Przestarzały | pomiędzy VII p wieku i IX p wieku |
---|---|
Techniczny | Rękopis |
Wymiary (wys. × szer.) | 33 × 25,7 cm |
Właściciel | Armenia |
N O inwentarza | № 10680 |
Lokalizacja | Matenadaran , Biblioteka, Erewan ( Armenia ) |
Vekhamor ewangelia ( ormiański : Վեհամոր Ավետարան [Vehamor Avetaran]), jest uważana za najstarszy ormiański rękopis zachowane do dnia. Znajduje się w Instytucie Matenadaran w Erewaniu (pod numerem 10680). To na tej ewangelii prezydent Republiki Armenii składa przysięgę na początku swojej kadencji. Słowo Vekhamaïr (the dopełniacz staje Vekhamor) w Armenii jest epitet od matek Katolikosa Armenii : rękopis otrzymała to imię na cześć matki Vazgen I. .
Czas i miejsce powstania rękopisu nie są znane. Zachowano dwie anonimowe notatki z pierwszego kompilatora, ale nie informują one ani sponsora, ani daty wykonania. Według jednej z relacji w tych notatkach ewangelia została napisana w klasztorze Świętej Trójcy, bez podania lokalizacji klasztoru. Późniejsze uzupełnienia rzucają jednak nieco światła na historię rękopisu. W XIII -tego wieku, jest on przechowywany w klasztorze Hawuc Tarr , w pobliżu wsi Garni , gdzie Amenavag nabył w 1294 r.
W XV -go wieku rękopis znajduje się w klasztorze Makenyats Vank (w pobliżu wsi Wardenis ) w XVI th century, znajduje się w miejscowości Bayan, Dashkasan (en) (obecny Azerbejdżan ), gdzie został przywrócony w 1625 roku . to gdzie biskup Makar Barkhoudariants (1823-1906) odkrywa w końcu XIX th wieku. W 1895 roku Makar Barhhoudarians podali pierwszy pisemny opis rękopisu i odnotowali, że miejscowa ludność znała go jako Starą Ewangelię i Strażnika . Już w 1625 roku imiona te widnieją w protokołach, a nazwisko opiekuna wiąże się z wierzeniami miejscowej ludności, która przypisywała starej ewangelii moc uzdrawiania i chroniła ich przed chorobami.
W 1974 roku, z pomocą Bayan rezydenta Assi Grigorian, rękopis został przekazany czele eparchii z Ormiańskiego Kościoła Apostolskiego w Azerbejdżanie do biskupa Vaguan Terian. Ten ostatni przekazuje go jako pierwszystyczeń 1975do Katolikosa Armenii Vazguen I , poświęcając go jednocześnie do drugiej matki. ten25 lipcaW tym samym roku, Vazgen I st apele o to, aby być przechowywane w odpowiednich warunkach do Mashtots Instytutu Badań starożytnych manuskryptach , gdzie rękopis odbiera numer inwentarzowy 10680. pracownicy Instytutu z pragnienia i zgody M gr Vazgen I pierwszy dał rękopis imię Vekhamor na cześć matki katolikosa Siranouicha Paloutchiana, nauczyciela w Bukareszcie , zmarłego w 1974 roku.
Od 1991 roku Prezydent Republiki Armenii złożył w czasie inwestytury przysięgę na tę ewangelię. Rękopis ten został wybrany spośród wielu innych rękopisów w tym celu przez prezydenta Armenii Lewona Ter-Petrosiana , przy pomocy badaczy z Matenadaran . Ewangelię umieszcza się w specjalnej niszy, która została dla niej zarezerwowana.
Vekhamor ewangelia zawiera 257 zwojów . Jej wymiar to 33 cm na 25,7 cm . Postacie są Ormianami. Okład na okładce jest urządzony z dużym złotym krzyżem, pięciu kamieni szlachetnych i 19 małych krzyży metalowych.
Pierwsze badania przeprowadzono w 1975 roku, kiedy rękopis trafił do rąk naukowców. Pracami kierował główny badacz Matenadaran: Matevossian Artamis Simonovitch ( ormiański : Արտաշես Մաթևոսյան (հայագետ) ). Pożółkłe strony, starożytne ormiańskie znaki i znany od 1625 r. pseudonim Starej Ewangelii wskazywał, że rękopis był stary. Ale wyniki analiz paleograficznych przekroczyły wszelkie oczekiwania. Stwierdzono, że rękopis spisany jest dwoma różnymi pismami (I: s. 1-121, II: s. 122-256), ale obaj skrybowie posługiwali się literami alfabetu ormiańskiego używanymi w inskrypcjach lapidarium , palimpsestach i niektórych fragmentach rękopisy V th - VII th century. Było to szczególnie widoczne w przypadku liter Հ, Կ, Վ, Ճ, Զ, Ծ и Փ. Niektóre przestarzałe terminy religijne skrótów użytych w IX XX - X XX obserwowano także wieku. Antyczny charakter pisma uwidaczniał się także w oznaczaniu tytułów rozdziałów i interpunkcji . Nie udało się określić dokładnego czasu i miejsca powstania rękopisu, jednak z pewnością pochodzi on sprzed pierwszych dokładnie datowanych rękopisów, takich jak ewangelia królowej Mlké z 862 r., Ewangelia Łazarza z 887 r. . Matevossian daty rękopis VII TH - VIII th wieku.
Kilka liści, które pierwotnie były częścią tej ewangelii Vekhamor, odkryto później w innym manuskrypcie Matenadaran (№ 10668).
Obecnie rękopis ten uważany jest za w pełni ormiański. Niektórzy badacze uważają, że obecne rękopis pochodzi z VII -go wieku, ale jak zauważa S. Peter Cowe (w) , to wczesne datowanie wymaga dalszych badań. Inne źródła mówią o końcu VII th wiek- początku VIII th wieku. Jako termins ante quem używa się daty 862 (data ewangelii królowej Mlké ).
W 2005 roku na mocy dekretu rządu z Armenii, rękopis został wpisany na listę szczególnie cennych dóbr kultury Republiki Armenii .