W chińskiej ceramiki , znane na porcelanie , że Chińczycy wynaleźli, ma bogatą tradycję innowacji technicznych i stylu.
W rzeczywistości garncarstwo jest sztuką skrajnej starożytności: w latach 17000-16000 przed naszą erą , w Chinach i Japonii, pierwsze wyroby garncarskie na świecie pojawiły się w kontekście łowców-zbieraczy paleolitu finału. Neolit kultura Yangshao (4500-3000 pne) jest od dawna uważana za pierwszą, aby zapewnić dużą liczbę wysokiej jakości ceramiki, ale w ostatnich latach XX th century wiele dobrej jakości witryn ceramiczne pojawiły wszędzie w Chinach, zwłaszcza z Cishan (w Hebei ) i Peiligang (w Henan ) kultur . W okresie neolitu, po kulturze Yangshao, a następnie kulturze Majiayao , produkcje Longshan świadczą o zastosowaniu szybkiego obrotu, niezbędnego dla niektórych prestiżowych dzieł, aby osiągnąć taką finezję: skorupki jajka!
Ceramiczny wciąż się rozwija, zarówno pod względem kształtów i dekoracji, które technicznie, zgodnie z dynastii Shang i Zhou . Wiele znaczących elementów pochodzi z mebli grobowych ( mingqi ): pochowana terakotowa armia Qin Shi Huangdi ; przedstawienia budynków, farm i figurek ludzi Han ; tancerze i muzycy, przedstawienia ludzi lub zwierząt z piaskowca z „trzema kolorami” Tang , czasami o dużych rozmiarach. Chiński garncarzy poprawy w drugiej połowie VIII th wieku, płytki ceramiczne, które objęte, na bazie tlenku żelaza, bierze subtelne odcienie bardziej lub mniej światło zielone lub nawet putty. Te porcelanowe kamionki z zielonym szkliwem będą miały znacznie później, wśród ludzi Zachodu, nazwę seledyn . W VIII -go wieku, są one „proto” i pod Song (960 do 1279) , prawdziwej seledyn.
W okresie pięciu dynastii (907–979) pojawiła się ceramika Xing, quasi-porcelany, ostatnie eksperymenty oparte na bogactwie złóż kaolinu , jeszcze przed powstaniem w południowych Chinach porcelany, która rozsławiła Chiny. Produkcja porcelany w stylu Qingbai rozpoczęła się w ramach Southern Song (1127–1279) . Wytwarzanie tak zwanych „niebiesko-białych” waz porcelanowych, które pojawiły się za panowania mongolskiej dynastii Yuan (1279–1368), rozwinęło się w pełni za panowania Ming (1368–1644), a następnie ponownie na początku dynastii Qing , w okresie panowanie cesarza Kangxi (1661–1722). Również pod rządami Qing rozwinęła się porcelana „famille rose” i „famille verte”, szeroko sprzedawana na Zachodzie.
Chińska ceramika i porcelana wywarły ogromny wpływ na rozwój technik i stylów w Korei , Japonii i Europie .
Pod ogólnym terminem „ ceramika ” są zgrupowane przedmioty, które różnią się znacznie między sobą składem bryły ( terakota , kamionka , porcelana ), sposobem pokrycia tego korpusu ( glazury , glazury, emalie) oraz sposobem, w jaki przeprowadzono wypalanie (temperatura, wypalanie utleniające lub redukcyjne itp.).
Ceramika chińska wykorzystuje kilka elementów zmieszanych w różnych proporcjach. Każdy z tych elementów odgrywa inną rolę w końcowym efekcie.
W zależności od użytych pierwiastków, piasku, kwarcu, gliny, kaolinu i według różnych topników, potażu, skalenia itp. Oraz według ich stopnia czystości, obecności lub nieobecności tlenku żelaza, tytanu itp., Zgodnie z ich proporcje, a na koniec, w zależności od temperatury wypalania, powiemy, że korpus ceramiki jest wykonany z terakoty, kamionki lub porcelany.
Gliny (陶Tao) otrzymano z " glinki zanieczyszczonego, do którego dodaje się piasek i potas; potas otrzymywany z popiołu, grał rolę „ topienia ”.
Piaskowiec (瓷CI) jest twardy ceramiczny, szkliste wysokiej temperatury i uzyskuje się przez dodanie do materiału ilastego skaleniowej bezpieczników, aby umożliwić ten zeszklenie. Petuntse , który jest skaleniowy skały, miesza się z potasu (wzbudzenia) będzie się topić do powlekania ogniotrwałe cząstki kaolinu. Nazwa tego skalenia to baidunzi (chiński: 白 墩子; pinyin: báidūnzi), przetłumaczona w języku francuskim przez „petuntse”.
Porcelany (瓷, CI, ponieważ słowo to samo w Chinach w odniesieniu do wyrobów kamionkowych lub porcelany) to rodzaj piaskowca pomocą kaolinu , skalenia i piasku. Porcelana umożliwia uzyskanie bardzo cienkich i prześwitujących ścian. Tymczasem kaolin to rodzaj białej, kruchej gliny, której najbardziej znanym źródłem jest wzgórze Gao-ling na północ od Jingdezhen; składa się z tlenku glinu (40%), krzemionki (46%) i wody (14%).
Chińczycy uważają, że „kaolin i petuntse to kości i mięso porcelany”.
W przeciwieństwie do tego, co znamy w Europie, gdzie istnieje wyraźna różnica między ceramiką z jednej strony a porcelaną - pochodzenia chińskiego - z drugiej, w Chinach różnica jest znacznie mniej wyraźna, ponieważ chińska ceramika nigdy nie przestała ewoluować od czasu jej powstania. początki, od pierwszej terakoty do najlepszej porcelany. W Chinach termin 瓷, cí (porcelana) tradycyjnie odnosi się do ceramiki wypalanej w wysokich temperaturach, co obejmuje również to, co w Europie można uznać za kamionkę, ponieważ nie jest przezierna.
Tabela głównych pierwiastków chemicznych zawartych w niektórych typowych ceramikach pozwala lepiej zrozumieć cechy każdego z nich:
Ceramiczny | Krzemionka (piasek, kwarc itp.) | Tlenek glinu (kaolin, glina) | Tlenek żelaza | Potaż (kremówka) | Inne elementy |
---|---|---|---|---|---|
Ceramika Shang czerwona | 59, 3% | 16, 2% | 6,3% | 2,7% | 15,5% |
Szara ceramika Shang | 66,4% | 19, 3% | 5,8% | 2,5% | 06,0% |
Proto-celadon Zhou (Xi'an) | 72, 4% | 19, 3% | 1,6% | 3,8% | 02,9% |
Celadon Song | 76,2% | 17, 6% | 0,6% | 2,8% | 02,8% |
Porcelana Ming | 73, 6% | 20,1% | 0,9% | 2,9% | 02,5% |
Poniższa tabela pozwala wyciągnąć kilka wniosków:
Chińczycy uważają, że niektóre porcelanowe proto-seledynowy jest wiele: to jest rzeczywiście bardzo wcześnie, z dynastii Han na wschodzie, po I st lub II th stulecia, który pojawił rozważane ceramika dzisiaj przez większość ekspertów jako pierwszych prawdziwych porcelany .
Podczas chińskiego neolitu kolory, które są używane do malowanej ceramiki to czerwony, biały, brązowy i czarny; żółty jest obecnie dość wyjątkowy. Czerwień składa się z żelaza z dużą zawartością ochry (uwodnionego tlenku żelaza) i tlenku żelaza. Biel zawiera bardzo małe ilości białej glinki ( ganzi tu ), podobnej do glinki porcelanowej ( gaoling tu , kaolin ), z której wykonano białą terakotę. Pigmenty brązowy i czarny zawierają pewną ilość żelaza i manganu (kruszone materiały naturalne: chromit żelaza, dwutlenek manganu). Użyto ziem kolorowych wyselekcjonowanych na osadnikach, zabarwionych tlenkami żelaza (ochry: żółta, czerwono-brązowa) lub manganem (fioletowo-czarna). Aby uzyskać te kolory, wybraliśmy je, zgniataliśmy i wypieraliśmy. Ich osadowe pochodzenie pozwoliło im połączyć się w płynny polimer, który można wykorzystać do malowania na suchej glinie.
Szkliwo jest materiałem, który powleka ceramiki szklisty i powoduje jej nieprzepuszczalność; Chińskie szkliwa otrzymuje się z mieszaniny krzemionki i ołowiu , mieszaniny, w której ołów zachowuje się jak topnik. Szkliwo można barwić tlenkami metali. Głównymi tlenkami metali używanymi w szkliwach są tlenek miedzi , który w zależności od warunków wypalania nadaje zieloną, turkusową, a nawet czerwoną barwę, tlenek kobaltu , który daje mniej lub bardziej jasnoniebieski l ' tlenek żelaza , który daje czerwony ; inne kolory uzyskuje się dzięki złotemu (różowi), tytanowi (żółtemu), manganowi (fiolet).
Szkliwo jest szklistego materiału przeznaczonego do kamionki płaszcza i porcelany. Otrzymywany jest ze skalenia zmieszanego z popiołem roślinnym ( potasem ). Podobnie jak szkliwo, szkliwo może być barwione tlenkami metali. Glazura i glazury są często umieszczane na kuponie , która jest cienka warstwa gliny, surowe lub zmieszanej z barwnikami, stosuje się do ciała, aby ukryć niedoskonałości, lub służyć jako tło dla dekoracji malarskiej.
W emalii jest powłoka ceramicznego, który jest stosowany do ceramiki lub metalu. Ich skład, przynajmniej w Chinach, jest zbliżony do glazury, ale wymaga jeszcze większej zawartości ołowiu, co zwiększa płynność szkliwa.
Ceramikę można wypalać na dwa różne sposoby:
Glina jest pieczony w niskiej temperaturze około 600 do 800 ° C . Tlenek żelaza, który może zawierać, nada terakocie czerwony kolor, jeśli zostanie wypalona w procesie utleniania, i szary, jeśli zostanie wypalona w redukcji.
Piaskowca (lub porcelany ) zawdzięcza swoją twardość i niską porowatość stapiania krzemionki zawartej w paście. Ale fuzja następuje dopiero przy 1000 ° C . W ten sposób piaskowce pozyskiwano w Chinach z dynastii Shang; Chińczycy uważają zatem, że Shang odkrył tajemnicę porcelany. W rzeczywistości jest to niedoskonała kamionka, o stosunkowo grubej teksturze, wciąż dość daleko od porcelany, nawet jeśli chemicznie jest dość bliska.
Jeśli chodzi o piece używane do gotowania, było ich wiele. Wśród najważniejszych znamy piece longyao („ smoczy piec ”; chiński: 龙窑; pinyin: lóngyáo): były one używane w czasach dynastii Shang w prowincji Zhejiang i dlatego stały się bardzo popularne w południowych Chinach. . Są to bardzo duże piece, zbudowane ze spadkiem od 8 do 20 stopni, które często miały długość od 30 do 80 metrów i miały dużą pojemność. Piece te Longyao ogrzewano drewna i mogą osiągać temperatury przekraczające 1200 ° C . Piece Mantouyao („bochenek”; chiński: 馒头 窑; pinyin: mántouyáo) były również używane od okresu Shang, na centralnych równinach Chin; były następnie używane w północnych Chinach. Były to piece węglowe, które w redukującej atmosferze mogły osiągnąć temperaturę 1300 ° C. W przeciwieństwie do piekarników longyao ich pojemność była dość ograniczona.
Ceramiczny , dla bardzo wielu kulturach używane do wskazania ewolucyjny wpływ ludzi na naturalnych materiałów ze swojego wyglądu i wyrafinowania z jego technik, form i wystroju. Chiny mają pod dostatkiem dwóch materiałów o wyjątkowych właściwościach: ziemia lessowa , surowiec do ich powszechnej ceramiki użytkowej od czasów neolitu. Jest to również materiał z cegieł ogniotrwałych, który umożliwi wówczas produkcję pieców wypalanych w wysokiej temperaturze. Chiny mają również obfitość kaolinu , surowca do porcelany .
Ceramika chińska, jedna z najstarszych na świecie, w ciągu ostatnich trzydziestu lat znacznie wzbogaciła swoją historię, a odkrycia dotyczące paleolitu i neolitu mnożyły się. Najstarsza ceramika na świecie została znaleziona w Chinach w jaskini Xianren i pochodzi z 18 000 roku pne . Ponadto, bardzo grubych ceramiczny w postaci garnka, został złożony przez myśliwych zbieraczy z pleistocenu w południowych Chinach w Yuchanyan grocie ( Hunan ); węgla 14 ( 14 C ) celownik z resztek organicznych związanych z ceramiki daje 16100-14500 BCE . Ponieważ z ryżem wiążą się odłamki, archeolodzy wywnioskowali, że gotowanie dzikiego ryżu było pierwotnie ceramiką (ale pozostaje to przypuszczenie). Inne odłamki ceramiczne zostały znalezione w Miaoyan (w Guilin , Guangxi ) datowane na ( 14 C) 17100-15400 pne. Stanowiska te są, według obecnego stanu naszej wiedzy, najstarszymi stanowiskami garncarskimi na świecie, zasadniczo na równi - jeśli nie kilka tysiącleci starszymi - z odpowiadającymi im stanowiskami w Japonii na początku okresu Jōmon , miejscami Simomouchi i Odai Yamamoto datowane na 17000 i 15000 lat. Jeszcze w południowych Chinach, w Zengpiyan ( Guangxi ), odłamki datowane na ( 14 C) 10000-9000 pne zostały odtworzone i odpowiadają „garnkowi” z zaokrąglonym dnem, w kontekście, w którym muszle ślimaków obfitowało… W północnych Chinach, na stanowisku Hutouliang, w Yangyuan ( Hebei ), sierpy datowane ( 14 C) na ok. 13080 lub 14304-12731 pne, odpowiadające pojemnikom płaskodennym w kontekście wędrownych łowców-zbieraczy. Krótko mówiąc, z dogłębnych badań przeprowadzonych na pierwszej ceramice jasno wynika, że ceramika pojawiła się w Chinach, podobnie jak w wielu innych częściach świata, wśród populacji nie prowadzących siedzącego trybu życia łowców-zbieraczy pod koniec paleolitu, w plejstocenie .
Dziesiątki tysięcy miejsc skłoniło specjalistów z wielu dyscyplin do rozważenia odtąd dużej liczby chińskich kultur neolitycznych , z których każda ewoluowała we własnym tempie, z co najmniej trzema głównymi obszarami kulturowymi: dorzeczem Żółtej Rzeki , Jangzi i całości obejmującej wschód od Wielkiej Równiny z północno-wschodnią częścią kraju. Od ostatnich latach XX -tego wieku jakości wiele dobrych stron ceramicznych pojawiły się w całych Chinach, zwłaszcza w uprawach Cishan (w Hebei ) i Peiligang (w Henan ). Dwie kultury znane jako „pre-Yangshao”, po których nastąpiły kultury Yangshao (4500-3000) i jego sąsiadów, długo uważanych za całość, ale których różnorodność przejawia się wyraźniej wraz z przebiegiem odkryć. Obecnie posiadamy obszerny rejestr badań nad ceramiką kultur Yangshao, obejmującym w jej dawnej fazie stanowiska Banpo w pobliżu Xi'an , następnie kultur Longshan (2900-1900) i ceramiki z Majiayao (3500-1800), w północno-zachodniej. Wazony z neolitycznej terakoty są ceramiką już starannie złożoną, bez pomocy tokarki , a następnie polerowaną i malowaną. Częściowe użycie wolnego obrotu zwiększa się w tym okresie. Używamy drobnoziarnistej, zabarwionej ziemi, która osadza się nad osadnikami, ale także pigmentów mineralnych w kulturze Majiayao . Dekoracje grają na okrągłym kształcie, rozmieszczając wzory, które podkreślają zakrzywioną powierzchnię bryły, albo za pomocą zakrzywionych "gwiazd", albo potężnych wzorów prostych linii. Kultura Majiayao już wykorzystuje materiał na bazie kaolinu, który daje białe kawałki. Kultura Longshan (2600-1900) wyróżnia się formami, które posłużą jako modele dla bronzerów z okresu Shang, oraz niezwykłym mistrzostwem jego ceramiki „skorupki jajka”.
Elity kultury Erlitou , Shang i Zhou wkładają wszystkie wysiłki wyspecjalizowanych rzemieślników w praktykę brązu; cierpi na tym sztuka ceramiki. Kształty są znacznie prostsze, nawet ciężkie i bez ozdób. Następnie ceramika z okresu Walczących Królestw stara się przenieść graficzne efekty lakierów i rzeźbionych brązów , inkrustowanych miedzią, srebrem lub kamieniami szlachetnymi za pomocą ciekawych efektów farby, nałożonej po wypaleniu i bardzo delikatnej. Dynastii Qin ten wygląd, jakby przez „spontanicznej generacji”, wielkiego przyrodnika rzeźby z terakoty armii słynnego z mauzoleum cesarza Qin , uzyskany przez formowanie i montaż. Grobowce dynastii Han przedstawiają niezliczone sceny uzyskane przez formowanie, ale tym razem to cegły tworzą ściany grobowców, które są w ten sposób pokryte fryzami, różne sceny z kilkoma postaciami z zarysami przestrzeni, drzewami ... My także patrz pod wazony Han z mniej lub bardziej przezroczystą zielonkawą glazurą, za pomocą tlenków miedzi rozcieńczonych w wodzie. Ta okładka jest również używana do przedstawiania ludzi, zwierząt i budynków, które towarzyszą zmarłemu podczas rytuału pogrzebowego, który łagodzi przeszłe ekscesy (masakry z okresu Shang zostały zastąpione pochówkiem figurek Mingqi ). A jeśli chodzi o zielono-gresu porcelanowego jest materiałem, który przypomina jade, zestaw dźwięków zielonkawy lub brązowawy i mniej lub bardziej półprzezroczystych odcieni, które chińskiego VIII th century nazywany „kolor Jade”. Od Han, a następnie Trzech Królestw, można znaleźć wśród ceramiki pieców Yue te piaskowce pokryte seledynem.
The Potters w Tang , opanowali do perfekcji w pierwszej połowie VII th wieku piękne efekty materiał kapiącą z trzech kolorów, brązowy, żółty i zielony: Sancai , których zastosowania są liczne i często inspirowane motywami Azji Środkowej. Pod rządami Tang handel z Bliskim Wschodem promuje badania w północnych Chinach w zakresie projektowania wzorów w kolorze niebieskim, który cieszy się powodzeniem wśród tych wschodnich ludów. Ta pierwsza biała ceramika z niebieskimi wzorami pod przezroczystym szkliwem przewiduje za 500 lat, czym stanie się podczas obecności mongolskiej, kiedy będzie białą porcelaną z niebieskimi wzorami. Ale piaskowiec , który służy ich poparcie również zbadane z kaolinu, od III th wieku, co czyni go bardziej trwałe i łatwiejsze do pracy niż ceramicznych czystego kaolinu. Jest to kamionka porcelanowa. Częściowo zeszklony, składa się z gliny zawierającej dużą część kaolinu i wypalany na dużym ogniu ( 1050-1250 ° C ). Sama jest pokryta powłoką zawierającą kaolin, co pozwala jej na częściowe uformowanie części przedmiotu: jest to „pokryta”. Dlatego chiński Potters poprawie w drugiej połowie VIII p wieku, płytek ceramicznych, które pokryte, na bazie tlenku żelaza, bierze subtelne odcieni bardziej lub mniej światło zielone lub nawet kit. Te porcelanowe kamionki z zielonym szkliwem będą miały znacznie później, wśród ludzi Zachodu, nazwę seledyn ; to właśnie proto VIII th century. Ten kolorowy materiał jest pełen cech kulturowych, ale nie jest tak cennym materiałem jak jadeit czy złoto i srebro obrabiane przez złotników. Wydaje się, że te prace przeznaczone są przede wszystkim dla mniej zamożnych niż dotychczas uczonych i dworów arystokratycznych. Przezroczysty zielony kolor, w słynnych seledynach Yaozhou , nabrał niuansów dzięki dekoracjom płaskorzeźby, bardzo lekko naciętym i wbudowanym w „stopnie klatki schodowej”, dla dużych form kompozycji. Barwa nasila się w zagłębieniach, nabiera intensywności u dołu każdego „kroku”, a następnie stopniowo zanika. Celadon odniósł szybki sukces, stał się obiektem wszelkiej troski nawet cesarza Song Huizong , który sprzyjał produkcji seledonów typu Ru . Inne seledony rozprzestrzeniły się, w mniej subtelnych aspektach, dzięki handlowi morskiemu, który rozwinął się w następnych stuleciach. Wreszcie, pośród wielu wynalazków w ramach Pieśni, należy podkreślić znaczenie ceramiki wyprodukowanej najpierw w Cizhou dla piśmiennych, ale także dla znacznie szerszej wówczas publiczności . Ogólnie rzecz biorąc, są ozdobione eleganckimi wzorami, które przywołują życie, piwonie, które powracają każdej wiosny lub bambusem, który wygina się na wietrze, i proste sceny z życia codziennego, wszystkie narysowane żelaznym brązem na białym tle poślizgu i żywe pociągnięcie pędzla, bez możliwej skruchy, przypominającej pracę tuszu . Jednak niektóre efekty są znacznie mniej spontaniczne, niż się wydaje: każdy kawałek jest następnie całkowicie pokryty poślizgiem, a następnie grubą warstwą naładowaną tlenkiem żelaza, a następnie kształty są uwalniane jeden po drugim, jak w przypadku sgraffito .
Ewolucja ta rozpoczęła się bardzo wcześnie i następowała stopniowo dzięki kilku czynnikom, które pojawiły się z czasów dynastii Hansów Wschodnich (ilość tlenku glinu i krzemionki, redukcja zanieczyszczeń, wysokie temperatury…). Dochodzi do tego, że niektóre protoceladony mają cechy, które dziś kwalifikują je jako porcelany. Pod Pięć Dynastii pojawiają ceramika Xing , w Hebei na północ od VII XX wieku , niektóre z nich: „W oczach Europejczyków są prawdziwe porcelany, ponieważ są one białe, przezroczyste i dźwięczny”; ale różnią się one od „prawdziwej” porcelany (dla ludzi z Zachodu) produkowanej w południowych Chinach i która jest sławna w Chinach. Między początkiem VIII th wieku i początek IX th century pojawiają się najpiękniejsze utwory „jak pieniądze, jak śnieg”. Są to przedmioty użytkowe, a nie ceramika pogrzebowa. Nie mają wystroju. Podstawowym materiałem jest kaolin, biały po ugotowaniu pokryty w dolnej części białą masą, która na zewnątrz pozostaje nieosłonięta. Wszędzie indziej glazura zawierająca skalenie nadaje tym kawałkom zimny biały wygląd. Ten koc pęka i tworzy krople, które wydają się lekko niebieskawe.
Wraz z seledynami i ceramiką Cizhou w południowych Chinach, ceramicy Song zaczęli wytwarzać niebieskawo-białą porcelanę ( qingbai ), wypalaną w wysokiej temperaturze, o twardej i drobnej masie oraz bardzo błyszczącej glazurze . Ich sława rozszerzyła się na Zatokę Perską , zwłaszcza w następnym stuleciu. Umiejętność użycia i składu pomadki związanej z kaolinem, aby uczynić ją bardziej plastyczną i obniżyć temperaturę gotowania, a także zastosowanie wydajniejszych pieców, bierze udział w powstaniu porcelany białej i szkliwionej w masie, bardzo odporny i dźwiękowy. Porcelany osiągnął doskonałą formę z dynastii Yuan w połowie XIV -tego wieku. Słynne „ Wazy Dawida ”, datowane (co jest wyjątkowe) na rok 1351, z kolekcji Sir Percivala Davida, w azjatyckiej sekcji Muzeum Brytyjskiego , dwie wspaniałe „niebiesko-białe” wazony (jedne z pierwszych) przeznaczone do świecące przykłady są składane jako ofiary w świątyni taoistycznej. Ta dynastia Yuan, która jest członkiem Imperium Mongolskiego, promuje wymianę handlową i kulturalną na ogromnych terytoriach kontrolowanych mniej lub bardziej bezpośrednio przez Mongołów, od Azji Środkowej po Bliski Wschód, aż po Azję Wschodnią i Dalekowschodnią. Tak więc błękit „niebiesko-białej” porcelany pochodzi z kobaltu z Bliskiego Wschodu. Ale jednocześnie arabeski, a nawet wersety z Koranu pojawiają się w ceramice chińskiej, co w konsekwencji coraz bardziej zwraca się w stronę masowej produkcji wyrobów luksusowych przeznaczonych na eksport i do Europy ... W jednym ośrodku na przestrzeni następnych stuleci znajduje się wirtualny monopol w Chinach i staje się głównym ośrodkiem na poziomie światowym: Jingdezhen . Dziś pozostaje ważnym miejscem produkcji, ale również podlega wpływom globalizacji . Praca współczesnego chińskiego artysty Ai Weiwei , Sunflower seeds (2010), wyraźnie świadczy o tej części sztuki chińskiej, której materiałem jest ceramika.
Pierwsza ceramika pojawiła się w Chinach (według naszego stanu wiedzy w 2014 r.) Na południu, w Hunan , wśród populacji paleolitycznych łowców-zbieraczy, około 12000 pne. Pojawienie się ceramiki należy oddzielić od neolityzacji, która polega na bardzo stopniowym przechodzeniu z gospodarki na własne potrzeby do gospodarki produkcyjnej, a nie na akumulacji zdobywania technologicznego know-how. Ale ten nowy tryb ekonomiczny wiąże się z szeregiem postępów technologicznych, a nie z innowacjami. Ta modelowana glina była gruboziarnistą gliną utwardzaną ogniowo i technologicznie nie różni się od przedmiotów wytwarzanych przez inne populacje paleolitu na świecie, jest tu po prostu pojemnikiem, podczas gdy wśród innych paleolitu znaleźliśmy tylko figurki lub inne małe przedmioty.
W kulturach wstępnie Yangshao (5500-4500), produkowany wiele rustykalną ceramikę, o różnych kształtach, dostosowanych do wielu codziennych zastosowań, urządzonych dla niektórych z motywem zaczepu lub linii w lekkim biciem, powtarzające się na powierzchni zewnętrznej, a nawet odciskami sznury drukowane tak, jak to robiono na całym świecie w tamtym czasie, ale także z pierwszymi w historii chińskiej ceramiki malowidłami pędzlem i czarnymi pigmentami. W czasach Yangshao (4000-3000) ceramika znaleziona na stanowiskach kultur Banpo, Miaodigou i Dahecun była bardzo różnorodna w malowanych dekoracjach. Motywy mogą być figuratywne w czasach starożytnych, ale potem bardziej stylizowane lub czysto abstrakcyjne i bawiące się tymi dwoma rejestrami w czasach środkowego Yangshao w kulturze Miaodigou.
Później kultura Majiayao ( 3800-2000 pne) wytwarzała w Gansu duże słoje ozdobione silnie strukturalnymi, głównie czarnymi wzorami geometrycznymi, z szerokimi kreskami, obfitymi i szerokimi. Wreszcie, dość wyjątkowo w tamtych czasach w Chinach, nagą postać kobiecą wymodelowano w płaskorzeźbie na powierzchni malowanego dzbana, znalezionego w prowincji Qinghai (ok. 2350-2050 pne). Epoka pospolita). Co czyni go wyjątkowym dziełem w historii chińskiej ceramiki.
W dwóch odrębnych grupach kulturowych, od ujścia Żółtej Rzeki do Henan, i na rozległym obwodzie dookoła, odkryto ceramikę kultur Longshan , współczesnych kulturom Majiayao, położonych dalej na zachód. Są to wazony o różnorodnych i eleganckich kształtach, z których niektóre wydają się być prototypami przyszłych chińskich naczyń z brązu w późniejszych epokach.
Dopiero w połowie okresu Yangshao garncarze zaczęli używać wolnych tokarek, aby lepiej kształtować szyjki waz. Ale dopiero w okresie Longshan wykorzystano szybki zwrot.
Wypalanie tej ceramiki rozpoczęło się w otwartym piecu, a więc w procesie utleniania, co wyjaśnia czerwonawy kolor pierwszej ceramiki Yangshao. Podczas uprawy Longshan pojawiło się wypalanie redukcyjne, w wyniku którego otrzymano ceramikę o szarej bryle.
Ceramika dynastii Shang (1767 - 1122 przed naszą erą według tradycyjnych dat) pozostała kontynuacją ceramiki Longshan; Jednak rzemieślnicy starali się stopniowo przybliżać kształt i wygląd waz ceramicznych do wazonów z brązu. W tym czasie, Shang wiedział, kaolin i pieczono biały ceramiki uzyskać w wysokiej temperaturze do 1000 ° C . Ale z powodu braku wiedzy, jak zastosować we właściwej dawce podstawowe pomady, otrzymana w ten sposób ceramika była początkowo porowata i bardzo krucha. Następnie Shang poprawili działanie swoich pieców, aż otrzymali prawdziwą kamionkę, wciąż bardzo z grubsza wykonaną.
Dynastia Zhou (od 1046 do 256 pne), a następnie zastąpienia danego Shang przyniosła szereg innowacji, jednym z najważniejszych jest wytwarzanie cegieł i płyt. Ceramika pozostawała bardzo zbliżona do tych stworzonych przez Shang. Jednak techniki oczyszczania gliny znacznie się rozwinęły i można było zobaczyć pojawienie się „proto-celadonów” ( yuanshici ), które zapowiadały kawałki, które można znaleźć pod dynastią Han.
Okres Walczących Królestw , okres podziału, który nastąpił po dynastii Zhou, rozszerzył i skonsolidował istniejące już techniki i umożliwił istotną innowację poprzez odkrycie szkliw ołowiowych, utworzonych z mieszaniny rudy ołowiu, krzemionki i wapienia. Ta mieszanina może spłynąć na przedmiot, tworząc koc w dość niskiej temperaturze (między 600 a 800 ° C ); W tym czasie nauczyliśmy się również dodawać do tej mieszaniny tlenek miedzi, który następnie dał lekko niebieskawo-zieloną glazurę.
Wreszcie, to z dynastii Qin pochodzi ogromna armia wojowników z terakoty Qin Shi Huang Di , pochowana w okolicach Xi'an , niedaleko podziemnego mauzoleum cesarza Qin.
Han rządził Chiny od 206 pne do 220 ne. Wykorzystanie odkrycie ołowiu glazury, która została wykonana w okresie Walczących Królestw, udało im się wyprodukować wazony piaskowca Hu , pokryte szkliwem i są uważane za „proto- seledyn ”. Po długich dyskusjach naukowych chińscy eksperci uważają obecnie, że za czasów wschodniej dynastii Han pojawiła się pierwsza prawdziwa porcelana; sądząc, opracowali zestaw kryteriów, które uwzględniają temperaturę wypalania ( 1260 do 1300 ° C ), udział kaolinu (30% do 60%), poziom żelaza (mniej niż 1,7%), współczynnik porowatości (0,6%), szybkość wchłaniania (0,3%), przezierność (do 5 do 8 mm ) lub rezonans na wstrząsy.
Jednak ogromna większość znalezionej ceramiki Han to terakota, np. Wazy lianowe przeznaczone na kosmetyki, zdobione kafelki lub częściej ceramika z grobowców.
Rzeczywiście, grobowce Han były pełne przedmiotów grobowych ( mingqi ), w Hebei lub w Gansu : znaleźliśmy wózki, cenne przedmioty z brązu, złota, lakieru lub jadeitu i oczywiście figurki z terakoty przedstawiające codzienne aspekty: postacie, czasami bardzo realistyczne , wielopiętrowa wieża strażnicza o wysokości do metra lub model pałacu z terakoty, wozy wołów i inne figurki kurczaków, kaczek, psów itp.
W okresie anarchii, który nastąpił po Hanach, z trzema królestwami , a następnie sześcioma dynastiami (lub południowymi i północnymi dynastiami), chaos nie sprzyjał rozwojowi technik. Jednak pierwsze proto-seledony pojawiają się z ceramiką Yue yao , a także z innymi regionami Chin.
Dynastia Sui trwała zaledwie trzydzieści siedem lat, od 581 do 618 roku, ale miała tę zaletę, że przywróciła jedność Chin, przygotowując w ten sposób nadejście Tang i okres dobrobytu, który miał po nim nastąpić. Ceramika z dynastii Sui zapowiada ponadto ceramikę z okresu Tang; znajdziemy tam w szczególności yong , pogrzebowe statuetki kobiet lub jeźdźców, o stylu zbliżonym do tego, co znajdziemy pod Tangiem, pokryte glazurą w kolorze białym lub słomkowym, rzadko wzbogacana dekoracją czerwoną, zieloną, czarną lub żółtą .
Dynastii Tang (618 - 907) był „złoty wiek”, którego dynamika w dużej mierze otworzył Chiny na świat na zewnątrz, przez znacznie rozwija jedwabnym szlakiem , a także stosunki z Azją Środkową i Persję.. Sztuka ceramiki Tang zaczęła być eksportowana na szeroką skalę, a czasem bardzo daleko, aż do Egiptu, a nawet Kenii. W tym okresie pojawiły się bardzo różne rodzaje ceramiki, Xing i Sancai , ale w obu przypadkach były one bardzo interesujące. Dobra porcelana rozwinęła się i była coraz bardziej doceniana. Jedną z pierwszych zagranicznych wzmianek o porcelanie dokonał arabski podróżnik do Tang China, który napisał:
„W Chinach mają bardzo drobną glinę, z której robią wazony, które są przezroczyste jak szkło; możesz zobaczyć wodę przez ich ściany. Te wazony są wykonane z gliny. "
Arabowie bardzo dobrze znali szkło i jego produkcję, a podróżnik był pewien, że nie jest to coś, co znał jako szkło.
Dzięki zastosowaniu tlenku kobaltu Tang eksperymentował również z zupełnie nowym stylem ceramiki, który byłby bardzo udany za panowania dynastii Yuan, Ming i Qing, ceramika „niebiesko-biała”: w 1977 r., A następnie w 1983 r. rzeczywiście został zidentyfikowany w porcie Tang w Yangzhou. Wreszcie pojawiły się pierwsze seledynowe ( qing ), które szczególnie ceniono przy degustacji herbaty.
Xing „Porcelana”Za panowania dynastii Tang , najwyższe temperatury osiągane przez piece pozwalały na pojawienie się cienkich i półprzezroczystych quasi-porcelany, których gładka powierzchnia przypominała biały jadeit i która emitowała do szoku muzyczny dźwięk. Niewiele jest śladów warsztatów, które wyprodukowały te niezwykłe dzieła; jednakże zidentyfikowano je w Dingzhou , Lincheng i Neiqiu , Hebei . Według chińskich poetów z okresu Tang porcelana xing (chiń. 郉 窯; pinyin: xíngyáo) miała „połysk srebra i biel śniegu”. Ten poetycki opis przywoływany jest do dziś, kiedy prezentowane są prace Xing , ponieważ dobrze oddaje to, co czyni te utwory tak pięknymi. Wśród najczęstszych form porcelany Xing znajdziemy wazony, a nawet czajniki z krótkimi wylewkami, które świadczą o znaczeniu ceremonii parzenia herbaty; czajniczek z krótkim dziobkiem i białą glazurą był również w porządku, ponieważ dzbanki do herbaty były również bardzo popularne, ale nie miały jednak dość blasku monet xing .
Ceramika „trójkolorowa” ( sāncǎi )Garncarze Tang często używali szkliwa zawierającego ołów, którego początki sięgają okresu Walczących Królestw .
Ceramika Tang „trzy kolory” (chiński: 三 彩; pinyin: sāncǎi ) są tak nazywane ze względu na kolory, do których się przywołują: żółty pochodzi z tlenku żelaza (wypalany w procesie utleniania), zielony pochodzi z tlenku miedzi, fiolet pochodzi z manganu. Ale Tangowie wprowadzili nowy i ważny kolor, niebieski, uzyskany z tlenku kobaltu, który sprowadzili z Bliskiego Wschodu nowymi szlakami handlowymi, które otworzyli przez Azję Środkową. Niektóre z „trójkolorowych” potraw Tang również świadczą o inspiracji naznaczonej przez Persję z dynastii Sasanidów .
Ceramika Sancai , czy to wazony, czy figurki, ma bardzo szczególny aspekt: szkliwa ołowiowe rzeczywiście płynęły podczas wypalania, co dawało efekty, które były tym bardziej interesujące, że czasami nie pokrywały niż część ceramiki, a reszta zachowała swój naturalny kremowy kolor . Wbrew temu, co sugeruje nazwa „trzy kolory”, najpiękniejsze statuetki Tangów mogły czasem składać się nawet z kilkunastu różnych kolorów.
Piece produkujące „trójkolorową” ceramikę znajdowały się w prowincjach Henan , Hebei , Shaanxi , Shanxi i Hunan . Cookies Sancai najpierw pieczone nieszkliwione do 900 ° C . Następnie dodaje się z powrotem do szkliw ceramicznych gotować w temperaturze około 1000 ° C .
Liczby yongFigurki yong (chiński: 俑; pinyin: yǒng) figurki są częścią dóbr grobowych ( mingqi ); często są małe i reprezentują na przykład tancerzy Tang z długimi rękawami, muzyków, a nawet dworskie damy w skomplikowanych kostiumach. Te małe kawałki są zazwyczaj monochromatyczne i prawie nie wymagają glazury. Te figurki są w większości formowane, często ciało z jednej strony, z drugiej głowa, a czasami rzeźbione w celu dopracowania dekoracji.
Użyta terakota ma bardzo bladokremowy kolor. Są ważniejsze Yong figurki , takich jak statuetki mężczyzn lub kobiet na koniu, z Sogdian domokrążców lub kierowców wielbłądzie, który często występuje typ europoid, a nie chiński. Przypomina to handlową dynamikę Chin Tang na Jedwabnym Szlaku, gdzie Sogdianie byli głównymi aktorami, były tam wszelkiego rodzaju przedmioty z różnych cywilizacji i gdzie przejeżdżaliśmy karawany wielbłądów z Baktrii, które przemierzały pustynie Azji Środkowej. Wśród największych statuetek grobowych znajdują się stajenni, urzędnicy, wojownicy, „strażnicy grobu”, a nawet „niebiańscy królowie”, którzy chronili grób przed złymi duchami.
Te duże figurki to zazwyczaj „trójkolorowa” ceramika ( sancai ).
Porcelana z dynastii Song (960 - 1279) była znana na całym świecie ze swojego „klasycznego” piękna: prostych i eleganckich kształtów, gładkiej glazury, wzorowanej na seledynach. W przeciwieństwie do kolorowego i kosmopolitycznego świata Tang, Song wysoko cenił klasykę myśli konfucjańskiej i szlachetne zasady; artystycznie preferowali trzeźwą i wyrafinowaną estetykę. Ceramika z okresu Song również jest bardzo często monochromatyczna, a wzory dekoracyjne, jeśli są obecne, pozostają bardzo dyskretne.
Cesarz Huizong , który panował pod koniec panowania północnej dynastii Song, był wielkim koneserem, któremu zawdzięczamy powstanie warsztatów pałacowych i postęp, jaki dokonał się wówczas w ceramice chińskiej. Za czasów dynastii Song było wiele innowacji technicznych: wielkie piece na północy zaczęły używać węgla drzewnego zamiast drewna; w Jingdezhen opracowano bardziej wyszukane piece, które mogły osiągnąć temperaturę 1300 ° C ; zaczęto stosować huozhao , test gotowania, który obejmował próbkę, którą można było monitorować z zewnątrz.
CeladonySeledynowy piosenka ceramika prawdopodobnie najbardziej znanym na Zachodzie.
Celadon (chiński: 青; pinyin: qīng: zielony lub niebiesko-zielony, kolor trawy) oznacza gres porcelanowy, wypalany w redukcji w wysokiej temperaturze, z bardzo zeszklonym szkliwem.
Najważniejsze centrum produkcyjne na północy znajdowało się w Yaozhou , niedaleko miasta Tongchuan w Shaanxi . Te seledynowe, o charakterystycznym brązowo-zielonym kolorze, ze względu na utlenianie podczas stygnięcia piekarnika, bardzo często mają dyskretną dekorację w postaci lekkiego reliefu, formowane, nacinane lub nawet grawerowane, ale zawsze bardzo przezroczyste, co daje indywidualną pielęgnację .
Na południu seledony z pieców Longquan w Zhejiang są jaśniejsze, oliwkowozielone, czasem nawet żółtawe, wyraźnie różnią się od yaozhou . Piece Longquan osiągnęły temperaturę wypalania od 1180 do 1200 ° C w modelu Northern Song, by później osiągnąć 1230 do 1280 ° C w modelu Southern Song.
Dzbanek z podwójną wylewką, szary piaskowiec pokryty seledynem Yaozhou, dekoracją modelowaną i grawerowaną. Późne pięć dynastii / deb. Piosenka. Muzeum Guimet
Zestaw z piaskowca pokrytego seledynem, Longquan. Song of the South, XIII th century. Muzeum Guimet
Słoik z pięcioma probówkami, z płatkami lotosu. Piaskowiec pokryty seledynem, Longquan. Około 960-1279. Muzeum Szanghaju
Miska z naciętym zdobieniem, Longquan seledynowy. Southern Song. Muzeum Prowincji Guangdong
W ding (chiński:定瓷; pinyin: dìngcí)) są białe porcelanowe wykonane na podstawie utworu, często z cienkiej ciemnej granicy, piękny wygląd, chociaż, w przeciwieństwie do Guan, na przykład, nie były one w zasadzie oficjalnych dokumentów stosowanych przez dwór cesarski. Największym ośrodkiem ding produkcji trzydzieści kilometrów na północ od Quyangxian, Hebei Province , w szczególności w miejscowości Jiancicun, która już pod Tang, produkowanego biała ceramika rywalizować z XING .
Ceramika RuCeramika pokryta Ru (chiń. 汝; pinyin: rǔ) była produkowana dla Dworu Cesarskiego od 1107 r. W Baofeng, w regionie Ruzhou , Henan ; produkcja ta trwała tylko dwadzieścia lat, aż do 1127 roku, kiedy to Northern Song porzucił Kaifeng .
Są to bardzo wysokiej jakości seledyn, bez dekoracji, o bardzo szczególnym kolorze, ponieważ mają bardzo bladoniebieski kolor, który chińscy amatorzy określają jako „błękit nieba po deszczu”. Ta glazura jest kremowa i czasami ma drobne pęknięcia. Współcześni bardzo cenili te seledony. Dziś jest ich prawie siedemdziesiąt. Dopiero niedawno, w 1987 roku, okazało się, że miejsce stracił od XII -tego wieku, które zostały wyprodukowane z Ru był w Henan w Baofeng, gdzie były cesarskie piece.
Ceramika JunCeramika Jun (鈞窯), czyli „szkliwo flambirowe”, to kolejny rodzaj porcelany używany na północnym dworze Song. Charakteryzuje się grubszym korpusem niż ceramika ding lub ru ; czerwca ma szkliwami glazura z lawendy lub fioletowe refleksy, tak gęsta i lepka w wyglądzie, że sprawia wrażenie nie jest jeszcze zamrożone. Produkcja Jun koncentrowała się w Yuxian lub w okolicach Lintu, Henan .
Pierwsze piece czerwca narodziły się pod Tangiem. Aby wyprodukować jun , w ramach Pieśni przywołano innowację techniczną: zamiast używać tlenku żelaza do otrzymywania czerwonych szkliw, jak to robiono przez dwa tysiące lat, po raz pierwszy zastosowano go - tlenek miedzi. Ze względu na niską zawartość glinu szkliwa „płomieniowe” tego typu mają silną tendencję do płynięcia, co wyjaśnia ich wygląd.
Jun można uznać za odmianę seledynu. Użycie popiołu słomianego w glazurze nadaje jej refleksy, których kolor może wahać się od błękitnego do szaro-niebieskiego i fioletowego, w tym lawendowego. Czerwca wyprodukowano w całym okresie Północnej dynastii Song (960-1126) z dynastii Jin i góry (1115-1234) i Yuan (1271/68). Lokalizację oficjalnego warsztatu baguadong w Yuxian odkryto w 1964 roku . Cętkowana czarna ceramika została wyprodukowana w dolinie Xiaobai w okresie dynastii Tang i można ją uważać za prekursora ceramiki Jun .
Zmiana temperatury pieca zmienia odcień glazury, technika znana jako yaobian
Ceramika guan i geGuan (chiński:官; pinyin: Guan), jak ge (chiń哥; pinyin: GE), są ceramiczne, które charakteryzują się cienką ciała, zawierające dużo żelaza, białe pokrycie daje wrażenie gładkości, o grubym, bladym, białym lub beżowym odcieniu. Guan lub ge często mają sieć drobnych pęknięć. Ta sieć pęknięć została uzyskana przez garncarza przy użyciu różnych współczynników rozszerzalności między korpusem a szkliwem.
Porcelana QingbaiPorcelana z glazurą Qingbai , dynastia Song. Muzeum Guimet
Dzbanek do piosenek. Porcelana z glazurą Qingbai , H. ok. 20 cm . Jingdezhen. Museum für Asiatische Kunst
Dzbanek Qingbai dziób feniksa czas Southern Song (1127-1279). Muzeum Cernuschi
Pod nazwą porcelany qingbai („niebieskawo-biały”; chiński: 青白; pinyin: qīngbái) lub yingqing („zielony cień”; chiński: 影 青; pinyin: yǐngqīng) porcelanę w kolorze białym z bardzo lekko przezroczystą powłoką , niebieskie, które zostały wyprodukowane w południowych Chinach, a nawet w samym Jingdezhen. Są bardzo cienkie i bardzo wytrzymałe; często zdobią je drobne ozdoby nacinane, a następnie formowane, takie jak girlandy z kwiatów lub fal. Krawędzie nacięć mogą być gołe i otoczone metalem.
Kiedy na białej i delikatnej masie szkliwo miało niską zawartość żelaza (mniej niż 1%), Chińczycy określili te części, które mają bardzo zeszklony wygląd, jako „quasi-jadeitowe”.
Piaskowiec CizhouCeramika Cizhou (chiński: 慈 州; pinyin: cízhōu) to różnorodne wyroby kamionkowe z popularnych pieców w Cizhou w północnych Chinach. Często szare lub płowe, mają malowaną, nacinaną lub grawerowaną dekorację na białej próbce. Ten dekor można było uzyskać na trzy sposoby.
Jedna z technik polegała na przykryciu wazonu białą papą i nacięciu dekoracji tak, aby wyeksponować bryłę przedmiotu; następnie pokryto go szkliwem, odsłaniając kontrast między brązową bryłą przedmiotu a białą poślizgiem.
Ten sam proces można również zastosować, najpierw przykrywając przedmiot brązową masą, potem białą, a następnie nacinając białą. Możliwe było również odwrócenie, poprzez nacięcie brązowej paseczki umieszczonej na białej paseczce.
Wreszcie można go było pomalować tlenkiem żelaza, który również nadał brązowy odcień białej masie.
Dynastia mongolskich Yuan , spadkobierczyni Czyngis-chana , panowała nad Chinami od 1271 do 1368 roku. Pomimo niezwykle trudnego losu, jaki pozostawiała chińskiej ludności, była w stanie zachęcić do pewnego rozwoju artystycznego i promować wymianę gospodarczą i wymianę idei, między kosmopolityczny sąd. W tym czasie Marco Polo spędził wiele lat na dworze Kubilai Khana .
Yuan CeladonsYuan wyprodukował wiele kawałków seledynu : yaozhou seledyn to nowe wzory często zapożyczane z natury, takie jak jelenie, ryby, nosorożce; ryciny stały się prostsze, a yaozhou seledynowe stały się popularnym przedmiotem.
Longquan seledynowe , często jaśniejsze, nadal są produkowane, podobnie jak w czasach Song; warsztaty mnożą się, a wzdłuż rzeki Ou jest ich nawet trzysta. Te longquan seledynowe sięgają pod juana o dużych wymiarach, ponieważ niektóre naczynia osiągają średnicę 70 centymetrów. Produkcja seledynów longquan w epoce Yuan charakteryzuje się nową techniką wykorzystania formowanych wzorów, które są stosowane na kawałku: smoki, owoce, ryby to jedne z najczęstszych wzorów.
To za czasów dynastii Yuan celadony podbiły wiele innych krajów: zostały wywiezione do Indii, a zwłaszcza do Imperium Osmańskiego, ponieważ Stambuł obecnie mieści w Pałacu Topkapi większość celadonów z okresu Yuan.
Oprócz seledynów Yuan kontynuował również produkcję ceramiki jun i qingbai .
Porcelana Yuan „niebiesko-biała”Ale przede wszystkim widzimy pojawienie się „niebiesko-białych” waz, których dekorację stanowi błękit kobaltowy importowany z zachodu imperium mongolskiego na Bliski Wschód. Piece znajdują się głównie w Jingdezhen , którego położenie w pobliżu portów południowych umożliwiło sprzedaż na dużą skalę na całym świecie. Fantazja dekoracji kontrastuje z wyrafinowanym stylem ceramiki Song. Dlatego pod wpływem malarstwa Yuan na tych wazonach, inspirowanych naturą, pojawiają się bogate dekoracje z wszelkiego rodzaju kwiatami oraz prawdziwymi lub mitycznymi zwierzętami, takimi jak smoki i feniksy. Zestawy te odniosą światowy i trwały sukces. Bardzo często te „niebiesko-białe” wazony przyjmują kształty ośmiokątne, albo na poziomie korpusu samego wazonu, albo na poziomie jego pokrywy lub podstawy, czego nie spotyka się przy produkcji poprzednich dynastii. lub później.
Pod panowaniem dynastii Yuan piece Jingdezhen poprawiły jakość techniczną swojej produkcji, odchodząc od klasycznego stylu Song, aby skupić się na sztuce arabskiej i projektować „niebiesko-białe” elementy z żywym wystrojem. Rozwój ten pomógł ustanowić Jingdezhen jako wielkie centrum produkcji porcelany na następne stulecia.
Pod Ming (1368 - 1644) znane są „chińska biała” ceramika, naturalnie czerwonawa ceramika z Yixing w Jiangsu , celowo nieszkliwiona, oraz elementy pomalowane na jaskrawe kolory z Fahua w Shanxi . Szczególnie znane są „niebiesko-białe” fragmenty z epoki Yongle, Xuande i Chenghua z dynastii Ming .
Porcelana Ming „niebiesko-biała”Dynastia Ming jest powszechnie uważana za złoty wiek porcelany „niebiesko-białej”.
Aż do dynastii Ming, a od czasów Tang, niebieski kolor ceramiki pochodził z kobaltu sprowadzanego wyłącznie z Bliskiego Wschodu. Ale na początku dynastii Ming kobalt został odkryty w Chinach; nieco różnił się od kobaltu perskiego, ponieważ kobalt chiński zawiera trochę manganu, a co za tym idzie, daje nieco mniej czystego błękitu. Więc chińscy garncarze mieszali chiński kobalt z importowanym kobaltem. Dokładna proporcja kobaltu pochodzenia chińskiego umożliwiła dość dokładne datowanie kawałków z okresu Ming. Najpiękniejsze dzieła pochodzą z czasów panowania cesarzy Yongle (1403 - 1424), Xuande (Ming Xuanzong) (1426 - 1435), Chenghua (Ming Xianzong) (1465 - 1487) i Zhengde (Ming Wuzong) (1506 - 1521) . W szczególności cesarz Xuande osobiście interesował się ceramiką, aw Jingdezhen działało około sześćdziesięciu pieców na potrzeby dworu.
Pod koniec panowania dynastii zintensyfikowała się produkcja „niebiesko-białej” porcelany, po ożywieniu eksportu (w szczególności z dystrybucją porcelany Kraak do Europy): „niebiesko-białej” porcelany Ming w Iranie, Istambule, Indonezji, Japonia i Europa.
„Chiński biały”Produkcja „chińskiej bieli” z okresu Ming ma dwa początki: przede wszystkim z Jingdezhen , głównego ośrodka produkcyjnego od czasów Yuan, z którego pochodzą kawałki o kremowej glazurze, czasem z „tajemną dekoracją” ( anhua ), który jest widoczny tylko dzięki przezroczystości. Technika anhua polega na nacięciu wzoru na powierzchni kawałka porcelany, a następnie pokryciu go woskiem. Na całą część nakłada się przezroczystą glazurę, która następnie jest wypalana w temperaturze 1350 ° C w celu zeszklenia tynku. Ciepło topi wosk, odsłaniając sekretną dekorację nie chronioną przez tynk. Nacinaną część można następnie pokryć emalią, która jest wyżarzana w niższej temperaturze w celu zeszklenia szkliwa bez jego uszkodzenia. Technologia ta jest nowością, że pochodzi z połowy XV -go wieku.
Ale inni „chińscy biali” pochodzą z warsztatów w Fujianie na południu i pochodzą z pieców Dehua : ich styl jest cięższy, a sztućce grubsze. Ale pojawia się pytanie o produkcję pieców Dehua, a mianowicie o ich datowanie: w istocie trudno jest mieć dowód, że te elementy pochodzą z okresu Ming, ponieważ produkcja w identycznej „bieli Chin” w Dehua trwała do XVIII -tego wieku, za czasów dynastii Qing. Jej bardzo kremowy wygląd jest związany z użyciem szczególnej glinki, białej, czystej, o niskiej zawartości zasad, zwanej „mleczną bielą” lub „tłustą bielą wieprzową”: ta glinka zeszklona w temperaturze 1200 ° C , dając kawałki miękkie ciasto.
Pod rządami dynastii Qing , pochodzenia mandżurskiego, która panowała w Chinach od 1644 do 1911 roku, techniki i dekoracje były coraz bardziej wyszukane, zachęcane przez wielkich cesarzy, którymi byli Kangxi, Yongzheng i Qianlong. Ten ostatni był niewątpliwie najbardziej wymagający, nie wahając się określić powodów, dla których chciał, lub upomnieć jakikolwiek spadek jakości. Produkcja znacznie wzrosła, osiągając liczbę 10.000 sztuk produkowanych każdego roku na dwór cesarski. Różnorodność różnych stylów ceramiki stała się znaczna: doucai斗 彩 („połączone kolory”), susancai („trzy zjednoczone kolory”), wucai五彩 („pięć kolorów”), które łączą zastosowanie błękitu kobaltowego pod przykryciem z polichromowanymi emaliami na Glazura, (kawałki tego typu nazywane są przeważnie zielone na Zachodzie "zielony"), rodzinnym ruancai (pastelowe kolory), w tym falangcai琺琅彩(emaliowanych kolorach), The fencai粉彩sproszkowanych ( "kolory") yangcai洋菜 („kolory zachodnie”), a także szkliwa monochromatyczne: „krew wołu”, żółć cesarska, „czerwień zachodnia” ( yanghong )… Ponadto kontynuowaliśmy produkcję niektórych produkcji z poprzednich epok, w szczególności Song i Ming : guan , ge , "niebieski i biały".
W okresie dynastii Qing eksport do Europy znacznie się rozwinął. To pierwszy cesarz Kangxi zapoczątkował praktykę wręczania porcelany obcym władcom. Następnie eksport wzrósł, co skutkuje pojawieniem się kształtów i wzorów, aby zaspokoić popyt zagraniczny, takich jak porcelany Canton (z XVII th wieku), wykonane z kawałków różnych kolorach malowanych w południowej części portu z Chin na porcelanie wykonane w Jingdezhen .
Porcelana Qing „niebiesko-biała”W czasach cesarza Kangxi (1661 - 1722), na początku dynastii Qing, błękit kobaltowy był coraz bardziej rafinowany w celu usunięcia zanieczyszczeń składających się z manganu; w ten sposób osiągnął szczyt swojej jakości, który został nazwany „szafirowym błękitem”, z doskonałą wyrazistością. Użycie różnych odcieni niebieskiego dodatkowo uwydatniło delikatność tych elementów. Kształtów było wiele: wazony, zestaw pięciu sztuk (zazwyczaj trzy wazony i dwa stożki), miski, bogato zdobione naczynia, talerze, czajniki i filiżanki, „wazony kielichowe”, długie i smukłe. Produkujemy również akcesoria dla osób piśmiennych, takie jak stojaki na pędzle. Wazony z tego okresu miały różnorodną dekorację: motywy roślinne, a także sceny ze znanych powieści, słynne pejzaże, ptaki na kwitnących gałęziach, dekoracje z kwiatów głogu. Te dekoracje „niebiesko-białych” dzieł z okresu Kangxi zostaną wykorzystane przez malarza Whistlera w jego słynnym obrazie Księżniczka Krainy Porcelany . Istnieją również inne klasyczne motywy, takie jak Osiem symboli buddyjskich czy temat długowieczności z żurawiami i sosnami ( songhechangchun : „żuraw i sosna na wiosnę”, a nawet helutongchun : „żuraw i jeleń zjednoczeni na wiosnę”).
Za panowania Yongzhenga produkcja „niebiesko-biała” starała się znaleźć styl Ming, ale kopia nie była całkowicie wierna; błękit usiłował imitować jeden, mniej przejrzysty niż „szafirowy”, fragmentów z okresu Xuande, nakrapiając go czernią.
„Róża Famille” ( yangcai )To za panowania cesarza Yongzhenga (1723 - 1735) rozpoczął się moda na „skorupki jajka”, niezwykle cienkiej, a jednocześnie bardzo twardej porcelany ozdobionej emalią „famille rose”.
Ale termin „rodzina różowy” stworzył w XIX th century przez Albert Jacquemart (1808-1875), w nawiązaniu do Linnean klasyfikacji roślin nie odpowiada pojedynczej chińskiego wyrażenia: zużyte przez Chińczyków do opisania tych wyrażeń porcelany są fencai („pudrowe kolory”) lub nawet yangcai („obce kolory”; chiński: 洋 彩; pinyin: yángcǎi): rzeczywiście, zastosowana różowa emalia była osadem złota odkrytym przez Andreasa Cassiusa z Leyden około 1670 r. i wprowadzonym w Chiny około 1720 roku. Znajdziemy również bardziej ogólne określenie falangcai („kolory emalii”), a później ruancai („delikatne kolory”).
„Zielona rodzina” ( yingcai )Ming rozpoczęli już produkcję porcelany w wielu kolorach, w szczególności wucai („pięć kolorów”); Z tego postępu widzieliśmy, jak za panowania Kangxi, na początku dynastii Qing, pojawił się nowy typ porcelany polichromowanej, „zielona rodzina” (chiń .: 硬 彩; pinyin: yìngcǎi, „jasne kolory”).
„Zielony rodzina”, zgodnie z nazwą, która została podana do Albert Jacquemart XIX th wieku, wyróżnia się w szczególności wucai okresu Ming przez zniknięciem turkus niebieski, a pojawienie się niebieskiego szkliwa blisko lawendy. Jest też czerwony z żelaza, fioletowy z manganu, żółty z tytanu i bardzo bogata paleta zieleni, obejmująca aż osiem różnych odcieni.
Eksportuj porcelanęPorcelana eksportowa, znana jako „ produkcja Kompanii Wschodnioindyjskiej ”, to porcelana produkowana w Chinach na potrzeby zamówień europejskich. Rolą firmy nie była produkcja tej ceramiki, a jedynie jej transport z Chin do Europy. Główną „ Kompanią Wschodnioindyjską ” w Kantonie była Holenderska Kompania Wschodnioindyjska (VOC). Kilka innych krajów europejskich również założyło firmy monopolistyczne w celu handlu w Azji i próbowało osiedlić się w Kantonie, aby kupić między innymi porcelanę.
Europejczycy docenili chińską ceramikę, interesując się przede wszystkim porcelaną „niebiesko-białą”; wówczas odsetki spadły na części rodzin różowe i zielone, charakterystyki panowania Yongzheng i Qianlong, w końcu XVII th i początku XVIII th wieku. Wreszcie, wiele kawałki zostały wykonane w Jingdezhen „Blank” lub tylko częściowo umeblowane, mają być zakończone w Kantonie, ozdobione przedmiotów, które mogą być całkowicie Europejskiej: Characters zachodnie w kostiumach z XVIII -tego wieku, w łacińskich inskrypcji scenariusz, ramiona ...
Najpopularniejszymi przedmiotami były naczynia stołowe, a także przybory toaletowe, takie jak naczynia do golenia, dzbanki, spluwaczki czy inne przedmioty, takie jak świeczniki czy kinkiety.
Każdy kraj w Europie wysłał do Chin modele w celu odtworzenia przez lokalny przemysł ceramiczny: kufle do piwa, słoiki z lekarstwami, kieliszki Delft, Moustiers itp.
Badania nad Qing eksportu porcelany rozwijać tylko kilka lat, ale naukowcy już wierzyć chińskiej porcelany eksportowane do Europy podczas XVIII -tego wieku do ponad sześćdziesiąt milionów sztuk.
Niebiesko-biała porcelana eksportowa z francuskim napisem, okres Kangxi 1690-1700. Muzeum Guimet w Paryżu.
Porcelana niebieski i biały eksport znaleźć w ładunku na wraku XVIII th wieku. Muzeum Guimet w Paryżu
Naczynie do golenia. Muzeum Compagnie des Indes w Lorient .
W Korei wpływ chińskiej ceramiki był odczuwalny bardzo wcześnie, od okupacji części kraju przez Chiny od 108 rpne do 313 rne. W tym czasie pojawiły się pierwsze piece opracowane w sposób chińskich pieców, prawdopodobnie najpóźniej do III th wne (ale były piece w Korei przed i koreański ceramika pojawia się między 8000 a 5000 rpne). Sztuka ceramiki w Korei szybko się rozwinęła i wyprodukowała wspaniałe kawałki seledynu . Koreański białej porcelany (bardziej dopracowany niż chińskiej białej porcelany ) ma prawdziwy sukces w środku arystokracji, którzy cenią dania jak rytualnego w XV -go wieku. Biała porcelana może być również wykorzystana jako podpora dla dekoracji malowanych na kolor niebieski podszkliwny („niebiesko-biały”), proces inspirowany ceramiką chińską, ale także w kolorze żelaznego brązu pod szkliwem, odpowiednio koreańskim.
W Japonii, pogrążony w chińskiej kulturze na początku swojej historii, pierwszy kontakt z chińskiej ceramiki stał się dość wcześnie: to jest rzeczywiście z okresu Nara The VIII th wieku, który został najpierw próbę asymilacji chińskiej ceramiki. Japoński dwór znał eleganckie wazony sancai („ trójkolorowe ”), charakterystyczne dla dynastii Tang. Piękno tej ceramiki uczyniło z nich przedmioty rytualne, jak pokazano na jednym z tych kawałków przechowywanych w Shōsō-in . „Trzy kolory” Tang wywarły nie tylko wpływ na japońską ceramikę: przyniosły rewelację koloru Japonii. Ale, prawdopodobnie ze względu na znaczenie danego celu laki, Japonia doświadczyła żadnego realnego rozwoju ceramiki od końca XVI -tego wieku .
Od 1616 roku opracowała Aborygenów produkcji porcelany inspirowane chińskiej produkcji, przez koreańskich garncarzy przymusowo wziętych z ich kraju po inwazji Korei przez Japonię pod koniec XVI -tego wieku. Ponadto, inwazja Chin przez mandżurskiej spowodowało, od 1640 roku i przez kilka dziesięcioleci, w napływu chińskich garncarzy do regionu Arita, Japonii, co przyczyniło się do poprawy technik. Najbardziej znaną japońską produkcją porcelany jest porcelana Imari (eksportowana do Europy m.in. z portu Imari ), w tym produkowana w piecach firmy Arita .
W Europie, w końcu, było odkrycie chińskiej porcelany przez Włochów w XV -go wieku, a badanie było XVII th wieku jezuity Franciszka Ksawerego Entrecolles technika opracowana w Jingdezhen, które były na początku produkcji porcelany w Europie. Już w 1712 roku ojciec d'Entrecolles przywiózł pierwsze próbki kaolinu , ale dopiero około 1765 roku odkryto złoże kaolinu we Francji w Saint-Yrieix-la-Perche , na południe od Limoges, a porcelana mogła dlatego być produkowane we Francji, prawdopodobnie około 1769 roku.
Chińscy garncarze mają długą tradycję, często zachęcaną przez sam dwór cesarski, do powielania technik i stylów poprzednich dynastii. Może to skomplikować dokładną identyfikację pochodzenia dzieła i jego datowania, ale w żaden sposób nie może być uważane za fałszerstwo ani nawet reprodukcję. Jednak fałszerstwa i reprodukcje naznaczyły historię chińskiej ceramiki i nadal są produkowane w coraz większej liczbie.
Datę produkcji przedmiotu ceramicznego można określić za pomocą termoluminescencji . Pozwala to wykorzystać właściwość, jaką posiada pewna liczba kryształów, takich jak kwarc i skaleń, polegającą na gromadzeniu się w czasie w postaci energii na poziomie atomowym, naturalnego i kosmicznego napromieniowania miejsca, w którym się znajdują. Poddane następnie działaniu bardzo wysokiej temperatury przywracają zgromadzoną energię w postaci światła (fotonów).
Węgla 14 jest z kolei używany do randki starożytnych stanowisk archeologicznych; Datowanie węglem-14 jest w rzeczywistości metodą datowania radiometrycznego opartą na pomiarze aktywności radiologicznej węgla-14 (14C) zawartego w materii organicznej, dla którego chcemy poznać wiek bezwzględny, czyli czas upłynął od jego śmierci. Jest to zatem zasadniczo niewłaściwa metoda datowania ceramiki, ponieważ nie składa się ona z materii organicznej; z drugiej strony węgiel 14 umożliwia wiarygodne datowanie bardzo starych miejsc, w których występują pierwiastki organiczne, co umożliwiło dokładne datowanie ceramiki, na przykład ze stanowisk Peiligang lub Yangshao .
Oprócz tych ściśle naukowych metod, skutecznych, ale drogich, istnieją inne sposoby identyfikacji i datowania różnych elementów, takie jak wygląd spodniej strony ceramiki (ślady pernetów , a nawet piasek), znajomość różnych znaków, sinogramy oraz symbole, których można się spodziewać na każdym typie monety, czy nawet znajomość systemu „cyklicznych dat” ( Ganzhi ) itp. Ale szybko wchodzimy w dziedzinę wiedzy.
Słoik na wodę, dekoracja grzebienia: kultura neolityczna przed Yangshao , Baoji , Shaanxi . 4000 do 3000 AEC, ok.
Malowana terakota, wys. 70 cm. około. Yangshao - deb. Majiayao , ok. 3000 pne. Muzeum Rietberg
Dekoracja nerwów liściowych. Szara terakota, wycięte wzory. Kultura Longshan 2500-2000 pne, ok.
Słoik do napojów fermentowanych. Cienka i błyszcząca czarna terakota, wys . 22 cm . Shandong Longshan
Terakota wazon, Dynastii Zhou , IV th do III th wpne. Brytyjskie Muzeum
Reprodukcja dzwonu z brązu. Ceramika, okres Walczących Królestw (od 453 do 221 pne)
Terakotowi żołnierze armii Qin Shi Huangdi (około 210 pne)
Dzban w kształcie gęsi z terakoty, z wzorami lakieru, Western Han . Muzeum Cernuschi
Malowany statyw z terakoty, Zachodnia dynastia Han
Dwa wazony z terakoty Western Han z akrobatami. Muzeum Cernuschi
Ceramiczna statuetka pogrzebowa jeźdźca i jego konia, zachodnia dynastia Han
Terakota grobowa z okresu dynastii dynastii przedstawiająca model wież mieszkalnych połączonych mostem
Terakota grobowa z okresu dynastii dynastii, będąca wzorem pałacu
Celadon garnek , pokrywa w kształcie Boshanlu góry z Nieśmiertelnych, wystrój zwierząt. Han ze Wschodu. Muzeum Cernuschi
Mężczyzna. Malowana figurka z terakoty. Han ze Wschodu. Muzeum Szanghaju
Świecznik seledynowy w kształcie przyczajonego lwa z okresu Trzech Królestw (220-265); pochodzi ze wschodniego królestwa Wu
Słój seledynowy z dekoracją architektoniczną dynastii Jin (265-420)
Dzbanek z czarną emalią, na wino lub wodę, z dziobkiem w kształcie koguta, dynastia Jin (265 - 420)
Ceramiczne panie w oczekiwania, Północnej Dynastii Wei, IV th do VI th wieku
Lampa grzewcza, spacer z lwami, pochodzący zarówno północne dynastie lub z dynastii Sui , VI th century
Naczynie ceramiczne z pokrywą, pieszo, pochodzące z północnej dynastii Qi (550 - 577)
Słoik z zieloną glazurą, z dekoracją z zastosowanych motywów, północna dynastia Qi (550 - 577)
Pokryta na biało figurka przedstawiająca kobietę niosącą słoik, dynastia Sui , (581 - 618)
Gracz polo Tang, Muzeum Guimet. Te statuetki zawodników polo na „latających koniach” są najbardziej poszukiwane
Dynastii Tang Sancai ( „Trzy kolory”) figurki reprezentujące jeźdźca i jego mocowanie
Pani Dworu, okres Tang. Charakterystyczne jest ekstremalne wyrafinowanie kostiumu: długie rękawy, buty z szerokimi zakrzywionymi palcami, zaznaczone pagony
Chamelier Sogdian dwugarbny wielbłąd figurka Sancai Tang Dynasty
Słoik. Gliniany z zielonego i żółtego szkliwa, pierwsza połowa VIII p wieku
Brązowy słoik do glazury ołowiowej
Okrągłe naczynie ceramiczne Sancai z kwiatowym wzorem, VIII e lub IX e wiek
Płaski ofiara ceramiczny Sancai , VIII th century
Oferuje płaskie ceramiczne Sancai sześć płatów, VIII p wieku
Okres pieśni seledynowy
Celadon yaozhou pochodzący z Północnej Pieśni
Okres pieśni seledynowy
Czajniczek, porcelana w stylu qingbai , Jingdezhen
Wazon grobowy z pokrywą, piaskowiec z zieloną glazurą, Northern Song (960-1127)
Wazon Celadon Longquan , Song
Czarki do herbaty, dynastia Song, polewy z tlenku żelaza „oko kuropatwy” i „futro zające” lub jian
Celadon kawałki Longquan , XIII th century
Pudełko porcelanowe Qingbai , dekoracja medalionu kwiatowego
Butelki Ding , pigmenty tlenku żelaza, na przejrzystych glazury XI p wieku. Galeria Freer
Poduszka. Malowany pod przykryciem piaskowiec Cizhou : sceny z popularnego dramatu. Yuan, koniec XIII wieku . Muzeum Sztuki w Cincinnati
Słoik seledynowy z późnej dynastii Yuan , przedstawiający prace ozdobne z brzoskwiniami, lotosami, piwoniami, wierzbami i palmami
Danie z dynastii Jin i dynastii Yuan XIII TH i XIV th wieku
Celadon Longquan , XIII th i XIV th century
Danie selerowe z dekoracją kwiatową. Pałac Topkapı
Jarre pokryte seledyn Longquan , XIV th wieku
Płaska ośmiolistna obwódka Porcelana, malowane tło szkliwione, aplikacja w kolorze niebieskim: melony, bambusy, winogrona. Jingdezhen , Yuan późno. Muzeum Szanghaju
Mały wazon w kształcie gruszki powiedział yuhuchun . Jingdezhen . Dynastia Yuan, pierwsza połowa XIV -tego wieku. Biała porcelana z niebieskim zdobieniem podszkliwnym. Muzeum Guimet MA2493
Duży, owalny, ośmiokątny słoik. Pierwsza połowa XIV -tego wieku. Jingdezhen. Biała porcelana z niebieskim zdobieniem podszkliwnym. Takie słoje były generalnie przeznaczone na eksport. Kopia ta została ekshumowana w Wietnamie. Muzeum Guimet MG23582
Dzbanek. Południowe Chiny, Jiangxi, Jingdezhen. Dynastia Yuan, ok. 1335 r. Biała porcelana z dekoracją kwiatową w kolorze kobaltowo-niebieskim pod emalią. Muzeum Guimet MA5657
Dwa wazony znane jako wazony David , datowane na 1351 r., Podszkliwna dekoracja w kolorze kobaltowo-niebieskim, wys .: 63,5 cm . Brytyjskie Muzeum.
„Niebiesko-biały” porcelanowy talerz z czasów dynastii Ming , przedstawiający smoka
Guanyin ( Bodhisattwa Współczucia) z dziećmi; Statuetka „Chiński biały” Dehua
Porcelanowa misa z okresu Ming, z dekoracją kwiatową
Naczynie porcelanowe z czasów dynastii Ming, z dekoracją z gałęzi, liści i kwiatową obwódką
Naczynie porcelanowe z 1634 roku, za panowania cesarza Chongżenonu (1627-1644)
Wazon porcelanowy z czasów panowania cesarza Jiajinga (1521-1567)
Wazon Ming w stylu wucai , ozdobiony złotą rybką.
Posąg Buddy w pozycji siedzącej, ceramiczny z zielonymi i żółtymi szkliwami, okres Ming
Niebiesko-biały wazon ze smokiem i chmurą, okres Jiajing, dynastia Ming , (1521-1567), Pekin .
Niebiesko-biały wazon Ming wystawiony w muzeum między Pekinem a Badaling.
Kangxi, okres przejściowy (1644-1680)
Kangxi, okres przejściowy (1644-1680)
Dzban porcelanowy z pokrywką z czasów panowania Kangxi (1661-1722)
Porcelana szkliwiona na czerwono z okresu panowania Yongzhenga (1722-1735)
Butelki Moon, doucai i fencai, z parami ptaków na kwitnących gałęziach. Jingdezhen. Qing, Yongzheng, okres 1723-35. H największego 29,3 cm . Kolekcja Sir Percivala Davida, British Museum
Konie europejskie, porcelana z pierwszej połowy XVIII th kawałek wieku na eksport
Porcelana za panowania Qianlonga (1735-1796)
Naczynie porcelanowe z czasów panowania Qianlonga (1735-1796): przedmiot zamówiony dla Kompanii Wschodnioindyjskiej
Prostokątna terrina porcelanowa z okresu panowania Qianlonga (1735-1796)
Wazon rytualny (kły), emaliowana porcelana, sygnatura Qianlong (1735-1796), ale prawdopodobnie później ( Royal Museum of Mariemont )
Dzisiejsza dekoracja porcelanowa w Jingdezhen.
Nasiona słonecznika . Ai Weiwei , 2011, instalacja w Tate Modern . Miliony małych, ręcznie malowanych porcelany Jingdezhen