Hun Sen

Hun Sen ហ៊ុន
Hun Sen w 2016 roku.
Funkcje
premier Kambodży
W biurze od 30 listopada 1998 ( 22 lata, 7 miesięcy i 20 dni )
Wybór	26 lipca 1998
Ponowny wybór	lipiec 2003 27 lipca 2008 r. 24 września 2013 r. 6 września 2018 r.
Monarcha	Norodom Sihanouk Norodom Sihamoni
Poprzednik	Ung Huot
Drugi premier Kambodży
21 września 1993 - 30 listopada 1998 ( 5 lat, 2 miesiące i 9 dni )
Monarcha	Norodom Sihanouk
Premier	Norodom Ranariddh Ung Huot
Poprzednik	Utworzono funkcję
Następca	Usunięto funkcję
premier Kambodży
14 stycznia 1985 - 21 września 1993 ( 8 lat, 8 miesięcy i 7 dni )
Prezydent	Heng Samrin Chea Sim
Poprzednik	Chan Sy
Następca	Norodom Ranariddh
Przewodniczący Partii Ludowej Kambodży
W biurze od 20 czerwca 2015 ( 6 lat i 1 miesiąc )
Poprzednik	chea sim
Biografia
Imię i nazwisko	Hun Bunal
Data urodzenia	5 sierpnia 1952 r
Miejsce urodzenia	Peam Koh Sna ( Kompong Cham , Kambodża )
Narodowość	Kambodżańska
Partia polityczna	Kambodżańska Partia Ludowa
Małżonka	kok rany
Premierzy Kambodży

Hun Sen (w Khmer  : ហ៊ុន សែន), urodzony dnia born5 sierpnia 1952 r (oficjalnie 4 kwietnia 1951) w Peam Koh Sna (dystrykt Stoeung Trang, prowincja Kompong Cham ), jest kambodżańskim mężem stanu , dwukrotnie premierem w latach 1985-1993, a następnie od 1998 r.

Wiele organizacji praw człowieka oskarża go o ustanowienie skorumpowanego autorytarnego reżimu w swoim kraju, gdzie władza skupia się w rękach niewielkiej grupy ludzi, którzy uczestniczą w grabieży zasobów narodowych.

Biografia

Urodzony jako Hun Bunal, Samdech Akka Moha Sena Padei Techo Hun Sen jest trzecim z sześciorga dzieci z wiejskiej rodziny. Ma dwóch starszych braci i trzy młodsze siostry. Jego ojciec, Hun Neang, był byłym mnichem, który porzucił szatę, by przyłączyć się do Issaraków Khmerów w walce z francuskimi siłami kolonialnymi. Rodzice młodego Nala byli bogatymi właścicielami ziemskimi, którzy zbankrutowali, gdy jego matka Dy Yon – zmarła w 1998 roku – została porwana i zwolniona po zapłaceniu dużej sumy.

Od 1958 uczęszczał do szkoły podstawowej w swojej wiosce, gdzie był uważany za dobrego ucznia, zanim w 1964 wyjechał do Phnom Penh, aby kontynuować naukę w liceum Indra Dhevi. Został zakwaterowany w Wat Neakavoan, w dystrykcie Tuol Kork, przez osobę religijną bliską rodzinie.

Tam też rozpoczął działalność polityczną w 1965 roku . Będzie musiał przerwać naukę w 1968 roku, aby uciec ze stolicy i represji, jakie po zamieszkach w Samlaut spadają na komunistycznych bojowników. Następnie znalazł schronienie w Memocie, 80 km od Kompong Cham , i pracował na plantacjach kauczuku w Ton Luong. Zaangażuje się tam w działalność związkową, a nawet będzie musiał na jakiś czas uciekać z policji i schronić się w Kratie .

14 marca 1970odpowiedział na apel Norodoma Sihanouka , został odwołany z funkcji głowy państwa i przyłączył się do partyzanckiej walki z reżimem Republiki Khmerów .

W 1972 roku wstąpił do komandosów spadochron aw 1974 wziął dowództwo 55 -go  batalionu w strefie wschodniej. Dobry żołnierz, zawsze na linii frontu, był pięciokrotnie ranny i stracił lewe oko na16 kwietnia 1975 r., w ostatnim ataku Czerwonych Khmerów i pozostanie w szpitalu do października.

Następnie, w wieku 25 lat, został podniesiony na szefa pułku stacjonującego we wschodniej strefie Demokratycznej Kampuczy . Nie ma jednak zeznań o jego osobistym uwikłaniu w masakry dokonywane wśród ludności przez reżim Czerwonych Khmerów.

W 1977 r. incydenty na granicy wietnamskiej zwielokrotniły się i wywołały reakcje Bội, które jednostki Khmerów miały wielkie trudności z opanowaniem . Naczelne dowództwo Phnom Penh obwinia słabą reakcję wojsk na brak lojalności kierownictwa i nakazuje masowe czystki mające na celu wyeliminowanie wszystkich podejrzanych o pensje Hanoi. Aby uciec od tych czystek, Hun Sen postanawia przekroczyć granicę.

Zawrócony w czerwcu, schronił się w lesie, zanim w grudniu 1977 roku mógł wreszcie dotrzeć do Wietnamu . Najpierw został uwięziony przez kilka miesięcy, a następnie zwolniony i brał udział wraz z Heng Samrinem i Chea Simem w szczególności w tworzeniu organizacji politycznej mającej na celu obalenie Czerwonych Khmerów, Zjednoczonego Narodowego Frontu Ocalenia Kampuczy (FUNSK). Uzyskuje dostęp do2 grudnia 1978 do komitetu centralnego tej organizacji.

30 grudnia 1978, wietnamska armia licząca 110 000 żołnierzy przekroczyła granicę i szybko zajęła prawie całe terytorium Kambodży. Korzystając z upadku reżimu Czerwonych Khmerów , wrócił do Phnom Penh, gdzie jako minister spraw zagranicznych wstąpił do rządu utworzonego przez wojska Hanoi .

Po wyborach 1 st May +1.981gdzie został wybrany na zastępcę Kompong Cham , został potwierdzony w Sprawach Zagranicznych i został wiceprzewodniczącym Rady.

14 stycznia 1985On przystąpiła, w mniej niż 35 lat, na stanowisko Prezesa Rady Ministrów z dnia przez Ludowa Republika Kampuczy .

Od lat 80. będzie prowadził negocjacje z Norodomem Sihanoukiem, które doprowadzą do podpisania paryskich porozumień pokojowych z października 1991 roku .

Podczas gdy powrót monarchii staje się nieunikniony, Hun Sen stara się wykorzystać swój szybki postęp polityczny, aby przedstawić się jako jedna z tych postaci „obficie obdarzonych zasługami” obfitujących w mitologię kambodżańską i która obali monarchów, jeśli nie są. bardziej zdolny do uzyskania ochrony królestwa przed bóstwami. Będzie on zatem być odnowiony przez 1989 Pagoda Vihear Suor w północno-wschodniej części prowincji Kandal (dzielnica Khsach Kandal), znany do domu posąg Neay Kan , uzurpatorem warunkiem zasadności że XVI th  wieku grał władzę króla Ang Chan I st .

Jeśli przegra wybory w 1993 roku i przez chwilę będzie kontestował wynik, to mimo wszystko uda mu się zostać drugim premierem.

Jednocześnie kontynuował promocję zasługi i podjął się odbudowy klasztoru starego pałacu królewskiej nekropolii w Oudong , którego prace zostaną zakończone na początku 1997 roku. Sihanouk odpowie, umieszczając relikwiarz Sakji Mony Chet Dey w tym samym miejscu, które zostaną ukończone w 2003 roku.

Ale chociaż niezgody w koalicji rządowej stają się coraz bardziej widoczne z dnia na dzień, 5 lipca 1997 r.po krwawym zamachu stanu usunął premiera Norodoma Ranariddha , który przygotowywał się do zawarcia sojuszu politycznego z Samem Rainsym i Czerwonymi Khmerami . Kilkudziesięciu urzędników FUNCINPEC ( Zjednoczony Front Narodowy na rzecz Niepodległej, Neutralnej, Pokojowej i Spółdzielczej Kambodży ), w tym Ho Sok i Chao Sambath - członkowie rządu - zostało straconych.

Zwycięstwo w 1998 r . PPC (Kambodżańskiej Partii Ludowej) (kambodżańskiej: Kanakpak Pracheachon Kâmpuchéa , KPK), której jest wiceprzewodniczącym, zapewnia mu zostanie jedynym premierem kraju.

Kandydat na własnej rzędu w wyborach legislacyjnych w27 lipca 2008 r.partia Hun Sena, jak można się było spodziewać, zdobyła prawie 75% mandatów. Jednak cztery ugrupowania opozycyjne skrytykowały Kambodżańską Partię Ludową za „sfałszowanie” wyborów na jej korzyść. Międzynarodowe organizacje pozarządowe, takie jak Amnesty International, przypisują to zwycięstwo opozycji osłabionej wewnętrzną i zewnętrzną rywalizacją polityczną, a także atmosferą zastraszania wyborców, prasy i aktywistów.

W przeciwieństwie do wyborów z 2013 r. , w których przeprowadzonych przez młodzież uzyskał 44% głosów (wobec 51% dla rządzącej partii KPP), partia opozycyjna CNRP nie pojawiła się w sondażu z 2018 r. , w którym reprezentowana jest tylko opozycja nr. przez efemeryczne partie satelickie istniejącego reżimu. Rzeczywiście, po potwierdzeniu swoich dobrych wyników w wyborach samorządowychczerwiec 2017, CNRP widzi swojego przywódcę Kem Sokhę oskarżonego o „spisek” ze Stanami Zjednoczonymi, a następnie uwięzionego; partia zostaje rozwiązana, a stu dyrektorów zostaje pozbawionych możliwości uprawiania polityki na pięć lat. W dodatku aktywiści są aresztowani, związkowcy są nękani, a niezależne media muszą zostać zamknięte. Wybory w dużej mierze wygrał Hun Sen, choć kampania była krytykowana za polowanie na „zdrajców”, czyli Kambodżan chcących wstrzymać się od głosu, zgodnie z hasłem bojkotu opozycji na uchodźstwie. UE i Stany Zjednoczone uznały głosowanie za niewiarygodne.

Mimo że nie miał już opozycji parlamentarnej, premier zaostrzył następnie swoją politykę wobec krytycznych głosów obywateli. Pod koniec 2020 r. 138 dyrektorów i zwolenników byłej CNRP (w tym prawnik i działacz na rzecz praw człowieka Theary Seng ) zostało osądzonych w procesie uznanym za wyjątkowy. Ponadto od początku roku zatrzymano około pięćdziesięciu związkowców, dziennikarzy i działaczy ekologicznych. Motyw ich ścigania, znany jako „podżeganie” , jest w rzeczywistości wystarczająco niejasny, by stłumić głosy sprzeciwiające się reżimowi.

Rodzina

Hun Sen jest żonaty z Bun Sam Hieng, pielęgniarką, która wkrótce będzie nazywać się Bun Rany i którą znał w 1975 roku podczas pobytu w szpitalu.

Ich ślub odbył się dnia 5 stycznia 1976w Memocie i będą mieli sześcioro dzieci (trzech chłopców i trzy dziewczynki, z których jedna została adoptowana); ich imiona to Hun Manet, Hun Mana, Hun Manit, Hun Mani, Hun Mali i Hun Malis.

W październik 2007, Hun Sen, ku zaskoczeniu wszystkich, ogłasza podczas ceremonii ukończenia szkoły przed około 3000 osób, że Hun Malis, jej adoptowana córka, jest lesbijką . Chociaż poprosił publiczność o akceptację gejów i lesbijek, poczynił przygotowania, by odmówić adopcji jego córki i pozbawić ją jakichkolwiek praw do dziedziczenia.

21 kwietnia 2010Hun Manet, świeżo upieczony absolwent Akademii Wojskowej w West Point , został wyznaczony przez swojego ojca na szefa narodowej jednostki antyterrorystycznej.

Hun Mana, dyrektor zarządzający kanału telewizyjnego Bayon, ożenił się dnia 2 stycznia 2010z Dy Vicheą, synem Hoka Lundy'ego, byłego szefa policji krajowej. Jest to drugie małżeństwo między tymi dwiema rodzinami, ponieważ Hun Manit, najmłodszy syn, ożenił się z Hok Chendavy, córką Hok Lundy.

Hun Mani, ostatni z synów, jest w międzyczasie żonaty z Yim Chay Lin, córką Yim Chay Li, sekretarza stanu ds. rozwoju obszarów wiejskich, podczas gdy Hun Mali poślubił Sok Puthyvutha, syna wiceprezydenta Sok An. oraz Minister Rady Ministrów.

O ile nie zaznaczono inaczej, wszystkie poniższe informacje zaczerpnięto z rozdziału „Ponowne odczytanie kambodżańskiej gry politycznej: przypadek Kambodży w odbudowie (1993 - 2005)” pracy Cambodge contemporain

Hun Neang  (pl)

Dee Yon

Hun San Starszy urzędnik w Ministerstwie Transportu

Hun Neng Były gubernator prowincji Kompong Cham, a następnie Svay Rieng

Neth Savoeun  (en) szef policji krajowej

Hun Kimleng

Hun Chantha

Hun Sen

Bun Rany Prezydent Kambodżańskiego Czerwonego Krzyża

Kov Samuth Były zastępca dyrektora policji gospodarczej w MSW Zamordowany 19  listopada  1996 r.

Hun Sengny

Pich Sophoan Sekretarz Stanu w Ministerstwie Zatrudnienia i Kształcenia Zawodowego

Hok Lundy  (w) Były szef policji krajowej

Hun Sinath były sekretarz stanu w Ministerstwie Stosunków z Parlamentem i Inspekcją

Pich sanmony

Hun Manet  (en) Szef jednostki antyterrorystycznej

Hun Mana Właściciel Bayon Television  (pl)

Dy Vichea Dyrektor Służby Bezpieczeństwa MSW

Hun Thoun

Yim Chay Ly Wicepremier Przewodniczący Rady Rozwoju Rolnictwa i Wsi

Hun Manith  (w) Szef Departamentu Wywiadu w Ministerstwie Obrony

Hok Chindavy

Yim Chay Lin

Many Hun  (fr) MPP Kampong Spoe

Sok Minister Rady Ministrów

Hun Mali

Sok Puthyvuth Były prezes Kambodżańskiej Federacji Ryżowej

Hun Malis

Akcja polityczna

Ten, którego Lee Kuan Yew – były premier Singapuru – określa jako „całkowicie bezwzględny i bezwzględny, pozbawiony jakiegokolwiek ludzkiego zmysłu”, jest silnym człowiekiem Kambodżańskiej Partii Ludowej, założonej nawet w najmniejszej wiosce w kraju, która kontroluje wszystko trybikami administracji i która zmonopolizowała władzę od początku lat osiemdziesiątych .

Od 1979 r. do połowy lat 80. , jako minister spraw zagranicznych, jego głównym zadaniem było uznanie rządu Kampuczy, poza krajami sowieckiej strefy wpływów, głównie z krajów trzeciego świata . Strategia ta miała przede wszystkim przeciwdziałać wpływom Chin, które wraz z głównymi mocarstwami zachodnimi nadal wspierały dyplomatycznie i militarnie Czerwonych Khmerów. Początkowo podkreślał znaczenie utrzymywania bliskich stosunków z Hanoi przed obroną programu wycofania wojsk wietnamskich i wezwaniem do wzmocnienia niepodległości Kambodży. W 1981 r. , w szczególności po licznych wizytach w światowych stolicach, Hun Sen uzyskał dyplomatyczne uznanie Ludowej Republiki Kampuczy przez około trzydzieści krajów i złagodził wrogość większości narodów trzeciego świata , nawet jeśli ONZ nadal odmawiała mu mandatu. przedstawiciela prawowitego rządu Kambodży. Jednak pomimo stworzenia wczerwiec 1982koalicyjnego rządu Demokratycznej Kampuczy (GCKD) skupiającego główne ugrupowania opozycyjne i uznanego przez ONZ , Republika Ludowa Kampuczy coraz bardziej wydawała się jedyną możliwą alternatywą dla powrotu Czerwonych Khmerów do biznesu. WMarzec 1986przywódcy Stowarzyszenia Narodów Azji Południowo-Wschodniej, zebrani w Pekinie , przyjęli zasadę włączenia przywódców Ludowej Republiki Kampuczy do przyszłego rządu tymczasowego Kambodży. Ze swojej strony Hun Sen ogłosił projekt „pojednania narodowego” i zaproponował włączenie przedstawicieli wszystkich frakcji opozycyjnych z wyjątkiem Czerwonych Khmerów do rządu Kampuczy . Od 1988 r. w Fère-en-Tardenois odbywały się wywiady między Hun Senem i Norodomem Sihanoukiem oraz nieformalne spotkania wszystkich frakcji Kambodży w Dżakarcie, w wyniku których23 października 1991, przy podpisywaniu porozumień pokojowych w Paryżu.

Wewnętrznie Hun Sen pokaże jednocześnie, że potrafi radzić sobie z rozdźwiękami wewnątrz własnej partii między byłymi Czerwonymi Khmerami, którzy opuścili Pol Pota i zbliżyli się do Hanoi, twardej linii bardziej nacjonalistycznych młodych menedżerów. zarówno Wietnam, jak i Związek Radziecki , nurt podmoskiewski kierowany przez byłego premiera Pen Sovana i inne mniejsze frakcje.

Dzisiaj, aby ustanowić swoją władzę, Hun Sen podkreśla swoją rolę w pokonaniu Czerwonych Khmerów, przywróceniu pokoju i wzrostu gospodarczego. Jego przeciwnicy polityczni regularnie przedstawiają go jako „marionetkę z Hanoi”. Jeśli takie podporządkowanie było widoczne w czasie, gdy armia wietnamska ustanowiła rząd i stacjonowała w Kambodży prawdziwe siły ekspedycyjne, to twierdzenie to wydaje się trudne do poparcia solidnymi argumentami jakieś dwadzieścia lat później. Z drugiej strony twierdzenia organizacji pozarządowych, które oskarżają go o tworzenie wyrafinowanych systemów korupcji, bycie na czele kraju, w którym nadal dochodzi do poważnych naruszeń praw człowieka i gdzie osoby, które je dopuszczają, wciąż zbyt często cieszą się całkowitą bezkarnością wydają się trudniejsze do zaprzeczenia.

Jeśli wielu, nawet wśród jego przeciwników, uznaje go za pewną umiejętność polityczną, Hun Sen jest również znany z wybuchów gniewu. Potrafi improwizować rzekę dyskursu z kilku nut, nie waha się od czasu do czasu upiększyć je zjadliwymi oskarżeniami przeciwko swoim oponentom politycznym lub delegatom społeczności międzynarodowej, którzy ośmielają się zarzucać powolność wprowadzania niektórych reform.

Mimo że wielokrotnie twierdził, że w przypadku przegranej wyborów, pokojowo odstąpi od władzy, by poświęcić się rodzinie i szachom, jego postawa w 1993 roku – kiedy zakwestionował przegrany wynik wyborów – lub w 1997 r. – kiedy to usunął Norodoma Ranariddha , pierwszego premiera, który zaryzykował jego obrazę – pozwala wątpić, że obietnica ta zostanie kiedyś dotrzymana, jeśli sprawa rzeczywiście się pojawi.

Wreszcie, co się tyczy swoich byłych kolegów Czerwonych Khmerów, po opuszczeniu ich szeregów poprowadził ich do zaciętej walki, legitymizując swój reżim, przedstawiając go jako jedyną możliwą drogę powrotu. Pod koniec lat 80. uczynił nawet ich udział w rozmowach pokojowych pretekstem do chwilowego zablokowania procesu. Po porozumieniach paryskich z 1991 r. integracja w życie polityczne zwolenników Pol Pota będzie krótkotrwała, a ich głównym przeciwnikiem ponownie pojawi się Hun Sen. Sytuacja zmieniła się jednak pod koniec lat 90., kiedy kilku wysokich rangą urzędników Czerwonych Khmerów odeszło w zamian za amnestię. Hun Sen stał się orędownikiem polityki „pojednania narodowego”, z którą walczył chwilę wcześniej i która miała na celu poświęcenie sprawiedliwości dla pokoju i rozwoju gospodarczego kraju. Jednocześnie w 1999 r. rząd rozpoczął rozmowy z ONZ w sprawie ustanowienia jurysdykcji mającej na celu postawienie przed sądem byłych przywódców Czerwonych Khmerów, którzy jeszcze żyli. Bardzo szybko te dwa procesy staną się sprzeczne, a negocjacje w sprawie utworzenia nadzwyczajnych izb w sądach kambodżańskich będą długie i gorzkie. Ostatecznie umowa zostanie podpisana w 2004 r., a pierwsza próba rozpocznie się w 2004 rLuty 2009. W tej chwili do więzienia trafia 5 oskarżonych. Sprawy się skomplikują7 września 2009 r., kiedy sędziowie międzynarodowi decydują się wszcząć nowe śledztwa, a zwłaszcza wezwać wpływowych członków rządu bliskich premierowi. W odpowiedzi Hun Sen wyrazi swój sprzeciw, krytykując społeczność międzynarodową i ONZ w kilku zjadliwych przemówieniach, o których ma tajemnicę.

Nagrody

Będący u władzy od połowy lat 80. Hun Sen zdążył zdobyć imponującą liczbę stopni uniwersyteckich, ku rozczarowaniu swojej opozycji, która przypomina, że ​​zainteresowana osoba miała jedynie podstawowe wykształcenie i kwestionuje wartość tych papierów.

Lista głównych wyróżnień

Przestarzały	Godność	Lokalizacja
1991	Doktorat z nauk politycznych.	Narodowa Akademia Polityczna w Hanoi
1995	Doktorat z polityki.	Uniwersytet Południowej Kalifornii
1996	Doktorat z prawa.	Iowa Wesleyan College
10 kwietnia 2001	Doktorat honoris causa nauk politycznych.	Uniwersytet Dankook
15 listopada 2001	Doktor honoris causa z nauk politycznych w zakresie stosunków międzynarodowych.	Uniwersytet Ramkhamhaeng
6 sierpnia 2002 r.	Członek i medal akademii.	Akademia Nauk Przyrodniczych Federacji Rosyjskiej
9 lipca 2004 r.	Doktorat honoris causa nauk politycznych.	Uniwersytet Kambodży
21 marca 2006 r.	Doktorat honoris causa nauk politycznych.	Wkrótce Uniwersytet Chun Hyang w Seulu
28 czerwca 2006	Doktor Nauk o Rozwoju Lokalnym.	Uniwersytet Bansomdejchaopraya Rajabhat
29 stycznia 2007 r.	Doktor honoris causa w dziedzinie edukacji.	Narodowy Uniwersytet Edukacyjny w Hanoi
12 października 2007	Upoważnienie do noszenia tytułu Samdech Akka Moha Sena Padei Techo .	Król Norodom Sihamoni
25 listopada 2008	Złoty Medal Narodowy Laotu.	Wientian
7 stycznia 2009	Doktor honoris causa z ekonomii.	Uniwersytet Woosuk
3 czerwca 2009	Doktorat honoris causa nauk politycznych.	Uniwersytet w Seulu
21 grudnia 2009	Ogólne 5 gwiazdek.	Król Norodom Sihamoni
1 st April +2.011	Prezydent honorowy.	Królewska Akademia Kambodży

Uwagi i referencje

• Ewidencja organów  :
  • Plik wirtualnego organu międzynarodowego
  • Międzynarodowy identyfikator standardowej nazwy
  • Uczelniany system dokumentacji
  • Biblioteka Kongresu
  • Gemeinsame Normdatei
  • Królewska Biblioteka Niderlandów
  • Czeska Biblioteka Narodowa
  • Identyfikator WorldCat
  • ŚwiatKot

Uwagi

1. Nowa data miała być użyta po raz pierwszy w 1979 roku, kiedy został powołany do spraw zagranicznych i kiedy podjęto decyzję o postarzeniu młodego ministra o rok.
2. Osoba ta powiedziała Raoulowi-Marcowi Jennarowi, że jego działalność ograniczała się wówczas do dostarczania wiadomości ukrytych w chlebach aktywistom bez znajomości treści
3. Został wprowadzony do szachów podczas pobytu w Wat Neakavoan i nadal ćwiczy tę aktywność na dobrym poziomie

Bibliografia

(fr) Ten artykuł jest częściowo lub w całości zaczerpnięty z artykułu w angielskiej Wikipedii zatytułowanego „  Hun Sen  ” ( patrz lista autorów ) .

1. Raoul-Marc Jennar , 30 lat od Pol Pota: Le Cambodge de 1979 à 2009 , Paris, L'Harmattan , coll.  „Punkty na Azję”,17 czerwca 2010, 330  pkt. ( ISBN  978-2-296-12345-8 , czytaj online ).
2. Florence Compain , „  Hun Sen, niestrudzony mały dowódca Czerwonych Khmerów  ”, Le Figaro ,25 lipca 2008( przeczytaj online ).
3. (fr) Solomon Kane ( przekład  z angielskiego: François Gerles, pref.  David Chandler), Słownik Czerwonych Khmerów , IRASEC,luty 2007, 460  pkt. ( ISBN  9782916063270 ) , "HUN (Nal dit Sen)", s.  157-159.
4. „  Hun Sen  ” , Kto jest kim w Kambodży? , na Cambodge.free.fr ,29 sierpnia 2000(dostęp 29 kwietnia 2010 ) .
5. (w) Judy Ledgerwood, „  Hun Sen  ” , Biografie , na Wydziale Antropologii i Centrum Studiów Azji Południowo-Wschodniej , Northern Illinois University ,27 października 2003 r.(dostęp 30 kwietnia 2010 ) .
6. Ben Kiernan , Ludobójstwo w Kambodży , Gallimard, 1998, s. 254.
7. (in) "  Premier Biografia  " na Kambodża e-Gov (dostęp : 30 kwiecień 2010 ) .
8. Arnaud Vaulerin , „  Hun Sen autorytarny przedłuża swe żelazne panowanie  ”, Wyzwolenie ,30 lipca 2008( przeczytaj online ).
9. Camille Scalabrino , Cambodian Affairs: 1979-1989 , L'Harmattan , coll.  "Azja-debata",3 maja 2000, 255  pkt. ( ISBN  978-2-7384-0317-9 ).
10. Yves Cornu "  Hun Sen: ex-Czerwoni Khmerzy ponownie przekształcone  " Le Point , n o  1872,1 st sierpień 2008( przeczytaj online ).
11. Alain Forest, „  Notatki o rozdartej rodzinie królewskiej : o niektórych ostatnich pracach na temat Kambodży  ”, Azja Południowo-Wschodnia i Świat Insulindów , Paryż, tom.  13, n kości  1-41982, s.  59-80.
12. Ashley Thompson i Hélène Cixous ( reż. ), Mémoires du Cambodge (praca doktorska), Université Paris-VIII, Centre for research in feminine studies,1999, 538  pkt. , s.  79-80.
13. Raoul-Marc Jennar , „  ONZ w Kambodży. Lekcje z APRONUC  ”, Studia Międzynarodowe , Institut québécois des Hautes Etudes Internationales, tom.  26 N O  21995, s.  291-314 ( ISSN  0014-2123 , DOI  10.7202 / 703457ar , czytaj online ).
14. Gregory Mikaelian i Alain Forest ( red. ), Współczesna Kambodża , Les Indes savantes,21 listopada 2008, 525  pkt. ( ISBN  9782846541930 ) , część II, rozdz.  2 („Ponowne odczytanie kambodżańskiej gry politycznej: przypadek Kambodży podczas odbudowy (1993-2005)”), s. 2.  173.
15. (w) Amnesty International , „  List otwarty do ministra Huna Sena Drugiego premiera od sekretarza generalnego Amnesty International Pierre’a Sane’a  ” na stronie amnestyusa.org ,11 lipca 1997 r.(dostęp 3 maja 2010 r . ) .
16. Philip Short ( przekład  Odile Demange), Pol Pot: Anatomie d'un cauchemar [„Pol Pot, anatomia koszmaru”], Denoël éditions ,kwiecień 2007, 604  s. ( ISBN  9782207257692 ) , s.  566.
17. (en) Gabinet Samdech Akka Moha Sena Padei Techo Hun Sen, „  Biografia Samdecha Hun Sena  ” , na temat nowej wizji Kambodży ,29 grudnia 2009(dostęp 29 kwietnia 2010 ) .
18. „  Wybory ustawodawcze powinny potwierdzić Hun Sena u władzy  ”, Le Nouvel Obs ,27 lipca 2008( przeczytaj online ).
19. „  Wybory w Kambodży: PPC Hun Sena odnosi miażdżące zwycięstwo  ”, Agence France Presse ,27 lipca 2008( przeczytaj online ).
20. Ros Dina i Duong Sokha , „  Opozycja Kambodżańska prezentuje jednolity front przeciwko PPC i wzywa do zakwestionowania wyborów  ”, Ka-Set ,28 lipca 2008( przeczytaj online ).
21. Amnesty International, „  Prawa człowieka w Królestwie Kambodży  ”, raportu rocznego ,2009( przeczytaj online ).
22. Anne Molina, „Kambodża: odwieczna moc Hun Sena” , Le Figaro , sobota 28/niedziela 29 lipca 2018, s. 6.
23. Anne Molina, „Kambodża: partia Hun Sena odnosi całkowite zwycięstwo w wyborach parlamentarnych” , lefigaro.fr, 30 lipca 2018 r.
24. François Camps, „  Władza Kambodży wywiera presję na opozycję  ”, Le Figaro , 28-29 listopada 2020, s.  10 ( przeczytaj online ).
25. Franck Bianchi , „  Premier zaprzecza swojej lesbijskiej córce  ”, Uparty ,1 st listopad 2007( przeczytaj online ).
26. „  Syn Hun Sena przejmuje kierownictwo Jednostki Antyterrorystycznej  ”, Kambodża Soir Info ,22 kwietnia 2010( przeczytaj online ).
27. „  Polityka – Małżeństwo Hun Mana i Dy Vichea  ”, czasopismo Le petit ,5 stycznia 2009( przeczytaj online ).
28. (en) Bertil Lintner, „  Jedna wielka szczęśliwa rodzina w Kambodży  ” , Asia Times Online , Phnom Penh,20 marca 2007 r.( przeczytaj online ).
29. (fr) Gregory Mikaelian i Alain Forest ( red. ), Współczesna Kambodża , Les Indes savantes,21 listopada 2008, 525  pkt. ( ISBN  9782846541930 ) , część II, rozdz.  2 („Ponowne odczytanie kambodżańskiej gry politycznej: przypadek Kambodży podczas odbudowy (1993 – 2005)”), s. 2.  178.
30. (en) „  Hun Sen: The Making of a Strongman  ” , Radio Free Asia,2014(dostęp 20 marca 2016 r . ) .
31. „  Kambodża: Kambodżański Czerwony Krzyż  ” , Międzynarodowa Federacja Stowarzyszeń Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca (dostęp 20 marca 2016 r . ) .
32. Sam Rainsy , Korzenie w kamieniu: moja walka o renesans Kambodży , Paryż, Calmann-Lévy ,maj 2008, 301  pkt. ( ISBN  978-2-7021-3782-6 ) , część V, rozdz.  46 („Przeciwnik”), s.  248.
33. (w) „  HE Pich Sophoan, Sekretarz Stanu, przewodniczył otwarciu warsztatów NTTI  ” , Phnom Penh, Krajowa Rada ds. Szkoleń,0 maja 2011(dostęp 20 marca 2016 r . ) .
34. Wassana Nanuam, „  Hun manet: syn tatusia z medalem  ”, Courrier international ,10 maja 2011( przeczytaj online ).
35. (w) May Titthara, „  Kluczowe stanowisko dla zięcia premiera  ” , The Phnom Penh Post ,11 sierpnia 2014( przeczytaj online ).
36. Chhay Muth, „  Wicepremier Yim Chhay Ly przewodniczy obchodom 2. Festiwalu Rzeki  ”, Agencja Prasowa Kampuchea , Kampong Cham,14 marca 2016( przeczytaj online ).
37. (w) Mech Dara, „  Nowy szef wywiadu wojskowego Hun Manitha  ” , „Cambodia Daily” ,25 października 2015( przeczytaj online ).
38. (w) Kevin Ponniah, „  Hun Many otwiera się na krytykę  ” , The Phnom Penh Post ,11 lipca 2014( przeczytaj online ).
39. Hun Yuthkun ( tłumacz  C. Nika), „  Ryż pachnący” Romduol „zdobywa nagrodę za najlepszy ryż na świecie w 2014 roku  ”, Agence Kampuchea Press  (en) , Phnom Penh,21 listopada 2014( przeczytaj online ).
40. (w) Lee Kuan Yew , Od trzeciego świata do pierwszego: The Singapore Story, 1965-2000 , Nowy Jork, HarperCollins Publishers , al.  „Singapur i azjatycki boom gospodarczy”,3 października 2000, 729  s. ( ISBN  978-0-06-019776-6 ).
41. Florence Compain , „  Hun Sen, niestrudzony mały dowódca Czerwonych Khmerów  ”, Le Figaro ,25 lipca 2008( przeczytaj online ).
42. Camille Bauer , „  Człowiek dnia Hun Sen  ”, L'Humanité ,29 lipca 2003 r.( przeczytaj online ).
43. (fr) Alain Forest ( reż. ) Et al. , Współczesna Kambodża , Uczone Indie,21 listopada 2008, 525  pkt. ( ISBN  9782846541930 ).
44. (w) „  Biografia: Hun Sen  ” na Answers.com (dostęp 30 kwietnia 2010 ) .
45. (en) Harish C. Mehta i Julie B. Mehta, Hun Sen: Strongman of Cambodia , Singapore, Graham Brash (Pte.) Ltd,1 st grudzień 1999, 297  s. ( ISBN  978-981-218-074-2 ).
46. „  Hun Sen ma nadzieję wznowić pracę na trzecią kadencję  ”, Francja 24 ,28 lipca 2008( przeczytaj online ).
47. (w) „  Wietnamska marionetka Hun Sen zaatakowała tych, którzy nie świętowali 7 stycznia nazywając ich „zwierzętami  ” w KI Media ,7 stycznia 2009(dostęp 3 maja 2010 r . ) .
48. „  Hun Sen, mąż stanu z pięścią  ”, Nouvel Obs ,27 lipca 2008( przeczytaj online ).
49. „  Korupcja: Kambodża na drugim miejscu  ”, Cambodge Soir Info ,12 marca 2010( przeczytaj online ).
50. (w) Global Witness , „  Drzewa genealogiczne Kambodży: Nielegalne wycinanie lasów i pozbawianie majątku publicznego przez elitę Kambodży  ” na globalwitness.org ,czerwiec 2007(dostęp 3 maja 2010 r . ) .
51. (w) Global Witness , „  Kraj na sprzedaż: jak elita Kambodży zdobyła przemysł wydobywczy kraju  ” na globalwitness.org ,Luty 2009(dostęp 3 maja 2010 r . ) .
52. (w) „  Promowanie i obrona praw człowieka w Kambodży  ” , w sprawie LICADHO ,2009(dostęp 3 maja 2010 r . ) .
53. (w) ADHOC , „  Raport o sytuacji w zakresie praw człowieka  ” na adhoc-chra.org ,2009(dostęp 3 maja 2010 r . ) .
54. (w) Human Rights Watch , „  Kambodża – Wydarzenia w 2009 r.  ” na hrw.org (dostęp 3 maja 2010 r . ) .
55. (en) Greg Torode , "  The rise and rise of Hun Sen  " , South China Morning Post ,18 lipca 1998( przeczytaj online ).
56. (w) Alan Knight, „  Hun Sen and Democracy  ” na Mekong.net ,1997(dostęp 3 maja 2010 r . ) .
57. (w) Bruce Sharp, „  Rzeźnicy byli na mniejszą skalę: Hun Sen i Kambodżańska Partia Ludowa  ” , na Mekong.net ,1998(dostęp 3 maja 2010 r . ) .
58. Sylvaine Pasquier , „  Niebezpieczne związki Hun Sena  ”, L’Express ,7 stycznia 1999 r.( przeczytaj online ).
59. Dominique BARI , „  Hun Sen prosi ONZ o wypróbowanie Czerwonych Khmerów  ”, L'Humanité ,22 stycznia 1999( przeczytaj online ).
60. (w) „  Chronologia ustanowienia ECCC  ” , w sprawie Trybunału Czerwonych Khmerów (dostęp 4 maja 2010 r . ) .
61. „  Krewni Hun Sena na procesie Czerwonych Khmerów  ”, Courrier international ,8 października 2009( przeczytaj online ).
62. "  Hun Sen do obcokrajowców: 'proś o wybaczenie'  ", Cambodge Soir Info ,24 listopada 2009( przeczytaj online ).
63. (w) "  Dr Hanoi Odbiornik momentu obrotowego Seul PhDs: The Seoulless PhDs?  » , Na KI Media ,1 st czerwiec 2009(dostęp 3 maja 2010 r . ) .