Tupolew Tu-16

Załoga
Tu-16
Tu-16 Badger , w pobliżu USS Hewitt (w) , do 1978 .

Budowniczy	Tupolew
Rola	Bombowiec strategiczny
Status	Czynny
Pierwszy lot	27 kwietnia 1952 r.
Uruchomienie	1954
Data odstąpienia od umowy	1998(Rosja) Nadal w służbie w Chinach
Liczba zbudowany	1509
6 członków
Motoryzacja
Silnik	Mikulin AM-3M
Numer	2
Rodzaj	Turboodrzutowce
Ciąg jednostkowy	93,1 kN
Wymiary

Zakres	32,93 m²
Długość	34,8 m²
Wysokość	10,36 m²
Powierzchnia skrzydła	165 m 2
Szerokie rzesze
Pusty	37 200 kg
Maksymalny	75 800 kg
Przedstawienia
Maksymalna prędkość	960 km/h ( Mach 0,78 )
Sufit	15 000 m²
Zakres działania	4800 km
Uzbrojenie
Wewnętrzny	7 pistolety Nudelman Rikhter-NR-23 (w) od 23 x 115 mm
Zewnętrzny	9000 kg ładunku ofensywnego

Tu-16 ( kod NATO : Badger ) jest twin- odrzutowy bombowiec , zaprojektowany przez Tupolewa w ZSRR , na początku 1950 roku . Choć często uważany za przestarzały, jego wszechstronność pozwoliła mu pozostać na uzbrojeniu lotnictwa rosyjskiego , ukraińskiego i chińskiego , co czyni go jednym z nielicznych samolotów wojskowych, których kariera operacyjna przekracza pół wieku.

Poczęcie i rozwój

Pod koniec lat 40. ZSRR jako bombowiec strategiczny dysponował jedynie Tupolewem Tu-4 , kopią Boeinga B-29 , zrobioną z kilku egzemplarzy, które wylądowały na jego terytorium po bombardowaniach w Japonii . Przybycie piły reakcji Andriej Tupolew wyparta przez jego rywal Siergiej Ilyushin wyposażyć samoloty z dużej odległości z VVS z szybkiego bombowca taktycznego. Jego Tupolew Tu-14 okazał się znacznie gorszy od Iljuszyna Iła-28 i został zamówiony przez Lotnictwo Morskie, AVMF , tylko w niewielkich ilościach. W pełni zamierzał zemścić się w dziedzinie bombardowań strategicznych, kiedy w czerwcu 1950 r. władze ponownie zmusiły oba biura projektowe do konkurowania ze sobą o specyfikację wymagającą bombowca wyposażonego w silniki Lyulka AL-5 i zdolnego do przenoszenia pięć ton bomb osiem tysięcy kilometrów stąd. Inżynierowie mają możliwość skorzystania z całkowicie nowego silnika odrzutowego Mikouline AM-3 o dużej mocy, jeśli będzie on gotowy na czas.

Zespół Iliushina postanowił podzielić badania na dwie części, najpierw projektując powiększoną wersję Iła-28, Ił-46, a następnie przekształcił go w Ił-46S ze skośnym skrzydłem. OKB Tupolewa natychmiast rozpoczyna pracę na Tu-88, lub N płaszczyźnie , ze skośnym skrzydłem i dwoma silnikami AM-3. Pierwszy prototyp lata24 kwietnia 1952. W listopadzie 1952 rozpoczął oficjalne testy i wyniki były rozczarowujące. Wprawdzie przewyższa Ił-46, ale okazuje się niezdolny do osiągnięcia pożądanej przez władze autonomii. Zdecydowaliśmy się jednak na uruchomienie produkcji ze względu na jej wyższość, mając świadomość, że zaobserwowane defekty zostaną dość łatwo wyeliminowane. Drugi prototyp zostanie zatem całkowicie zmieniony: konstrukcja zostanie odciążona, nos wydłużony, a pojemność paliwa zwiększona. Przeszedł testy bez żadnych ograniczeń w kwietniu 1954 roku , a Tu-16 został zalecony do produkcji w maju następnego roku. Zrezygnowano z programu Ił-46, bez zbudowania Ił-46S.

Jeszcze przed testy nie są wykończone, pierwsze Tu-16 standardowych liście linia montażowa w fabryce n ° 22 Kazan The29 października 1953. Dziewięć z nich przejdzie podczas parady1 st May 1.954, w Moskwie, wtedy czterdzieści, podczas pokazu lotniczego Tsuchino w sierpniu. Zachodni eksperci, którzy go odkryli, nadają mu przydomek Borsuk . Jeżeli większość Tu-16 jest fabrycznie n O 22 widzi potrzebę do samolotu jest szybko również wpływa na roślinę n o 1 o Kujbyszewie i kilka kopii również być wytwarzane w zakładzie n O 64 Woroneżu . Ostatni wyprodukowany Tu-16 zjedzie z taśm montażowych w 1963 roku w Kazaniu. Ale później będą często przebudowywane i modyfikowane.

Produkcja Tu-16

Fabryka	Miejscowość	Produkcja	Kropka
n o 22	Kazań	650 150 dla AVMF	1953 do 1959 1961 do 1963
N O 1	Kujbyszew	543
n o 64	Woroneż	166	1955 do 1957

Opis techniczny

Tu-16 jest zbudowana z metalu, zwłaszcza ze stopu z aluminium , wzdłuż stożkowej kadłuba i pokazuje wpływ, który miał pracy na Tu-4 w biurze konstrukcji. Duża komora bombowa zdolna do przenoszenia FAB-9000, konwencjonalnej dziewięciotonowej bomby, lokalnego odpowiednika brytyjskiego Wielkiego Szlema , ale także pierwszych sowieckich bomb atomowych. Dwie gondole zawierające dwa ogromne reaktory Mikouline AM-3 otaczają kadłub i tworzą podstawę skrzydeł. Prototypy i debiuty produkcyjne wykorzystują AM-3 o ciągu 6750 kg (66,2 kN), ale większość produkcji będzie wykorzystywała AM-3M, którego moc została znacznie zwiększona, z naciskiem 9500 kg (93,2 kN).

Oba skrzydła są cofnięte, ale to się różni. Wewnętrzna pierwsza jedna trzecia rozpiętości skrzydeł ma ugięcie 41 stopni, a reszta 35. Skrzydła zbudowane są z dźwigarów i łączą się z kadłubem pośrodku gondoli silnika. Przy zmianie wysięgnika są jeszcze dwie inne małe, stożkowe gondole, które podtrzymują główne podwozie, z których każda noga wykorzystuje dwa bliźniacze koła. Obrotowe koło przednie z podwójnym kołem i małe koło tylnego amortyzatora uzupełniają podwozie. Możliwe jest użycie spadochronu w celu skrócenia długości lądowania. Ogon jest klasyczny, ale odchylony do tyłu, ze wszystkimi powierzchniami sterowymi wspomaganymi hydraulicznie. Istnieje system odladzania skrzydeł, który wykorzystuje powietrze z silników. Powierzchnie ogonowe są odmrażane elektrycznie.

Załoga składa się z sześciu ludzi podzielonych na dwie grupy po obu stronach komory bombowej. Z przodu pracuje czterech mężczyzn, wszyscy wyposażeni w fotele katapultowane. Jednak tylko pilot i drugi pilot mogą katapultować się w górę, pozostali dwaj ewakuują samolot w dół, co stanowi problem na małej wysokości. Dostęp do samolotu odbywa się przez brzuszny właz znajdujący się przed kołem przednim. Tych czterech ludzi to: operator bombowca radarowego, który operuje w szklanym nosie, pilot i drugi pilot, siedzący obok siebie tuż nad nimi, oraz nawigator siedzący za nimi, w wnęce na sprzęt elektroniczny, zwieńczonej astrodomem. Dwóch ostatnich członków załogi, czyli radio i tylny strzelec, operują w przedziale z tyłu samolotu. Nie posiadają fotela katapultowanego, dlatego muszą ewakuować się przez właz brzuszny, który służy im jako dostęp.

Uzbrojenie obronne składa się z siedmiu dział NR-23 o kalibrze 23 mm: jedno zamocowane z przodu jest wycelowane przez pilota, pozostałe sześć są pogrupowane po dwa w wieżach. Tylny strzelec celuje ręcznie, ale prawdopodobnie ma radar celowniczy umieszczony u nasady ogona (kod NATO Bee Hind ). Radio korzysta z pilota do punktu brzuszne wieżyczka, posiada dwa pęcherzyki obserwacji na obu stronach kadłuba, poniżej ogona. Wreszcie nawigator służy również jako zdalnie sterowana wieża, ale grzbietowa.

Bombardowanie odbywa się za pomocą radaru Rubin-1k umieszczonego pod brzuchem samolotu na poziomie kokpitu i realizowanego przez bombowiec. Bardziej ogólnie niż FAB-9000, ładownia jest dostarczana z asortymentem lżejszych bomb, zwykle szesnaście FAB-250 lub dwanaście FAB-500, odpowiednio 250 i 500 kilogramów . Pod koniec lat 60. wiele bombowców zmodyfikowano w celu zwiększenia liczby bomb, co umożliwiło przenoszenie dwudziestu czterech FAB-250 lub szesnastu FAB-500.

Pierwsze pochodne Tu-16A i Tu-16T

Pierwsze wyprodukowane Tu-16 miały tylko wyposażenie pozwalające na użycie tylko konwencjonalnych bomb. Aby użyć broni jądrowej, konieczne były liczne modyfikacje. Przede wszystkim ładownia musiała być wyposażona w system ogrzewania, aby zachować delikatne systemy elektroniczne pierwszych bomb nuklearnych podczas lotów na dużych wysokościach. Kolejnym problemem spowodowanym użyciem tych broni był błysk powstały w wyniku ich eksplozji. Aby złagodzić skutki, musieliśmy pokryć brzuch samolotu specjalną farbą i wyposażyć kokpit w zasłony, które załoga opuściła na krótko przed wybuchem. Zmodyfikowane w ten sposób egzemplarze oznaczono Tu-16A. NATO, nie identyfikując minimalnych różnic między tymi dwoma modelami, oba schowano pod oznaczeniem Badger A . Kolejny wariant, który nie został zauważony przez ludzi z Zachodu, Tu-16T zaprojektowany specjalnie dla PZWW, którego ładownia została zaprojektowana do przenoszenia dziesięciu torped lub dwunastu min. Koncepcja samolotu torpedowego była już wtedy przestarzała, a od1962większość przerobiono na łowców okrętów podwodnych pod oznaczeniem Tu-16PL. Zostały one następnie wyposażone w około czterdzieści boi sonarowych i związany z nimi sprzęt odbiorczy oraz bomby głębinowe do atakowania zidentyfikowanych celów. Następnie zostały one nawet ponownie wyposażone w torpedy, ale samonaprowadzające i wyposażone w funkcję przeciw okrętom podwodnym.

Tankowanie w locie Tu-16Z i Tu-16N

Jako bombowiec strategiczny, choć silny i niezawodny, Tu-16 nie miał wystarczającego zasięgu. Już w 1953 roku postanowiono rozwiązać ten problem poprzez opracowanie możliwości tankowania w locie na niektórych samolotach. Wybrany proces był metodą skrzydło-skrzydło, statek zasilający miał elastyczny wąż umieszczony w końcówce prawego skrzydła, zasilanie miało system odbiornika w końcówce lewego skrzydła. Tankowiec miał również mały reflektor w prawej owiewce podwozia, aby umożliwić operacje nocne. Pierwsza konwersja Tu-16Z została przetestowana w 1955 roku i przyjęta w 1958 roku . Łącznie przebudowano 114 Tu-16Z, w tym 59 Tu-16ZA z Tu-16A. System nie będzie oczywisty w działaniu, wymaga od pilotów dużych umiejętności i wydaje się, że wydarzyło się wiele wypadków, niektóre katastrofalne. W 1963 roku niektóre Tu-16Z zostały zmodyfikowane przez dodanie bardziej klasycznego systemu wężowo -narkotykowego, mieszczącego się w komorze uzbrojenia i umożliwiającego zaopatrzenie Tupolewa Tu-22 Blinder , co w konsekwencji dało początek Tu-16N . Niektórym usunięto podwozie skrzydeł, stając się Tu-16NN . Pojedynczy Tu-16D powstał przez konwersję, wyposażając go w system odbiorczy wąż-lek . Jednak wejście do służby pocisków międzykontynentalnych i Tu-95 sprawiły, że tankowanie w powietrzu Tu-16 było niskie.

Tu-16 jako platforma do wystrzeliwania rakiet

Oprócz roli konwencjonalnego bombowca z bronią swobodnego spadania, Tu-16 szybko wykorzystano również do przenoszenia pierwszej radzieckiej broni kierowanej. Niektóre Tu-16 zostały po raz pierwszy zmodyfikowane w celu użycia naprowadzanych radiowo bomb samolotowych UB-2F Czajka o masie 2240 kg (po jednej pod każdym skrzydłem) i 5100 kg UB-5 Kondor (po jednej pod kadłubem). Broń ta, oparta na wskazówkach wizualnych operatora wspomaganego przez urządzenie pirotechniczne z tyłu bomby, miała tę wadę, że zmuszała samolot do utrzymywania stabilnej, a przez to wrażliwej trajektorii po zwolnieniu. Szybko pojawiły się TU-16ks, zdolnych do przenoszenia nowego przeciwokrętowy pocisk manewrujący opracowany przez zespół Michaił Guriewicz , z KS-1 Kometa , znana na Zachodzie pod oznaczeniem z AS-1 hodowli . Tu-16KS, wymieniony przez NATO jako Badger B , wszedł do służby w radzieckim lotnictwie morskim, AVMF, w 1955 roku . Do lokalizacji celu i naprowadzania pocisku wykorzystano radar bombardowania Argon, którego zasięg był wystarczający dla KS-1, tj. 80 km. Antena naprowadzania pocisku została zamontowana na rufie komory bombowej i operator używał jej do nadawania pociskowi instrukcji do połowy, gdzie następnie przejęła go sonda radarowa pocisku. Ten modus operandi był nadal bardzo niebezpieczny dla samolotu, który musiał zrzucić broń z odległości 80 kilometrów i podążać za nią z prędkością poddźwiękową przez połowę wyścigu. W obliczu grupy uderzeniowej zachodniego przewoźnika, dla której zaprojektowano system, operacja była niezwykle ryzykowna. Nawet gdy zasięg Komety został zwiększony do 150 kilometrów pod koniec lat 50., dla Sowietów było jasne, że potrzebują bardziej wydajnej broni.

Pierwszym krokiem naprzód było wejście do służby pocisku KSR-2 , ulepszonej wersji Komety, napędzanej silnikiem rakietowym, o zasięgu 170 km i prędkości nieco ponaddźwiękowej. Tu-16KS zostały następnie zmodyfikowane do przenoszenia nowej broni, wyposażonej w potężniejszy radar Rubin-1k (kod NATO „Short Horn”) i ulepszony autopilot, co dało początek Tu-16KSR-2 lub Tu-16K-16 . Przebudowanych zostanie 205 samolotów od 1962 roku . Zmodyfikowane z Tu-16KS przyjmą oznaczenie Tu-16KSR-2, a te z konwencjonalnych bombowców – Tu-16KSR-2A. W latach 70. będą one dla wielu zmodernizowane, otrzymując sprzęt walki elektronicznej SPS-5 i SPS-100, który zastąpi tylną wieżę. Opracowanie przeciwradarowej wersji KSR-2, KS-11, da początek kolejnemu wariantowi, który może go używać, Tu-16KSR-2-11 , w którym przednie działo stałe zostanie zastąpione systemem nabycie obiektywu Ritsa . Wreszcie pojawił się jeszcze bardziej rozwinięty pocisk KSR-5 (kod NATO AS-6 Kingfish), zdolny do lotu z trzykrotnie większą prędkością dźwięku i wyposażony w bardziej wyrafinowany system naprowadzania. Tu-16 zostały więc ponownie zmodyfikowane, aby móc z niego korzystać, co dało początek Tu-16KSR-2-5-11 i Tu-16KSR-2-5 , zdolnymi odpowiednio do strzelania lub nie KSR-11 dzięki system Ritsa, ale wszystkie wyposażone do wystrzelenia KSR-2 lub KSR-15. W praktyce radar Rubin-1k, niewystarczający dla zasięgu KSR-15, zostanie w wielu samolotach zastąpiony ulepszonym Rubin-1m.

W tym samym czasie opracowanie kolejnego pocisku dało początek kolejnej odmianie Tu-16, Tu-16K-10 , uzbrojonej w pocisk K-10S , znany na Zachodzie jako „AS-2 Kipper”. Wymagało to znacznych modyfikacji samolotu, w szczególności dodania siódmego członka załogi, operatora rakietowego, który zajmował miejsce w przedziale ciśnieniowym zamiast komory bombowej. Kolejna modyfikacja, jeszcze bardziej widoczna, to instalacja radaru YeN (kod NATO „Puff Ball”) w osłonie, zastępującej szklany nos samolotu. Ten pod kokpitem, pierwotnie zawierający radar bombardowania w innych wersjach, został zachowany, ale zawiera system naprowadzania pocisków. Ze względu na wagę modyfikacji, Tu-16K-10 nie będzie zatem tworzony przez modyfikację bombowców, ale będą nowymi konstrukcjami. Powstanie 216, a NATO nada im oznaczenie „Borsuk C”. Inne modele pocisków K-10S zostaną zaprojektowane i wykorzystane. Znajdziemy więc: K-10SN lecące na małej wysokości, K-10SD i K-10SND o zwiększonym zasięgu oraz K-10SP wyposażony w zakłócacze, które mają pomagać innym pociskom salwy w przebijaniu się przez obronę wroga. Następnie, w połowie lat 60. Tu-16K-10 zostaną zmodyfikowane tak, aby wraz z ich jedynymi K-10S przenosić dwa inne pociski typu KSR-2 lub KSR-5 na pylonach skrzydeł. Ta modernizacja zostanie oznaczona przez Sowietów jako Tu-16K-10-26 , a przez NATO „Badger C mod”. 85 zostanie zrealizowanych. W latach siedemdziesiątych niektóre z nich zostały dodatkowo zmodyfikowane w celu użycia pocisków antyradarowych K-11 i K-5P, niosąc ulepszoną awionikę Taifun, co dało początek Tu-16K-10-26P . Inną dziwniejszą konwersją z tego samego okresu jest Tu-16K-10-26B z dwunastoma zewnętrznymi punktami ładowania bomb i celownikiem optycznym OPB-1RU. Intencje władz sowieckich co do tej modyfikacji pozostały raczej niejasne.

Zwiad i wojna elektroniczna Tu-16s

Starzejący się samolot i coraz trudniejsza rola wektora ofensywnego uzbrojenia, Tu-16 ze swoim mocnym płatowcem dowodziłby jednak swojej wszechstronności, dając początek licznym pochodnym do wypełniania misji rozpoznawczych, fotograficznych i elektronicznych , które przedłużały jego kariera operacyjna. W 1957 roku wprowadzono do produkcji specjalistyczny wariant Tu-16R , którego zbudowano 75 sztuk. Posiadają obie kamery, zestawy czujników SRS-1 i SRS-3 przeznaczone do nasłuchu ruchu radiowego i radarowego przeciwnika, obsługiwane przez siódmego członka załogi w dawnej ładowni oraz radar RPB-4, a następnie RPB-6. Posiadają również, dla ich ochrony, zestaw elektronicznych środków zaradczych SPS-1, w tym zarówno zagłuszacze, jak i wyrzutniki wabików. Zastąpienie SRS-1 i SRS-3 pojedynczym SRS-4 da początek Tu-16RM . W 1967 roku samolot został przerobiony na samolot rozpoznania radiologicznego Tu-16RR poprzez zainstalowanie dozymetrów związanych z filtrami odpylającymi. W 1970 roku nastąpi osiem kolejnych konwersji . W latach 60. dwanaście kolejnych przerobiono na myśliwce oceaniczne Tu-16RM2, których zadaniem było znajdowanie celów dla lotniskowców Tu-16. Stanowisko operatora wojny elektronicznej zostaje usunięte i zastąpione dodatkowym czołgiem. Znika też przednie działo stałe, a samolot jest wyposażony w radar Rubin-1K i system SRS-4, oba używane przez bombowiec.

Aby towarzyszyć Tu-16K-10 wyposażonemu w pociski K-10S , radar Rubin-1K szybko okazał się niewystarczający i wyprodukowano nową wersję łowcy celów Tu-16RM1 przez przekształcenie Tu-16K-10 do rozpoznania. W tym celu zainstalowano operatora w komorze bombowej, zdemontowano podpory przeciwrakietowe, a samolot wyposażono w system SPS-4 i SPS-1M oraz radar rozpoznawczy YEN-R o zasięgu 480 km. W ten sposób 24 samoloty zostaną przebudowane, a NATO nada im oznaczenie „Badger D”. Innym mało znanym wariantem jest Tu-16RC, którego rolą było naprowadzanie w połowie kursu pocisków wystrzeliwanych przez okręty i okręty podwodne. Niemniej jednak wydaje się, że wywodzi się z Tu-16RM1.

Bardzo szybko Tu-16 został użyty do walki z radarami wroga. 42 Tu-16SPS tworzyły się między 1955 i 1957 roku . Oni również mieli operatora systemu elektronicznego w starej komorze bombowej, który wykorzystywał system SPS-1 do lokalizowania i badania radarów wroga, a następnie próbował zagłuszać je systemem zakłócającym SRS-1. Po nich nastąpiła seria 107 samolotów tego samego typu, wyposażonych w potężniejszy SRS-2. NATO nadało tym samolotom nazwę „Badger K”. Wszystkie samoloty zostały następnie wyposażone w trzy wyrzutniki plew ASO-16, a w 1962 roku 90 z nich zostało ponownie wyposażonych w pełne spektrum i zautomatyzowany system zagłuszania Buket, stając się Tu-16P Buket ("Badger J" dla NATO). Następnie otrzymali zakłócacz kierunkowy Fikus („Badger L” dla NATO). Kolejny wariant wczesnej walki elektronicznej, Tu-16 Yolka bardziej nastawiony na wykorzystanie sieczek z siedmioma wyrzutnikami ASO-16 w ładowni i zagłuszaczami SPS-4. AVMF otrzymał 71 pod koniec lat 50., zarówno nowe samoloty, jak i konwersje Tu-16T.

Produkcja w Chinach

Zawodnik Republika Ludowa podpisały umowę na produkcję samolotów na licencji pod koniec 1950 roku. Pierwszy samolot montowane lokalnie w Xi'an poleciał w 1959 roku . Nosił oznaczenie Xian H-6 w Armii Ludowo-Wyzwoleńczej . Po zerwaniu stosunków między obydwoma krajami wznowiono w 1970 r. produkcję zmodyfikowanego Xian H-6A, który można było zmontować bez pomocy ZSRR.

Kariera operacyjna

W chwili uruchomienia w VVS w 1954 r. Tu-16 był zaznajomiony z dwoma rodzajami usług: lotnictwa dalekiego zasięgu (DA) i sił powietrznych marynarki wojennej (AVMF). W pierwszym okresie, w drugiej połowie lat pięćdziesiątych i przez większość lat sześćdziesiątych, stał się podstawą sowieckiego odstraszania nuklearnego, zastępując swojego poprzednika Tupolewa Tu-4 . Jego brak zasięgu ograniczyłby go do atakowania celów położonych w Europie Zachodniej, a misje międzykontynentalne przeciwko Stanom Zjednoczonym były wykonywane raczej przez Tupolewa Tu-20 . Pojawienie się międzykontynentalnych pocisków balistycznych i ogólnie bardziej niezawodnych i potężniejszych pocisków sprawia, że stają się one przestarzałe w tej roli. Był również mniej przystosowany do misji penetracyjnych na niskich wysokościach niż jego następcy, Tupolew Tu-22 i Tupolew Tu-22M , tak że został usunięty z tej roli na początku lat 70. Wiele godzin lotu jest wtedy w większości zamienianych na platforma rakietowa do wykonywania precyzyjnych misji uderzeniowych. Jednak w 1991 roku , po upadku ZSRR , Tupolew Tu-22M został uziemiony z powodu problemów z obsługą, czcigodny Tu-16 wznowił na pewien czas swoją starą misję strategicznego uderzenia. Poprawa będzie jednak krótkotrwała, a następnie liczba Tu-16 będzie gwałtownie spadać.

W AWMF wykorzystywane są przede wszystkim Tu-16T, ale koncepcja samolotu torpedowego jest już wyraźnie przestarzała i niebezpieczna. A od 1962 Tu-16T zostanie przerobiony na inne role, w szczególności polowanie na okręty podwodne, takie jak Tu-16PL. Bardziej wydajna wersja została wdrożona w 1955 roku , Tu-16KS. I nawet jeśli rakieta Kometa jest jeszcze prymitywna, samoloty te umożliwią zdefiniowanie nowego typu misji, ataku rakietowego dużych jednostek morskich, co stanie się jedną z sowieckich odpowiedzi na istnienie dużych amerykańskich lotniskowców. Pojawienie się pocisku KSR-2 , potem K-10S , a na końcu KSR-5 sprawi, że ten rodzaj ataku będzie bardzo skuteczny, samoloty będą mogły atakować z większej odległości pozostając stosunkowo poza zasięgiem . Coraz szybsze pociski są w stanie lepiej przebić się przez silną obronę przeciwlotniczą chroniącą lotniskowiec. Staje się wtedy mało prawdopodobne, aby marynarka wojenna Stanów Zjednoczonych operowała nimi w pobliżu sowieckich wybrzeży. W tej misji kilka typów Tu-16 działa wspólnie i w liczbach. Niektórzy to myśliwi, którzy patrolują ocean za pomocą radaru w poszukiwaniu obecności grupy uderzeniowej lotniskowca NATO . Jeśli cel zostanie zauważony, wystrzeliwana jest silna formacja wyrzutni, aby mu sprostać. Następnie grupa Tu-16 wystrzeliwuje salwę pocisków różnych typów, aby zatopić obronę pod numerem. W tego typu ataku, w zależności od sytuacji, można zastosować nie tylko konwencjonalne ładunki wojskowe, ale także nuklearne. Chociaż nacisk kładziony jest na liczby, aby nasycić obronę, nie wszystkie udoskonalenia są nieobecne. Możemy zauważyć na przykład wspólne opracowywanie pocisków zakłócających i antyradarowych, nisko latających pocisków i innych o trajektoriach balistycznych. Uważa się, że wszystko komplikuje zadanie obrońcom. Samolot wyrzutni niekoniecznie jest samolotem naprowadzającym broń, a atak z powietrza można łączyć z ogniem rakietowym dalekiego zasięgu przez okręty podwodne i jednostki wielkopowierzchniowe, których broń jest w powietrzu.Kontynuacja naprowadzana w przekaźniku przez samoloty bliżej celów. Grupa eskortująca lotniskowiec(-y) zostaje w ten sposób zaatakowana licznymi pociskami o bardzo różnych trajektoriach i charakterystykach oraz ryzyku przepuszczania kilku, co w przypadku użycia głowic nuklearnych okazuje się śmiertelne. To właśnie problem, jaki stwarza tego rodzaju atak, sprowadzi podstawy programu dającego w przyszłości narodziny Grumman F-14 Tomcat .

Warianty

produkcja radziecka

Nowe konstrukcje

Tu-16 - początkowa wersja bombardowania, zbudowano 294.
Tu-16A - zmodyfikowana wersja do przenoszenia broni jądrowej, podgrzewana komora bombowa, spód samolotu pokryty powłoką odblaskową, zasłony chroniące pilotów przed olśnieniem. 453 zbudowany.
Tu-16T - bombowiec torpedowy, zdolny do przenoszenia dziesięciu torped lub dwunastu min, 76 produktów.
Tu-16KS może przenosić dwa pociski KS-1 Kometa, 107 pocisków rakietowych zbudowanych w latach 1954-1958.
Tu-16K-10 - kolejna wersja przeciwokrętowa, uzbrojona w pojedynczy K-10 (AS-2 Kipper), charakteryzuje się obecnością radaru w nosie. 216 produkowany pomiędzy 1958 i 1963 roku .
Tu-16R - wersja rozpoznawcza, 75 produktów.
Tu-16 SPS - początkowa wersja walki elektronicznej, 42 wyprodukowane z systemem SPS-1 i 102 z SPS-2.
Tu-16 Yolka - brokatowa wersja zagłuszająca, 71 wyprodukowana lub przerobiona z Tu-16T.

Wersje uzyskane przez modyfikację istniejących samolotów

Tu-16Z - Tu-16 wyposażony do tankowania w powietrzu , 55 ukończonych.
Tu-16ZA - Tu-16A wyposażony do tankowania w locie, 59 zakończonych.
Tu-16N - tankowiec do systemu Tu-22, Tu-16Z lub ZA, "Probe and Drug" w komorze bombowej.
Tu-16NN - Tu-16N z usuniętym systemem tankowania skrzydło-skrzydło, 20 ukończonych.
Tu-16D - montaż odbiornika do systemu "Probe and Drug", 1 zakończony.
Tu-16M - konwersja na cel naprowadzany.
Tu-16LL - latające laboratorium do testowania silników.
Tu-16G lub Tu 104G - zdemilitaryzowana wersja Tu-16 służąca do szkolenia załóg Aeroflotu .
Tu-16PL - przeróbka Tu-16T na łowców okrętów podwodnych.
Tu-16S - wersja poszukiwawczo-ratownicza, zdolna do zrzucania szalup ratunkowych, 14 przerobionych z Tu-16T.
Tu-16RM - modernizacja Tu-16R.
Tu-16RM-2 - konwersja Tu-16R na myśliwiec oceaniczny.
Tu-16RR - przebudowa Tu-16R na samolot rozpoznania radiologicznego, poprzez zainstalowanie dozymetrów, 9 zakończona.
Tu-16RM-1 - przebudowa Tu-16K-10 na oceanicznego łowcę celów, 23 ukończone.
Tu-16RC - przeróbka Tu-16K-10 na celownik oceaniczny do kierowania pociskami jednostek nawodnych i podwodnych.
Tu-16P Bulket - Tu-16SPS ponownie wyposażony w zakłócacz Bulket, wyprodukowany 90.
Tu-16E - wielozadaniowy samolot rozpoznawczy.
Tu-16KSR-2 i Tu-16KSR-2A - konwersja Tu-16KS i Tu-16A do wystrzeliwania pocisku rakietowego KSR2 (AS-5 Kelt), 205 produkowanego od 1962 roku .
Tu-16KSR-2-11 - dodano możliwość strzelania z antyradaru KSR-11, wyprodukowano co najmniej 341 sztuk .
Tu-16KSR-2-5-11 lub Tu-16K-26 - dodano możliwość strzelania z KSR-15 (AS-6 Kingfish), 250 wyprodukowanych.
Tu-16K-10-26 - ulepszenie Tu-16K-10, poprzez możliwość przenoszenia dodatkowo dwóch pocisków kompleksu K-26, KSR-2 lub KSR-5, niektóre zostały przystosowane do walki elektronicznej.
Tu-16K-10-26P - Tu-16K-10-26 z możliwością odpalenia antyradarowego KSR-11.
Tu-16K-10-26B - przekształcenie Tu-16K-10-26 w klasyczny bombowiec poprzez zamontowanie dwunastu punktów ładowania pod skrzydłami.

Pasujące kody NATO

Borsuk A przypisany do Tu-16, Tu-16A, Tu-16T
Borsuk B przydzielony do Tu-16KS
Borsuk C przydzielony do Tu-16K-10
Badger C Mod przypisany do Tu-16K-10-26
Borsuk D przydzielony do Tu-16RM-1
Borsuk E przypisany do Tu-16R
Badger F przydzielony do Tu-16R po pierwszej modernizacji.
Borsuk G przydzielony do Tu-16KSR-2 i Tu-16KSR2-11.
Badger G Mod przypisany do Tu-16KSR-2-5 i Tu-16KSR2-5-11.
Borsuk H przydzielony do Tu-16 Yolka.
Badger J przydzielony do Tu-16P Bucklet i Tu-16E.
Badger K przydzielony do Tu-16RM i Tu-16SPS.
Badger L przydzielony do Tu-16RM-2.

Produkcja chińska

Xian H-6 - wersja zbudowana na licencji, z częściami dostarczonymi przez Sowietów, w fabryce Harbin w Chińskiej Republice Ludowej , 1959 .
Xian H-6A - wersja zbudowana bez sowieckiej pomocy, metodą inżynierii wstecznej, weszła do służby w 1970 roku .
Xian H-6C - ulepszone A, z lepszymi elektronicznymi środkami zaradczymi.
Xian H-6D - bombowiec przeciwokrętowy, uzbrojony w dwa pociski YJ-6 (C-601 / CAS-1 Kraken). W trakcie badań jest ulepszona wersja z czterema pociskami YJ-8 (C-801).
Xian H-6E - bombowiec strategiczny, wszedł do służby w 1980 roku .
Xian H-6F - modernizacja A i C, w latach 90. zintegrowany system nawigacji, GPS i radar dopplerowski.
Xian H-6H - bombowiec uzbrojony w dwa pociski KD-63, opracowany pod koniec lat 90., miał wejść do służby w 2004 lub 2005 roku.
Xian H-6U - tankowiec sił powietrznych, w locie z dwoma zasobnikami pod skrzydłami.
Xian H-6DU - tankowiec marynarki wojennej, przerobiony z Xian H-6D.
Xian H-6M - bombowiec wyposażony w cztery pociski YJ-8x, usunięty wewnętrzny ładowni (co pozwoliłoby zaoszczędzić około czterystu kilogramów) i prawdopodobnie radar śledzący teren .

Uwagi i referencje

Bibliografia

(en) Rosyjskie strategiczne siły jądrowe , pod redakcją Pavela Podviga, The MIT Press, 2001 .
(en) Sowiecka siła wojskowa : 1983, 1984, 1986, 1987, 1988.
( fr ) Ту-16. Ракетно-бомбовый ударный комплекс Советских ВВС , Voyna przeciwko Vozduhye seria nr 26.
(en) EDISI KOLEKSI ANGKASA, RUDAL UDARA WYtropiony i zniszczony, wydanie z września 2006 r.
Enzo Angelucci i Paolo Matricardi ( tłum. z włoskiego), Les planes , t. 5: Era silników odrzutowych , Paryż/Bruksela, Elsevier Sequoia, coll. "Lotnictwo z wieloma przewodnikami",1979, 316 pkt. ( ISBN 2-8003-0344-1 ) , s. 218-219.
( Fr ) Jefim Gordon i Vladimir Rigmant, Tu-16 Badger: uniwersalna radziecki bombowiec dalekiego zasięgu , Hinckley, Midland, Coll. "Aerofax",2004, 159 s. ( ISBN 978-1-85780-177-4 , OCLC 59341609 ).
(en) Yefim Gordon , OKB Tupolew: historia biura projektowego i jego samolotu , Hinckley, Leics, Midland,2005( ISBN 978-1-85780-214-6 ).
K.Yu. Kosminkov, Wszystko , co musisz wiedzieć o Tupolewach , Éditions Larivière,2005( ISBN 978-2-84890-081-0 ).
(en) Jim Winchester , Encyklopedia nowoczesnych samolotów: od cywilnych samolotów do wojskowych supermyśliwców , San Diego, Kalifornia, Thunder Bay Press,2006, 448 s. ( ISBN 978-1-59223-628-2 , OCLC 65978703 ).