Kultura Majiayao (马家窑文化, około 3300-2000 rpne ) jest neolityczna kultura od północny zachód Chiny na górnym biegu Żółtej Rzeki . Jest starszy, ale jednocześnie współczesny z kulturą Longshan (2900-1900). Wyraźne powiązania łączą kulturę Majiayao z kulturą Qijia , która później rozwinęła się w tym samym regionie i była pierwszą kulturą epoki brązu w Chinach.
Kultura Majiayao rozprzestrzeniła się na prowincje Gansu , Qinghai , Ningxia oraz w północnej części Syczuanu , czyli w większości górnego biegu Rzeki Żółtej .
Ta kultura, dziedzicząc niektóre cechy kultury Shilinxia, c. 4000-3300 (w czasach kultury Yangshao ), rozwijało się w ciągu około 1300 lat, w kolejnych „fazach” położonych mniej więcej bardziej i bardziej w kierunku zachodnim. : Właściwy Majiayao, Banshan i Machang. Kultura Majiayao w fazie Machang posłużyła jako podstawa kultury Qijia (2200-1600), która doprowadziła do przejścia do epoki brązu , zwłaszcza w przypadku wczesnych chińskich luster z brązu . Ale niektóre użytkowe i dekoracyjne przedmioty z brązu znalezione w łóżkach Majiayao, najstarszych odkrytych w Chinach, świadczą o kontaktach z populacjami na Zachodzie.
Malowaną ceramikę, która ją charakteryzuje, odkrył Johan Gunnar Andersson w latach 1923 i 1924. Uważał, że pochodzi ona z dyfuzji kultury Zachodu, gdzie Majiayao (w Gansu) stanowiłoby początkową fazę kultury. Yangshao (w centralnej równinie ). Następnie badania wykazały, odwrotnie, że ruch upraw Shilingxia, a następnie Majiayao w kierunku zachodnim, jest wynikiem presji wywieranej przez uprawy Yangshao (4500-3000) podczas optimum klimatycznego środowiska z holocenu. Jest powiązany z kulturą Miaodigou (4000-3500) poprzez fazę Shilingxia (ok. 3980-3640).
W starej fazie Shilingxia (w. 4000-3300) następujące trzy fazy sygnalizują zatem przemieszczanie się populacji na Zachód:
Utrzymanie pokrywa wówczas rolnictwo, łowiectwo i zbieractwo. W przypadku wioski Linjia na Dongxiang Autonomicznym Xi'an w Gansu, znaleziono w dużych ilościach te same narzędzia kamienne i terakotowe (noże), które znaleziono w kulturze Yangshao . Ale znaleźliśmy również noże złożone z mikrolitów włożonych we wspornik kostny, przedmioty charakterystyczne dla łowców-zbieraczy. Dołów do przechowywania pozostało wiele śladowych ilości prosa i konopi, ale także zwierzęta hodowlane, takie jak świnie i psy (konsumowane). Wśród upolowanych zwierząt są daniele, antylopy i bobry. Niektóre miejsca dostarczyły szczątki rogatego bydła, owiec lub kóz, czasami składane jako ofiara pogrzebowa. Działalność łowiectwa i pasterstwa może wynikać z przystosowania się do chłodniejszego i bardziej suchego klimatu niż na obszarze uprawnym Yangshao.
Ten region z Gansu i jego korytarzem Hexi był i pozostaje strefą przejścia i handlu skierowanego w kierunku Zachodu, Azji Środkowej i Syberii Południowej, a na północy stepów Mongolii. Skorzystała na tym uprawa Majiayao w szczególności na polu uprawy zbóż: znaleziono tam te sześć zbóż : pierwsze odmiany pszenicy, owsa i jęczmienia uprawiane w Chinach, pochodzące z Bliskiego Wschodu (pierwsze uprawiane około 4600), obok prosa zwyczajnego i prosa ptasiego (po raz pierwszy uprawianego około 3000 w środkowych Chinach) oraz ryżu pochodzącego z doliny Jangzi. Region ten był więc od trzeciego tysiąclecia bardzo ważnym miejscem wymiany między Wschodem a Zachodem .
Rozmieszczenie stanowisk w całym okresie Majiayao od Shilingxia wskazuje na przemieszczanie się populacji w kierunku zachodnim . Ruch ten mógł być wynikiem presji wywieranej przez ludność Yangshao w czasie optymalnego klimatu w połowie holocenu, co doprowadziłoby do eksploatacji nowych terenów rolniczych na słabiej zaludnionych obszarach przygranicznych.
Co więcej, zgodnie z teorią wciąż podzielaną przez niektórych chińskich archeologów, społeczeństwo Majiayao w ostatniej fazie swojego istnienia przeszłoby z organizacji matriarchalnej do organizacji patriarchalnej , ale opinia ta jest dziś szeroko kwestionowana.
XX wieku na około 1600 cmentarzach odkryto około 6000 pozycji.
Według ofiar pogrzebowych składanych w grobowcach Majiayao wydawało się, że w tamtym czasie istniała równość kobiet i mężczyzn. Później nastąpiła poważna zmiana w praktykach pochówku, kiedy mężczyźni i kobiety chowano osobno, każdy z innym złożem: mężczyzn grzebano narzędziami niezbędnymi do orania i pracy na polach, a kobiety chowano narzędziami niezbędnymi do przędzenia i garnkami.
Jednak liczba i jakość depozytów zmieniała się z biegiem czasu. Przedmioty te mają mniejszą lub większą wartość wynikającą z mniej lub bardziej długiej pracy i często z prawdziwymi badaniami nad dekoracją malarską. W fazie Machanga zjawisko to wyraźnie wskazuje na pojawienie się nierówności . Tak więc w fazie Machang z Qinghai miejscu grób jednym dorosłego zawierał 85 malowane ceramiczne terakoty, z których większość była ona duża huma- słoiki typu . Te bardzo liczne naczynia, ozdobione wyszukanymi malowidłami, rodzą dziś wiele pytań: co zadecydowało, że te pierwsze społeczności rolników zrobiły je w ten sposób? Czy te wielkie słoje nie byłyby oznaką rywalizacji między klanami przy okazji obrzędów pogrzebowych? Czy jest to uzasadnione i na podstawie jakich kryteriów porównywać ceramikę Majiayao z produkowaną wówczas we wschodnich Chinach? Z drugiej strony rzadka ceramika z postaciami „ludzkimi” wciąż jest przedmiotem dyskusji nad interpretacją, jaką można z nich zrobić: między innymi ten słynny dzban z Muzeum Narodowego w Chinach, na którym w lekkiej płaskorzeźbie widnieje enigmatyczna istota, w której niektórzy wierzyli, że widzi antropomorficzną postać noszącą znaki obu płci.
Ceramika jest następnie malowana brązowymi i czarnymi pigmentami (kruszone materiały naturalne: chromit żelaza, bioxin manganu). Powtarzający się w fazie Banshan motyw, składający się z dużych i małych szelek oprawionych w okrąg lub prostokąt, przypomina oplot okrągłych lub prostokątnych koszykowych sitek do mąki.
Butelka z dwoma uchwytami. Malowana terakota: salamandra. Wys. 38,4 cm . Kult. Shilingxia, strona: Xiping, Gansu . Muzeum Prov. du Gansu, Lanzhou
Duży pojemnik na wodę. Malowana terakota, wys. 70 cm. około. Shaanxi, Shanxi lub Gansu. Yangshao final lub deb. Majiayao. IV p młyn. AEC . Muzeum Rietberg w Zurychu.
Umywalka ceramiczna pomalowana trzema grupami tańczących postaci. Gł. 20 cm. około. Faza Majiayao, 1 st kwartał IV th mil. Gansu lub Qinghai. Muzeum Rietberg ,
Malowana umywalka ceramiczna z grupami tańczących postaci. Wys. 12,5 cm. Majiayao, faza Majiayao. Odkryty w Qinghai w 1973 roku. Chińskie Muzeum Narodowe w Pekinie
Miska, malowana terakota, gł. 15 cm. około. Gansu lub Qinghai. Majiayao koniec IV e lub wczesny III e mil. Muzeum Sztuki Azjatyckiej w Berlinie
Słoik z liniowym wzorem. Faza kultura Majayao Majiayao koniec IV TH lub na początku III e mil. Malowana terakota, wys. 20 cm ok. Muzeum Rietberg w Zurychu .
Słoik z liniowym wzorem. Faza kultura Majayao Majiayao koniec IV TH lub na początku III e mil. Malowana terakota, wys. 30 cm ok. Muzeum Rietberg w Zurychu .
Wazony z geometrycznym zdobieniem (butelka ze spiczastym dnem, odkryta w 1971 roku w Longxi , Gansu . Malowana terakota. Wys. 26 cm , śr. Otworu: 7 cm ). Muzeum Prowincji Gansu, Lanzhou .
Słoik z dekoracją liniową, dwoma uchwytami i czterema haczykami. Malowana ceramika wys. 70 cm. około. Faza Majiayao. Muzeum Rietberg,
Słoik z dekoracją liniową, dwoma uchwytami i czterema haczykami, faza Majiayao. Odkryty w Gansu w 1956 roku. Chińskie Muzeum Narodowe w Pekinie
Słoik ozdobiony poziomymi zmarszczkami. Muzeum Sztuki Hrabstwa Los Angeles
Słoik. Malowana terakota. John Young Museum of Art, Honolulu
Garnek z dwoma uchwytami, z malowanej terakoty. Król Zhao Mo Mauzoleum Muzeum w Nanyue , Canton
Mały słoiczek z dwoma uchwytami i wysoką szyjką. Muzeum Mauzoleum Króla Zhao Mo w Nanyue w kantonie
Duży słoik. Muzeum Guimet
Słoik z dwoma uchwytami i dużymi spiralnymi wzorami. Malowana terakota. Muzeum Cernuschi
Duży słoik z dwoma uchwytami, ozdobiony stylizowanymi zygzakowatymi figurami. Malowana terakota. Muzeum Guimet
Inny widok tego samego słoika: naprzemiennie dwie figury i dwie tarcze w kształcie „sitka”
Mały garnek z dwoma uchwytami oraz krenelażową dekoracją i oplotem. Muzeum Szanghaju
Duży słoik z dwoma uchwytami, ozdobiony stylizowanymi figurami. Museo nazionale d'Arte Orientale (Rzym)
Duży słoik z dwoma uchwytami, ozdobiony stylizowanymi figurami. John Young Museum of Art, Honolulu
Malowana terakota z dwoma uchwytami, figura w lekkim reliefie. Machang. Wys . 34,4 cm . Ledu , Qinghai. Muzeum Narodowe Chin
Słoik antropomorficzny. Wys. 28,5 cm. Machang. Polerowana terakota, malowana dekoracja. Muzeum Guimet