie otwarty w dniu21 kwietnia 1941. Około 80  SS jednostek Totenkopf zapewnia następnie nadzór i administrację. Pod koniec roku w Natzweiler zarejestrowano 539 więźniów pochodzących z Sachsenhausen , Dachau i Buchenwaldu . W większości są to Niemcy (lub zasymilowani) deportowani na mocy prawa zwyczajowego i aspołeczni. Natzweiler-Struthof jest nadal tylko „obozem zamkniętym” ( geschlossenes Lager ) i nie może przyjmować innych więźniów niż już internowani w innym obozie.

We wrześniu 1942 r. stał się „obozem przesiedleńczym ” ( Einweisungslager ): więźniowie mogli być do niego przydzielani bezpośrednio przez policję. Liczby zaczęły rosnąć i 15 grudnia w Obernai otwarto pierwsze komando (obóz przybudówkowy) .

W 1943 roku rejestracja wzrosła czterokrotnie (4089), a budowę obozu zakończono w październiku. Cała Europa jest tam obecna. Polacy i Sowieci stanowią obecnie 35% wszystkich więźniów. Zmniejsza się liczba Niemców i im podobnych (22%), rośnie natomiast odsetek więźniów z Europy Zachodniej: Francuzów, Norwegów, Holendrów. Do więźniów politycznych stały się powszechnie większość.

W roku 1944 wystąpił silny wzrost liczby rejestracji: od 1 st stycznia31 sierpnia 1944 rOdnotowano 23 199 przylotów, a KL przyjmuje teraz konwoje kobiet. Natzweiler-Struthof staje się przede wszystkim śluzą przejściową i sortownią, zanim zostanie przydzielony do jednego z przybudówek. W rzeczywistości zdecydowana większość zatrzymanych wówczas zarejestrowanych pod akronimem administracyjnym „KL-Na” nie znała bazy. W2 września 1944 r, z 23 199 rejestracji zarejestrowanych od stycznia tego samego roku, 18 151 (w tym 2398 Żydówek) jest przetrzymywanych w obozie zewnętrznym i możemy oszacować na 12 000 tych, którzy nigdy tam nie byli.

Podczas gdy początkowo planowano przyjąć łącznie 2000 więźniów, w obozie bazowym KL pod koniec sierpnia 1944 r. było ich ok. 6 000. Ochronę i nadzór zapewnia teraz 200 SS i 30 pracowników administracyjnych. Struthof znajduje się wtedy w centrum kompleksu składającego się z około 70  komand (obozów przybudówek) rozsianych po Alzacji, Mozeli, a przede wszystkim w Niemczech.

Baza funkcjonuje do czasu ewakuacji przez SS na początku miesiąca monthwrzesień 1944. Czynienia z wyprzedzeniem wojsk alianckich, zapadła decyzja, aby przenieść więźniów do Dachau obozu . 23 listopada 19446 th  US Army wchodzi do KL całkowicie opróżniony z jego mieszkańców. KL Natzweiler-Struthof był pierwszy nazistowski obóz koncentracyjny odkryte przez aliantów na Zachodzie Europy.

Po ewakuacji obozu macierzystego administracja SS przeniosła się do aneksu obozu Guttenbach . W Struthofie komanda położone na wschód od Renu nadal funkcją, jeszcze pod nazwą KL Natzweiler-Struthof , i aby otrzymać wiele deportowanych do momentu kapitulacji Niemiec.

Więźniowie

Podobnie jak obozy Mauthausen i Gusen , KL Natzweiler-Struthof został sklasyfikowany jako „Obóz III poziomu” ( Lagerstufe III ), co oznaczało, że miał być jednym z najcięższych w systemie obozów koncentracyjnych. Jej celem było unicestwienie „niepoprawnych wrogów politycznych Rzeszy”.

Aresztowano ich z różnych powodów. Pierwszymi deportowanymi z obozu byli głównie Niemcy, deportowani zgodnie z prawem zwyczajowym, „aspołeczni”, Romowie lub deportowani polityczni. Od 1942 roku, wśród deportowanych są Rosjanie , niektórzy jeńcy, Polaków i niektórych deportowanych z terenów wcielonych do III E Rzeszy Czechów , Alzacji , Lotaryngii . W 1943 r. przybyli masowo deportowani z Luksemburga , a następnie bojownicy ruchu oporu różnych narodowości, pochodzący z różnych obozów koncentracyjnych czy więzień w Europie: Belgów , Holendrów , Norwegów i Francuzów . Wśród tych ostatnich wielu żołnierzy, w szczególności członków Tajnej Armii i Armii Oporu , zostało również deportowanych do obozu Natzweiler. Alzacja i Mozela odporne , takie jak The Black Hand of Marcel Weinum one głównie internowany w odpadami bezpieczeństwo obóz Vorbruck-Schirmeck . Wlipiec 1943, do Natzweiler przybywa pierwszy konwój deportowanych z francuskich NN. Aresztowani jako bojownicy ruchu oporu, zostali objęci niemieckimi dekretami z 1941 roku znanymi jako „  Nacht und Nebel  ” („  Noc i mgła  ”). Dekrety te mają na celu wyeliminowanie bojowników ruchu oporu i ogólnie wszystkich przeciwników niemieckich sił okupacyjnych. Uwięzieni lub deportowani, całkowicie odcięci od świata zewnętrznego, skazani są na powolną śmierć przez pracę, wycieńczenie, głód i choroby. Niektórzy deportowani są następnie stawiani przed sądem we Wrocławiu; inni są przetrzymywani w obozach. Ich rodziny i znajomi nie mają od nich dalszych wiadomości. Tylko francuscy, belgijscy, holenderscy czy norwescy bojownicy ruchu oporu mogą podlegać dekretowi NN.

Spośród 52 tys. deportowanych zarejestrowanych w obozie około 25 tys. jest narodowości polskiej lub sowieckiej, czyli prawie 50% ogółu.

Podobno 7 tys. Francuzów zostało deportowanych do KL Natzweiler-Struthof.

Żydzi (deportowani z powodów rasowych lub z powodu oporu) stanowią 11% ogólnej liczby przetrzymywanych w Natzweiler-Struthof. Większość z nich, pochodząca z Węgier i Polski, przybyła do obozu od 1944 r. i została przydzielona do obozów aneksowych.

Nieludzkie warunki pracy i przetrzymywania, niedożywienie, maltretowanie kapo i esesmanów oraz liczne egzekucje przez postrzał lub powieszenie spowodowały śmierć tysięcy zatrzymanych. Ewakuacja ostatnich komand KL-Natzweiler podczas „  marszów śmierci  ” kosztowała życie ok. 5 tys. deportowanych.

W reżyseriiPaździernik 1942 w maj 1944przez Joseph Kramer , od złowrogiego renomy Natzweiler-Struthof jest z Mauthausen jednym z najgroźniejszych obozów systemu nazistowskiego obozu koncentracyjnego, z szybkością śmierci więcej niż 40  % (dla porównania, ten jest blisko 25% w Buchenwaldzie obóz i około 20% na obóz Dachau ).

W obozie macierzystym śmiertelność wynosi blisko 47% (na 6440 zarejestrowanych tam zatrzymanych, w ciągu 3 lat i 4 miesięcy istnienia odnotowano 3000 ofiar).

Masowe egzekucje i zbrodnie wojenne

Obóz służył także jako miejsce egzekucji wielu bojowników ruchu oporu i jeńców wojennych z większości krajów okupowanych przez nazistowskie Niemcy i skazanych przez gestapo . Deportowany Aimé Spitz zeznał: „Poza obozem, jakieś 100 metrów dalej, była piaskownica. To tam zastrzelono około pięciuset towarzyszy, albo z pistoletów maszynowych, albo z rewolwerów w kark. Pewnego wieczoru wiosną 1944 roku, po godzinie 18, w tej piaskownicy rozstrzelano jedenastu Luksemburczyków należących do ruchu oporu. Tego rodzaju egzekucja, zlecona przez berlińskie Ministerstwo Bezpieczeństwa, odbyła się wieczorem po apelu. Za każdym razem, gdy widzieliśmy ludzi przybywających wieczorem przed Schreibstube (sekretariat obozu), wiedzieliśmy, że to Sonderbehandlung (specjalne traktowanie). Tego typu więźnia przez większość czasu nie było w aktach obozowych. Zostały sprowadzone przez gestapo na egzekucję. Ich ciała zostały następnie przewiezione do krematorium, aby nigdzie nie było śladu. "

Egzekucje tego typu są bowiem w większości przypadków nieodnotowywane w księgach obozowych, co utrudnia, jeśli nie uniemożliwia, staranne policzenie i identyfikację ofiar.

Niemniej jednak można wspomnieć o następujących faktach:

• 17 i 24 lutego 1943 r. w kamieniołomie rozstrzelano czternastu młodych ludzi z Ballersdorf w Haut-Rhin za odmowę przyjęcia ich siłą do Wehrmachtu i próbę opuszczenia zaanektowanego obszaru;

• 19 maja 1944 jedenastu bojowników ruchu oporu (w większości Luksemburczycy, członkowie siatki F-16.9 ) zostało rozstrzelanych w obozie Sablière
• Cztery kobiety, dwie Brytyjki i dwie Francuzki, agentki brytyjskiego tajnej służby Special Operations Executive , zostały stracone przez zastrzyk6 lipca 1944 r. Tablica pamiątkowa umieszczona przy wejściu do komory gazowej (znajdującej się 2  km poniżej obozu Struthof) przypomina ich nazwiska: Diana Rowden , Vera Leigh , Andrée Borrel i Sonia Olschanezky  ;
• Dwóch oficerów RAF biorących udział w Wielkiej Ucieczce ze Stalagu Luft III , Dennis H. Cochran i Tony Hayter, zostało rozstrzelanych w pobliżu Struthof odpowiednio 31 marca i 6 kwietnia 1944 r.; ich ciała są następnie natychmiast kremowane w obozowym krematorium.
• W nocy z 28 na 29 lipca 1944 angielski samolot Lancaster rozbił się u podnóża Mont Sainte-Odile . Sierżant Frederic Harold Habgood (21 l.) zrzucił spadochron z samolotu, zanim rozbił się i wylądował w Langen Weg w Ottrott . Następnie jest przejmowana przez ludność i przekazywana ruchowi oporu. Zadenuncjowany na Gestapo, został internowany w obozie bezpieczeństwa Vorbruck-Schirmeck , skąd udało mu się uciec. SS Peter Straub schwytał go w Niederhaslach i kazał rozstrzelać przez powieszenie 31 lipca 1944 r. w KL Natzweiler-Struthof. Jego ciała nigdy nie odnaleziono; odkrycie w 2018 r. jego tabliczki identyfikacyjnej w obozowej popielniczce potwierdza, że ​​został poddany kremacji wkrótce po śmierci.
• Antoine Becker, były Komisarz Wywiadu Generalnego w Strasburgu, ówczesny Komendant Główny Policji w Marsylii pod okupacją , został postrzelony w kark podczas przeniesienia do Struthof w sierpniu 1944 r. Został aresztowany 3 grudnia 1943 r. przez Gestapo z powodu działań przeciwko autonomistom i agentom niemieckim między dwiema wojnami w Alzacji. Antoine Becker uczestniczył w szczególności w represjonowaniu siatki Karla Roosa . Zaraz po zamachu jego ciało zostało poddane kremacji w krematorium obozowym.
• Czynienia z wyprzedzeniem wojsk alianckich, SS rozpoczęła uboju niektórych więźniów systematycznie, zwłaszcza francuskiego ruchu oporu, którzy przybywają licznie w obozie od 31 sierpnia do 2 września 1944. Tak więc w nocy z 1 st do 2 września 108 bojowników ruchu oporu Sieci Przymierza zostało przeniesionych z obozu Schirmeck do Struthof, gdzie zostali straceni kulą w kark, a następnie natychmiast skremowani w krematorium. W tym samym okresie w obozie rozstrzelano również 35 członków Mobilnych Grup Alzacji (GMA) schwytanych przez Niemców po niepowodzeniu operacji Loyton . W ciągu trzech dni 392 więźniów (92 kobiety i 300 mężczyzn) zostałoby zamordowanych w Struthofie.

„Eksperymenty medyczne”

Obóz znany jest również z pseudonaukowych „eksperymentów”, które przeprowadzano na więźniach. W tym celu urządzono prosektorium.

Komora gazowa znajdowała się poniżej Struthofie; został zbudowany między 3 a12 sierpnia 1943w oficynie starego hotelu. Wykorzystywano go od 11 do 19 sierpnia 1943 r. do egzekucji więźniów żydowskich: 57 mężczyzn i 30 kobiet internowanych w Oświęcimiu wysłano do obozu Struthof na zamordowanie solami cyjanowodorowymi . Kobieta wcześniej rozstrzelana za bunt, ostatecznie 86 osób „rasy żydowskiej” zostało osobiście zagazowanych przez komendanta obozu SS Josepha Kramera . Podczas procesu Kramer nie mówi o klasycznych, niebieskawo-szarych kamyczkach, które są używane do opisu Cyklonu B , ale o białym proszku w kolbie, którą otrzymał od profesora Reichsuniversität w Strasburgu ( Augusta Hirt ), i zażądał przepływ wody w celu uzyskania wydzielania gazu; Według Kogona jest to prawdopodobnie kolejny związek cyjanowodorowy wymyślony przez tego profesora Hirta, cyjanek potasu lub sodu z kwasem organicznym, który w obecności wody uwalnia kwas cyjanowodorowy. Profesor August Hirt , SS-Hauptsturmführer i bliski Heinrichowi Himmlerowi , dążył, poprzez te gazowania, do utworzenia zbioru „czaszek żydowskich komisarzy bolszewickich” dla Instytutu Anatomii w Strasburgu, zanim „rasa żydowska” nie zostanie unicestwiona; Rzeczywiście, Himmler „studiował czaszki” komisarzy bolszewickich „judeo-przeznaczonych do umożliwienia typologicznej definicję” sub-człowieka . "

Profesor August Hirt przeprowadził również liczne eksperymenty z użyciem iperytu . Szczególnie w listopadzie 1942 r. zaszczepił więźniom śmiertelne dawki. Na pierwszej grupie piętnastu osób przetestował antidotum na dziesięciu z nich i pozostawił pięciu „  świadków  ” bez ochrony. Ginie siedmiu więźniów. Aby uzyskać statystycznie istotny wynik , powtórzył eksperyment na 150 osobach, z których według zeznań blisko czterdziestu zmarło. Nie wiemy więcej o tych doświadczeniach, wszystkie dokumenty dotyczące jego badań zostały spalone przed wyzwoleniem Strasburga.

Komora gazowa została następnie wykorzystana przez wirusologa Otto Bickenbacha do piętnastu eksperymentów z toksycznością fosgenu na więźniach i Romach .

Inny lekarz SS, profesor Eugen Haagen , wykonywał zastrzyki z trądu, dżumy i innych chorób więźniom w Struthof, aby obserwować skutki tych skażeń; wypróbowano kilka zabiegów na tę samą chorobę. Po zakończeniu eksperymentu, jeśli badani nie byli martwi, byli mordowani i kremowani.

W celu przeprowadzenia swoich eksperymentów z tyfusem Von Haagen dysponował również około 200 Romami, którzy przybyli bezpośrednio z Auschwitz w Struthofie w listopadzie i grudniu 1943 r. Na początku 1944 r. oddano do jego dyspozycji Cyganów. 150 z nich jest odpornych na tyfus osutki, pozostałe 50 jest zarezerwowanych jako kontrole. Wszystkie 200 świnek morskich jest następnie zakażanych przez wertykulację ramienia zarodkiem tyfusu.

Różne serie eksperymentów pochłaniają setki ofiar wśród deportowanych z obozu. Doprowadziły również do epidemii tyfusu plamistego w maju 1944 r.

Deportowani Nacht und Nebel (NN)

Od czerwca 1943 r. KL-Natzweiler przyjmował licznych deportowanych „Nacht und Nebel” (lub „ NN ”, Noc i mgła ). Pochodzą one z całej Europy i są poddawane jako przeciwnicy nazistowskich Niemiec szczególnie okrutnemu reżimowi.

Jako przykład możemy przytoczyć przypadek pierwszych francuskich więźniów Nacht und Nebel deportowanych do obozu w 1943 roku. Z łącznej liczby 168 więźniów NN, którzy przybyli do Struthof w 3 konwojach w miesiącu lipcu, przeżyło tylko około 30 więźniów. zatrzymanie.

Aby odróżnić ich od innych więźniów w obozie, którzy noszą skazańców w pasiaste ubrania, deportowani „Nacht und Nebel” muszą nosić stare cywilne ubrania, na których namalowane są w jaskrawych kolorach litery „NN”, co czyni ich szczególnie bezbronnymi. twarz brutalności kapo i strażników SS .

O deportowany „  Nacht und Nebel  ”, to D r Goude, ocalały z obozu Struthof później świadczą:

„Przyjechałem do obozu Struthof 19 maja 1944 r. z grupą siedmiu intelektualistów. Kiedy weszliśmy, od razu zaimponowali nam bracia w nędzy. Ich automatyczny chód, nieruchomość ich spojrzenia, ich nieopisany wygląd szkieletu, niespotykany gdzie indziej. Znałem wiele obozów ( Buchenwald , Natzwiller, Wesseling , Dachau , Auschwitz ), nigdzie nie czułem bardziej bolesnej litości niż w Struthofie. Od początku zaintrygowały nas wielkie litery: NN rozmazany na czerwono na ubraniach…”

„… Byli to ludzie całkowicie odcięci od cywilizowanego świata. Nie otrzymywali poczty, paczek ani wiadomości z zagranicy. Była to całkowita brutalność, szaleńcza praca, wściekła brutalność kapo i przywódców bloku. Więźniowie nie mieli wystarczających pięciu godzin snu; robactwo postanowiło im przeszkadzać. Zniesiono niedzielny odpoczynek popołudniowy. Ale z drugiej strony schlague przez cały dzień - psy ciągle depczące po piętach - strach przed najmniejszą porażką, zmniejszoną nędzę, na początku całkowity brak opieki medycznej, przerażające eksperymenty, mówią naukowcy. przeszczepy komór ludzkich i gazowych . "

Z kolei z wnętrza obozu Czech François Kozlik (numer 980) tak opisuje zdziwienie deportowanych, gdy 3 lipca 1943 r. przybył do obozu pierwszy transport NN Franzosena (franc. Nacht und Nebel ) . nosiciele czerwonego trójkąta:

„Ci francuscy Nacht und Nebel , to byli księża w sutannie, wyżsi oficerowie, to byli, jak się później dowiedzieliśmy, lekarze, robotnicy, chłopi. Prawie bez wyjątku francuskiego ruchu oporu . Zwykle załadowany ładnie wyglądającym bagażem. "

Następnie, po pewnym czasie obserwacji tych nowych więźniów, Kozlik dodaje:

„To prawie niewiarygodne [widzieć], jakie rezerwy mocy posiada istota ludzka. [...] Bo zachowanie tych Francuzów, sposób w jaki zaciskali zęby, odwaga z jaką podjęli pracę niemożliwą do wykonania, dyscyplina z jaką wyszli przez portal, wszystko w zgodzie, wyprostowane ciało Jego zdeformowana twarz, śmiertelnie blada, opuchnięta i zakrwawiona, ale trzymająca głowę prosto z zaciekłym wysiłkiem, poruszała nawet najbardziej zatwardziałych z internowanych, którzy nie mogli ukryć swojego podziwu. "

24 września 1943 r. Himmler nakazał dowódcom KL przenieść do Struthof wszystkich przetrzymywanych przez nich deportowanych z NN . Rozkaz ten został odnowiony 20 maja 1944 r., ale nigdy nie został w pełni wykonany, a procedura Noc i Mgła została wkrótce porzucona przez reżim nazistowski.

Od czerwca 1943 r. do przybycia do obozu ostatniego konwoju Nacht und Nebel (w sierpniu 1944 r.) przez KL-Natzweiler przeszło 2443 deportowanych „NN”.

Znani więźniowie

Deportowano do Natzweiler-Struthof:

• Generał Aubert Frère , założyciel Armii Oporu Organizacji , który zmarł tam z wycieńczenia13 czerwca 1944 ;
• Generał Paul Jouffrault, szef sztabu Tajnej Armii w Strefie Południowej, zmarł w Struthof5 czerwca 1944.
• Generał Paul Labat , z sieci Sojuszu i Gallii został tam stracony2 września 1944 r
• generalny inżynier Jacques Stosskopf z sieci Alliance został tam stracony executed1 st września 1944
• Pułkownik Émile Schwarzfeld , pierwszy przywódca ruchu oporu w Lyonie we Francji , zmarł tam z wycieńczenia29 czerwca 1944(w aneksie obozu Cochem , w Bruttig )
• Pułkownik René Lisbon , francuski bojownik ruchu oporu wyznania mojżeszowego i członek sieci Marco Polo , zmarł tam dnia28 lipca 1943. Był kuzynem Simone Veil
• Léonce Vieljeux , pułkownik de Réserve, burmistrz La Rochelle (1930-1940) i jego bratanek Franck Delmas , obaj członkowie sieci Przymierza , zastrzeleni po przybyciu do obozu w dniu2 września 1944 r
• Podpułkownik Marcel Pourchier , członek ORA został tam stracony1 st wrzesień 1944.
• Zmarł tam kapitan Guillaume d'Ussel , członek Tajnej Armii27 listopada 1944 r(w obozie aneks Neckergerach )
• Zginął tam porucznik Gaëtan Vidiani , francuski członek ruchu oporu Tajnej Armii25 lipca 1943
• SFIO zastępca Izydor Thivrier , członek sieci Marco Polo , zmarł tam na5 maja 1944 r
• Jacques Degrandcourt , francuski bojownik ruchu oporu i założyciel grupy Melpomène, zmarł tam z wycieńczenia15 lutego 1945(w obozie aneksu Vaihingen )
• René Renard , francuski członek ruchu oporu FTP , zmarł tam26 lipca 1943
• norweski bojownik ruchu oporu Trygve Bratteli . Zwolniony z aneksu Vahingen w dniu5 kwietnia 1945przez wojska alianckie, później został premierem Norwegii w latach 1971-1972, a następnie 1973-1976
• Norweski piłkarz Asbjørn Halvorsen , również zwolniony z aneksu Vaihingen w 1945 r.
• holenderski bojownik ruchu oporu Jean Michel Caubo , który zmarł tam z wycieńczenia13 lutego 1945 (w obozie aneksu Dautmergen)
• francuskiego botanika i antropologa Jacquesa Barrau , wypuszczonego z aneksu w Heilbronn3 kwietnia 1945
• Ojciec Bernard Ferrand , członek sieci Alliance , został tam stracony w dniu2 września 1944 r
• związkowiec Aron Skrobek wyznania mojżeszowego i członek Imigracyjnej Siły Roboczej (MOI) został tam zamordowany21 lipca 1943

Byli internowani w obozie bazowym przed ewakuacją w 1944 r. do innych obozów:

• Generał Charles Delestint , szef Tajnej Armii , następnie przeniesiony do Dachau , gdzie zostanie stracony 19 kwietnia 1945 r.
• Generał Jean Gilliot , członek-założyciel Tajnej Armii , przeniesiony do więzienia Brieg na Śląsku
• Pułkownik Emile Bonotaux , członek ORA , przeniesiony do Dachau , gdzie zmarł na tyfus 14 lutego 1945 r.
• Joseph Gastaldo i André Lassagne  : obaj członkowie Tajnej Armii , deportowani do Natzweiler-Struthof po aresztowaniu w Caluire z Jeanem Moulinem 21 czerwca 1943 r. Następnie zostaną przeniesieni do więzienia Brieg (po polsku Brzeg ) na Śląsku
• Gabriel Piguet , biskup Clermont-Ferrand (jedyny francuski prałat, który został deportowany), następnie przeniesiony do obozu w Dachau
• Książę François-Xavier de Bourbon-Parme , głowa komunii karlistów , wuj króla Bułgarii Borysa III , dziedzica arcyksięcia Ottona Habsbourg-Lorraine i dziedzica wielkiego księcia Jana Luksemburskiego , następnie przeniesiony do obozu w Dachau
• Przyszły zastępca SFIO Léon Boutbien , następnie przeniesiony do obozu w Dachau
• przyszły zastępca Joël Le Tac , również przeniesiony do obozu w Dachauu
• Max Heilbronn , twórca sklepów Monoprix i francuski bojownik ruchu oporu wyznania mojżeszowego został tam w 1944 roku internowany przed przeniesieniem do Allach (komando obozu w Dachau )
• Robert Keller , francuski bojownik ruchu oporu i główny inicjator Źródła K , został tam deportowany 11 lipca 1943 r. (później przeniesiony do obozu Oranienbourg-Sachenhausen, a następnie do Bergen-Belsen, gdzie zmarł 14 kwietnia 1945 r.)
• Henri Gayot , francuski członek ruchu oporu sieci Honneur et Patrie , został tam deportowany 6 kwietnia 1944 r. (później ewakuowany do obozu Dachau we wrześniu 1944 r.). Z wykształcenia rysownik, jest autorem wykonanych po wojnie rycin traktujących o życiu codziennym deportowanych do szczepu obozowego.
• Jacques Songy , francuski bojownik ruchu oporu z grupy Melpomène, przeniesiony do Dachau we wrześniu 1944 r.
• Raymond Brulé , francuski bojownik ruchu oporu, członek Frontu Narodowego , przeniesiony do obozu Gross-Rosen, gdzie zmarł 17 listopada 1944 r.
• Régis Messac , francuski pisarz, członek Frontu Narodowego , przeniesiony do obozu Gross-Rosen i prawdopodobnie zginął w 1945 roku podczas marszów śmierci
• Georges Lapierre , nauczyciel, twórca pleneru Jeunesse au , sekretarz generalny Krajowego Związku Nauczycieli Podziemia, członek siatki Wyzwolenie-Północ , przeniesiony do obozu w Dachau, gdzie zmarł na tyfus 4 lutego 1945 r.
• Roger Linet , związkowiec z FTP , przeniesiony do obozu w Dachau , skąd zostanie wyzwolony przez wojska alianckie 29 kwietnia 1945 roku .
• Gilbert May , francuski członek ruchu oporu ruchu Liberation-Sud , przeniesiony do Augbsourg (w komando w Dachau ). Jest jednym z nielicznych alzackich Żydów deportowanych do Natzweiler-Struthof.
• André Lassagne , członek Tajnej Armii , przeniesiony do obozu Gross-Rosen
• François Faure , francuski członek ruchu oporu Confrérie Notre-Dame , przeniesiony do Dachau, skąd został repatriowany 15 maja 1945 r. Jest założycielem w 1950 r. Amicale des deportés de Natzweiler-Struthof
• belgijski bojownik ruchu oporu Albert Guérisse , przeniesiony do Dachau, skąd został uwolniony przez wojska alianckie 29 kwietnia 1945 r.
• Słoweński pisarz Boris Pahor , później przeniesiony do Dachau
• Polski pisarz Tadeusz Borowski , później przeniesiony do Dachau
• Brytyjski tajny agent Bob Sheppard
• Brytyjski malarz i tajny agent Brian Stonehouse , przeniesiony do Dachau
• Henri Chas , szef tajnej armii Górnej Loary, a następnie Wolnego Korpusu Wyzwolenia regionu R5, przeniesiony do Dachau .

Obóz po wojnie

Po zakończeniu wojny Struthof stał się tymczasowym aresztem dla jeńców wojennych, podejrzanych o kolaborację w czasie aneksji Alzatów, a kolaborantów skazanych przez francuski wymiar sprawiedliwości. Jednym z pierwszych dyrektorów tego centrum był Jean Eschbach, alias kapitan Rivière, były bojownik ruchu oporu Jura, jeden z założycieli Groupe Mobile Alsace (GMA) Vosges.

Przetrzymywanych jest tam około 2000 więźniów: byli członkowie Legionu Ochotników Francuskich , Dywizji Karola Wielkiego , członkowie partii kolaboracyjnych ( Francuska Partia Ludowa , Narodowe Zgromadzenie Ludowe ,  Partia Francuska itp. ), francuscy pomocnicy Gestapo , ale także synowie dostojników reżimu Vichy i współpracowników. Wśród tych zatrzymanych możemy wymienić Pierre'a Sidos , przyszłego twórcę skrajnie prawicowych ruchów Jeune Nation , Occident et l'Oeuvre française .

W 1957 roku nakręcono tam scenę z filmu Le Bal des maudits z Marlonem Brando . Część statystów stanowili byli więźniowie obozu.

Procesy powojenne

Od czerwca 1954 do maja 1955 r. przed sądami wojskowymi w Metz, a następnie w Paryżu toczył się proces Struthof, podczas którego sądzono głównych funkcjonariuszy obozu SS. Kilka innych procesów odbyło się po wojnie, aby sądzić innych przywódców Struthofu i jego komand.

Oceniane są w szczególności:

• Joseph Kramer , dowódca obozu SS od października 1942 do maja 1944. Więziony przez Brytyjczyków w obozie Bergen-Belsen , którym dowodził po opuszczeniu Struthofu; skazany na śmierć na procesie Belsena w Lüneburgu i powieszony w więzieniu Hameln 13 grudnia 1945 r.;
• Friedrich Hartjenstein , który po odejściu Josepha Kramera przejął kierownictwo KL-Natzweiler  ; skazany na śmierć, zmarł w więzieniu 20 października 1954 r. przed egzekucją;
• Heinrich Schwarz , ostatni dowódca KL Natzweiler-Struthof (którym dowodził od lutego do kwietnia 1945 r.); skazany na śmierć i stracony 20 marca 1947 r.
• Hans Hüttig  (de) , pierwszy komendant obozu (od kwietnia 1941 do marca 1942). Skazany na dożywocie w Metz 2 lipca 1954, w 1956 otrzymał amnestię.
• Egon Zill , komendant obozu od maja do września 1942. Skazany przez monachijski sąd na dożywocie, jego wyrok został skrócony w wyniku apelacji do 15 lat w 1955 roku.
• Wolfgang Seuss , odpowiedzialny ( Lagerfüher ) za obóz macierzysty. Dwukrotnie skazany na śmierć we Francji (w Metz, potem w koszarach Reuilly), potem trzeci raz w Niemczech przez sąd w Asyżu w Monachium, został powieszony 22 czerwca 1960 r.

Pod koniec procesu Rastatta zostają skazani na śmierć,1 st lutego 1947, dziewiętnastu dowódców SS komand KL Natzweiler-Struthof.

20 grudnia 1952 r. przed francuskim Trybunałem Wojskowym w Metz rozpoczął się proces lekarzy SS Ottona Bickenbacha i Eugena Haagena . Obaj zostali skazani 15 maja 1954 r. na 20 lat przymusowej pracy, a rok później ukarano amnestią. Profesor August Hirt został tam skazany na śmierć zaocznie 23 grudnia 1953 r. (uważany za uciekającego od zakończenia wojny, w rzeczywistości popełnił samobójstwo 2 czerwca 1945 r.).

Podczas procesu w Wuppertalu (maj-czerwiec 1946) osądzono esesmanów biorących udział w zabójstwie w lipcu 1944 r. w Struthof czterech członkiń SOE . Po zakończeniu procesu zostaną skazani na śmierć, a następnie straceni:

• Werner Rohde  (de) , obozowy lekarz SS
• Peter Straub, SS, który skazał na śmierć sierżanta FH Habgooda przez powieszenie w Struthofie 31 lipca 1944 r.

Transformacja obozu po wojnie

• Narodowy Pomnik Męczenników i Bohaterów Deportacji.

• Narodowy Dzień Pamięci Deportacji 28 kwietnia 2013 r.

• Narodowy dzień pamięci deportacji w obecności młodych strażaków 28 kwietnia 2013 r.

• Panorama obozu koncentracyjnego w obecnym stanie.

• 1945  : Miejsce staje się ośrodkiem penitencjarnym Ministerstwa Sprawiedliwości, przyjmującym więźniów podejrzanych o kolaborację i wspólne prawa.
• 1949  : Zarządzanie obiektem znajduje się pod nadzorem Ministerstwa Weteranów i Ofiar Wojny.
• 1950  : Kemping zostaje uznany za zabytek historyczny .
• 1951  : Budynek komory gazowej jest klasyfikowany jako zabytek historyczny.
• 1954  : Baraki zagrażające W celu zwinięcia zniszczone z wyjątkiem czterech z nich w górnej i dolnej stronie góry, z domu n o  1 i w domu kuchni; poniżej chata krematorium i chata bloku więziennego.
• Maj 1957 - Lipiec 1959: Wzniesienie Narodowego Pomnika Deportacji przez głównego architekta zabytków Bertranda Monneta i rzeźbiarza Luciena Fenaux .
• 23 lipca 1960, Narodowy Pomnik Deportacji, a także nekropolia narodowa zostały zainaugurowane przez Prezydenta RP gen. de Gaulle'a .
• 27 czerwca 1965 Otwarcie Muzeum wydalenia Natzweiler-Struthofie mieści się w bloku N O  1 przez Departament ds Veterans.
• Noc od 12 maja do13 maja 1976 : Całkowite zniszczenie muzeum w wyniku podpalenia dokonanego przez alzacką grupę autonomistów „  Czarne Wilki  ” na ścianie namalowany jest krzyż Lotaryngii oraz napis: „27 stycznia 1945”. Podpalacze niewątpliwie chcieli przypomnieć, że w tym obozie, a więc w czasie wyzwolenia Alzacji, zamknięto w tym obozie 1100 alzackich podejrzanych o kolaborację z hitlerowskimi okupantami . Ale przede wszystkim, że pamięć o bojownikach ruchu oporu z Alzacji i Lotaryngii, zamkniętych w obozie bezpieczeństwa Vorbruck-Schirmeck , wręcz przeciwnie , nie jest utrwalana. Struthof zostanie przebudowany zgodnie z pierwotnymi planami.
• 3 listopada 2005 r. : Z okazji 60 XX  rocznicy wyzwolenia obozu, prezydent Republiki Jacques Chirac inauguruje Europejskie Centrum deportowany Resistance Fighters na miejscu Natzweiler-Struthof.
• 3 listopada 2011 : różne elementy obozu koncentracyjnego są klasyfikowane jako zabytki (m.in. hotel Struthof, zagrody, Kartoffelkeller , willa Ehret , Ravine de la Mort, bloki nadal w miejscu, piaskownica, ścieżka Deportowani...).

Komanda KL-Natzweiler

Wiele komand i anektowanych obozów pracy było zależnych od KL-Natzweiler. Znajdowały się one zarówno w Alzacji i zaanektowanej Mozeli, jak iw Niemczech.

W sierpniu 1944 r. w obozie bazowym znajdowało się prawie 7 tys. więźniów, a w komandach ponad 20 tys. Liczby niektórych z tych obozów aneksowych czasami przewyższały liczbę obozu bazowego.

Wśród tych komand należy zwrócić uwagę na komando Thil w Meurthe-et-Moselle , które wyróżnia się tym, że był jedynym obozem w całym nazistowskim systemie obozów koncentracyjnych, który został zainstalowany na terytorium Francji niepodlegającym aneksji.

Komanda zależne od KL-Natzweilera:

1. Asbach
2. Audun-le-Tiche (Deutsch-Oth)
3. Auerbach
4. Bad Rappenau
5. Baden-Baden
6. Baden Oos
7. Balingen
8. Bernhausen
9. Bensheim
10. Binau
11. Bisingen .
12. Brüttig
13. Calw
14. Cernay (Sennheim)
15. Colmar
16. Darmstadt
17. Daudenzell
18. Dautmergen
19. Dorlisheim
20. Dormettingen
21. Leinfelden-Echterdingen
22. Ellwangen
23. Ensingen
24. Frommern
25. Geisenheim
26. Geislingen an der Steige
27. Gross-Sachsenheim
28. Hailfingen
29. Haslach
30. Hayange (Hayingen)
31. Heidenheim
32. Heilbronn
33. Heppenheim
34. Hessental
35. Iffezheim
36. Kaczawa
37. Kochem
38. Kochendorf
39. Leonberg
40. Mosbach
41. Miluza
42. Metz
43. Neckarbischofsheim
44. Neckarelz (dwa obozy)
45. Neckargartach
46. Neckargerach
47. Neckarzimmern
48. Neunkirchen
49. Nuttenbach
50. Obernai (Oberehnheim)
51. Obrigheim
52. Offenburg
53. Peltre (Pelterowie)
54. Rastatt
55. Rothau
56. Schwäbisch Hall
57. Sainte-Marie-aux-Mines (Markirch)
58. Sandweier
59. Sandhofen
60. Schömberg
61. Schörzingen
62. Schwindratzheim
63. Spaichingen
64. Strasburg
65. Tailfingen
66. Thi
67. Treis
68. Unterriexingen
69. Urbès - Husseren-Wesserling
70. Vaihingen-sur-l'Enz
71. Walldorf
72. Wasseralfingen
73. Zepfenhahn
74. Zuffenhausen

Bibliografia

• Zawiadomienia służby inwentaryzacyjnej dotyczące "obozu koncentracyjnego Natzwiller-Struthof".
• François Kozlik (mat. 960), Struthof, le mont des horreurs , wydania Sédal, 1945, 52 s. (brak nakładu)
• Albert Hornung, Le Struthof, camp de la mort , Nouvelles Revue Critique, Paryż, 1945, 104 strony (brak nakładu).
• André Ragot (mat. 6163) (przedmowa Edmonda Micheleta ), NN - Nuit et brouillard, Cooped editions, 1948; Wydania dokumentów, 1958; Sens, Chevillon, 1964, 205 stron (brak nakładu)
• Stowarzyszenie Amicale Alliance , Memoriał „Sojuszu” , Paryż, Durassié et Cie,1948, 80  pkt. ( przeczytaj online [PDF] ). 
• Aimé Spitz (mat. 4596), Struthof. Nazistowskie więzienie w Alzacji , Imprimerie Fetzer, Raon-l'Étape, 1970 (brak nakładu)
• Marie-Madeleine Fourcade , L'Arche de Noé , t.  2, Paryż, edycje Fayard , coll.  "  Pocket Book  " ( N O  3140),1971( Rozrod.  1998) ( 1 st  ed. 1968), 446  , str. * Henry Allainmat , Auschwitz we Francji: prawda o jedynym nazistowskim obozie zagłady we Francji, Struthof , Paryż, Presses de la Cité, coll.  "Prasy Pocket" ( N O  1245),1975, 301  pkt. ( ISBN  978-2-266-00005-5 , OCLC  901164677 ).
• Roger Leroy (mat. 4486), Roger Linet (mat. 4487), Max Nevers (mat. 4585) (przedmowa dr Henri Laffitte), 1943-1945, la Resistance enfer , Messidor editions, 1991, 375 s.
• Dominique Toursel-Harster, Jean-Pierre Beck, Guy Bronner, Słownik zabytków Alzacji , Strasburg, La Nués Bleue,1995, 663  s. ( ISBN  978-2-7165-0250-4 )Natzwiller, Obóz Struthof s. 263-264
• Boris Pahor ( przekład  ze słoweńskiego Andrée Lück-Gaye), Pielgrzym wśród cieni: opowiadanie [„  Nekropola  ”], Paryż, La Table rond, coll.  "La drobna Vermillon" ( N O  53)1996, 253  pkt. ( ISBN  978-2-7103-0709-9 , OCLC  842458867 ).
• Bob Sheppard, Tajne misje i deportacje, 1939-1945 , Bayeux, ed. Casemate Pub & Book Dist Llc, 1998
• Eugène Marlot (mat. 6149), Sac d'os , Dijon, Cléa micro, 1999, 122 strony (brak nakładu)
• Marcel Le Roy, Cena wolności , opowieść o deportacji do obozu zagłady Struthof. Oribus , 2000
• Kristian Ottosen, Noc i mgła. Historia więźniów obozu Natzweiler-Struthof , wyd. Le Cri, 2002, 256 s.
• Étiennette Gallon, Stéphanie Sédillot, La plume, le crayon et le bronze, źródła pamięci: Henri Gayot (mat. 11784), odporny z La Rochelle deportowany do Struthof , La Rochelle, ONAC & UDCUR, 2002, 103 strony + 16 tabliczek (brak nakładu)
• Paul Brusson i Pierre Gilles, Z żywej pamięci: Paul Brusson, ocalały z nazistowskich obozów , Liège (Belgia), Les éditions du Céfal,2003, 202  pkt. ( ISBN  978-2-87130-117-2 , OCLC  74496555 )
• „  Biuletyn Fundacji Pamięci Deportacji  ” ( Archiwum • Wikiwix • Archive.is • Google • Co robić? ) [PDF] , na fmd.asso.fr ,grudzień 2004(dostęp 23 stycznia 2015 )
• Raymond Couraud , Struthof Natzweiler: obóz śmierci we Francji , Strasburgu, Hirle,2005, 224  s. ( ISBN  978-2-914729-27-7 , OCLC  743087344 )
• Robert Steegmann (przedmowa Pierre Ayçoberry ), Struthof - The KL Natzweiler i jego Komanda: mgławica obóz koncentracyjny po obu stronach Renu 1941-1945 , Strasburg, Kalejdoskop - La Nués bleue , 2005 (praca referencyjna)
• Bruno Bailly, Le Struthof, kontemplacja i świadectwo , wydanie Sceren. DVD 60 minut, 2008.
• Robert Steegmann , Le camp de Natzweiler-Struthof , Paryż, Seuil, coll.  „Historyczny wszechświat”,2009, 375  pkt. ( ISBN  978-2-02-095633-8 , OCLC  310392840 ).
• Alain Guérin ( pref.  Marie-Madeleine Fourcade, Henri Rol-Tanguy ), Kronika Ruchu Oporu: Opór: Ilustrowana Kronika (1930-1950) , Place des éditeurs (Livre-Club Diderot),10 listopada 2010( 1 st  ed. 1972-1976), 1812  , str. ( ISBN  9782258088535 ). 
• Raphael Toledano Doświadczenia medyczne profesora Eugen Haagen Reichsuniversität Strassburg Fakty, kontekst i proces lekarza narodowosocjalistycznej , praca doktora medycyny, n o  150, Uniwersytet w Strasburgu, 2010 (2011 nagroda Auschwitz).
• Jean-Laurent Vonau, Zawód kat - Struthof i Schirmeck: strażnicy obozowi i "lekarze śmierci" w obliczu swoich sędziów , La Née bleue editions, 2013, 250 s. ( ISBN  978-2-7165-0812-4 )
• Dokumentacja i dziedzictwo DRAC Alsace: Archiwa, ochrona i wzbogacanie dziedzictwa narodowej nekropolii obozu Natzweiler-Struthof, maj 2013
• „  Bibliografia: zeznania i badania byłych deportowanych z KL-Na  ” , na stronie struthof.fr (konsultacja 23.01.2015 )
• Stéphane Zehr, Frédérique Neau-Dufour , Jean-Paul Kremer, Zbawienie nie pochodzi od Hitlera, menonity deportowanego do Natzweilera i Buchenwaldu, wydanie Calvina, 2020

Kino

• Noc i mgła , film Alaina Resnais . Produkcja: Argos Films - 1956 - czas trwania 32 minuty.
• Le Struthof - nazistowski obóz koncentracyjny w Alzacji , film Alaina Jomy'ego i Monique Seemann, wyprodukowany we współpracy z France 3 Alsace - 1995 - czas trwania: 52 minuty.
• Le nom des 86 , film Emmanuela Heyda i Raphaela Toledano. Produkcja Dora Films sas - Alsace 20 - Télébocal - Cinaps TV - 2014 - czas trwania: 63 min.
• Struthof, zapomniany obóz - RMC Découverte - 2018 - czas trwania: 52 minuty.
• Struthof, w imię rasy i nauki - Temps Noir - 2013 - czas trwania: 55 minut.

Uwagi i referencje

1. Nie mylić z obozem koncentracyjnym Stutthof, obozem koncentracyjnym założonym 2 września 1939 r. na terenie miasta Gdańska przez reżim nazistowski, 34  km od tego miasta, dzień po inwazji na Polskę .
2. Jest już na terenie gminy Natzwiller w Bas-Rhin .
3. „  Obóz koncentracyjny Natzweiler-Struthof  ” , na https://www.ac-paris.fr
4. „  Le KL-Natzweiler  ” , na struthof.fr (dostęp 16 października 2015 )
5. Ministerstwo Obrony, „  Dekret z dnia 20 marca 2014 r. określający i ustanawiający listę najwyższych miejsc pamięci narodowej Ministerstwa Obrony – wersja skonsolidowana z dnia 10 czerwca 2016 r.  ” , na stronie legifrance.gouv.fr ,20 marca 2014(dostęp 10 czerwca 2016 )
6. Robert Steegmann, „  Le camp de Natzweiler-Struthof  ” , na numeriquepremium.com (dostęp 6 lutego 2019 r. )
7. Ch. Brusten "  Charles le Temeraire au camp de Lausanne, 14 marca, 27 maja 1476  " Publikacje du Centre Européen d'Etudes Bourguignonnes , vol.  14,Styczeń 1972, s.  71-81 ( ISSN  1016-4286 i 2034-6786 , DOI  10.1484/j.pceeb.3.271 , czytaj online , dostęp 6 lutego 2019 )
8. Roger BOULANGER, „  L'histoire du camp de Natzweiler-Struthof  ” , na stronie cndp.fr (dostęp 23 stycznia 2015 r. )
9. „  Administracja KL-Natzweiler  ” , na stronie struthof.fr .
10. Łącznie w czasie wojny do obozu przydzielono około 250 esesmanów, w tym siedem kobiet, których nazwiska znamy do dziś: Maria Aichele, Berta Bommer, Maria Luise Merkle, Élisabeth Peschke, Else Rueck, Kreszzenzia Ruf (które służyły także w Geislingen) i Anna Zengerle, która służyła jako Aufseherin w Ravensbrück.
11. "  journals.openedition.org  " pod adresem journals.openedition.org
12. Ernest Gillen, „  Tłumaczenie rozdziału o obozie bazowym Natzweiler-Struthof z pracy Ernesta Gillena  ” , na urbes-alsace.fr
13. „  Struthof, nazistowski obóz koncentracyjny  ” , na http://www.encyclopedie.bseditions.fr
14. "  Historia obozu Natzweiler-Struthof  " , na stronie cndp.fr
15. Tiphaine Bacquet, „  Natzwiller-Struthof: deportacje, egzekucje, eksperymenty. Unikalne wspomnienie obozu koncentracyjnego na terytorium Francji autorstwa Alexandre'a Romance'a.  » , na criminocorpus.hypotheses.org ,10 października 2014(dostęp 25 listopada 2019 )
16. «  historii obozu Struthof | Chemins de Mémoire - Ministerstwo Obrony  ” , na stronie www.cheminsdememoire.gouv.fr (konsultacja 6 lutego 2019 r. )
17. "  Obóz koncentracyjny Natzweiler-Struthof, KL Na, 1941-1945  " , na studylibfr.com
18. "  Obóz koncentracyjny Natzweiler-Struthof, KL Na, 1941-1945  " , na studlibfr.com
19. Noémie Rousseau , "  Struthof:" Deportowani pracowali i umierali  " , na Liberation.fr ,26 kwietnia 2015(dostęp 9 kwietnia 2020 r. )
20. "  La potence  " , na cndp.fr (dostęp 23 stycznia 2015 )
21. W niektórych komandach poza bazą śmiertelność mogła wzrosnąć do prawie 80  % .
22. „  Pomnik Buchenwald  ” , na stronie https://www.buchenwald.de
23. „  Dachau: miejsce historyczne i pamięci  ” , na https://www.kz-gedenkstaette-dachau.de
24. "  Obóz koncentracyjny Natzweiler-Struthof, KL Na, 1941-1945  " , na studylibfr.com
25. Cyt. Joël Kotek, Pierre Rigoulot, Le siècle des camps , Jean-Claude Lattès, 2000, s. 805. ( ISBN  9782709641555 ) .
26. „  Obóz, miejsce straceń  ” , na http://www.struthof.fr
27. „  fusilles-40-44.maitron.fr  ” , na https://fusilles-40-44.maitron.fr
28. „  Jedenaście strzał 19.05.1944  ” , na http://www.struthof.fr
29. "  fusilles-40-44  " , na https://fusilles-40-44.maitron.fr
30. "  http://www.struthof.fr/actualites  " , na http://www.struthof.fr
31. "  www.struthof.fr  " , na http://www.struthof.fr
32. "  BECKER Antoine - Maitron  " , na fusilles-40-44.maitron.fr
33. Pomnik Sojuszu , s.  47.
34. Według Alaina Guérina inni – jak Jacques Granier, autor Schrimeck, obozu koncentracyjnego  – sytuują tę masakrę następnej nocy ( Guérin 2010 , s.  646).
35. Fourcade, tom 2 , s.  428.
36. "  Makizardzi z GMA-Wogezy -  " , na struthof.fr
37. "  10.3. Struthoh Natzweiler  ” , na encyclopedie.bseditions.fr (dostęp 23 stycznia 2015 r. )
38. „  Krematorium  ” , na stronie cndp.fr (dostęp 23 stycznia 2015 )
39. „  Nazistowska medycyna i eksperymenty  ” , na struthof.fr (dostęp 23 stycznia 2015 )
40. Kogon Komory gazowe . op. cytowane s.  249
41. „  Komory gazowe, tajemnica państwowa  ” , na phdn.org (dostęp 23 stycznia 2015 )
42. „  Komora gazowa  ” , na stronie cndp.fr (dostęp 23 stycznia 2015 )
43. Kogon, (op. cyt . s.  260)
44. „  Komory gazowe, tajemnica państwowa  ” , na phdn.org (dostęp 23 stycznia 2015 )
45. „  Struthof, nazistowski obóz koncentracyjny  ” , na encyclopedie.bseditions.fr (dostęp 23 stycznia 2015 )
46. Doc. Norymberga NO-085, list Hirta do Himmlera, 9 lutego 1942, cyt . s.   323 w pracy R. Steegmanna Le camp de Natzweiler-Struthof
47. struktura zależna od Reichsuniversität Straßburg , uniwersytetu założonego przez nazistów
48. 60 lat po wojnie tożsamość 86 ofiar Hirt zostanie ujawniona dzięki numerom rejestrowym znalezionym przez dziennikarza-historyka Hansa-Joachima Langa; według kręgu Menachema-Taffela nigdy nie udało się uzyskać dostępu do francuskich archiwów.
49. Eugen Kogon , Hermann Langbein i Adalbert Ruckerl ( tłumacz  Henry Rollet), Komory gazowe, tajemnica państwowa , Paryż, Wyd. de Minuit, kol.  "Argumentów" ( N O  86)1984( przedruk  1986), 299  s. ( ISBN  978-2-7073-0691-3 , OCLC  493457145 , prezentacja online ) , s.  246
50. Joachim Fest ( przekład  z niemieckiego Simone Hutin i Maurice Barth), Les Maîtres du IIIe Reich [„  Gesicht des Dritten Reiches  ”], Paryż, Librairie générale française, coll.  "Książka kieszeń / Historia" ( n o  32124),2011, 602  s. ( ISBN  978-2-253-13443-5 , OCLC  748702770 ) , s .  197
51. Serge Janouin-Benanti, Jeśli są mężczyznami… - The doctors of Struthof, 2016, 3. ed., 302 strony , strony 98-99
52. Robert Steegmann (przedmowa Hamlaoui Mekachera ), Le Struthof: KL-Natzweiler Historia obozu koncentracyjnego w Alzacji anektowanego 1941-1945 , Strasburg, Kalédiscope- La Nués bleue , 2005. s.  36
53. "  www.struthof.fr  " , na http://www.struthof.fr
54. Ministerstwo Obrony, „  NN – deportowani skazani na zniknięcie w nocy i we mgle  ” , na www.defense.gouv.fr
55. Tragedia deportacji, 1940-1945 , Hachette, s.  126
56. „  Drogami pamięci: obóz koncentracyjny Natzweiler-Struthof  ” , na temat Krajowego Ośrodka Dokumentacji Oświatowej ,9 grudnia 1999(dostęp 23 stycznia 2015 )
57. François Kozlik, Struthof, Góra terroru, okropności obozu Struthof (Strasburg, Sedal Editions, 1945). Według historyka Roberta Steegmanna Kozlik był opisywany przez deportowanych jako „bardzo bliski Kramerowi i Hartjensteinowi, którzy dawali mu pewne swobody”, Kozlik pełnił funkcję dyrygenta orkiestry Struthof i był fryzjerem dla kolejnych dowódców ( Obóz Natzweiler-Struthof , Paryż, le Seuil , 2009).
58. „  Obóz koncentracyjny Natzwiller-Struthof  ” , na stronie niedernai-niederehnheim.fr (dostęp 23 stycznia 2015 )
59. „  www.bddm.org  ” , pod adresem http://www.bddm.org
60. „  journals.openedition.org  ” , na stronie https://journals.openedition.org
61. „  ryciny Henri Gayota  ” , na http://lesresistances.france3.fr
62. Jean de Poligny, GMA Vosges: Ze wspomnień kapitana Rivière ,1948, 245  s. , s.  226-227
63. "  Próby  " , na struthof.fr ( dostęp 23 stycznia 2015 )
64. „  www.struthof.fr/fr/le-kl-natzweiler-1941-1945  ” , na http://www.struthof.fr
65. archiwum departamentalne Bas-Rhin - archiwum administracji więziennej
66. komunikatu n o,  PA00084818 , podstawy Mérimée , francuskie Ministerstwo Kultury
67. "  Incendie camp Struthof  " , na ina.fr (dostęp 23 stycznia 2015 )
68. Hirn, Franciszek, Hrsg. Jung, Dominique, 1951- Czerwony. , U początków autonomizmu alzackiego , Wyd. Najnowsze wiadomości z Alzacji,2015( OCLC  921879655 , przeczytaj online )
69. „  Zewnętrzne komanda  ” , na encyclopedie.bseditions.fr (dostęp 23 stycznia 2015 )
70. z wyjątkiem obozu Thil , znajdującego się w departamencie Meurthe-et-Moselle
71. Robert Steegmann, Le camp de Natzweiler-Struthof , Éditions du Seuil, 2009
72. „  Le” Projekt Wüste  ” , na encyclopedie.bseditions.fr (dostęp 23 stycznia 2015 r. )
73. Wskazówka n o  PA00084818 , bazy Merimee , francuski Ministerstwo Kultury byłym obozie koncentracyjnym Natzweiler-Struthof, obecnie Muzeum deportowanych
74. Wskazówka n o  IA67013274 , podstawy Mérimée , francuskiego Ministerstwa Kultury obozu koncentracyjnego Struthof
75. Wskazówki n O  IA67013283 , podstawy Mérimée , francuski Ministerstwo Kultury komory gazowej, b budynku rolnicze
76. Wskazówka n o  IA67013282 , podstawy Mérimée , francuskie Ministerstwo Kultury Brama wjazdowa do obozu
77. Wskazówka n o  IA67013281 , baza Mérimée , francuski Ministerstwo Kultury La Grande carreer
78. Wskazówka n o  IA67013280 , bazy Merimee , francuskie Ministerstwo Kultury Zestaw 8 strażnic stanowiących część ogrodzenia obozu
79. Wskazówka n o  IA67013279 , podstawa Merimee , francuski Ministerstwo Kultury wspomniana komórka Prison Booth
80. Wskazówka n o  IA67013278 , bazy Merimee , francuskiego Ministerstwa Kultury wojny pomnik, znany jako wspólnej mogile
81. Wskazówka n o  IA67013277 , baza Mérimée , francuski Ministerstwo Kultury Krematorium piekarnik
82. Wskazówka n o  IA67013276 , bazy Merimee , francuskiego Ministerstwa Kultury wzniesiono pomnik, Płomień Pamięci
83. „  Książka „The Struthof (Obóz śmierci)” Alberta Hornunga  ” , na malgre-nous.eu ,6 maja 2008(dostęp 23 stycznia 2015 )
84. Obszar odkrycia , „  Struthof, zapomniany obóz  ” ,27 kwietnia 2018 r.(dostęp 27 maja 2018 )
85. „  Struthof, w imię rasy i nauki  ” , na youtube.com
86. "  W imię rasy i nauki - Strasburg 1941 - 1944  " , na struthof.fr

Zobacz również

Powiązane artykuły

• Narodowy Pomnik Deportacji
• Kolekcja żydowskich szkieletów profesora Hirta
• Obóz Thil  : komando KL Natzweiler-Struthof przeznaczone do produkcji rakiet V2
• Obóz bezpieczeństwa Vorbrück-Schirmeck
• Europejskie Centrum Deportowanych Członków Ruchu Oporu
• Reichsuniversität Straßburg  : nazistowski uniwersytet w Strasburgu
• Narodowy Pomnik Deportacji
• Lista zabytków w Bas-Rhin
• Lista obozów aneksowych KL-Natzweiler-Struthof

Linki zewnętrzne

• „  Struthof  ” na stronie struthof.fr (dostęp 23 stycznia 2015 r. )
• „  Natzweiler-Struthof, nazistowski obóz koncentracyjny we Francji  ” , na stronie cndp.fr (dostęp 23 stycznia 2015 r. )
• "  Le camp du Struthof  " , na judaisme.sdv.fr ( konsultacja 23 stycznia 2015 )
• „  Natzwiller-Struthof  ” , https://moulinjc.pagesperso-orange.fr/Camps/Textes/natzwiler.htm (dostęp 30 kwietnia 2020 r. )
• „  Struthof histoire du camp  ” , na chemindememoire.gouv.fr (konsultacja 23 stycznia 2015 r. )
• „  Norwescy deportowani do obozu koncentracyjnego Struthof  ” , na natzweiler.info (konsultacja 23 stycznia 2015 r. )
• (de) „  Die Spur der Skelette  ” , na einestages.spiegel.de (dostęp 23 stycznia 2015 )
• „  Le Cercle Menachem Taffel  ” , na judaisme.sdv.fr (konsultacja 23 stycznia 2015 r. )
• Robert Steegmann, „  Wrzesień 1944: musimy ewakuować obóz Natzweiler  ”, Revue d'Allemagne et des pays de langue française [Online], 46-2 (2014), ( opublikowano 29.07.2019, konsultacja 29.08.2019 )
• Ernest Gillen, „  Sou wéi ech et erlieft hunn  ”, moje lata młodości poświęcone w obozach koncentracyjnych Natzweiler-Struthof i Dachau, 1942-1945 , na urbes-alsace.fr , (konsultacja 5 grudnia 2020 r.)