Nowy Sad

Religie (2011)

Na poziomie religijnym „Miasto Nowy Sad” jest zamieszkane w ponad 79% przez prawosławnych Serbów . Część jego terytorium na północ od Dunaju wchodzi w skład eparchii Bačka (w serbskiej cyrylicy  : Епархија бачка ), która ma swoją siedzibę w Nowym Sadzie, natomiast część na południe od rzeki wchodzi pod eparchię Syrmii ( Eparhija sremska ), z siedzibą w Sremskim Karlovci . Do katolików , którzy stanowią 6,3% ludności, upadek jest diecezja Subotica , który jest częścią archidiecezji Belgradzie , po części na prawym brzegu Dunaju lub diecezji Śremie , część archidiecezji Đakovo- Osijek , dla części położonej na lewym brzegu. Że protestanci są podzielone na kilka społeczności, jak społeczności Nazaretu , w Adwentystów społeczności , do społeczności baptystów , w Methodist społeczności , do gminy ewangelickiej , do wspólnoty ewangelicko-słowacki lub społeczności kalwińskiej . Wśród strumieni chrześcijańskich w mieście obecny jest także Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich (mormonizm) oraz Świadkowie Jehowy .

Podobnie jak społeczność muzułmańska w kraju, społeczność Nowego Sadu jest podzielona pomiędzy Islamską Wspólnotę Serbii ( Islamska zajednica Srbije) z siedzibą w Belgradzie i Islamską Wspólnotę Serbii (w języku serbskim  : Islamska zajednica u Srbiji ); na tym ostatnim polega Wspólnota Islamska w Wojwodinie, która ma swoją siedzibę w stolicy prowincji; Muzułmanie mają dwa miejsca kultu, jedno w okręgu Adamovićevo naselje , drugie w okręgu Veliki rit .

Przed II wojną światową , Novi Sad miała społeczność żydowską z 4,350 ludzi, z których 3020 zostało zamordowanych lub wykonanych w obozach w czasie wojny; po wojnie do Izraela wyjechało 654 Żydów  ; według strony internetowej gminy, w Nowym Sadzie nadal mieszka 650 Żydów . Dane ze spisu powszechnego w Serbii z 2011 r. świadczą o obecności 84 deklarowanych członków wspólnoty .

Języki (2011)

Polityka

Novi Sad jest stolicą autonomicznego województwa w Wojwodinie , a zatem to gospodarze rząd i Zgromadzenie prowincji. Od 2002 roku Nowy Sad podlega nowemu statutowi. Miasto Nowy Sad jest podzielone na 46 społeczności lokalnych , zjednoczonych w dwóch gminach miejskich, Novi Sad i Petrovaradin , oddzielonych Dunajem.

Miasto jako stolica gminy posiada również sejmik gminny (władza ustawodawcza), burmistrza i rząd (władza wykonawcza). Członkowie rady miejskiej, a także burmistrz, wybierani są w wyborach bezpośrednich co cztery lata. Zespół ma 78 miejsc . Samorząd miejski liczy 11 członków  ; wybiera go zgromadzenie na wniosek burmistrza.

wybory samorządowe 2004 2004

W wyborach lokalnych w 2004 roku Maja Gojković , członkini Serbskiej Partii Radykalnej (SRS), została wybrana na burmistrza Nowego Sadu; w zgromadzeniu większość miała koalicja złożona z Serbskiej Partii Radykalnej, Demokratycznej Partii Serbii (DSS) i Socjalistycznej Partii Serbii (SPS). Miejsca zostały rozdzielone w następujący sposób:

wybory samorządowe 2008

W wyborach lokalnych w Serbii w 2008 r . 78 miejsc w Zgromadzeniu Miejskim rozdzielono w następujący sposób:

Pod koniec tych wyborów zawarto sojusz między listą O Europejski Nowy Sad , lokalnym wyrazem listy O europejską Serbię , którą w przedterminowych wyborach parlamentarnych w maju 2008 r. poparł prezydent Boris Tadić , Ensemble pour la Wojwodina i Koalicja Węgierska . W rezultacie Igor Pavličić , członek Partii Demokratycznej, został wybrany na burmistrza Nowego Sadu, zastępując na czele miasta Maję Gojković.

wybory samorządowe 2012

W wyborach lokalnych w 2012 r. w Serbii 78 miejsc w Zgromadzeniu Miejskim rozdzielono w następujący sposób:

Architektura i zabytki

Kilka zestawów Sadu zostały wpisane na listę podmiotów przestrzennych historyczno-kulturowych Serbii , począwszy od starego centrum miasta (w serbskim  : Staro jezgro ), wpisany na listę podmiotów chronionych (identyfikator n °  PIKC 66). Kilka podmiotów wyróżnia to: całą Jodna banya sięga początku XX th  wieku (identyfikator PKIC 42), do „starego cmentarza” z XIX th i XX th  stulecia (PKIC 43), na całej synagogi, szkoły i budynku gminy żydowskiej w Nowym Sadzie (PKIC 45) oraz cmentarza pamięci bojowników walk narodowowyzwoleńczych w Nowym Sadzie (PKIC 46), które uznawane są za podmioty o dużym znaczeniu. Do lipca 2015 , A grupa domów znajduje się ulica Kraljevica Marka (PKIC 63), pochodzący z końca XVII th  wieku i początku XVIII th  wieku , został również zabezpieczony.

W 2015 r. na listę dziedzictwa kulturowego Serbii wpisano w szczególności 49 zabytków murowanych Nowego Sadu  :

1. galerii Srpskiej Macierzy ( Trg galerija 1);
2. budynek Pavle Beljanski Memorial Collection ( Trg galerija 2);
3. Galeria Sztuk Pięknych - Darowizna i Kolekcja Rajko Mamuzić ( Stajića wazon 1);
4. Platoneum ( Nikole Pašića 6);
5. kościół Almas ( Almaška 15);
6. Sobór Saint George ( Nikole Pasica 2);
7. cerkiew Zaśnięcia-of-the-mother-of-God ( Uspenska 12);
8. kościół Saint-Nicolas ( Nikolajevska porta BB);
9. Monument Svetozar Miletica ( Trg Slobode );
10. budynek Srpskiej Macierzy ( Macierz Srpske 1);
11. urząd katolickiej parafii w Nowym Sadzie (Plebanija) ( Katolicka porta 3);
12. budynek szkoły średniej im. Jovana Jovanovicia Zmaja ( Zlatne grede 4);
13. dom z JNA ( Trg Slobode 5);
14. przez centrala partyzantów ( Vojislava ILICA 15);
15. grób Jovan Hranilović (Grko-katoličko groblje, Bulevar kralja Petra );
16. dwadzieścia cztery groby sławnych ludzi na cmentarzu Zaśnięcia ( Uspiensko groblje );
17. trzydzieści grobów sławnych ludzi na cmentarzu Almaš ( Almaško groblje );
18. grób Stevan Milovanov (Almaško groblje);
19. groby osobistości związanych z historią Nowego Sadu, Petrovaradin, Sremski Karlovci i Sremska Kamenica (Novi Sad: Almaško groblje, Uspensko groblje, itp.; Petrovaradin: Vojničko groblje; Sremska Kamenica: Pravoslavno groblje);
20. dom położony przy ul. Kraljevića Marka 37  ;
21. dom położony 7 rue Dunavska  ;
22. stare Cinema ( Zmaj Jovina 4 / Ilije Ognjanovića 22);
23. dom położony 20 rue Dunavska  ;
24. dom położony przy rue Dunavska 18  ;
25. dom przy ulicy Karađorđeva 69  ;
26. dom przy ul. Zmaja Jovina 23  ;
27. dom położony 2 Trifkovićev trg  ;
28. grobowiec rodziny Chenazy ( Bulevar Mihajla Pupina / Narodnih heroja ulica );
29. komunalnych budynek biblioteki ( Dunavska 1);
30. dom położony 5 Trg Marije Trandafil  ;
31. dom położony 2 Pozorišni trg  ;
32. dom położony 6 rue Dunavska  ;
33. budynek ratusza ( Trg Slobode 1);
34. budynek rejestru ( Trg mladenaca 7);
35. Menrath Pałac (14 Kralja Aleksandra Ulica );
36. budowy Centralnego Biura Credit ( Grčkoškolska 2);
37. grecki budynek szkoły ( Grčkoškolska 3);
38. magazyn Czeska ( Bulevar despota Stefana 7);
39. kompleks Institut Pasteur ( Hajduk Veljkova 1);
40. szkolny budynek Sokol ( Ignjata Pavlasa 4);
41. dom przy ul. Petra Drapšina 48  ;
42. dom rodzinny Mileva Marić-Einsteina ( Kisačka 20);
43. kompleks Banovina ( Bulevar Mihajla Pupina 16);
44. budynku starej fotografowania zasięgiem ( Antona Čehova 4);
45. zespół muzeów i archiwów Wojwodiny ( Dunavska 35);
46. Episkopatu Pałac eparchii Bačka ( Gimnazijska 2);
47. dom położony 10 rue Dositejeva  ;
48. budynek przy ul. Temeryńskiej 1  ;
49. szkoła Elektrotechnika Michajlo Pupin .

W 1971 r. na Sunčani kej ( pomnik) zainaugurowano pomnik na nabrzeżu , znany również jako Rodzina , dzieło rzeźbiarza Jovana Soldatovicia , poświęcone ofiarom nalotu ze stycznia 1942 r., a bardziej ogólnie ofiarom II wojny światowej. "nabrzeże słońca"); jest wpisany na listę bardzo ważnych miejsc pamięci Republiki Serbii.

Kultura

W XIX th  wieku, Novi Sad był stolicą kultury serbskiej, a w tym czasie otrzymała przydomek „serbski Ateny”. W tym czasie prawie wszyscy serbscy intelektualiści, powieściopisarze, poeci, prawnicy itp. mieszkał w mieście. Wśród nich można wymienić Vuka Stefanovića Karadžicia , wielkiego reformatora języka serbskiego , Mikę Anticia , Jakurę Jakšića i wielu innych. Matica Serbskiej , założona w roku 1826 w Peszcie , został przeniesiony do Nowego Sadu w 1864 roku  ; między 1967 i 1976 , to instytucja kultury, najstarszy w Serbii, opublikował słownictwo standardowego języka serbskiego Literackiego w sześciu tomach. Serbski Teatr Narodowy , założona w 1861 roku , jest najstarszym profesjonalnym teatrem w kraju.

Poza Serbskiego Teatru Narodowego, miasto ma innych miejscach, takich jak Teatr Młodzieży (po serbsku  : Позориште младих i Pozoriäte Mladih ), przy czym Centrum Kultury Nowy Sad ( Културни центар Новог Сада i Kulturni Centar Novog Sada ), w skrócie KCNS ) oraz Teatr Novi Sad (po serbsku  : Новосадско позориште i Novosadsko pozorište , po węgiersku  : Újvidéki színház ), którego szczególną cechą jest oferowanie repertuaru w języku węgierskim. Azbukum to „centrum języka i kultury serbskiej”. Innych instytucji kulturalnych w mieście należą Smutny rozdział Novi z tej Serbskiej Akademii Nauk i Sztuk , mieszczący się w budynku Platoneum Z Biblioteki Matica Serbskiej , w bibliotece miejskiej w Novi Sad , która zarządza siecią 26 placówek w stacjonarne miasto i jego przedmieści, Vojvodina Archives i historyczne Archiwum miasta Nowego Sadu . Miasto jest także siedzibą Akademii Nauk, Sztuki i Kultury Wojwodiny .

Jeśli chodzi o międzynarodową obecność kulturalną, Nowy Sad ma w szczególności Instytut Francuski , zainaugurowany w 2004 r. , oraz Amerykański Zakątek , zainaugurowany6 października 2004 r..

Nowy Sad to miasto festiwali. Od 2000 roku jest gospodarzem festiwalu EXIT , największego festiwalu muzycznego w kraju; odbywa się każdego lata w twierdzy Petrovaradin . Organizuje również festiwal teatralny z awangardowej Infante (w serbskim  : Интернационални фестивал алтернативног и новог театра i ja nternacionalni f letni ma lternativnog í n ovog t eatra „Międzynarodowy Festiwal Teatrów Alternatywnych i jeszcze raz”), literatura festiwal dziecięcy zwanego Zmajeve dečje igre („Igrzyska dla dzieci Zmaja  ”), który corocznie przyznaje nagrodę, festiwal teatralny Sterijino pozorje oraz festiwal jazzowy .

Muzea

Najbardziej znanym muzeum w Nowym Sadzie jest Muzeum Wojwodiny ( Muzej Wojwodina ), założone przez Matkę Serbską w 1847 roku , w którym znajdują się stałe kolekcje poświęcone archeologii, historii i etnologii Wojwodiny  ; w miejskich wewnętrzna , zarządza dwa miejsca znajdujące n o  35 i 37 rue Dunavska , jak również kompleksową-muzeum Kulpin , który zawiera w szczególności dwóch zamków zbudowanych dla rodziny Stratimirović oraz Brvnara etno-park z Bački Jarak , poświęcony sztuce i tradycji popularnej. Muzeum Miejskie w Nowym Sadzie prezentuje kolekcje poświęcone archeologii, historii, etnologii i sztukom pięknym; jej centralny organ znajduje się w starym arsenale w twierdzy Petrovaradin i zarządza kilka zestawów: z muzeum twierdzy Petrovaradin , kolekcję sztuki obcej, położony 29 Dunavska ulicę w Nowym Sadzie, kolekcji krajowej Sremski Karlovci i Jovan Jovanović Kolekcja Pamięci Zmaja w Sremskiej Kamenicy .

Matica Serbskiej Galeria jest najbardziej prestiżowych galerii w Nowym Sadzie; prezentuje zbiory pieniężnych około 7000 reprezentatywnych dzieł serbskiego malarstwa XVIII th  wieku do XX th  wieku. Wśród innych galeriach, gdy Pavle Beljanski Memorial Collection przedstawia jeden z najważniejszych zbiorów sztuki serbskich od 1900 do 1970 i Galeria Sztuk Pięknych - Darowizna i zbieranie Rajko Mamuzić prezentuje dzieła sztuki stworzone przez jugosłowiańskich lub serbskich artystów drugiej połowy z XX -go  wieku . W mieście znajduje się również Muzeum Sztuki Współczesnej Wojwodiny .

Naturalny zbiór historii z Instytutu Ochrony Przyrody Wojewódzkiego wyposażony w czaszkę i kły mamuta włochatego ( Mammuthus primigenius ) odkryto w 1947 roku w łożu Tisa rzece niedaleko Novi Beczej  ; mieści również ważną kolekcję ornitologiczną i zarządza arboretum .

• Budowa pomnika kolekcji Jovan Jovanović Zmaj w Sremska Kamenica

• Budynek Kolekcji Pamięci Pawła Beljańskiego

• Budynek Galerii Sztuk Pięknych - Darowizna i kolekcja Rajko Mamuzić

• Budynek Muzeum Sztuki Współczesnej Wojwodina

Głoska bezdźwięczna

W Nowym Sadzie publikowane są dwa główne dzienniki, gazeta Dnevnik i lista Građanski , oba w języku serbskim . Do 2006 roku Magyar Szó , gazeta w języku węgierskim , miała swoją siedzibę w Nowym Sadzie, ale została przeniesiona do Suboticy . Miasto jest siedzibą regionalnego kanału telewizji publicznej Radio Telewizja Wojwodiny (RTV); TV Apolo, dawniej kanał publiczny, został sprywatyzowany w 2015 roku i przejęty przez grupę Srbija danas z siedzibą w Novi Beograd . Z miasta nadawanych jest kilka prywatnych telewizji, m.in. TV Kanal 9, RTV Panonija i TV Most, a także liczne rozgłośnie radiowe , w tym Radio 021 i Radio As.

Edukacja

Miasto Nowy Sad ma cztery szkoły średnie. Najstarszym z nich jest obecne gimnazjum Jovana Jovanovicia Zmaja (4 rue Zlatne grede ), powstałe w 1810 roku; wywodzi się z Serbskiego Wielkiego Liceum Prawosławnego w Nowym Sadzie (po serbsku  : Srpska velika pravoslavna gimnazija ); liceum ogólnokształcące, w pierwszej kolejności poświęcone jest naukom humanistycznym i naukom ścisłym (zwłaszcza matematyki). Szkoła Isidora Sekulić (2 Street Vladike Platona ) został utworzony w 1990 roku  ; choć jego pochodzenie jest znacznie starsze, liceum im. Svetozara Markovicia (ul. Njegoševa 22 ) stało się instytucją kształcenia ogólnego w 1993 roku  ; zajęcia prowadzone są w języku serbskim i węgierskim . Wszystkie te trzy szkoły średnie znajdują się w centralnej dzielnicy Stari grad . Szkoła Laza Kostic (1 rue Laze Lazarevića ) powstała w 1996 roku jako załącznik szkoły Svetozar Marković i stał się niezależną instytucją w 1998 roku  ; obecną nazwę otrzymał w 2000 roku  ; znajduje się w dzielnicy Telep .

• Szkoła Isidora Sekulić

• Szkoła Svetozar Marković

• Szkoła Laza Kostic

Uniwersytet w Nowym Sadzie , założona w 1960 roku , posiada 14 wydziałów , które w większości znajdują się w Novi Sad, ale inni w Subotica , Zrenjanin i Somborze . Najstarszym z nich jest Wydział Filozoficzny , założony w 1954 roku , jeszcze przed utworzeniem organu centralnego.

• Rektorat Uniwersytetu w Nowym Sadzie

Zdrowie

• Instytut Zdrowia Publicznego Wojwodiny
• Instytut Pasteura w Nowym Sadzie
• Centrum Kliniczne Wojwodiny
• Centrum Zdrowia w Nowym Sadzie
• Centrum Gerontologii w Nowym Sadzie
• Instytut Chorób Sercowo-Naczyniowych Wojwodiny w Sremskiej Kamenicy

Sport

Sport zaczął się rozwijać w Nowym Sadzie w 1790 roku , wraz ze Stowarzyszeniem Snajperów Miasta , ale szczególnie wystartował po utworzeniu Miejskiego Stowarzyszenia Kultury Fizycznej w 1959 roku, a jeszcze bardziej od 1981 roku , kiedy wybudowano Centrum Sportowe SPENS . Obecnie w mieście działa około 220 stowarzyszeń sportowych. W rezultacie Nowy Sad jest drugim po Belgradzie miastem sportowym w Serbii .

Najpopularniejszym sportem w mieście jest piłka nożna . Przypisano mu więc wiele ziem, w Nowym Sadzie, a nawet w najmniejszych miasteczkach na przedmieściach. Najbardziej znanym klubem jest FK Wojwodina Nowy Sad, który założony w 1914 roku bierze udział w mistrzostwach Serbii w piłce nożnej , ale w mieście działają także mniejsze kluby, grające w drugiej lub trzeciej lidze, takie jak FK Nowy Sad , FK Kabel , FK Mladost czy FK Slavija Nowy Sad . W mieście działają również kluby koszykówki, takie jak KK Nowy Sad i KK Wojwodina , które biorą udział w Naša Sinalko Liga (mistrzostwa Serbii w koszykówce) czy ŽKK Wojwodina , żeńska sekcja KK Wojwodina. Reprezentowane są również inne sporty, takie jak siatkówka z Wojwodiną Nowy Sad , czy hokej z HK Nowy Sad i HK Wojwodina Nowy Sad .

Do najważniejszych obiektów w Nowym Sadzie należą stadion Karađorđe i centrum sportowe SPENS .

Mieszkańcy Nowego Sadu uczestniczyli w pierwszych Igrzyskach Olimpijskich w Atenach w 1896 roku . W 1996 roku jedenastu sportowców z miasta wzięło udział w Igrzyskach Olimpijskich w Atlancie , gdzie zdobyli 6 medali.

Novi Sad gospodarzem Mistrzostw Świata w tenisa stołowego w 1981 roku , z 29 th Olimpiady Szachowej w 1990 roku , Mistrzostwa Europy i Mistrzostwa Świata w Sambo , mistrzostwa Bałkanów oraz Europejskiego Mistrzostwa Judo , w Saporta Cup koszykówki meczu finałowym w 1987 roku i finał Pucharu Europy w piłce siatkowej . Novi Sad ponownie był gospodarzem Światowej Ligi Siatkówki, aw 2005 r. częściowo gospodarzem Mistrzostw Europy w Koszykówce . W 2009 roku był gospodarzem Mistrzostw Europy w Szachach .

Gospodarka

Nowy Sad jest centrum gospodarczym prowincji Wojwodina , najbardziej urodzajnego rolniczego regionu Serbii . Dzięki temu jest jednym z najważniejszych ośrodków gospodarczych w kraju.

Według danych z 2010 r. na 702,7  km 2 obszaru metropolitalnego „Miasta Nowy Sad” 425 jest przeznaczonych na rolnictwo, z czego 395 to grunty orne . Do najważniejszych upraw należą kukurydza (98 065  t w 2008 roku ), pszenica (39 309  t ), słonecznik (937  t ), burak cukrowy (45 045  t ), ziemniak (16,697  t ), fasola; uprawia się tam również rośliny pastewne, takie jak koniczyna i lucerna (11,441  t ); zbiera się tam owoce, takie jak gruszki , śliwki i winogrona . Część tej produkcji przeznaczona jest dla przemysłu spożywczego .

W 1990 roku miasto, podobnie jak reszta Serbii, został uderzony przez embarga handlowego nałożonego na kraj przez społeczność międzynarodową i przez hiperinflacji z Jugosłowiańską dinara . Trudności te doprowadziły do ​​zniknięcia lub upadku niegdyś dobrze prosperujących grup przemysłowych, takich jak Novkabel (kable elektryczne), Pobeda (metalurgia), Jugoalat (obrabiarki) czy HINS (przemysł chemiczny). Obecnie najważniejszym zakładem przemysłowym w mieście jest rafineria ropy naftowej , zlokalizowana w północno-wschodniej części miasta, w pobliżu elektrociepłowni i w pobliżu dzielnicy Šangaj .

Od 2001 roku gospodarka miasta przeszła znaczne ożywienie, któremu towarzyszy w szczególności przeniesienie działalności przemysłu do sektora usługowego .

Miasto jest domem dla Naftna industrija Srbije (NIS), spółki naftowej, w ponad 56% należącej do rosyjskiej firmy Gazprom Nieft  ; NIS wchodzi w skład BELEX15 i BELEXline , dwóch głównych indeksów Belgradzkiej Giełdy Papierów Wartościowych .

W sektorze rolno-spożywczym można przytoczyć mleczarnię z Nowego Sadu ( Nowosadska mlekara ), która zależy od firmy Imlek z siedzibą w Belgradzie . Firma BB Minaqua , założona w 1989 roku , specjalizuje się w produkcji wody mineralnej i napojów bezalkoholowych. Miasto jest siedzibą firmy Neoplanta , która zajmuje się produkcją wędlin  ; w mieście powstaje grupa Matijević , która pracuje w sklepie mięsnym; ma tam kilka spółek zależnych, takich jak Mat-Agro, która przechowuje i sprzedaje produkty rolne.

Firma Albus działa w branży chemicznej  ; produkuje w szczególności kosmetyki i detergenty do użytku domowego; jest to jedna z firm BelexLine. Firma Alas holding od 2007 roku ma swoją siedzibę w Nowym Sadzie; ta spółka holdingowa działa w szczególności za pośrednictwem swoich czterech spółek zależnych w dziedzinie materiałów .

Sektor finansowy i tych z usług kupców i niebędących kupców dominować. Nowy Sad jest więc ważnym centrum finansowym. Spośród 30 prywatnych banków oficjalnie upoważnionych przez Narodowy Bank Serbii do działania w kraju, 5 ma tam swoje siedziby: Vojvođanska banka (7 Trg slobode ), Erste Bank (5 Bulevar oslobođenja ), Crédit Agricole banka Srbija (4-6 Braće Ribnikar ), Opportunity banka (2a Bulevar oslobođenja ), OTP banka (80 Bulevar oslobođenja ). Miasto posiada również drugą co do wielkości firmę ubezpieczeniową w Serbii, DDOR Nowy Sad .

Novi Sad to przede wszystkim siedziba firmy Novosadski sajam , która zajmuje się komunikacją eventową  ; organizuje w szczególności targi i wystawy.

W 2009 roku średnia pensja brutto w „Nowym Sadzie” wynosiła  51 013 dinarów serbskich , czyli około 424 euro lub 468  dolarów amerykańskich , wobec 4414 dinarów w całej Serbii; średnia pensja netto było 36.500 dinarów (około € 303  lub $ 334  ), w porównaniu do 31,733 dinarów dla reszty kraju. Również w 2009 r. 17,15% pracowników pracowało w przemyśle przetwórczym , 16,87% w handlu, 12,11% w służbie zdrowia i pracy socjalnej, 9,49% w edukacji, 9, 08% w budownictwie, 7,54% w nieruchomościach i 6,85% w transporcie, magazynowanie i telekomunikacja.

Turystyka

Parki i rekreacja

Novi Sad intra muros ma kilka parków , z których najbardziej znanym i najczęściej odwiedzanym jest park Dunavski , „park Dunaju  ”, utworzony na miejscu starych suchych bagien; park ten zajmuje około 3,7  ha na lewym brzegu rzeki i mieści rzeźby, w tym rzeźbę serbskiego poety i malarki Đury Jakšić , dzieło Jovana Soldatovicia z 1982 r  .; od 1998 roku znajduje się na liście naturalnych zabytków botanicznych Republiki Serbii. Futoški Park (dalej „Park Futog  ”) został zaprojektowany na początku XIX th  wieku i przebudowany na początku XX th  century być sprzężone z zestawem spa Jodna Bania  ; rozciąga się na 8  ha  ; od 2006 roku jest również klasyfikowany jako pomnik przyrody. Limanski Park (dalej „park Limana”) ( 12,9  ha ) znajduje się w dzielnicy Liman III .

Na terenie gminy Petrovaradin , na prawym brzegu Dunaju, jest Kamenički Park (dalej „Park Kamenica  ”), utworzony w XIX th  wieku , który obejmuje 30  hektarów , na północ od masywu Fruška gora do brzeg rzeki; znajduje się w pobliżu zamku Marczibányi-Karátsonyi  ; jest wpisany na listę pomników przyrody botanicznej.

Chronione obszary naturalne

Oprócz kilku naturalnych obszarów śródmieścia i jego obszaru miejskiego, w tym parków, Novi Sad ma kilka uznanych na całym świecie obszarów chronionych. Najważniejszą z nich jest Fruška gora Park Narodowy , utworzony w 1960 roku , który obejmuje w sumie 255,25  km 2 , a część, która znajduje się w południowej części terytorium „City”; Park jest sklasyfikowany w kategorii V Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN), a jego centrum administracyjne znajduje się w Sremskiej Kamenicy . W 1999 roku obszar o powierzchni 492  km 2 został sklasyfikowany jako ostoja ptaków o dużym znaczeniu (IBA).

Obszar chroniony Koviljsko-petrovaradinski rit , który obejmuje 82,92  km 2 od Kovilj do Petrovaradin , jest wpisany od 2012 roku na listę obszarów Ramsar dla ochrony mokradeł  ; w 2009 r. pas o powierzchni 9 594  ha wzdłuż Dunaju został określony jako ważny obszar ochrony ptactwa. W Begeč znajduje się naturalny park z Begečka JAMA (zwanej dalej „Begeč pit”), która obejmuje 3,79  km 2 ( IUCN V kategorii ).

• Koviljsko-petrovaradinsky śmiech

• Kolejny widok Koviljskiego się śmieje

Zabytki kultury

Oprócz zabytków Nowego Sadu intramural , na terenie „Miasta” znajduje się kilka zabytków kultury, które są wpisane na listę dziedzictwa kulturowego.

W gminie Nowy Sad miasto Futog jest domem dla czterech zabytków. W Saint-Come-et-Saint-Damien Cerkiew sięga roku 1776 i jest charakterystyczny dla stylu barokowym  ; Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa , który datuje się na XVIII th  century , został zbudowany w latach 1906 i 1908 w stylu neogotyckim  ; Te dwa kościoły są na liście zabytków kultury o dużym znaczeniu dla Republiki Serbskiej (IDS n ö   SK 1157 i SK 1155).  Barokowa „ Chotek Zamek ” został zbudowany w 1777 roku z inicjatywy hrabiego Andreas Hadik von Futak , węgierski marszałek Cesarstwa Habsburgów i szef Rady Wojennej na dworze w Wiedniu  ; należał do rodziny Chotek i gościł arcyksięcia Franciszka Ferdynanda z Austrii i jego żonę Sophie Chotek na kilka dni przed bombardowaniem Sarajewa . W mieście znajduje się także krzyż wotywny wzniesiony w 1803 roku . Te dwa zabytki wpisane są na listę chronionych zabytków (IDS n ö  SK SK 1603 i 1530).

Kościół św Piotra i Pawła w Rumenka został zbudowany na początku XVIII -go  wieku i kościoła kalwińskiego wsi w pierwszej połowie XIX th  wieku  ; Te dwa budynki religijne są wpisane na listę zabytków wielkie znaczenie (identyfikatorów n ö  SK 1111 i n o  SK 1161).

• klasztor z Kovilj  ;
• pomnik zmarłych z pierwszej wojny światowej w Kovilj;
• narodzin Ilija Nesin w Kovilj;
• Church of St Thomas w Kovilj;
• stanowisko archeologiczne Castellum Onagrinum w Begeč  ;
• Vizić budowy w Begeč;
• Kościół tłumaczenie Relikwii św Mikołaja w KAC  ;
• Trzy groby z XVIII -tego  wieku do Čenej  ;
• Bośniacki dom wiejski w Veternik  ;

Na prawym brzegu Dunaju , Petrovaradin , w miejscowości o tej samej nazwie, jest domem dla wielu wymienionych zabytków. Najważniejszym z nich jest twierdza miejska, która dominuje nad rzeką i której miejsce jest zamieszkiwane od czasów paleolitu  ; aktualne terminy budynku z końca XVII XX  wieku i na początku XVIII th  wieku  ; z sąsiedztwa Podgrađe , położone u jego stóp, ona jest na liście historycznych i kulturowych jednostek przestrzennych o dużym znaczeniu dla Republiki Serbii (ID n o  PKIC 41). Dwa katolickie kościoły, Kościół św Jerzego , wybudowany w latach 1701 i 1714 , a kościół Matki Boskiej Śnieżnej , wybudowany w 1881 roku należą do chronionych zabytków kultury kraju (IDS n ö  SK SK 1585 i 2026). Dom Spiler , zbudowany przez jezuitów na samym końcu XVII -tego  wieku i XVIII -tego  wieku , a dom z ogrodem są również chronione (hasło n o  SK 2113 i SK 1076).

• Kościół Narodzenia Bogurodzicy z Sremska Kamenica  ;
• zamek Marczibányi-Karátsonyi w Sremska Kamenica;
• dom Jovan Jovanović Zmaj w Sremska Kamenica;
• dom z XVIII -tego  wieku w Sremska Kamenica;
• pomnik Jovan Jovanović Zmaj w Sremska Kamenica;
• dwa groby w Sremskiej Kamenicy;
• budynku z połowy XVIII XX  wieku w Sremska Kamenica;
• Anglo-Jugosłowiańska Szpital dla Dzieci w Sremska Kamenica;
• Kościół Wniebowstąpienia w Bukovca  ;
• dwie tureckie fontanny w Stari Ledinci  ;
• te ruiny średniowiecznego kościoła Klisa w Stari Ledinci .

Transport

Pod względem drogowym Nowy Sad leży na europejskiej trasie E 75 , która w Serbii odpowiada serbskiej autostradzie A1 i prowadzi z Horgoš (na granicy z Węgrami ) do Preszewa (na granicy z Macedonią ) przechodząc przez Suboticę , Belgrad i Nisz . Inne drogi służyć miasto takie jak dróg krajowych K-7 ( Backa Palanka - Serbska Crnja ), M-21 (Novi Sad- Gostun ), M22 (Horgoš- Ribariće ) i M-22.1 (Horgoš- Belgrad ). W mieście kilka mostów przecina Dunaj , w tym Most Wolności i Most Varadin . Sieć autobusowa zarządzana przez firmę Dunavprevoz z siedzibą w Bačka Palanka zapewnia regularne połączenia z takimi miastami jak Sombor , Vršac , Senta , Bačka Palanka, Belgrad czy Trebinje (w Bośni i Hercegowinie ).

Novi Sad posiada również stację kolejową , znajdującą się w dzielnicy Banatić obok dworca autobusowego , a także port rzeczny na Dunaju , przeznaczony do przewozu towarów . Novi Sad Airport , położony w Čenej do 15  km od miasta, jest używany głównie w rolnictwie lub do sportu lotniczego  ; mógłby zostać otwarty dla przewozów pasażerskich pod koniec 2015 roku dzięki inwestycji w wysokości 20 milionów euro. Najbliższe międzynarodowe lotnisko to port lotniczy Belgrad im. Nikola-Tesli .

Lokalnie spółka publiczna JGSP Nowy Sad z siedzibą na Fustoškim („drodze Futog  ”) zarządza transportem autobusowym w mieście. Obsługuje samo miasto, a także Petrovaradin czy Sremska Kamenica, które znajdują się w obszarze miejskim miasta; pozwala również dołączyć do Futoga lub Sremskiego Karlovci  ; 18 linii autobusowych obsługuje tylko miasto, 34 obsługuje przedmieścia . W ramach projektu Nostram planowany jest system tramwajowy .

Osobowości związane z Nowym Sadem

Wiele osobistości jest związanych z Nowym Sadem, niezależnie od tego, czy pochodzą z niego, czy tam mieszkały.

Postacie polityczne

Wśród postaci politycznych, które czasami stają się postaciami historycznymi, jest Stevan Branovački (1804-1880), urodzony w Sencie , prawnik, polityk i burmistrz Nowego Sadu; był także prezesem Maticy Serbskiej i jednym z założycieli Serbskiego Teatru Narodowego  ; jest dziś pochowany na cmentarzu Zaśnięcia w Nowym Sadzie. Petar Biga , urodzony w 1811 na terenie dzisiejszej Chorwacji, zmarł w 1879 , był jednym z serbskich generałów rewolucji węgierskiej 1848-1849  ; obrońcy Srbobranu , on też jest pochowany na cmentarzu Zaśnięcia. Svetozar Miletić (1826-1901), prawnik i polityk, były burmistrz Nowego Sadu i jeden z głównych przywódców politycznych Serbów w Wojwodinie w czasach Austro-Węgier; urodzony we wsi Mošorin na Šajkaška , on też jest pochowany na cmentarzu Zaśnięcia; pomnik na jego cześć został wzniesiony na Slobode Trg ( „Plac Wolności”), na centralnym placu Nowym Sadzie. Na tym samym cmentarzu pochowany jest jego przyjaciel i współpracownik Jaša Tomić (1856-1922), dziennikarz i polityk.

Slobodan Jovanović , urodzony w Nowym Sadzie w 1869 roku , był premierem rządu jugosłowiańskiego na uchodźstwie podczas II wojny światowej  ; zmarł w Londynie w 1958 roku . Joseph Lapid , minister sprawiedliwości Izraela urodził się w tym mieście w 1931 roku  ; był prezesem i założycielem liberalnej i świeckiej Shinoui partii od 1999 do 2006 roku i zmarł w Tel Awiwie w 2008 roku .

Inne osobistości, takie jak Jovan Subotić (1817-1886), polityk i pisarz, urodzony w Dobrinci koło Rumy , Mihailo Polit-Desančić (1833-1920), prawnik, dziennikarz i polityk i pochowany na cmentarzu Zaśnięcia, Miša Dimitrijević (1841- 1889), polityk i dziennikarz, pochowany na cmentarzu Almaš , urodził się lub mieszkał w Nowym Sadzie.

Niedawno pojawiły się postacie polityczne, takie jak Maja Gojković (ur. 1963), były burmistrz Nowego Sadu i przewodniczący Zgromadzenia Narodowego Serbii , Svetozar Ćiplić (ur. 1965), były minister, minister Aleksandar Vulin (ur. 1972) i Borislav Stefanović (ur. 1974). ) pochodzą z miasta.

Osobowości literackie i artystyczne

Jovan Jovanović Zmaj (1833-1904), jeden z najsłynniejszych serbskich poetów, urodził się w Nowym Sadzie; nadał swoje imię głównemu liceum miejskiemu, a na jego cześć wzniesiono pomnik przed Pałacem Biskupim Eparchii Bački  ; jego dom w Sremskiej Kamenicy jest obecnie przekształcony w muzeum, które jest jednym z elementów Muzeum Miejskiego w Nowym Sadzie . W mieście urodził się i zmarł także dramaturg Kosta Trifković (1843-1875), autor wielu komedii ; Zginął tam pisarz Lajos Zilahy (1891-1974), autor powieści Dwóch więźniów . Poetka Milica Stojadinović-Srpkinja (1830-1878) urodziła się we wsi Bukovac , niedaleko Nowego Sadu, w obecnej gminie Petrovaradin .

Wielu innych pisarzy i intelektualistów przyciągnęło do Nowego Sadu, który był centrum kulturowej atrakcji. Nie urodziwszy się w mieście, przebywali lub mieszkali tam jako Jovan Rajić (1726-1801), pisarz i historyk, urodzony w Sremski Karlovci , Jovan Pačić (1771-1849), malarz i poeta, urodzony w Baja na Węgrzech , Pavel Jozef Šafárik (1795-1861), filolog słowacki, który jako jeden z pierwszych naukowo badał języki słowiańskie . Vuk Stefanović Karadžić (1787-1864), serbski językoznawca, wielki reformator języka serbskiego , spędził zimę 1809 - 1810 w Nowym Sadzie. Wśród gwiazd urodzonych w XIX -tego  wieku i związane z miastem, można jeszcze zacytować pisarza Jakov Ignjatović (1822/89), đura jakšić (1831/78), poeta, malarz, dramaturg i serbski patriota, urodzonego w Serbskiej Crnja , Laza Kostić (1841-1910), urodzony w Kovilj , Jovan Grčić Milenko (1846-1875), poeta urodzony w Čerević w gminie Beočin, który uczył się w liceum w Nowym Sadzie, Branislav Nušić (1864-1938 ) , powieściopisarz, dramaturg, eseista, który jest jednym z twórców nowoczesnej retoryki w Serbii oraz Vasa Stajić (1878-1947), filozof i pisarz urodzony w Mokrin koło Kikindy .

Wśród pisarzy urodzonych w XX th  wieku , można wymienić także Vasko Popa (1922-1991), jugosłowiański poeta żyjący pochodzenia rumuńskiego w Novi Sad, lub Aleksandar Tišma (1924-2003), literat i odporny, urodzony w Horgoš koło Kanjižy i zmarł w Nowym Sadzie, poeta i akademik Miodrag Pavlović (1928-2014), urodzony w mieście, Mika Antić (1932-1986), poeta urodzony w Mokrin i Danilo Kiš (1935-1989), jeden najsłynniejszych pisarzy byłej Jugosławii z Ivo Andriciem . Pisarz i akademik Miro Vuksanović , urodzony w 1944 roku w Czarnogórze , był dyrektorem biblioteki Matica Serbska  ; był twórcą i dyrektorem wydawnictwa Matica Publishing, które publikuje współczesnych autorów serbskich oraz pierwszym redaktorem naczelnym Centrum Wydawniczego Matica srpska ( Izdavački centar Matice srpske ). Poeta Jovan Zivlak (ur. 1947) mieszka i pracuje w Nowym Sadzie; jego żona Jovanka Nikolić , urodzona w 1952 roku w mieście, jest także poetką i pisarką. Poeta Selimir Radulović (ur. 1953) jest dyrektorem biblioteki Matica Serbska. Pisarka Sonja Veselinović urodziła się w 1981 roku w Nowym Sadzie.

Teatr Joakim Vujić (1772-1847) mieszkał w Nowym Sadzie, podobnie jak aktorka Mira Banjac (ur. 1929). W mieście urodził się dyrektor Želimir Žilnik (ur. 1942).

Malarz Uroš Predić (1857-1953) urodził się w Orlovat w gminie Zrenjanin i mieszkał w Nowym Sadzie. Artysta plastyk Igor Antić , urodzony w 1962 roku w mieście, obecnie mieszka w Paryżu . Architekt i akademik Milan Marić urodził się w mieście w 1940 roku  ; przeprowadził tam wiele konstrukcji.

Wiele osobistości świata muzycznego jest związanych z Nowym Sadem, na przykład kompozytor Josip Runjanin (1821-1878), który skomponował melodię do chorwackiego hymnu narodowego Lijepa naša domovino i zmarł w mieście, czy Isidor Bajić (1878-1915) , tamburowca Janika Balaž (1925-1988), perkusista i kompozytor Nebojša Jovan Živković (ur. 1962) i skrzypek Dejan Bogdanović , urodzony w Nowym Sadzie. W mieście urodzili się również popularni śpiewacy i muzycy, tacy jak Đorđe Balašević (ur. 1953), Rex Ilusivii (1961-1999), muzyk, producent i jedna z pionierek muzyki elektronicznej w Jugosławii, Dara Bubamara (ur. 1976) i Nataša Bekvalac (ur. 1980).

Osobowości ze świata nauki

Albert Einstein , uważany za jeden z największych uczonych XX th  century, mieszkał w Nowym Sadzie między 1905 i 1907 , przy 20 rue Kisačka , z pierwszą żoną, Mileva Maric (1875/48), serbskiego matematyka.

W mieście urodziło się kilku członków naukowych obecnej Serbskiej Akademii Nauk i Sztuki : matematycy Vojislav Marić (ur. 1930), Olga Hadžić (ur. 1946) i Stevan Pilipović (ur. 1950), prezes sekcji z Nowego Sadu z Serbskiej Akademii Nauk i Sztuk , fizyk Branislav Jelenković (ur. 1950), ekspert w dziedzinie fizyki kwantowej i optyki nieliniowej , chemik Velimir Popsavin (ur. 1951), biolog Radomir Crkvenjakov (ur. 1946), specjalista w dziedzinie biologii molekularnej oraz specjalista inżynierii mechanicznej Đorđe đukić (ur. 1943). Matematyk i akademik Bogoljub Stanković , urodzony w 1924 roku w Botoš koło Zrenjanina , całą karierę akademicką spędził w Nowym Sadzie. Agronom , genetyk i akademik Dragan Skoric , urodzony w 1937 roku , studiował i wykładał na Wydziale Rolniczym Uniwersytetu w Nowym Sadzie .

Językoznawca i akademik Jasmina Grković-Major , urodzona w 1959 roku w Stanišić koło Somboru , specjalistka slawistyki , studiowała na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu w Nowym Sadzie i tam wykłada do dziś; akademik Milorad Radovanović , urodzony w 1947 roku w Belgradzie , wykłada na wydziale języka i lingwistyki serbskiej tego samego wydziału.

Osobowości sportowe

Międzynarodowy Grandmaster of Chess Branko Damljanović urodził się w Nowym Sadzie w 1961 roku .

Koszykówka jest reprezentowany przez Milan Gurović , zawodnika koszykówki , który urodził się w 1976 roku i dorastał w mieście; wyróżnił się w kadrze narodowej (Serbii i Czarnogóry) oraz największych klubach w Europie. W mieście urodził się także Dragan Tarlać (ur. 1973), były zawodnik Olympiakosu , Chicago Bulls , Realu Madryt i CSKA Moskwa . Niedawno Darko Miličić (ur 1985) jest profesjonalnym graczem wybrany w 2 e  wyboru projektu 2003 NBA . Slobodanka Tuvić , urodzona w 1977 roku w mieście, jest również zawodową koszykarką.

Monica Seles , urodzona w 1973 roku w Nowym Sadzie, była światowym numerem jeden w tenisie w latach 90 - tych . Tatjana Ječmenica , urodzona w 1978 roku, była tenisistką, a następnie trenerem. Sandra Naćuk , urodzona w 1980 roku , jest zawodową tenisistką.

Siatkówki reprezentuje Slobodan Boškan (rocznik 1975), Andrija Gerić (rocznik 1977) i Goran Maric (ur 1981).

Piłkarz Ilija Pantelić (1942-2014) urodził się w Nowym Sadzie.

Współpraca międzynarodowa

Od 1974 r. miasto podpisało umowy bliźniacze z następującymi miastami:

•  Modena  ( Włochy ) od 1974
•  Changchun  ( Chiny ) od 1981 r.
•  Dortmund  ( Niemcy ) od 1982
•  Norwich  ( Anglia ) od 1989 r.
•  Heliopolis  ( Grecja ) od 1994 r.
•  Budva  ( Czarnogóra ) od 1996 roku
•  Pécs  ( Węgry ) od 2002 r.
•  Timişoara  ( Rumunia ) od 2005 r.
•  Niżny Nowogród  ( Rosja ) od 2006 r.

Podpisała również inne formy partnerstwa z następującymi miastami:

•  Lwów  ( Ukraina ) od 1999 r.
•  Szeged  ( Węgry ) od 2001 r.
•  Ulm  ( Niemcy ) od 2002 r.
•  Göteborg  ( Szwecja ) od 2002 r.
•  Osijek  ( Chorwacja ) od 2002 roku
•  Tuzla  ( Bośnia i Hercegowina ) od 2002 roku
•  Nantes  ( Francja ) od 2003 r.
•  Sankt Petersburg  ( Rosja ) od 2005 r.
•  Banja Luka  ( Bośnia i Hercegowina ) od 2006 roku
•  Arak  ( Iran )

Miasto należy do sieci Eurocities .

Uwagi i referencje

1. (sr + en) "  Księga 20: Przegląd porównawczy ludności w latach 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002 i 2011, dane wg miejscowości)  " [PDF] , Strony 2011 spis ludności w Serbii - Instytut Statystyczny Republiki Serbii ,2014(dostęp 23 września 2015 )
2. (sr) „  Populacja od 1948 do 2011  ” , na http://pop-stat.mashke.org (dostęp 23 września 2015 )
3. Dane z Serbskiego Urzędu Statystycznego
4. oficjalnej stronie Sadu oznacza powierzchnię 702  km 2  : cf. Położenie geograficzne Nowego Sadu
5. (en) „  Obserwatorium: Rimski Šančevi – Nowy Sad (założony w 1860 r.)  ” , pod adresem http://www.hidmet.gov.rs , strona Instytutu Hydrometeorologicznego Republiki Serbii (konsultacja w dniu 2 października 2015 )
6. (en) "  Rimski Šančevi - Novi Sad  " , na http://www.hidmet.gov.rs , strona Instytutu Hydrometeorologicznego Republiki Serbii (dostęp 2 października 2015 r. )
7. (sr) "  Arheološko nalazište na četvrtoj trasi Bulevara Evrope  " , na http://www.rtv.rs , strona Telewizji Radiowej Wojwodiny ,31 maja 2012(dostęp 5 grudnia 2015 )
8. (w) „  Historia  ” na http://petrovaradinfortress.com , stronie twierdzy Petrovaradin (dostęp 5 grudnia 2015 )
9. (la) "  Joh. Jacobiego Hofmanniego SS. Th. Doct., ... Lexicon universale, historym sacram  ” , https://books.google.com , Google Books (dostęp 5 grudnia 2015 r. )
10. (sr) Sava S. Vujić i Bogdan M. Basarić, Severni Srbi (ne) zaboravljeni narod , Belgrad, 1998, s. 36
11. (sr) Branko Ćurčin, Slana bara nekad i sad , Nowy Sad, 2002
12. (hu) Borovszky Samu: Magyarország vármegyéi és városai, Bács-Bodrog vármegye I.-II. kötet, Apolló Irodalmi és Nyomdai Részvénytársaság , 1909
13. (sr) Đorđe Randelj, Nowy Sad slobodan grad, Nowy Sad, 1997
14. (sr) Dušan J. Popović , Srbi u Vojvodini , tom 2, Matica srpska , Nowy Sad, 1990, s. 325.
15. (Sr) „  Istorija Novog Sada  ” , na http://www.novisad.rs , Strona miasta Nowy Sad (dostęp 12 grudnia 2015 )
16. (sr) id. , tamże. , s. 326.
17. (sr) 30 godina mesne zajednice 7. lipca u Novom Sadu 1974-2004 , Nowy Sad, 2004.
18. (sr) Triva Militar, Nowy Sad na raskrsnici minulog i sadanjeg veka , Nowy Sad, 2000, s. 320.
19. (hu) "  Újvidék  " [PDF] , Révai nagy lexikona , tom. 18 , http://mek.niif.hu , Strona Węgierskiej Biblioteki Elektronicznej (dostęp 24 grudnia 2015 r. ) , s.  612
20. (w) „  Matica Srpska  ” , na http://www.maticasrpska.org.rs , strona Matica Srpska (dostęp 24 grudnia 2015 )
21. (hr) Dušan Bilandžić, Hrvatska moderna povijest , Złoty marketing, Zagrzeb, 1999, s. 60.
22. (en) Narodna enklopedija 1927
23. (SR) "  Nepokretna kulturna dobra  " [xls] , w http://www.heritage.gov.rs , strony z Instytutu Ochrony Dziedzictwa Republiki Serbskiej (dostęp 28 grudnia 2015 )
24. (Sr) "  Bańska Palata  " , na https://graditeljins.wordpress.com , strona Graditelji Novog Sada (dostęp 28 grudnia 2015 )
25. (sr) „  Odluka o utvrđivanju Kompleksa Banovina u Novom Sadu  ” na http://demo.paragraf.rs (dostęp 28 grudnia 2015 )
26. (sr) Zvonimir Golubović, Racija u Južnoj Bačkoj, 1942. godine , Nowy Sad, 1992, s. 147.
27. (w) Nicholas Wood i Ivana Šekularac, „  Węgier ma do czynienia z dowodami roli w okrucieństwie '42  ” , https://www.nytimes.com , The New York Times ,1 st październik 2006(dostęp 9 stycznia 2016 )
28. (w) David Cesarani, Ludobójstwo i ratunek: Holokaust na Węgrzech w 1944 , Berg Publishers, 1997 ( ISBN  1-85973-126-0 )
29. (sr) „  Spomenik na keju  ” , na stronie http://spomenicikulture.mi.sanu.ac.rs , Serbska Akademia Nauk i Sztuk (dostęp 9 stycznia 2016 r. )
30. (sr) Milorad Grujić, Vodič kroz Nowy Sad i okolinu , Nowy Sad, 2004
31. (sr) „  Miejsca pochówku i lista ofiar Południowy Dystrykt Bačka  ” , pod adresem http://www.otvorenaknjiga.komisija1944.mpravde.gov.rs , strona Komisji „Otwartej Księgi” przy Ministerstwie Sprawiedliwości Serbii ( obejrzano 9 stycznia 2016 )
32. (Sr) „  Spomen-groblje, Novi Sad  ” , na http://spomenicikulture.mi.sanu.ac.rs , Serbska Akademia Nauk i Sztuk (dostęp 9 stycznia 2016 )
33. Urząd Statystyczny Republiki Serbii
34. (Sr) "  Mesne zajednice u Novom Sadu  " , na http://www.novisad.rs , strona miasta Nowy Sad (dostęp 9 stycznia 2016 )
35. (sr) Book 2, Populacja, płeć i wiek, dane wg miejscowości , Belgrad, Instytut Statystyczny Republiki Serbii ,Luty 2003( ISBN  86-84433-01-7 )
36. (sr) „  Populacja według narodowości w spisie z 2002 r.  ” , http://pop-stat.mashke.org (dostęp 23 września 2015 r. )
37. (sr + en) "  2011 Census w Serbii, Book 2: Wiek i płeć - dane o miejscowości  " [PDF] , w http://stat.gov.rs , Placem Instytutu Statystycznego Rzeczypospolitej Serbia ,14 grudnia 2012 r.(dostęp 23 września 2015 )
38. (sr) (en) [PDF] „  Spis ludności z 2011 r., Księga 1: Narodowości – dane według gmin  ” , http://stat.gov.rs , strona Instytutu Statystycznego Republiki Serbii ,29 listopada 2012 r.(dostęp 23 września 2015 )
39. Szacunki - Oficjalna strona Urzędu Miasta Nowy Sad
40. (SR) "  Site z eparchii Backa  " (dostęp na 1 st październik 2015 )
41. (Sr) „  Miejsce eparchii Syrmia  ” (dostęp 29 października 2015 )
42. (hr + en) „  Strona diecezji Subotica  ” (dostęp 2 listopada 2015 )
43. (hr + en) „  Strona diecezji Syrmie  ” (dostęp 2 listopada 2015 r. )
44. (sr) „  Strona społeczności islamskiej Serbii  ” [ archiwum of10 stycznia 2016] (Dostęp na 1 st październik 2015 )
45. (SR) „  strony Wspólnoty Islamskiej w Serbii  ” (dostępnym na 1 st październik 2015 )
46. (SR) "  Site of islamskiej społeczności w Wojwodinie  " (dostępnym na 1 st październik 2015 )
47. (w) "  The Jewish Community Novi Sad  " na http://pod2.stat.gov.rs , miejscem Urząd Statystyczny Republiki Serbii (dostęp na 1 st październik 2015 )
48. (sr + en) "  Języki i Religie  " [PDF] na http://savezscg.org Alliance strony środowisk żydowskich Serbii (dostęp na 1 st październik 2015 )
49. (sr) Wyniki wyborów samorządowych 2004 – Nowy Sad
50. (sr) „  Odboričke grupe  ” na http://skupstinans.org , Oficjalna strona Zgromadzenia Miejskiego Nowego Sadu (dostęp 14 września 2008 r. )
51. (sr) „  Raspodela mandata  ” na http://projekti.nsinfo.co.rs (dostęp 18 czerwca 2012 )
52. (sr) „  Lista historyczno-kulturowych jednostek przestrzennych Serbii według numeru identyfikacyjnego (PKIC)  ” [doc] , na http://www.heritage.gov.rs , witryna Instytutu ochrony dziedzictwa Republiki Serbii (dostęp 6 listopada 2015 )
53. (Sr) „  Jodna bana  ” , na http://spomenicikulture.mi.sanu.ac.rs , Serbska Akademia Nauk i Sztuk (dostęp 16 listopada 2015 )
54. (sr) „  Groblja van upotrebe, Novi Sad  ” na http://spomenicikulture.mi.sanu.ac.rs , Serbska Akademia Nauk i Sztuk (dostęp 16 listopada 2015 )
55. (sr) „  Taoci spomenika kulture  ” na http://www.politika.rs , Politika (dostęp 16 listopada 2015 )
56. (sr) "  Odluka i centrum handlowe w Brisanju Centrum Kultury i Dziedzictwa Kulturowego  " [ archiwum17 listopada 2015] , pod adresem http://www.slglasnik.info , Službeni glasnik (Serbski Dziennik Urzędowy),27 lipca 2015 r.(dostęp 16 listopada 2015 ) - Odbezpieczenie
57. (sr) „  Nepokretna kulturna dobra  ” [xls] , http://www.heritage.gov.rs , Strona Instytutu Ochrony Dziedzictwa Republiki Serbii (dostęp 16.10.2015) )
58. (Sr) „  Almaška crkva  ” , na http://spomenicikulture.mi.sanu.ac.rs , Serbska Akademia Nauk i Sztuki (dostęp 15 października 2015 )
59. (Sr) „  Saborna crkva Georgija  ” , na http://spomenicikulture.mi.sanu.ac.rs , Serbska Akademia Nauk i Sztuk (dostęp 15 października 2015 )
60. (sr) „  Uspenjska crkva  ” na http://spomenicikulture.mi.sanu.ac.rs , Serbska Akademia Nauk i Sztuk (dostęp 15 października 2015 )
61. (Sr) "  Nikolajeskava crkva  " , na http://spomenicikulture.mi.sanu.ac.rs , Serbska Akademia Nauk i Sztuk (dostęp 15 października 2015 )
62. (Sr) "  Spomenik Svetozara Miletića  " , na http://spomenicikulture.mi.sanu.ac.rs , Serbska Akademia Nauk i Sztuk (dostęp 15 października 2015 )
63. (Sr) "  Zgrada Matice Srpske  " , na http://spomenicikulture.mi.sanu.ac.rs , Serbska Akademia Nauk i Sztuk (dostęp 15 października 2015 )
64. (Sr) "  Plava Banija  " , na http://spomenicikulture.mi.sanu.ac.rs , Serbska Akademia Nauk i Sztuk (dostęp 15 października 2015 )
65. (Sr) "  Zgrada gimnazije Jovana Jovanović Zmaja  " , na http://spomenicikulture.mi.sanu.ac.rs , Serbska Akademia Nauk i Sztuk (dostęp 15 października 2015 )
66. (Sr) „  Zgrada doma JNA  ” , na http://spomenicikulture.mi.sanu.ac.rs , Serbska Akademia Nauk i Sztuk (dostęp 16 października 2015 )
67. (sr) “  Partizanska baza, Nowy Sad, Vojislava Ilića br. 15  ” , pod adresem http://spomenicikulture.mi.sanu.ac.rs , Serbska Akademia Nauk i Sztuk (dostęp 16 października 2015 r. )
68. (Sr) „  Grobno mesto sa nadgrobnim spomenikom Jovana Hranilovića na Grko-katoličkom groblju u Novom Sadu  ” , na http://spomenicikulture.mi.sanu.ac.rs , Serbska Akademia Nauk i Sztuk (dostęp 16 października 2015 )
69. (sr) „  Dvadeset i četiri nadgrobna spomenika na grobnim mestimy istaknutih političkih, kulturnih i javnih radnika w Uspenskom groblju w Novom Sadu  ” , na http://spomenicikulture.mi.sanu.ac.rs i Serbskiej Akademii Sztuk Nauk ( udostępniono 16 października 2015 )
70. (sr) „  Trideset nadgrobnih spomenika na grobnim mestimy istaknutih političkih, kulturnih i javnih radnika, na Almaškom groblju w Novom Sadu  ” , na http://spomenicikulture.mi.sanu.ac.rs , Serbska Akademia Nauki i Sztuki (dostęp 16 października 2015 )
71. (Sr) "  Grobno mesto sa spomenikom Stevanu Milovanoviću  " , na http://spomenicikulture.mi.sanu.ac.rs , Serbska Akademia Nauk i Sztuk (dostęp 16 października 2015 )
72. (sr) "  Grobna mesta sa nadgrobni spomenicima značajnih ličnosti iz istorije Novog Sada, Petrovaradina, S. Karlovaca, S. Kamenice  " , na http://spomenicikulture.mi.sanu.ac.rs , Serbska Akademia Nauki i Sztuki ( udostępniono 16 października 2015 )
73. (w) „  Serbskie Ateny  ” na http://www.novisad.rs , strona miasta Nowy Sad (dostęp 2 października 2015 r. )
74. (w) „  Matica Srpska – Najstarsze serbskie towarzystwo literackie, kulturalne i naukowe  ” , na http://www.maticasrpska.org.rs , strona Matica Srpska (dostęp 2 października 2015 r. )
75. (w) „  Historia  ” na http://www.snp.org.rs , Site Serbian National Theatre (dostęp 2 października 2015 )
76. (Sr) „  Site du Théâtre de la jeunesse  ” (dostęp 2 października 2015 )
77. (Sr) „  Strona Centrum Kultury w Nowym Sadzie  ” (dostęp 2 października 2015 )
78. (hu + sr + en) „  Site of the Theatre of Novi Sad  ” (dostęp 2 października 2015 )
79. (Sr + en) „  Site de l'Azbukum  ” (dostęp 2 października 2015 )
80. (w) „  Historia  ” na http://www.ogranak.sanu.ac.rs , stronie Nowosadskiej Sekcji Serbskiej Akademii Nauk i Sztuki (dostęp 4 grudnia 2015 r. )
81. (sr) „  Ogranci  ” , na http://www.gbns.rs , strona Biblioteki Miejskiej Nowego Sadu (dostęp 4 grudnia 2015 )
82. (Sr) „  Strona Archiwum Wojwodiny  ” (dostęp 2 października 2015 )
83. (Sr) „  Strona Archiwum Historycznego Miasta Nowy Sad  ” (dostęp 2 października 2015 )
84. (sr + en) „  Strona Akademii Nauk, Sztuki i Kultury Wojwodiny  ” (dostęp 2 października 2015 )
85. (fr) „  Qui sont-nous  ” , na http://institutfrancais-novisad.rs , witryna Francuskiego Instytutu w Nowym Sadzie (dostęp 2 października 2015 r. )
86. (w) „  O CA  ” na http://www.americancorners.rs , stronie American Corners w Serbii (dostęp 2 października 2015 r. )
87. (sr + en) „  Strona festiwalu EXIT  ” (dostęp 2 października 2015 )
88. (sr + en) „  Strona festiwalu niemowląt  ” (dostęp 2 października 2015 )
89. (Sr) „  Site des Zmajeve dečje igre  ” (dostęp 2 października 2015 )
90. (Sr + en) "  Strona festiwalu Sterijino pozorje  " (dostęp 2 października 2015 )
91. (Sr + en) „  Strona Novi Sad Jazz Festival  ” (dostęp 2 października 2015 )
92. (sr + en) „  Strona Muzeum Wojwodiny  ” (dostęp 5 grudnia 2015 r. )
93. (Sr + en) „  Strona Muzeum Miasta Nowy Sad  ” (dostęp 11 grudnia 2015 )
94. (w) „  Kontakt  ” na http://www.museumns.rs , na stronie Muzeum Miejskiego w Nowym Sadzie (dostęp 11 grudnia 2015 r. )
95. (w) „  Galeria Matica Serbska  ” , na http://www.galerijamaticesrpske.rs , strona Galerii Matiki Serbskiej (dostęp 5 grudnia 2015 )
96. (w) „  The Collection  ” , na http://www.pavle-beljanski.museum , strona Memoriału Pavle Beljanski (dostęp 5 grudnia 2015 )
97. (sr) "  Strona Galerii Sztuk Pięknych - Darowizna i kolekcja Rajko Mamuzića  " (dostęp 5 grudnia 2015 )
98. (sr + en) „  Strona Muzeum Sztuki Współczesnej Wojwodiny  ” (dostęp 11 grudnia 2015 )
99. (sr) „  Prirodnjačka izložba  ” , na http://www.pzzp.rs , strona Wojewódzkiego Instytutu Ochrony Przyrody (dostęp 11 grudnia 2015 r. )
100. (Sr) „  Arboretum Pokrajinskog zavoda  ” , na http://www.pzzp.rs , Strona Wojewódzkiego Instytutu Ochrony Przyrody (dostęp 11 grudnia 2015 )
101. (Sr) „  Strona Dnevnik  ” (dostęp 25 października 2015 )
102. (hu) „strona  Magyar Szó  ” (dostęp 25 października 2015 )
103. (Sr) „  Strona internetowa Vojvodina Radio Television  ” (dostęp 25 października 2015 )
104. (sr) "  TV Apolo Novi Sad prodata za 174.950 evra  " , na http://www.rtv.rs , strona Telewizji Radiowej Wojwodiny ,5 sierpnia 2015 r.(dostęp 25 października 2015 )
105. (Sr) „Strona  TV Kanal 9  ” (dostęp 25 października 2015 )
106. (Sr + en) „Strona  RTV Panonija  ” (dostęp 25 października 2015 )
107. (Sr) „  Witryna TV Most  ” (dostęp 25 października 2015 )
108. (Sr) „  Site de Radio 021  ” (dostęp 25 października 2015 ).
109. (Sr) „  Strona internetowa Radio As Vojvodina  ” (dostęp 25 października 2015 )
110. (Sr) „  Site du Lycée Jovan Jovanović Zmaj  ” (dostęp 6 stycznia 2016 )
111. (sr) „  Istorijat škole  ” , na http://www.gimnazis.edu.rs , strona liceum Isidora Sekulić (dostęp 6 stycznia 2016 )
112. (Sr) „  Istorijat  ” , na http://www.s-markovic.edu.rs , strona internetowa szkoły średniej Svetozar Marković (dostęp 6 stycznia 2016 )
113. (sr) „  Istorijat škole  ” , na http://www.gimnazijalazakostic.edu.rs , Strona liceum Laza Kostić (dostęp 6 stycznia 2016 )
114. (w) „  Wydziały  ” , na http://www.uns.ac.rs , strona Uniwersytetu w Nowym Sadzie (dostęp 28 stycznia 2016 )
115. (sr + en) „  Strona Wydziału Filozofii Uniwersytetu w Nowym Sadzie  ” (dostęp 28 stycznia 2016 )
116. (w) „  Facts & Figures  ” na http://www.ff.uns.ac.rs , stronie Wydziału Filozofii Uniwersytetu w Nowym Sadzie (dostęp 28 stycznia 2016 )
117. (sr) (en) "  Sport  " , na http://www.gradnovisad.org.yu , oficjalna strona miasta Nowy Sad (dostęp 9 stycznia 2008 )
118. (sr + en) „  Profil  ” [PDF] , na http://www.novisad.rs , Site de Novi Sad (dostęp 23 października 2015 )
119. (en) „  Informacje o firmie  ” , na stronie Naftna industrija Srbije (dostęp 23 października 2013 r. )
120. (w) "  belex15 Index - Basketball  " na http://www.belex.rs , stronie Belgradzkiej Giełdy Papierów Wartościowych ,31 grudnia 2015(dostęp 7 lutego 2016 )
121. (en) „  BELEXline - Index Basket  ” , na stronie http://www.belex.rs , Belgradzka Giełda Papierów Wartościowych ,31 grudnia 2015(dostęp 7 lutego 2016 )
122. (w) „  regionalna mleczarnia Imlek  ” , na http://www.imlek.rs , Site Imlek Beograd (dostęp 25 października 2015 )
123. „  Strona Neoplanta  ” (dostęp 25 października 2015 )
124. (Sr) „  strona Matijević  ” (dostęp 7 października 2015 )
125. (Sr) „Strona  Mat-Agro  ” (dostęp 25 października 2015 )
126. (sr) „  Strona Albusa  ” (dostęp 25 października 2015 )
127. (sr + en + de) „  Alas holding site  ” (dostęp 25 października 2015 )
128. (w) „  Lista banków  ” na http://www.nbs.rs , stronie Narodowego Banku Serbii ,20 sierpnia 2015(dostęp 25 października 2015 )
129. (Sr + en) „Strona  Vojvođanska banka  ” (dostęp 25 października 2015 )
130. (Sr + en) „  Site de la Erste Bank Novi Sad  ” (dostęp 25 października 2015 )
131. (Sr + en) „  Crédit Agricole banka Srbija strona Novi Sad  ” (dostęp 25 października 2015 )
132. (sr + en) „  Site de la Opportunity banka Novi Sad  ” (dostęp 25 października 2015 )
133. (Sr + en) „Strona  OTP banka Novi Sad  ” (dostęp 25 października 2015 )
134. (Sr + en) „Strona  DDOR Nowy Sad  ” (dostęp 25 października 2015 )
135. (Sr + en) „  Site de la Novosadski sajam  ” (dostęp 25 października 2015 )
136. (w) „  Dunavski park  ” na http://novisad.travel , stronie Rady Turystyki Nowego Sadu (dostęp 16 listopada 2015 r. )
137. (w) „  Dunavski park  ” na http://www.novisad.rs , na stronie miasta Nowy Sad (dostęp 16 listopada 2015 )
138. (Sr) „  Dunavski park  ” , na http://zelenilo.com , strona Urzędu terenów zielonych Nowego Sadu (dostęp 16 listopada 2015 )
139. (w) „  Futoški park  ” na http://novisad.travel , stronie Rady Turystycznej Nowego Sadu (dostęp 16 listopada 2015 r. )
140. (w) „  Futog Park  ” na http://www.novisad.rs , stronie miasta Nowy Sad (dostęp 16 listopada 2015 r. )
141. (w) „  Park Limanski  ” na http://novisad.travel , stronie Rady Turystycznej Nowego Sadu (dostęp 16 listopada 2015 r. )
142. (w) „  Liman Park  ” na http://www.novisad.rs , strona miasta Nowy Sad (dostęp 16 listopada 2015 )
143. (w) „  Park Kamenički  ” na http://novisad.travel , stronie Rady Turystycznej Nowego Sadu (dostęp 16 listopada 2015 r. )
144. (w) „  Park Kamenica  ” na http://www.novisad.rs , strona miasta Nowy Sad (dostęp 16 listopada 2015 )
145. (Sr) „  Park Kamenički  ” , na http://zelenilo.com , Strona Urzędu ds. Zieleni Nowego Sadu (dostęp 16 listopada 2015 )
146. (w) „  O nas  ” na http://www.npfruskagora.co.rs , Strona Parku Narodowego Fruska Góra (dostęp 23 stycznia 2016 )
147. (w) „  Fruska Góra  ” , na http://www.protectedplanet.net , strona internetowa Protected Planet (dostęp 23 stycznia 2016 )
148. (w) „  Kontakt  ” na http://www.npfruskagora.co.rs , Strona Parku Narodowego Fruska Góra (dostęp 23 stycznia 2016 )
149. (w) „  Fruska Góra  ” , na http://www.birdlife.org , stronie BirdLife International (dostęp 23 stycznia 2016 )
150. (w) „  Koviljsko-Petrovaradinski Rit  ” na http://www.protectedplanet.net , strona internetowa Protected Planet (dostęp 23 stycznia 2016 )
151. (w) „  Lista terenów podmokłych o znaczeniu międzynarodowym  ” [PDF] na http://www.ramsar.org , stronie Konwencji Ramsar ,21 stycznia 2016(dostęp 23 stycznia 2016 )
152. (w) „  Koviljski śmieje się  ” na http://www.birdlife.org , stronie BirdLife International (dostęp 23 stycznia 2016 )
153. (w) „  Begecka jama  ” na http://www.protectedplanet.net , witryna Protected Planet (dostęp 23 stycznia 2016 )
154. (Sr) „  Srpska Pravoslavna crkva Sv. Vračeva Kuzme i Damjana, Futog  ” , na http://spomenicikulture.mi.sanu.ac.rs , Serbska Akademia Nauk i Sztuk (dostęp 14 stycznia 2016 )
155. (Sr) „  Rimokatolička crkva srca Isusovog sa Župnim dvorom, Futog  ” , na http://spomenicikulture.mi.sanu.ac.rs , Serbska Akademia Nauk i Sztuk (dostęp 15 stycznia 2016 )
156. (Sr) „  Dvorac” Hadik „Futog  ” , na http://forum.burek.com (dostęp 15 stycznia 2016 )
157. (Sr) „  Srpska Pravoslavna crkva Sv. Apostola Petra i Pavla, Rumenka  ” , na http://spomenicikulture.mi.sanu.ac.rs , Serbska Akademia Nauk i Sztuk (dostęp 13 stycznia 2016 )
158. (sr) „  Mađarska reformatska crkva his zgradom parohijskog doma, Rumenka  ” na http://spomenicikulture.mi.sanu.ac.rs , Serbska Akademia Nauk i Sztuk (dostęp 13 stycznia 2016 )
159. (Sr) „  Gornja i donja Tvrđava s podgrađem, Petrovaradin, Novi Sad  ” , na http://spomenicikulture.mi.sanu.ac.rs , Serbska Akademia Nauk i Sztuk (dostęp 23 stycznia 2016 )
160. (Sr) „  Strona Dunavprevoz  ” (dostęp 18 listopada 2015 )
161. (Sr) „  Strona portu w Nowym Sadzie  ” (dostęp 18 listopada 2015 )
162. (sr) "  Predstavljena maketa aerodroma Čenej  " , na http://www.rts.rs , strona RadioTV Serbii (RTS) ,4 maja 2012(dostęp 18 listopada 2015 )
163. (Sr) „Strona  JGSP Nowy Sad  ” (dostęp 18 listopada 2015 )
164. (sr) „  Dvadeset i četiri nadgrobna spomenika na grobnim mestima istaknutih političkih, kulturnih i javnih radnika w Uspenskom groblju w Novom Sadu  ” , na http://spomenicikulture.mi.sanu.ac desrs , Serbska Akademia nauk i sztuka (dostęp 23 listopada 2015 )
165. (w) „  Matica Srpska Publishing Center  ” na http://icms.rs , Site Publishing Center of Matica Srpska (dostęp 21 stycznia 2016 )
166. (sr) "  Članovi Srpske akademije nauka i umetnosti  " na http://www.sanu.ac.rs , strona Serbskiej Akademii Nauk i Sztuk (dostęp 19 grudnia 2015 )
167. (w) „  Linki  ” na http://www.novisad.rs , stronie miasta Nowy Sad (dostęp 23 listopada 2015 )
168. (Sr) „  Međunarodna saradnja  ” , na http://www.skupstinans.rs , Strona zgromadzenia miasta Nowy Sad (dostęp 30 grudnia 2015 )
169. (w) „  Nowy Sad  ” , na http://www.eurocities.eu , witryna sieci Eurocities (dostęp 23 listopada 2015 r. )

Zobacz również

Powiązane artykuły

• Miasta w Serbii
• Miasta Wojwodina
• Lokalizacje - Serbia

Linki zewnętrzne

• (pl) Oficjalna strona
• (fr) (en) Biuro turystyczne
• (pl) Widok satelitarny Nowego Sadu na stronie fallrain.com