Rodzaj umowy | Kompromis |
---|
Znak |
18 lutego 1867 Wiedeń |
---|---|
Wygaśnięcie | 31 października 1918 |
Części | Cesarstwo Austriackie | Dieta Węgier |
---|---|---|
Sygnatariusze | Franciszek Józef I st | Ferenc Deak |
Kompromis Austro-Węgier (w niemieckiej : Österreichisch-Ungarischer Ausgleich „odszkodowania, układ”, w języku węgierskim : kiegyezés „kompromis, porozumienie, akceptacja”) powstała w 1867 roku podwójny monarchię z Austro-Węgier , zastępując imperium Austrii sam pochodzący z 1804 z imperium z Habsburgami . Kompromis ten podpisuje cesarz Austrii Franciszek Józef I st i delegacja z Węgier pod przewodnictwem męża stanu Ferenca Deáka : zapewnia on ramy dla nowej formy rządu, w której regiony austriackie i węgierskie są zarządzane przez różne parlamenty i premierów. . Jedność, w postaci unii personalnej , zapewnia suweren, armia i kilka wspólnych ministerstw . „Odszkodowanie”, podpisane18 lutego 1867ustanawia zasadę lojalności Węgier wobec Habsburgów w zamian za ich szeroką autonomię w ramach Cesarstwa: została formalnie przyjęta 30 marca 1867 r.przez przywrócony sejm węgierski. Kończy się na31 października 1918podczas rozpadu Austro-Węgier pod koniec I wojny światowej .
Osłabiona porażką w wojnie austriacko-pruskiej w 1866 roku , Austria , wielonarodowa monarchia , zmierzyła się z aspiracjami różnych narodów, które niepokoiły szlachtę austriacką i węgierską , dominującą i obejmującą większość ziem cesarstwa. Po długich negocjacjach opcje federalne dla sześciu ( Austria , Czechy-Morawy , Galicja - Lodomeria , Węgry , Chorwacja i Siedmiogród ), czterech (Austria, Czechy , Chorwacja, Węgry) lub trzech (Austria, Węgry, Chorwacja) zostają odrzucone na korzyść opcji dla dwojga: część austriacka lub "Cisleithanie" i część węgierska lub "Transleithanie" . Ta opcja, jedyna, jaką akceptuje arystokracja tych dwóch podmiotów, inauguruje „podwójną monarchię” Austro-Węgier , zwaną także „monarchią naddunańską”, a także „podwójne panowanie” Franciszka Józefa i Elżbiety. , uroczyście ukoronowany dnia8 czerwca 1867 r.w Budapeszcie jako król i królowa Węgier .
Kompromis, odnawiany co dziesięć lat, czyni Cesarstwo Austriackie i Królestwo Węgier dwoma autonomicznymi i równymi podmiotami, każdy z własną konstytucją i własnym parlamentem, który uchwala własny budżet. Dwie izby parlamentu z każdej części monarchii naddunajskiej wysyłają swoich przedstawicieli do swego rodzaju wspólnego parlamentu, Delegacji , w celu głosowania nad wspólnym budżetem.
Pierwszy kompromis, podpisany w 1867 r. , ustala warunki, które odpowiadają następującym kompromisom ( 1877 , 1887 , 1900 , 1907 ): określa sprawy wspólne (sprawy zagraniczne, wojna, administracja Bośni i Hercegowiny , od 1878 r. oraz budżet na tych pozycji) oraz spraw, „których rozstrzygnięcie byłoby właściwe za obopólną zgodą” (unia celna i walutowa, poczta, koleje).
Te konstytucje były liberalnej inspiracji w sensie politycznym znaczeniu, ale w praktyce, sposób wyboru deputowanych był nierówny. W 1910 r. w Austrii Tausend Adelfamilien („tysiąc najszlachetniejszych rodów”) posiadała ogromne bogactwo w majątku i ziemi oraz miała dominujący wpływ nie tylko na dworze, ale także w Reichsracie, a tym samym na politykę i dyplomację cesarstwa. . Około setka z tych rodzin siedzi jako „rówieśnicy” w Wyższej Izbie Cesarskiego Parlamentu ( Herrenhaus ). W tym samym roku w Królestwie Węgier tylko 6% mężczyzn miało prawo do głosowania, a jedna trzecia ziemi należała do mniej niż 9000 węgierskich rodzin szlacheckich, nadreprezentowanych w parlamencie w Budapeszcie. Szlachta węgierska jest sama w Izbie Magnatów ( Főrendiház ) iw dużej mierze w Izbie Reprezentantów ( Képviselőház ), gdzie życie polityczne jest zasadniczo zarezerwowane dla Węgrów : z 453 deputowanych 372 to Węgrzy.
Tak pomyślany z korzyścią dla szlachty austriackiej i węgierskiej, ten kompromis polityczny zadowala, a w każdym razie nie jest niezadowolony dla ludności niemieckojęzycznej i madziarskiej , lecz niesie ze sobą zalążki rozpadu „podwójnej monarchii”. bo zawodzi aspiracje innych narodów Imperium, Słowian ( Czesi , Słowacy , Polacy , Ukraińcy , Słoweńcy , Chorwaci , Serbowie ) czy Łacinników ( Włosi , Rumuni ).
Ówczesna prasa francuska zwracała uwagę na niezrównoważony charakter tego porozumienia opartego na hegemonii dwóch mniejszościowych narodów i przewidywała ewolucję w kierunku szerszego, a przez to bardziej zrównoważonego federalizmu.
Ponieważ kompromis trwa dziesięć lat, musi być renegocjowany co dziesięć lat. Przy każdym odnowieniu większość negocjacji dotyczy kwoty wkładu każdego z jego dwóch podmiotów do wspólnego budżetu. W 1867 r. wspólny budżet został podzielony w następujący sposób: 70% dla Cesarstwa Austriackiego , 30% dla Królestwa Węgier . Do 1907 r. udział Węgier stopniowo wzrasta, aż stanowi 35% wspólnego budżetu.
Pod koniec I wojny światowej upośledzone ludy Imperium domagają się zastosowania „ prawa ludów do samostanowienia ” sformułowanego w dziesiątym z czternastu punktów amerykańskiego prezydenta Woodrowa Wilsona i proklamują swoją secesję ; Traktat z Saint-Germain jest odpowiedzią na to przez demontaż „Double Monarchy”. Beneficjenci kompromisu z 1867 r. będą tym razem pokrzywdzeni: traktat z Saint-Germain zakazuje zjednoczenia Niemców austriackich z Republiką Weimarską i umieszcza Niemców z Górnej Adygi pod zwierzchnictwem Włoch; jeśli chodzi o Węgrów, traktat w Trianon pozostawia jedną czwartą z nich poza nowymi niepodległymi Węgrami. Po zniesieniu kompromisu w 1918 r. arystokracja obu podmiotów utraciła swoje przywileje: w państwach następcy cesarstwa ogromne majątki szlacheckie zostały podzielone przez reformy agrarne między miejscowymi chłopami, wszystkie przejawy szlachty (tytuły i nazwiska ziemie) zostają zniesione, a sami Habsburgowie nie są oszczędzeni: mają zakaz panowania, a nawet przebywania zarówno w Austrii, jak i na Węgrzech .