Halide Edib Adıvar

Halide Edib Adıvar Obraz w Infoboksie. Halide Edib Adıvar w latach 30. XX wieku. Funkcjonować
Członek Wielkiego Zgromadzenia Narodowego Turcji
Biografia
Narodziny 1883 lub 1884
Konstantynopol
Śmierć 9 stycznia 1964
Stambuł
Pogrzeb Cmentarz Merkezefendi ( w )
Narodowość turecki
Trening Üsküdar Amerykańska Akademia
Zajęcia Polityk , powieściopisarz , pisarz , profesor uniwersytetu , żołnierz,
Okres działalności Od 1909
Małżonka Adnan Adıvar ( w )
Inne informacje
Pracował dla Uniwersytet w Stambule
Partia polityczna partia Demokratyczna

Halide Edib Adıvar ( osmański turecki  : خالده اديب اديوار ), urodzony w 1884 , zmarł w9 stycznia 1964jest literatką , politykiem i turecką feministką .

Biografia

Młodzież i edukacja

Halide Edib urodził się w Konstantynopolu , z kapitałem w Imperium Osmańskim . Jego ojciec był jednym z sekretarzy sułtana osmańskiego Abdülhamida II . Kształciła się początkowo w domu rodziców u wychowawców. To oni wzbudzają w nim ciekawość literatury europejskiej i osmańskiej. Prowadzą również kursy z teologii, filozofii i socjologii, uczą gry na pianinie, angielskiego, francuskiego i arabskiego. Otrzymuje również kursy matematyki prowadzone przez matematyka i astronoma Ottomana Saliha Zeki  (w) . W 1893 odbyła krótki pobyt w American College for Girls , do którego wróciła w 1899, aby ukończyć studia. Była jedną z pierwszych absolwentek swoich czasów, w 1901 roku.

Początek dorosłego życia

W tym samym roku poślubiła swojego prywatnego nauczyciela matematyki, Saliha Zeki, urodzonego w 1864 roku, a więc o dwadzieścia lat starszego od niej. Z ich związku rodzą się dwaj synowie: Ayetullah i Hikmetullah.

W tym samym okresie upadek, finansowy i militarny, Imperium Osmańskiego sprzyjał rozwojowi wewnętrznej opozycji wobec autorytaryzmu sułtana Abdülhamida. Zainspirowana rewolucją francuską z 1789 roku i ideami intelektualistów, takich jak Namik Kemal , opozycja skrystalizowała się wokół ruchu Młodych Turków . Kryzys jest coraz silniejszy w początku XX th  wieku i stopniowo przekształca się powstania. Sułtan Abdülhamid jest zmuszony, by pohamować ten spór, ogłosić inlipiec 1908zwołanie parlamentu i przywrócenie konstytucji osmańskiej z 1876 r. (konstytucja o bardziej liberalnej inspiracji, ustanawiająca ustrój parlamentarny, która została zawieszona).

W tym kontekście, Halide Salih, wracając z pobytu w Anglii , ściera ramiona ze środowiska intelektualnego kapitału z pasją i publikuje artykuły w gazetach i czasopismach, w szczególności tanin (gazeta założona w 1908 roku przez poetę Tevfik Fikret ), Mehasin , Musavver Muhit i Resimli Kitap . Artykuły te, dotyczące głównie statusu kobiet i ich wykształcenia, wzbudzają silne reakcje w kręgach tradycjonalistycznych i konserwatywnych. Po jednym ze swoich artykułów w „ Taninie” interweniowała, na prośbę Ministerstwa Edukacji, aby dostosować pedagogikę i nauczanie w szkołach dla dziewcząt w Konstantynopolu, po czym szybko zrzekła się tej misji do szeregu nieporozumień. W tym czasie opublikowała także swoje pierwsze powieści.

Jeden ze współczesnych opisuje ją jako „lekką, drobną osobę, z mnóstwem kasztanowych włosów i dużymi, wyrazistymi orientalnymi oczami”. Ma opinie na większość tematów i uroczo omawia bieżące sprawy, nie tyle ze względu na to, co mówi, ale dlatego, że tak bardzo różni się od tego, czego oczekujesz .

W 1910 rozwiodła się z Salihem Zeki, który poślubił drugą żonę, zgodnie z prawem islamskim, i przybrała imię Halide Edip. W 1911 roku, wracając z kolejnego pobytu w Anglii, odwiedzała „tureckie foyer”, zwolenników panturkizmu , tureckiego ruchu nacjonalistycznego. Ich celem było wspieranie postępu gospodarczego i społecznego. To właśnie w tych domach udzielano pierwszych mieszanych lekcji, będących na owe czasy symbolem wielkiego postępu. Halide Edip został jej pierwszym żeńskim członkiem w 1912 roku, kiedy wybuchły wojny bałkańskie . Pod wpływem ruchów nacjonalistycznych opublikowała w 1912 swoją powieść Yeni Turan . Była również współzałożycielką organizacji na rzecz awansu kobiet Taali-i Nisvan.

I wojna światowa i ludobójstwo Ormian: kontrowersyjna rola

W środku wojny światowej, w latach 1916-1917 pracowała jako inspektor osmański w szkołach w Damaszku i Bejrucie . Prowadzi ormiański sierociniec w Saint-Joseph College w Mont-Liban w Antoura . Na rozkaz Djemala Paszy , którego rola jest znana w ludobójstwie Ormian , nadaje tym ormiańskim dzieciom muzułmańskie imiona i uczy je religii muzułmańskiej. Broni się przed wszelkim udziałem w ludobójstwie, pisząc w 1918 r.: „Zmasakrowaliśmy niewinną ludność ormiańską […] Rzeczywiście, próbowaliśmy zniszczyć Ormian metodami charakterystycznymi dla średniowiecza. Żyjemy dzisiaj w najsmutniejszych i najciemniejszych czasach naszego narodowego życia. " " Sprzeciwiałem się temu, że ormiańskie dzieci noszą tureckie lub muzułmańskie imiona. Dżemal Pasza tłumaczył tę potrzebę w następujący sposób: w Damaszku istniały liczne sierocińce prowadzone przez Ormian, które były wspierane przez dyrekcję Dżemala Paszy. Te tylko akceptowały ormiańskie dzieci. W tych sierocińcach nie było miejsca i finansowo nie było już możliwości niesienia pomocy. Ayin Tura była przeznaczona tylko dla muzułmańskich dzieci i zawsze były miejsca. Aby ormiańskie dzieci, które nie zostały odebrane przez ormiańskie sierocińce, mogły zostać przyjęte w Ayin Tura, obowiązkowo nazywano je tureckimi lub muzułmańskimi imionami. W rzeczywistości nie było nauczania religijnego. Oznacza to, że nie było woli nawrócenia tych dzieci na islam. " Jego rola jest w rzeczywistości bardzo kontrowersyjne. Prawdopodobnie ze względu na swoją nacjonalistyczną i panturecką ideologię utrzymuje z Ormianami niejednoznaczne relacje . Jego ambiwalencja była widoczna już w jego relacji z ormiańskim księdzem i muzykiem Komitasem . Zaprzyjaźniają się w 1914 roku, a Halide Edip regularnie zaprasza ją do siebie i śpiewa. Opisując ten okres w swoich pismach, zdaje się ukrywać wszelkie odniesienia do Armenii . Przede wszystkim odnosi się do jego muzyki jako „  anatolijskiej  ”, a nie ormiańskiej, dodając, że ukradł tę muzykę Turkom, „zmieniając teksty na ormiański” . Odmawiając mu jakiejkolwiek ormiańskiej genealogii, pisze także: „czy Turek czy Ormian, był ormiańskim nacjonalistą; ale temperamentem i sercem był niewątpliwie Turkiem narodowym” . Ich związek zakończył się podczas ludobójstwa Ormian, którego ofiarą był Komitas.

Rzeczywiście, dla niektórych obserwatorów, takich jak jej była koleżanka z klasy Aghavnie Yeghenian, jest jedną z czołowych postaci stojących za turkifikacją i islamizacją narzuconą na sierociniec. Niektóre zeznania byłych mieszkańców sierocińca są przerażające: „Mój młodszy brat i ja zostaliśmy zabrani do Libanu i umieszczeni w tureckim sierocińcu otwartym przez złośliwego i niesławnego faworyta Kemala Ataturka, Halide Hanim Edib Adıvar (…). Ale te sierocińce nie zostały stworzone ze względów humanitarnych: zostały zmuszone do „turkyfikacji” ormiańskich dzieci osieroconych przez Młodych Turków, w tym Halide Edib ”.

„Większość ukaranych dzieci nie mogła chodzić przez kilka tygodni. Niektórzy stracili zęby, innym złamali nosy. Większość zemdlała, kiedy wezwali pomoc. Od ponad dwóch lat to się powtarzało. Jeśli nie ma wzmianki o jego bezpośredniej roli w narzuceniu tych nadużyć, Halide Edib był obecny. Właściwie to raczej za jej bezczynność jest krytykowana, ponieważ nie wtrącała się w żaden sposób: „ Wyglądało na to, że jej to nie zależy (...) powiedziała, że ​​pisze książkę o sierotach (...) była myśli o naszym cierpieniu? Za naszą straszną przeszłość, za naszą mroczną przyszłość? Czy miała jakiś instynkt macierzyński, który mógłby pozwolić jej wczuć się w naszą sytuację? Gdy tylko zadzwoniły dzwony i poszliśmy na zajęcia, wracała do swojej kwatery i zostawała tam aż do zmroku, kiedy to pojawiła się ponownie, by zawiesić flagę do połowy masztu. "

Koniec I wojny światowej i tureckiej wojny o niepodległość

W 1917 wyszła ponownie za mąż za doktora Adnana Adıvara, a rok później podjęła pracę jako wykładowca literatury na Wydziale Literatury Uniwersytetu w Stambule. W tym samym okresie była coraz bardziej aktywna w tureckim ruchu nacjonalistycznym. Została członkiem tajnej organizacji Karakol (utworzonej po zajęciu Konstantynopola przez wojska francuskie, angielskie i włoskie, m.in.Listopad 1918). Uczestniczy także w działalności przemytniczej na rzecz wzmocnienia uzbrojenia ruchu nacjonalistycznego, a także w spotkaniach politycznych . Została mianowana honorowym majorem armii nacjonalistycznej.

Okres ten inspiruje go w różnych relacjach w następnych latach, Türk'ûn Ateşten Imtiharu ( Chrzest ogniem Turka ) w 1922 i Vurun Kahpeye ( Na śmierć w trudach ) w 1923, a także powieściach, w szczególności: Ateşten Gömlek ( Koszula Ognia ) w 1922, Kalb Ağrısı ( Serce ma swoje smutki ) w 1924 i Zeyno'nun Oğlu ( Syn Zeyno ) w 1928.

Republika Turcji jest ogłoszony na29 października 1923. Generał Mustafa Kemal zostaje jego pierwszym prezydentem. Ale w następnych latach zatwardził reżim, zakazując związków i partii opozycyjnych na rzecz jednej partii. Powstaje prawdziwy kult osobowości . Halide Edip i jej mąż, którzy stali się niepożądanymi przeciwnikami, muszą opuścić Turcję.

Życie na wygnaniu i powrocie

Spędzili cztery lata w Anglii , potem dziesięć lat we Francji . Została zaproszona do Stanów Zjednoczonych w 1928 i 1932 na serię konferencji, a następnie do Indii. Szczególnie interesuje ją ruch niepodległościowy w Indiach, a także istnienie między innymi tożsamości islamskiej w tym narodzie. W 1935 opublikowała The Clown and his Daughter , angielski tytuł, który stał się tureckim, w 1936 Sinekli Bakkal , we francuskiej Rue de l'Épicerie aux Mouches . Jest to jego najsłynniejsze dzieło i od dawna najlepiej sprzedające się dzieło literackie w Turcji.

Do Turcji wróciła w 1939 roku, w przededniu II wojny światowej . W 1943 roku założyła Chair z angielskiego Filologii na Wydziale listów w Stambule, krzesło, że doprowadził do dziesięciu lat. W 1950, kandydatka Partii Demokratycznej , została wybrana na członka Wielkiego Tureckiego Zgromadzenia Narodowego . Zrezygnowała w 1954 roku.

Zmarła dnia 9 stycznia 1964w Stambule i został pochowany na cmentarzu Merkezefendi.

Ideologia

Halide Edip jest dziś uważana za postać złożoną, grającą na swoich różnych tożsamościach - osmańskiej, tureckiej, muzułmańskiej, kobiecej i intelektualnej. W swoich książkach podejmuje próbę analizy szybkich przemian, jakie zaszły w społeczeństwie po I wojnie światowej. Jego powieści mieszają więc duży panel postaci z różnych klas społecznych.

Podobnie jak jej przydomek „matka Turków”, udało jej się stworzyć punkt przecięcia różnych ideologii uważanych początkowo za rywali: nowoczesności, islamizmu, westernizacji i kwestii kobiet.

Nacjonalizm

Halide Edip Adıvar jest zagorzałym tureckim nacjonalistą. Szczególnie kojarzona jest z nurtem pantureckim , a nawet turystycznym , o czym świadczą liczne stowarzyszenia, których była członkiem, publikowane artykuły, jej przynależność do tureckiego ruchu nacjonalistycznego i niejednoznaczna wizja Ormian.

Panturkizm to ideologia, której Halide Edip Adıvar bardzo bronił w swoich powieściach. Gdyby urodził się w XIX th  century, panturkizm jest spopularyzowana przez niektóre prądy Młodych Turków na początku XX th  wieku, znacznie wpływając na młodego autora. Celem jest wezwanie do zjednoczenia ludów tureckich w ramach tego samego narodu. W swojej książce Yeni Turan , wydanej w 1912 roku, Adıvar idzie jeszcze dalej i wzywa do zjednoczenia ludów tureckich w Azji Środkowej i na Kaukazie w imperium rządzonym przez Turcję: jest to turystyka.

Będzie jednak mocno krytykowany za swoją ideologiczną niestałość. Rzeczywiście, pozostaje pod silnym wpływem Zachodu: jego przywiązanie do idei W. Wilsona pod koniec I wojny światowej, a następnie jego wygnanie w Europie i Stanach Zjednoczonych są jej symbolami. Wielu krytyków uniemożliwiłoby mu to zaproponowanie trwałych i wiarygodnych rozwiązań wspierających projekt panturecki.

Feminizm

W pismach Halide Edip Adıvar bohaterami są bardzo często kobiety – nacjonalistki, idealistki, masowe wychowawczynie, nowoczesne i unowocześnione, silne, które przeciwstawiają się uciskowi. Choć zaprzecza wszelkim podobieństwom autobiograficznym, dostrzega jednak wpływ swoich osobistych doświadczeń na każdą ze swoich postaci kobiecych.

Na przykład w swojej pierwszej powieści Seviye Talip opowiada historię kobiety, która ma odwagę opuścić męża; w Rue de épicerie aux mouches opisuje zmagania Rabii, córki wesołego gospodarza popularnych programów, która sprzeciwia się tradycjonalizmowi jej dziadka, który może przypominać jej własne życie.

Wręcz przeciwnie, jest krytykowana za swoich męskich bohaterów, często przedstawianych jako przeszkody w walkach bohaterek.

Co więcej, nacjonalistycznej idei autorki nie można oddzielić od jej wyobrażenia o miejscu kobiet w tureckim społeczeństwie. Rzeczywiście, w centrum swoich rozważań stawia rolę rodziny i kobiet jako współtwórców powstania Republiki – czego dowodem jest jej przemówienie na Uniwersytecie Jamia Millia Islamia w New Delhi w 1935 roku. Dla Halide Edip Adıvar kobiety są agentami nacjonalizmu tak jak mężczyźni.

Według Elif Gözdaşoğlu Küçükalioğlu, doktorantki Istanbul Bilkent University , która pracowała nad związkiem między nacjonalizmem a płcią w Turcji, wiele powieści z tego okresu – w tym te autorstwa Halide Edip Adivar – przedstawia kobiety jako mające w tym procesie podwójną pozycję. tworzenia tureckiej tożsamości narodowej: byłyby zarówno podmiotem, jak i przedmiotem zmiany.

Z jednej strony angażują się społecznie i politycznie w sprawy nacjonalistyczne. Poprzez swoją edukację i widoczność w przestrzeni publicznej reprezentują nowoczesne podmioty, które mają do odegrania rolę w kształtowaniu tureckiej tożsamości zbiorowej.

Z drugiej strony oczekuje się od nich zgodności ze zbiorowymi wartościami moralnymi i tradycjami – zwłaszcza jeśli chodzi o tożsamość płciową. „Kobieta idealna”, w nacjonalistycznym znaczeniu tego słowa, to kobieta bezpłciowa, zdolna do ukrycia swojej tożsamości seksualnej, aby być równą mężczyźnie.

Tak naprawdę tylko kobiety, które popełniają samobójstwo w swojej pracy, będąc aktywnymi społecznie, wykształconymi (w tym na poziomie stosunków seksualnych) i pozostawiające na boku swoją kobiecość mogą być zasymilowane do „matek narodu”. Są postrzegane jako idealny typ kobiety nacjonalistycznej. Pod tym względem Handan , autorstwa Halide Edip Adıvar, opublikowany w 1912 roku, jest dość odkrywczy. Handan jest bardzo wykształconą i upolitycznioną młodą kobietą. Jest mężatką, ale zakochuje się w kuzynie Refiku Cemalu. On też czuje do niej uczucia, ale jest obiecany innej kobiecie, mało wykształconej. Przepaść między dwiema kobietami jest kluczowym tematem powieści, Refik często przypomina o znaczeniu edukacji kobiet i roli, jaką mogą odegrać w społeczeństwie. Pomimo faktu, że jej mąż wielokrotnie ją zdradza, Handan pozostaje jej lojalny przez całą powieść, zanim umrze na zapalenie opon mózgowych. Tutaj zatem obecne są główne elementy, od znaczenia edukacji dla kobiet po ich czystość, poprzez zapominanie o tym, co czyni je kobietami.

Potomkowie

Wenus krater Adivar został nazwany na jego cześć.

Jego pełne przygód życie dla tureckiego ruchu nacjonalistycznego zainspirowało postać z Przygód młodego Indiany Jonesa , granego przez Zuhala Olcay. Kilka jego powieści dało początek filmom.

Główne publikacje

publikacje francuskie

Uwagi i referencje

Uwagi

  1. Nazwa sierocińca dla muzułmanów.

Bibliografia

  1. (en) Halidé Edib , House with Wisteria: Memoirs of Turkey Old and New , Transaction Publisher,31 grudnia 2011( ISBN  978-1-4128-1540-6 , czytaj online )
  2. Ternon 2002 , s.  197-260.
  3. Erol 2011 , s.  VII.
  4. eri 2013 , s.  48.
  5. Ellison i Granville 1915 .
  6. Erol 2011 , s.  IX.
  7. "  Ludobójstwo Ormian: cztery pytania, aby zrozumieć, co wydarzyło się sto lat temu  " , na Franceinfo ,23 kwietnia 2015(dostęp 25 kwietnia 2019 )
  8. "  Armenia: mój dziadek, ten ludobójczy  " , na L'Obs (dostęp 25 kwietnia 2019 )
  9. „  Turcja: Dżemal Pasza, zbawca Ormian?” / CollectifVAN.org  ” , na stronie www.collectifvan.org (dostęp 25 kwietnia 2019 r . ) .
  10. (w) Aida Alayarian , Konsekwencje zaprzeczania : ludobójstwo Ormian , Routledge,28 marca 2018 r.( ISBN  978-0-429-91215-3 , czytaj online )
  11. (w) Selim Deringil , „  ” Twoja religia jest zużyty i przestarzały”. Sierotom Sierocińce i halogenku Edib podczas ormiańskiego ludobójstwa przypadku Antoura  ” , Etudes arméniennes contemporaines , n O  12,28 lutego 2019, s.  33-65 ( ISSN  2269-5281 , DOI  10.4000 / eac.2090 , czytanie online , dostęp 25 kwietnia 2019 ).
  12. (i) Selim Deringil , „  «Twój Religia jest używana i Przestarzałe». Sierotom Sierocińce i halogenku Edib podczas ormiańskiego ludobójstwa przypadku Antoura  ” , Etudes arméniennes contemporaines , n O  12,28 lutego 2019, s.  33-65 ( ISSN  2269-5281 , DOI  10.4000 / eac.2090 , czytanie online , dostęp 30 kwietnia 2019 )
  13. Criss 1999 , s.  99-102.
  14. eri 2013 , s.  49.
  15. Genç 2014 , Daily Sabah .
  16. (en-US) „  Pani Umiera Halide Edib Adivar  ” , The New York Times ,1964( ISSN  0362-4331 , czytanie online , dostęp 23 stycznia 2018 ).
  17. (en-US) „  Biography of Halide Edip Adivar  ” , na La Biographie (dostęp 25 kwietnia 2019 )
  18. (en) Ansev Demirhan, „  Halide Edib: Turkish Nationalism and the Formation of the Republic  ” , Graduate Teses and Dissertations ,2012( przeczytaj online )
  19. „  Halide Edip Adivar  ” na stronie www.turkishculture.org (dostęp 25 kwietnia 2019 r . ) .
  20. Elif Gozdasoglu Kucukalioglu , „  Reprezentacja kobiet jako narodowych podmiotów płci w osmańskim – powieści tureckie (1908–1923)  ”, Journal of Gender Studies , tom.  16, n o  1,1 st marca 2007, s.  3-15 ( ISSN  0958-9236 , DOI  10.1080 / 09589230601116109 , odczyt online , dostęp 30 kwietnia 2019 )
  21. Grupa Robocza ds. Nomenklatury Układów Planetarnych 1995 , s.  12.
  22. (w) Kroniki młodego Indiany Jonesa w internetowej bazie filmów
  23. (w) „Przeglądy  dokumentalne  ” o Indy w klasie .
  24. (w) Halide Edip Adıvar w internetowej bazie filmów

Zobacz również

Bibliografia

Kontekst

Webografia

Powiązane artykuły