Bizmutynit

Bismutinit
Kategoria  II  : siarczki i sulfosole
Obraz poglądowy artykułu Bizmutynit
Bizmutynit - Schlaggenwald (Horni Slavkov) - Czechy - Czechy (X 1,1 cm)
Generał
Nazwa IUPAC Siarczek bizmutu (III)
numer CAS 12233-37-3
Klasa Strunza 02.DB.05a

2 SIARCZKI i SIARCZARKI (siarczki, selenki, tellurki; arsenki, antymonki, bizmuty; sulfarsenity, sulfantymonity, sulfbismutity itp.)
 2.D Siarczki metali, M: S = 3: 4 i 2: 3
  2.DB M: S = 2: 3 i podobne
   2.DB.05a Antymonselit Sb2Se3
Grupa kosmiczna Pbnm Grupa
punktowa 2 / m 2 / m 2 / m
   2.DB.05a Guanajuatyt Bi2Se3
Grupa kosmiczna Pbnm
Grupa punktowa 2 / m 2 / m 2 / m
   2.DB .05a Bizmutynit Bi2S3
Grupa kosmiczna Pbnm Grupa
punktowa 2 / m 2 / m 2 / m
   2.DB.05a Stibnit Sb2S3
Grupa kosmiczna Pbnm
Grupa punktowa 2 / m 2 / m 2 / m
   2.DB.05a Metastybnit Sb2S3
Grupa punktowa Brak
Klasa Dany 2.11.2.3

Siarczki i sulfosole
2. Siarczki, w tym selenki i tellurydy
Wzór chemiczny Bi 2 S 3Bi 2 S 3
Identyfikacja
Masa formy 514,156 ± 0,015 amu
Bi 81,29%, S 18,71%,
Kolor ołowiana szarość do srebrzystobiałej (matowo opalizujący żółty), nawet cynowobiały, czasem niebieskawy, zawsze opalizujący po zmatowieniu oksydacyjnym.
Klasa kryształu i grupa kosmiczna Holedria rombowa - dwupiramidowa,
grupa symetrii 2 / m 2 / m 2 / m;
Grupa kosmiczna Pbnm
Kryształowy system rombowe
Sieć Bravais Pierwotna siatka P a = 11,12  Å  ; b = 11,25  Å  ; c = 3,97  Å  ; Z = 4, V = 496,65  Å 3
Łupliwość Idealny na {010}, niedoskonały na {100} {110}
Złamać nieregularny
Habitus rzadkie kryształy pryzmatyczne, przysadziste do igiełkowatych, wydłużone i prążkowane równolegle do {001}, to znaczy w kierunku długości, która może osiągnąć wyjątkowo 12 cm; rzadkie kryształy bipiramidalne, niezwykle rzadkie kryształy tabelaryczne; splecione, często luźne lub rozmieszczone skupiska igieł lub kryształów w kształcie igieł bez czołowych powierzchni, skupienia ziarniste lub płytkowe, czasami promieniujące; zwykle w rozszczepialnych lub włóknistych, liściastych, zwartych lub promienistych masach.
Skala Mohsa 2 do 2,5
Linia ciemnoszary, ołowiany szary, szary
Blask metaliczny
Właściwości optyczne
Fluorescencja ultrafioletowa nie fluorescencyjny
Przezroczystość nieprzezroczysty
Właściwości chemiczne
Gęstość 6,78 (6 do 7,2) (obliczona gęstość około 6,81)
Temperatura topnienia 685 ° C
Topliwość Tło świecy
Rozpuszczalność w gorącym kwasie azotowym, ale obserwowalna reakcja rozkładu przez flokulację siarki
Właściwości fizyczne
Magnetyzm Nie
Jednostki SI i STP, chyba że zaznaczono inaczej.

Bizmutynit gatunek mineralnych odpowiadające dibismuth trisiarczkową lub bizmutu wzorze sesquisulphide Bi 2 S 3. Ten stosunkowo rzadki minerał, charakterystyczny dla pierwiastka bizmutu , może zawierać śladowe ilości pierwiastków Pb , Cu , Fe , As , Sb , Se , Te .

Odkryta w żyłach hydrotermalnych o wysokiej temperaturze, najczęściej w rozszczepialnych masach, o fakturze liściastej lub włóknistej, jest powszechnie kojarzona z rodzimym bizmutem Bioraz różne siarczki, z których niektóre są z nim spokrewnione, takie jak stibnit lub stibnit Sb 2 S 3a orpiment As 2 S 3.

Wynalazca i etymologia

Gatunek został po raz pierwszy opisany przez szwedzkiego barona Axela Fredrika Cronstedta w 1758 r. pod łacińską nazwą visimutum sulphure mineralisatum (lub mineralizacja siarczku bizmutu) w swoich obserwacjach mineralogicznych . Jest on przede wszystkim ponownie opisany i całkowicie przemianowany w technicznym francuskim „bismuthine” przez François Sulpice Beudant w 1832 roku. Wybrana nazwa wywodzi się od składowego pierwiastka metalowego, od łacińskiego „bisemutum”, który czasami towarzyszy minerałowi w jego rodzimym stanie. Dodanie przyrostka mineralogicznego -ite zostało narzucone podążając za standaryzującą ideą amerykańskiego klasyfikatora Jamesa Dwighta Dana , również zaproponowaną w 1868 roku, aby nie pogłębiać zamieszania z bizmitem (tlenkiem bizmutu ) i bizmutem (podstawowym węglanem bizmutu), które bizmutynit wytwarza przez postępujące utlenianie.

Topotyp

Kopalnia Llallagua, Huanuni, Tazna Potosi Boliwia.

Synonimia

Fizyczne i chemiczne właściwości

Nieprzezroczysty bizmut o metalicznym połysku jest delikatny, ciężki o gęstości większej niż 6 i mniejszej niż 6,8, jest doskonale rozszczepialny, szczególnie często paznokciem. W przypadku struktur przypominających igłę lub igiełkowatych cięcie przebiega równolegle do osi wydłużenia igieł.

Jego ołowianoszary kolor jest jaśniejszy niż stibnit. Utlenianie w powietrzu nadało mu opalizujące odcienie. Bizmutynit najczęściej utlenia się do bizmutu .

Topi się w świecy jak stibnit. Po podgrzaniu tworzy kuliste kuleczki. Nie staje się płynny, ale całkowicie ulatnia się po stopieniu.

Jest rozpuszczalny w gorącym kwasie azotowym . Zauważalna jest flokulacja siarki na stopniu utlenienia 0 i powstaje podazotan bizmutu.

Krystalografia

Cienkie i wydłużone kryształy, rzadko pryzmatyczne, są elastyczne, ale nie elastyczne i doskonale sekwencyjne. Dekolt jest wyraźny.

Krystalochemia

Tworzy ona szereg z aikinitem ( Pb Cu Bi S 3 ) z jednej strony iz stibnitem z drugiej strony.

W klasyfikacji Dany bizmut należy do grupy stibnitów, do której należą:

Te cztery minerały o podobnych wzorach chemicznych wykazują identyczne symetrie kryształów.

W klasyfikacji Strunza grupa stibnitów lub stibnitów powiększonych obejmuje w kolejności:

Bizmutynit może tworzyć stałe roztwory ze stibnitem.

Gitologia

Jest minerałem typowym dla żył hydrotermalnych w średniej lub wysokiej temperaturze. Występuje również w pegmatytach granitowych, na przykład w Kanadzie i Meksyku, gdzie może być kojarzony z turmalinem w żyłach zawierających miedź.

Znajduje się również w zrzutach i osadach pozostawionych przez niedawne opary i gazy wulkaniczne.

W żyłach hydrotermalnych wiąże się z rodzimym bizmutem i różnymi pochodnymi bizmutu, antymonu czy arsenu, z różnymi minerałami zawierającymi srebro, cynę lub kobalt, miedź, ołów i żelazo. Jeśli chodzi o cynę, stara kolekcja starożytnych kornwalijskich kopalni Roberta W. Whitmore'a ujawniła próbki, na pierwszy rzut oka pozornie nie wyróżniające się z większością faset dowolnego rodzaju lub z grubsza kwarcem, ale z zaskakująco rosnącą fasetą. konstelacja krystalicznych igieł, pręcików lub wąskich lameli.

Jest więc często kojarzony z hematytem i syderytem , aikinitem, arsenopirytem , stannitem , galeną , pirytem , chalkopirytem , wolframitem , kasyterytem , fluorytem, ​​kwarcem i kalcytem.

Przez swoją degradację kojarzy się z bizmutem i bizmitem.

Odmiany i mieszanki

3 uznane odmiany

3 znane mieszanki

Niezwykłe depozyty

We Francji

Na świecie

Schneeberg , Altenberg lub Johann-Georgenstadt , SaksoniaKopalnia Mount Biggenden, Queensland Cerro Rico , Potosí , Departament Potosí Huaina lub Huanuni (duże kryształy), dzielnice Llallagua, Tasna lub Tazna, Chorolque, departament Potosí stara kopalnia San Baldomero [1] , Sorata, prowincja Larecaja, departament La Paz Jonquière, Quebec Kopalnia Jersey, dystrykt Salmo, Kolumbia Brytyjska Kopalnia Shangbao, dystrykt Leiyang, prefektura Hengyang lub kopalnia wolframu Yaogangxian, dystrykt Yizhang, prowincja Hunan Kalifornia Kolorado Południowa Dakota Kopalnia Victoria, dystrykt Dolly Varden, powiat Elko; w kopalniach złotej dzielnicy hrabstwa Esmeralda, Nevada Holts Ledge, Lyme , New Hampshire Marysvale, hrabstwo Piute, Utah stare kopalnie cyny, np. kopalnia Fowey Consol, Tywardreath, dystrykt Saint Austell, Kornwalia, Anglia Brandy Gill w Caldbeck Fells, Cumberland (bismutynit uwięziony w białym kwarcu z molibdenitem i apatytem)kopalnia na wyspie Serifos, archipelag CykladyRezbaniawyspa Elba Kopalnia Brosso i Calea , Lessolo / Brosso , kraj Canavese , Prowincja Turyn , Piemont Sardynia GuanajuatoFefena Ampangabe Kamieniołom Landsverk 3 (z thortveitite ), Evje og Hornnes , okręg Aust-Agder (Agder Wschodni)Cerro de PascoHorní Slavkov (Schlaggenwald), Kraj karlowarski , Czechy Morawicza i Baita (Rezbanya)Riddarhyttan lub Riddarhytta, Västmanland Ędelfors, Jönköpings län Joachimsthal

Użyteczność

Jest to główna, bezpośrednia ruda metalu lub bizmutu jednocząsteczkowego , ale w praktyce nie jest szeroko stosowana, z wyjątkiem Ameryki Południowej.

Może być bardzo poszukiwany przez kolekcjonerów mineralogii. W jubilerstwie ceniony jest kwarc różowy z bizmutynem oszlifowany w kaboszonie. Krzemionka ta, zawierająca wtrącenia bizmutynowe, najczęściej prostoliniowe, może pochodzić z Madagaskaru.

Uwagi i referencje

  1. Klasyfikacja składników mineralnych wybranych jest , że z Strunz , z wyjątkiem polimorfów krzemionki, które są zaliczane do krzemianów.
  2. obliczona masa cząsteczkowa od „  atomowych jednostek masy elementów 2007  ” na www.chem.qmul.ac.uk .
  3. François Sulpice Beudant, siarczki bizmutu. Bismuthine , w Traktatach Elementarnych Mineralogii , tom drugi, Paryż 1832, s.  418–421 PDF 238,3 kB
  4. MINER Database von Jacques Lapaire - Minerały i etymologia
  5. „Alfabetyczny indeks nomenklatury mineralogicznej” BRGM
  6. Wiele minerałów siarczkowych może mieć ten metaliczny wygląd. Jednak saksońscy górnicy i metalurdzy twierdzili, że rozpoznają go na pierwszy rzut oka, dzięki swojemu doświadczeniu w handlu, w tym znajomości złoża górniczego czy prowadzenia redukcji bizmutu.
  7. Często są kryształy mniej lub bardziej poskręcane, dziwaczne lub całkowicie zniekształcone.
  8. Należy zauważyć, że izomorficzny stibnit, który przypomina go pomimo ciemnego koloru i kryształów o gęstej lub znacznie silniejszej konformacji tabelarycznej, niekoniecznie jest powszechny w złożach bizmutu.
  9. (w) Charles Palache Harry Berman i Clifford Frondel , The System of Mineralogy of James Dwight Dana i Edward Salisbury Dana, Yale University od 1837 do 1892 , kradzież.  I: Elements, Sulfides, Sulfosalts, Oxides, Nowy Jork (NY), John Wiley and Sons, Inc.,1944, 7 th  ed. , 834  s. ( ISBN  978-0471192398 ) , s.  447
  10. Wu, CY, Bai, G. i Xu, LM (2006): Rodzaje i dystrybucja złóż rudy srebra w Chinach. Mineralium Depozyta 28 (4), 223-239.
  11. Hayase, K. (1955) Mineral. Podróż. 1:189-197.
  12. (w) Charles Palache Harry Berman i Clifford Frondel , The System of Mineralogy of James Dwight Dana i Edward Salisbury Dana, Yale University od 1837 do 1892 , kradzież.  I: Elements, Sulfides, Sulfosalts, Oxides, Nowy Jork (NY), John Wiley and Sons, Inc.,1944, 7 th  ed. , 834  s. ( ISBN  978-0471192398 ) , s.  344
  13. Werner, ABT, Sinclair, WD i Amey, EB (1998): US Geological Survey Circular 930-O.
  14. CR Acad. Sciences Paris, Seria II, 1988, 307 (10), 1231-1236
  15. François Pillard , Louis Chauris , Claude Laforêt , Wykaz mineralogiczny Francji nr 13 - Ille-et-Vilaine , Éditions du BRGM , 1985 , s . 60-66
  16. przegląd okazów zebranych przez Toma Mortimera
  17. Jaroslav Hyrsl i Fabrice Danet, opus cytowany.

Bibliografia

Zobacz również

Powiązane artykuły

Linki zewnętrzne