Skrót średniowieczny

Te średniowieczne skróty są skróty stosowane przez skrybów w rękopisach podczas średniowiecza lub niektórych drukarek w pierwszych kilku książek drukowanych na początku renesansu .

Potrzeba

Wbrew powszechnemu przekonaniu to nie dlatego, że pergamin był drogi w średniowieczu, w zachodnich manuskryptach , zwłaszcza po okresie późnego średniowiecza, obfitują skróty . Świadczą o tym duże niewykorzystane marginesy w dokumentach średniowiecznych, które zostałyby spełnione, gdyby troska o ekonomię pergaminową była najważniejsza. Wydaje się raczej, że skrót jest normalnym sposobem pisania. Ze względu na podobieństwo i wytrwałość ich używania, skróty są kontynuacją i wynikiem starożytnych skrótów. Średniowieczne skróty mogą mieć kilka rodzajów:

• skrócenie: jedna lub więcej liter słowa jest pomijana, ale zachowywana jest pierwsza i ostatnia. Titulus (bardziej lub mniej poziomo, a linia prosta powyżej przodka tyldą ) może wskazywać na ten fakt; skurcze są znacznie częstsze w średniowieczu niż w starożytności, która preferowała zawieszenie. Bardzo często spotykają się dla nomina sacra („święte imiona”).

Przykłady: ihs xps → Iesus Christos („Jezus Chrystus”); w nomina sacra często spotyka się mieszankę liter łacińskich i greckich  : h , x i p to adaptacje liter uncial (η, ê ), (χ, kʰ ) i (ρ, r ); om ps → omnipotens („wszechmocny”) itp. Rzadko używamy czystego skrócenia w języku francuskim, ponieważ wolimy albo skrócenie według litery powyżej, albo zawieszenie (patrz poniżej);

• wyżej wymieniona litera: słowo jest obcinane przez skrócenie (zachowywana jest tylko pierwsza litera (y)), a ostatnia (lub końcówka) jest zapisywana wysokością, w małym formacie.

Ta metoda została szczególnie dobrze zachowana w naszych zastosowaniach w języku francuskim i hiszpańskim. Pomyśl o nowoczesnych skrótach, takich jak 1 st , v o (a nie v °  ; czytaj verso lub verbo ), f o (folio), D r ( Doctor ), M me itp. W języku francuskim punkt skrótu nie może następować po skurczach;

• zawieszenie: koniec (jedna lub więcej liter) słowa (lub sylaby) jest pomijany. Często po elemencie skróconym (słowie lub sylabie) następuje punkt skrócony, otaczają go dwa punkty lub góruje go titulus , wśród wielu innych znaków (w tym dwukropek lub średnik ); zawieszenie ostatniego n i m (wtedy na końcu sylaby) jest bardzo częste i wskazywane przez titulus (który w tej funkcji daje tyldę; czasami jest zwieńczony punktem dla zawieszonego m ). W związku z tym zawieszeniem nazywamy każdy skrót, w którym nie ma ostatniej litery słowa;

Przykłady: ad → anno Domini , .n. → enim („rzeczywiście”), ē → is („[on / ona] jest”), deb; → debet („[on / ona] musi”) itp. → et cetera , dominū → dominum ( biernik „Pan” ) itd. Ta metoda jest skrót nadal bardzo żywa w Francuski ( por , itp , M. );

• różne logogramy i symbole: słowa lub całe sylaby można zastąpić pojedynczym znakiem, niezależnie od tego, czy są to ligatury (por. ampersand ), czy zmodyfikowane litery (przekreślone, zwieńczone symbolami, tytułem i innymi znakami). W tachygrafia zostały urządzone dużą liczbę skrótów tego typu, które obfitują zwłaszcza w rękopisach prawa.

Paleograf często do czynienia z nadmiarem skrótów wykonane skomplikowane przez fakt, że nie są one znormalizowane przed XII p  wieku (wówczas tworzą spójny system) i mnożą się między XIII p  wieku i XV p  wieku.

Słownik Adriano Cappellego Dizionario di abbreviature latini ed italiani , Mediolan, 1912, wymienia dużą liczbę średniowiecznych skrótów łacińskich.

Poniżej opisano niektóre z najważniejszych skrótów w historii pisowni.

Używa

X (-us)

W średniowiecznych rękopisach w języku starofrancuskim często spotykamy literę x używaną jako skrót dla serii liter -us po samogłosce i na końcu słowa, wówczas bardzo często. Na przykład, co jest napisane chevax należy czytać chevaus / t͡ʃəvaus /, która następnie przekształciła / ʃəvo / (przez monoftongizacji w [tym] i uproszczenia z zwartoszczelinowy / tʃ /). Ten zwyczaj został potem stracił jednak niektóre częste słowa, które zostały napisane w liczbie mnogiej sprawy z tego x (od kilku początków, najczęściej z których jest wokalizacja o / l / przed spółgłoską następnie przez kończących -s ) zachowali go podczas ich pisownia została dostosowana do obecnych zastosowań.

Słowo koń zostało odrzucone, w starofrancuskim, w następujący sposób:

• pojedynczy:
  • przedmiotowej sprawie: ko y → nakładania (wokalizacja od / l /) pisemne chevax ,
  • walizka dietetyczna: koń  ;
• Liczba mnoga:
  • temat: koń ,
  • przypadek reżimu: koń-s → nakładające się -s napisane szew .

Jako najczęstsze formy zostały zachowane są te, w przypadku diety, mamy obecnie następujące pary: (un) Cheval ~ (DES) chevaus . Piszemy jednak tę liczbę mnogą (jak w wielu rzeczownikach na -al tego samego pochodzenia) -aux przez analogiczną rekonstrukcję  : x nie jest już rozumiane jako skrót od -us , będąc spółgłoską, która często jest również milcząca na końcu wyrazów ( krzyżyk , głos ), dodaliśmy u po a, aby dopasować wymowę [o] do zwykłego dwuznaku au . W rzeczywistości pisownia koni jest zbędna, ponieważ nakłada się na siebie .

Użycie -x for -us we francuskich rękopisach jest tak powszechne, że współczesne wydania krytyczne i filologiczne powielają je najczęściej. Wpływ tej pisowni w pisowni francuskiej wyjaśnia również utrzymanie tego użycia.

Końcówka -us była czasami również skracana przez znak, który jest taki sam jak dziewiątka tyronowska (która umieszczona w linii ma wartość cum , con lub com ): to ꝯ warte nas jest umieszczane w indeksie górnym na końcu słowa, na przykład ( plꝰ = pl us ).

Użycie tyldy, przekreślonych liter i cedilli

Mnisi kopistyczni, a następnie pierwsi drukarze, używali tyldy , głównie na samogłoskach, do skracania litery lub określonej grupy liter. Dla kopistów była to przede wszystkim oszczędność czasu, dla drukarzy ta sztuczka pozwalała na większą elastyczność w układzie, w szczególności w zakresie justowania akapitów. Skróty te, bardzo często w tekstach drukowanych do połowy XVI E  wieku, stopniowo zniknął. W tildées samogłoski, jednak trwało aż do początku XVIII -go  wieku.

Francuskie skróty

Samogłoska, m lub an n z tyldą zwykle oznacza, że ​​musisz dodać n lub an m po:

• tylda , A = "an" i "Am" (bãquets = B an quets);
• e tylda, ẽ = "en" lub "em" (anciẽne = anci en ne);
• i tylda, ĩ = „in” lub „im” (ĩeptemẽt = in eptem en t);
• tylda m , ṁ = "mm";
• n tylda, ñ nadal zachowany w obecnym hiszpańskim: nn;
• o tylda, õ = „on” lub „om” (hõmes = h om mes);
• u tylda, ũ = „jeden” lub „um” (aucũ = auc jeden );
• p tylda, p = "pre" (= pmiere pre miere);
• q tylda, q̃ = „tamto” (deſq̃lz, gdy tylko lz);
• pierwsza sylaba skrócona przez skrócenie z zapisaną tylko pierwszą literą (lr̃es = litery);
• sylaba skrócona przez skrócenie z zapisaną tylko ostatnią literą (ſeigñr = pan).

Niektóre litery przekreślone na dole służyły również jako skróty:

• p przekreślone, ꝑ = „przez” lub „na” (ꝑ eſcript = przez escript);

Na koniec zwróć uwagę na kilka:

• p przekreślona krzywa, ꝓ = „pro” (ꝓfitables = pro fitables);
• e cedilla (odwrócona cedilla), ę = "æ" (Gręc = Gr æ c).

W kilku ograniczonych przypadkach litera odpowiadająca skrótowi jest podwojona, aby umieścić ten skrót w liczbie mnogiej (jak M. dla pana i MM. Dla dzisiejszych panów): C = sto, CC = centów (IV CC = cztery centy) .

Skróty łacińskie

Oprócz skrótów używanych w języku francuskim, kilka skrótów jest używanych w języku łacińskim .

Wysokimi literami tylda sprawia wrażenie przekreślonej litery, ale ma to samo oznaczenie obecności skrótu, jak w przypadku małych liter.

• b przekreślony, ƀ
• k przekreślone, ꝁ „kalendas”, „kapitulum” (capitulum)
• k z ukośną kreską, ꝃ dla „kalend”, „kalendarum”
• k przekreślony ukośną kreską, ꝅ jak "kalendas", "kartam", "karta"
• l przekreślenie ł dla libra (ważne również dla livre parisis lub turniejów w języku francuskim), stąd obecny skrót £ zachowany dla funta szterlinga.
• inicjały p , ꝓ = „pro” lub „por”
• o długi pasek, ꝋ = „obiit” lub „obitus”
• q przekreślone, ꝗ = "quod", ale "quem", jeśli jest zakończone tyldą i "quam", jeśli jest opatrzone indeksem górnym
• grupa liter skrócona przez skrót wskazany na centralnej literze: ꝉ (popꝉs = pop ul us, nulꝉm = nul lu ' m)
• ꝭ = „jest”
• ꝸ = „um”, „nas”, „a”

Uwagi i odniesienia

• Ten artykuł jest częściowo lub w całości zaczerpnięty z artykułu „  Skrót  ” (patrz lista autorów ) .

1. Po zapoznaniu się z rękopisami przechowywanymi na Gallica, widzimy, że w wielu z nich ponad połowa powierzchni stron nie została napisana.
2. Cappelli 1912
3. Wyjaśnienie Bernarda Cerquigliniego na zdjęciach

Bibliografia

• (it) Adriano Cappelli , Dizzionario di abbreviature latini ed italiani , Mediolan,1912( czytaj online )
• (autor) Adriano Cappelli , Lexicon abbreviaturarum , Lipsk, JJ Weber,1928( czytaj online )( kopia Digital Verteilte Inkunabelbibliothek, Köln )
• Alphonse Chassant , Słownik skrótów łacińskich i francuskich używanych w inskrypcjach lapidarnych i metalicznych, rękopisach i kartach średniowiecza , Jules Martin,1884( czytaj online )
• (en) Tom Elliott , »  Abbreviations in Latin Inscriptions  « ,1998
• (en) WM Lindsay , Notae Latinae: Opis skrótu w łacińskim MSS. wczesnego malutkiego okresu (ok. 700-850) , Cambridge, University Press,1915( czytaj online )
• Maurice Prou , Handbook of łaciny i francuskiego Paleografia z VI th do XVII th century , Paryż, Alphonse Picard,1892, 2 II  wyd. ( czytaj online )
• (en) Charles Trice Martin , The Record Interpreter: Zbiór skrótów, łacińskich słów i nazw używanych w angielskich historycznych manuskryptach i zapisach , Londres, Stevens and Sons,1910, 2 II  wyd. ( czytaj online )
• Marc Smith , „  Dictionary of French Abbreviations  ” (dostęp 19 sierpnia 2014 )
• Strona skrótów zbiorowych serwisu Instytutu Badań i Historii Tekstów (IRHT)

Zobacz też

• Skrót
• Epigrafika
• Ampersand