Jalal Talabani ( kurdyjski : Celal Talebanî ), urodzony dnia12 listopada 1933w wiosce Kelkan w irackim Kurdystanie i zmarł dnia3 października 2017 rw Berlinie , jest iracki polityk z kurdyjskiego pochodzenia etnicznego , Prezydenta Rzeczypospolitej od 2005 do 2014 roku .
Został wybrany na Prezydenta Republiki przez Tymczasowe Zgromadzenie Narodowe na tymczasową kadencję dnia6 kwietnia 2005 następnie ponownie wybrany na pierwszą kadencję w dniu 22 kwietnia 2006. Plik11 listopada 2010, został ponownie wybrany na drugą kadencję.
Jalal Talabani, wśród Kurdów lepiej znany jako Mam Celal („Wujek Jalal”) , jest także założycielem Patriotycznej Unii Kurdystanu , jednej z dwóch głównych partii politycznych Kurdystanu.
Jalal Talabani urodził się w irackim Kurdystanie . Kształcił się w college'u w Kirkuku , zamieszkałym wówczas głównie przez Kurdów , a następnie studiował prawo na Uniwersytecie w Bagdadzie . Uwiedziony ideami marksistowskimi , opowiada się za kurdyjskim nacjonalizmem, którego ucieleśnieniem jest Moustapha Barzani , założyciel Demokratycznej Partii Kurdystanu (PDK), zesłany do Związku Radzieckiego . Talabani dołączył do partii w 1947 r., Dołączył do komitetu centralnego w 1951 r. I poślubił Hero Ibrahim Ahmed (w) , córkę Ibrahima Ahmada (w) , sekretarza generalnego PDK. Podczas studiów założył związek studentów kurdyjskich. Aby uniknąć aresztowania, ukrywał się w 1956 roku i ukrywał się do upadku monarchii Haszymidzkiej . Ukończył uniwersytet w 1959 roku i został prawnikiem .
Utworzenie Republiki w 1958 roku przez Abdela Karima Kassema pozwala Moustapha Barzani na powrót do Iraku. Stara się odzyskać kontrolę nad PDK. W 1961 roku w irackim Kurdystanie wybuchł bunt. Walki trwały do 1964 r., Kiedy to Barzani, bez uzyskania zgody biura politycznego PDK, podpisał z władzą Bagdadu porozumienie pokojowe, którego warunki nie obejmowały autonomii regionu. Barzani wyklucza pięciu członków biura politycznego, w tym Ibrahima Ahmada, którzy chcą kontynuować walkę. Partia ulega rozłamowi, a Jalal Talabani dołącza do frakcji prowadzonej przez jego ojczyma. Ich wezwanie do buntu nie jest śledzone przez peszmergę i są zmuszeni do schronienia się w Iranie. Po powrocie Ahmad i Talabani zostają umieszczeni w areszcie domowym. Od 1966 roku, walczyli PDK w partii Baas milicji utworzonej przez rząd iracki. Saddam Hussein , któremu nie udało się zmniejszyć oporu Kurdów, rozwiązuje swoje milicje i znakiMarzec 1970porozumienie z Moustaphą Barzani przewidujące statut autonomii irackiego Kurdystanu. W ruchu kurdyjskim dochodzi do pojednania, ale Talabani zostaje zmarginalizowany. Został wysłany za granicę, aby reprezentować PDK w Bejrucie , a następnie w Damaszku . Zdobył tam międzynarodową pozycję i połączył siły z Ludowym Frontem Wyzwolenia Palestyny (LFWP), którego wstąpił do biura politycznego.
W 1975 r. Podpisanie porozumień algierskich między Irakiem a Iranem przez Mohammada Rezy Pahlawi pozbawił bojowników kurdyjskich wsparcia irańskiego. Moustapha Barzani rezygnuje z walki i opuszcza kraj. W Damaszku Jalal Talabani założył Patriotyczną Unię Kurdystanu (PUK), a następnie powrócił do Iraku w 1977 r. Jego partia skupiła lewicowe formacje. Sprzeciwił się siłom PDK, kierowanym obecnie przez Massouda Barzaniego , syna historycznego przywódcy zmarłego na wygnaniu w 1979 r. Ten ostatni sprzymierzył się z Islamską Republiką Iranu , która wkrótce została wciągnięta do wojny iracko-irańskiej . W 1986 roku PUK podpisał również porozumienie z Teheranem. Operacja Anfal prowadzona w 1988 roku przez iracki reżim Saddama Husajna dziesiątkuje ludność Kurdystanu i zmusza siły PUK i PDK do sojuszu w ramach irackiego Frontu Kurdystanu.
W latach 1990-1991 miała miejsce wojna w Zatoce Perskiej i nowe powstanie , które rozszerzyło się na iracki Kurdystan. Pod koniec wojny region był chroniony przez strefę zakazu lotów utworzoną przez sprzymierzone państwa. Wybory odbywają się wMaj 1992, na końcu którego PDK Barzani rządzi północą Kurdystanu, a PUK Talabani południe regionu. Barzani pokonał Talabaniego zaledwie 5000 głosów, więc żaden prezydent nie został wybrany. Od 1994 r. PDK Barzaniego, przy wsparciu armii rządu irackiego, wznowiła ofensywę i zajęła południowy Kurdystan, zmuszając PUK do wycofania się do Iranu. Porozumienie pokojowe podpisano w Waszyngtonie w 1998 r., A parlament irackiego Kurdystanu reaktywowano w 2002 r. W następnym roku w irackim Kurdystanie utworzono kolegialne kierownictwo składające się z sześciu członków, w tym Massouda Barzaniego i Jalala Talabaniego.
W Kwiecień 2005Jalal Talabani jest jedynym kandydatem PUK i PDK na zasadniczo honorowe stanowisko Prezydenta Republiki Iraku . Wybrany przez parlament w wyniku wyborów parlamentarnych w styczniu 2005 r. Na mandat przejściowy, jest pierwszym Kurdem, który objął to stanowisko. Wraz z dwoma wiceprzewodniczącymi tworzy Radę Prezydencką, która musi desygnować Prezesa Rady Ministrów .
Plik 22 kwietnia 2006wkrótce po przyjęciu nowej konstytucji został ponownie wybrany na pierwszy stały mandat.
Plik 25 lutego 2007Prezydencja Republiki wskazuje, że 74-letni prezydent Jalal Talabani jest hospitalizowany w Jordanii po zachorowaniu z powodu dużego obciążenia pracą w poprzednich dniach. Kilka tygodni później wznowił swoje obowiązki.
W Maj 2007Talabani nazywa Tony'ego Blaira „bohaterem” za jego rolę w wyzwoleniu Iraku spod jarzma Saddama Husajna .
Plik 7 września 2007, odmawia podpisania nakazu egzekucji sułtana Hashima al-Tai (we) , bliskiego przyjaciela Saddama Husseina . Podczas konferencji prasowej w Soulaimaniyeh (jego tradycyjna twierdza w Kurdystanie ) oświadczył: „Znam sułtana Hachima al-Tai. Byliśmy w kontakcie pod rządami Saddama Husajna ”, a także oświadczyliśmy: „ Podżegaliśmy go wówczas do buntu przeciwko Saddamowi. Jak mogłem dziś podpisać nakaz jego egzekucji […]. Nie, nie i nie. Ja tego nie zrobię ” .
Plik 22 września 2007żąda w liście protestacyjnym „natychmiastowego” uwolnienia Mahmoudiego Farhadiego , Irańczyka oskarżonego przez wojsko USA o udział w dostarczaniu broni irackim ugrupowaniom rebeliantów. W komunikacie prasowym deklaruje: „Proszę o jego natychmiastowe uwolnienie w celu utrzymania dobrych stosunków między regionem Kurdystanu a Iranem oraz dla dobrobytu regionu Kurdystanu ” w tym samym komunikacie prasowym deklaruje również: „Informuję o moim niezadowoleniu po aresztowanie tego cywilnego gościa bez pańskiego poinformowania rządu Kurdystanu i bez koordynowania z nim (operacji) - kontynuuje prezydent Talabani. „Upokorzyłeś rząd regionalny i zignorowałeś jego autorytet. ” .
Plik 7 października 2007, deklaruje na kanale CNN , że chce, aby Stany Zjednoczone utrzymywały trzy stałe bazy w Iraku , jedną na północy, jedną w centrum i jedną na południu kraju. W tym samym wywiadzie powiedział, że opowiada się za planem przekształcenia swojego kraju w państwo federalne .
Plik 11 listopada 2010, został ponownie wybrany na drugą kadencję.
Plik 18 grudnia 2012, doznał udaru i zatrzymania akcji serca i dwa dni później był hospitalizowany za granicą. Był wtedy w stanie quasi-wegetatywnym, podczas gdy źródła podały jego śmierć kliniczną. Aż do19 lipca 2014, data powrotu do Iraku, poddawany jest różnym zabiegom i rekonwalescencji poza granicami swojego kraju.
Zgodnie z art. 72 irackiej konstytucji Jalal Talabani nie może ubiegać się o trzecią kadencję z rzędu. Plik24 lipca 2014 r, Fouad Massoum , wybrany Prezydent Rzeczypospolitej przez Parlament tego samego dnia udaje mu.
Zmarł w wieku 83 lat 3 października 2017 rw Berlinie po krwotoku mózgowym .
Plik 6 października Jego pogrzeb odbywa się w irackim Kurdystanie, wzbudzając wiele zapału, co jest niezwykłe w Iraku, ponieważ większość jego poprzedników jako prezydenta zginęła w egzekucji lub na wygnaniu.
Jalal Talabani poślubił Hero Ibrahima Ahmeda (en) , córkę Ibrahima Ahmada (en) . Nie poszła za mężem do Bagdadu i mieszka w Sulajmanija . Mają dwóch synów. Bafel pracuje dla Patriotycznego Związku Kurdystanu (PUK), a Qubad Talabani jest członkiem regionalnego rządu Kurdystanu , którego był przedstawicielem w Stanach Zjednoczonych.