Sefer toledot jeszu ( hebrajski : ספר תולדות ישו , Księga Istot Jezusa ) jest anty - Christian żydowski pamflet pochodzący z czasów średniowiecza .
Księga, której istnieje kilka wersji, parodiuje historię Jezusa opowiedzianą w Ewangeliach . Jej „bohater”, Yeshou, jest heretyckim uwodzicielem, urodzonym nielegalnie ( mamzer ), który podstępnie zdobył magiczne moce i zmarł ze wstydu. Praca była szeroko cytowana w kontrowersyjnej literaturze antyżydowskiej jako przykład antychrześcijańskiej nienawiści do Żydów. Niektórzy z jej sygnalistów błędnie nazywali ją częścią Talmudu .
Imię Jeszu , w języku hebrajskim lub aramejskim , jest używane tylko w odniesieniu do Jezusa Chrześcijaństwa (w wersjach Toledoth Yeshu , jak w Talmudzie). Niektórzy starożytni autorzy chrześcijańscy używają imienia Jeszua (które można przetłumaczyć jako Zbawiciel), aby nawiązać do pewnego rodzaju zbawienia (istnieje kilka kategorii). Obecni autorzy są podzieleni między Yehoshouah i Yeshua . Formę nazwą Jeszui , który był w dużej mierze najczęściej w okresie Drugiej Świątyni nagle zniknął na przełomie I st i II th wieku, aby utrzymać tylko Jehoszua , często tłumaczone jako „Joshua”.
Materiały zawarte w książce najpierw krążyły doustnie w terminie, który jest trudny do zdefiniowania, ale prawdopodobnie nie wcześniej niż w II th wieku. Według Orygenesa , Celsus w swojej Prawdziwej Mowie napisanej około 178 roku wspomina o kilku wskazówkach, które można znaleźć w Toledot Yeshou . Około 200- letni Tertulian już zarzuca Żydom za antychrześcijańskie bluźnierstwa, które mają odpowiedniki w toledotskim jeszu . Materiały te zostały połączone w książce w późnej starożytności ( IV th wieku najwcześniej) lub wczesnym średniowieczu. Książka została szeroko rozpowszechniona w Europie i na Bliskim Wschodzie od IX -go wieku.
Pierwotnie została napisana w języku aramejskim, ale istnieją recenzje w języku hebrajskim, a późniejsze wersje w judeo-perskim, arabskim, jidysz i ladino (judeo-hiszpański). Agobard , arcybiskup Lyonu, poświadcza istnienie takiej książki w 826 roku w swojej pracy De Iudaicis Superstitionibus . Toledot jeszu zostały przetłumaczone na łacinę po raz pierwszy przez dominikanin Ramón Martí w jego Pugio fidei dobiega końca XIII th wieku. Około 1315 roku Porchetus Silvaticus ( Porchetus (en) ) odtworzył to tłumaczenie w swoim Victoria (Porcheti) adversus impios Hebræos .
W 1681 roku protestant Johann Christoph Wagenseil , profesor na Uniwersytecie w Altdorfie w Niemczech, opublikował hebrajską wersję Toledot Yeshou w swoim zbiorze antyżydowskich chrześcijańskich kontrowersji Ignea Tela Satanæ . W 1699 r. Inny protestant, orientalista Rudolf Martin Meelführer, przedstawił na podstawie tych tekstów rozprawę doktorską pt. Jezus w Talmudzie . W 1705 r. JJ Huldreich, również protestant, opublikował hebrajską wersję różniącą się od wersji Wagenseila. Jednak to antysemicka broszura Johann Andreas Eisenmenger , Entdecktes Judenthum (The Judaism Unmasked) spopularyzowała Toledot Yeshu, którego użył jako źródła, a która z kolei posłużyła jako podstawa do kolejnej zjadliwej broszury antysemickiej The Talmud Unmasked litewski ksiądz Justin Bonaventure Pranaitis .
W 1902 roku Samuel Krauss opublikował kilka wersji rękopisów, w tym dwie kompletne: rękopis wiedeński i rękopis strasburski. Krauss był pierwszym Żydem, który redagował Toledot Yeshu .
Wersja Wagenseila oraz rękopisy z Wiednia i Strasburga są dość zbliżone. Podsumujemy rękopis wiedeński, wskazując na pewne różnice między wersją Wagenseila i rękopisem strasburskim.
Drań i nieczysty synPod rządami cesarza Tyberiusza i króla Jerozolimy Heroda pobożny Żyd Józef Pandera opuszcza swój dom pewnej nocy, pozostawiając swoją żonę Marię samą. Sąsiadka, która pożąda Marii, włamuje się do jej domu, pozwalając jej uwierzyć, że jest jej mężem i uprawia z nią seks, chociaż protestuje, ponieważ jest w stanie menstruacyjnej nieczystości, co uczyniłoby go winnym nawet relacji małżeńskich. Kiedy jej mąż wraca do domu, Marie obwinia go o to, co uważa za jego winę. Józef rozumie, co się stało i opuszczając Marię, zamieszka w Babilonii na resztę swojego życia. Marii narodził się syn, którego nazywa Yehoshuah. Umieściła go w bet-ha-midraszu (szkole wyższej), aby studiował Torę. Jest sprytny, bo dranie są sprytni, a tym bardziej bękart, syn nieczystego.
Arogancja tego drania, on jest przeciwko niemuW wieku około trzydziestu lat Jeszu pozwolił sobie na nauczanie halachy przed swoim panem, za co groziła kara śmierci, i wygłaszał „odrażające i heretyckie” uwagi na temat niektórych fragmentów Tory. Mędrcy Izraela decydują, że umrze z uduszenia i wypowiadają przeciwko niemu herem . Zamiast Yehoshuah, powinno nazywać się Yeshou, imię utworzone z inicjałów zdania oznaczającego „to wymazuje swoje imię i pamięć” .
Uwodzicielski i dumny JezusDowiedziawszy się o tym, Jezus jest przestraszony, ale wchodzi do Świątyni i czyni siebie mistrzem wyraźnego Imienia, grawerując litery na jego udzie, co pozwala mu czynić cuda. Powołując się na te cuda, zdobywa szacunek wielu znakomitych żydowskich studentów i przekonuje ich, że został stworzony od wieków przez swego Ojca i że odnoszą się do niego proroctwa mesjańskie. W wersji Wagenseil Jezus mówi nawet, że jest Bogiem. Mędrcy Izraela, w których oczach Jezus jest w ten sposób wprowadzeniem fałszywych bogów i podlega wyrokowi śmierci nałożonemu przez Księgę Powtórzonego Prawa , XIII, 2-11, chwytają go i przekazują królowej Helenie, „żonie” Konstantyna . Jest to analogia z królową Heleną Adiabene (zmarła około 55 roku ), o której wyraźnie powiedziano w innym fragmencie, że jest matką króla Munbaza , imienia używanego w Talmudzie na określenie królów dynastii Monobaze . Jezus powstaje z martwych przed Heleną, która wierzy w niego i wyzwala. Udaje się do górnej Galilei, gdzie jego cuda (w szczególności poruszanie się po wodzie stojącej na „kamieniu szlifierskim”) przyniosły mu wielu naśladowców.
Pobożny Żyd Judasz Iskariota kala Jezusa moczem i nasieniemStarsi Izraela potwierdzają z Heleną oskarżenia postawione Jezusowi przez mędrców, a ona zgadza się ponownie wystawić Jezusa na próbę. Mędrcy i Starsi pozwalają inteligentnemu młodemu Żydowi, Judaszowi Iskariocie (jednemu z mędrców według wersji Wagenseila), nauczyć się wyraźnego Imienia, aby mógł zdyskredytować Jezusa, czyniąc te same cuda, co on. Jezus leci przed Heleną między niebem a ziemią, co trapi cały Izrael. Mędrcy mówią Judaszowi Iskariocie, aby stanął za Jezusem i splugawił go moczem. Judasz Iskariota jest im posłuszny. „Jak tylko go splugawić i padło na nieludzkiej Yeshuh zarówno stać nieczyste padł na ziemię jak jeden człowiek . ” Według rękopisu strasburskiego „Judasz posłużył się niemoralnym sposobem zniesławienia Jeszu, który stał się nieczysty, upadł wraz z nim na ziemię: nad tym opłakują w noc Bożego Narodzenia, jak również nad czynem dokonanym przez Judasza. „ W komunikacie wspomniano o Wagenseilu, nie omawiając zbezczeszczenia Jezusa przez Judasza. Temat walki powietrznej między obrońcami dwóch antagonistycznych systemów religijnych można znaleźć gdzie indziej w literaturze apokryficznej ( apostoł Piotr przeciwko Szymonowi Czarodziejowi ) oraz w literaturze talmudycznej ( Pinechas przeciwko Balaamowi ). Według historyka Thierry Murcia : „Chociaż epizod walki Piotra z Szymonem Magiem (cykl 2) jest najstarszym potwierdzonym, logicznym wydaje się myślenie, że historia (historie) Toledotów (cykl 3) zależy raczej od - początkowo - żydowskie legendy dotyczące Balaama (cykl 1) ” .
Pasja i zabicie JezusaZ powodu skazy, jakiej doznał Jezus, litery Wyraźnego Imienia wycofują się z niego i traci wszelką moc. Mędrcy Izraela zawiązali mu oczy, bili go rózgami i pytali, kto go uderzył i czym: jego odpowiedzi są błędne. Niektórzy Żydzi chcieliby go bić nie na godzinę, ale na cały miesiąc. Kobiety również biły go sandałami. Królowa Helena gardzi nim i pozostawia go Żydom, którzy każą mu pić ocet i nakładają mu na głowę koronę z cierni i ostów, zabrudzoną brudem. Uczniowie Jezusa ( łajdacy , rabusie , łamacze prawa ), chociaż Jezus głosi im brak oporu, ponieważ jego cierpienia (Jego Męka w języku chrześcijańskim) muszą wypełnić proroctwa, wyzwolić go przemocą. Chce wrócić do świątyni w Jerozolimie, aby ponownie nauczyć się liter Imienia, ale Papa ben Retsitsa, jeden z jego uczniów, który mylił się co do niego, dostarcza go Mędrcom (to w rękopisie wiedeńskim. W wersji Wagenseila , rolę donosiciela gra ten sam Judasz, który zbezcześcił Jezusa i przeniknął do jego uczniów). Został powieszony nie na drzewie, ponieważ od czasu, gdy był panem Jawnego Imienia, wyczarował wszystkie drzewa, aby je podtrzymywać, ale z gigantycznej kapusty. Uczniowie Jezusa decydują się ukraść jego ciało, pochować je gdzie indziej, udawać, że wstąpił do nieba i dokonać wielkiej rzezi Żydów. Żyd, który słyszał, jak rozmawiali o tym projekcie, poprzedza ich i chowa ciało w swoim ogrodzie. Uczniowie Jezusa wierzą, że Bóg zabrał go ze sobą i dlatego był on rzeczywiście synem Bożym i Mesjaszem. Uważając, że mogą się zemścić, postanawiają eksterminować Izraelitów do końca. Powiedzą królowej Helenie, że zaginęło ciało Jezusa. Helen grozi Żydom, że eksterminują ich do końca, jeśli nie będą w stanie pokazać jej ciała w ciągu pięciu dni. Żyd, który pochował Jezusa w swoim ogrodzie, wyjawia fakt, a wszyscy Izraelici ciągną ciało Jezusa przez wszystkie rynki w Jerozolimie.
Manipulacja chrześcijanami przez ŻydówMędrcy Izraela uzyskują od królowej pozwolenie na zemstę na uczniach Jezusa i zabicie wielu z nich. Jednak po trzydziestu latach od śmierci Jezusa wciąż są uczniowie Jezusa, którzy nie porzucają Tory i żyją wśród Żydów, co powoduje wiele konfliktów. Mędrcy Izraela decydują się wybrać jednego ze swoich, który zwiedzie „łajdaków”, aby uwierzyli, że wolą Jezusa jest porzucenie Tory. Ten mędrzec (Eliasz w rękopisie wiedeńskim) poznaje wyraźne Imię, które pozwala mu czynić cuda i wmawiać chrześcijanom, że został wysłany przez Jezusa. Wzywa ich z jednej strony, aby porzucili żydowskie praktyki, az drugiej strony okazali się całkowicie ulegli Żydom: „jeśli Żyd mówi do ciebie:„ Tysiąc mi towarzyszyć, aby ulżyć mi na wadze. droga ”, trzeba będzie towarzyszyć jej w odległości dwóch mil i zostawić ją w spokoju, bo taka jest wola Jeszu. (…) Jeśli Żydzi używają wobec ciebie przymusu, uważaj, aby nie odpłacać złem za zło. Kolejne przykazanie: jeśli Żyd uderzy cię pięścią po prawej stronie, ofiaruj mu lewą, aby mógł postępować tak, jak mu się podoba: powiesz, że przyjąłeś to z miłości do Jeszu i nie będziesz więcej prześladować ani mniej. (…) Jeśli chcesz podzielić się z Jeszuh przyszłym światem, przyjmij z miłością i dobrą wolą całe zło, które Żydzi chcą wam wyrządzić, ponieważ on wynagrodzi wam dobrą pensję w przyszłym świecie. „ Misja Eliasza dla chrześcijan zakończyła się sukcesem. Ten Eliasz nadał chrześcijanom imię „S. Paolo” ( św. Paweł ). W rękopisie strasburskim czytamy: „Ten Eliasz, który pokazał im te, które nie są dobre, uczynił to dla dobra Izraela. "
Pewien Nestor (który nie ma nic wspólnego z historycznym Nestoriuszem ) próbuje doprowadzić chrześcijan z powrotem do obrzezania, ale nie udaje mu się to.
Mniej więcej w tym samym czasie chrześcijanie chcieli, aby Simon Kepha , rabin o wielkiej mądrości, przeszedł na ich religię i został ich przywódcą. Odmawia, a chrześcijanie zaczynają eksterminować Żydów lub sprzedawać ich jako niewolników. W porozumieniu z innymi Żydami Simon Kepha udaje, że przeszedł na chrześcijaństwo. Potwierdza przykazania S. Paolo i nakazuje chrześcijanom, aby nigdy nie zmuszali Żydów do przejścia na chrześcijaństwo. Simon Kepha jest pierwszym papieżem chrześcijan. Nazywają go S. Pietro (w wersji Wagenseila tylko Simon Kepha gra rolę Piotra i Pawła w rękopisach wiedeńskich i strasburskich).
Wersja Huldreicha różni się znacznie od wersji Wagenseila oraz rękopisów wiedeńskich i strasburskich. Tutaj Maryja dobrowolnie grzeszy i to nie jej mąż nazywa się Joseph Pandera, ale jej kochanek. Rabin Aqiba , uznając dziecko Jeszuę za bezczelnego jak bękart syna nieczystego, przesłucha Maryję, przysięgając jej tajemnicę, ale unieważniając jej przysięgę wewnętrznie (to przesłuchanie, w którym rabin Aqiba wypowiada przysięgę, anulując ją wewnętrznie, jest dokładnym śledzeniem fragmentu) od Talmudu do chwały rabina Aqiby). Dowiedziawszy się, że jest uważany za bękarta, Jeshuah udaje się na poszukiwanie swojej matki, twierdząc, że boli go ząb i że nauczył się, że lekarstwem na tę dolegliwość jest umieszczenie piersi między zawiasami drzwi przez matkę i to, że pacjent jest do bani (kalwinista Huldreich jest oburzony tym szczegółem, ale korzysta z okazji, by winić pewne katolickie przedstawienia Matki Boskiej i Dziecka, które mogą sugerować tego rodzaju kpiny). Maryja robi to, a Jeszuah zamyka drzwi z piersią w środku, mówiąc Marii, że nie opuści jej, dopóki nie wyjaśni jej narodzin. Marie wyznaje, a Yeshuah zabija jej biologicznego ojca.
Izraelici trzymać go z dala i nazywają go Yezus, co oznacza „wymazać jego pamięć i jego imię . ” Dokonuje cudów, używając Jawnego Imienia i rekrutuje uczniów, którym naucza, aby zniosli Torę i złamali szabat. Judas ben Zarachiach, szef oficerów, infiltruje grupę uczniów, co pozwala mu na aresztowanie Yezusa w Jerozolimie. Jezus jest skazany na ukamienowanie jako bluźnierca i oszczerca. Nikt w Izraelu nie przemawia za nim i jest powieszony na drzewie. Judasz umieszcza ciało w swoim ogrodzie, w wygodnych miejscach, „tak, aby wypełnić słowa Mędrców: kto drwi ze słów Mędrców, jest skazany na karę palącego łajna” . To zdanie jest kopią fragmentu Talmudu: „Jaka jest twoja kara? zapytał Jezusa. - Wrząca kupa, bo mówią: kto wyśmiewa słowa Mędrców, jest skazany na wrzącą kupę. "
W toledot jeszu wynikają w dużej mierze z innych pism. Na przykład wersja Wagenseil szeroko wykorzystuje kanoniczne ewangelie , Dzieje Apostolskie i Biblię hebrajską . Niektóre cechy odnoszące się do Jezusa to adaptacje odniesień do Niego w Talmudzie . Sposób, w jaki Jezus jest przedstawiany jako zwodziciel i heretyk, ma związek z twierdzeniami Celsusa i żydowskiego charakteru Dialogu z Tryfonem (17, 108), Justyna z Nablusa , że Jezus jest oszustem, który był ukrzyżowany przez Żydów, a którego ciało zostało skradzione przez jego uczniów, którzy go oszukali, głosząc Jego zmartwychwstanie. Zapożyczenia z Talmudu wydają się być popularnymi adaptacjami. Stanowią kontrowersyjny materiał dotyczący dwóch chrześcijańskich doktryn, narodzin z dziewicy i Wniebowstąpienia .
Wśród elementów wspólnych z relacjami ewangelicznymi możemy zauważyć: Jezus jest synem Józefa i Marii , urodził się w Betlejem , przeciwstawia się władzom żydowskim, potrafi dokonywać cudów (przedstawionych tutaj jako czary), twierdzi, że narodzić się z dziewicy, nazywa siebie Synem Bożym, stosuje do siebie proroctwo z Izajasza 7:14, powstaje z martwych, uzdrawia trędowatego, Żydzi kłaniają się i czczą; wjechał do Jerozolimy na osiołku, zastosował do siebie proroctwo Zachariasza 9: 9; oskarża Żydów o to, że są ludem sztywnym, stosuje do siebie Psalmy 2 i 110, chodzi po wodzie, zdradza go Judasz ; jest biczowany, koronowany cierniami i podawany do picia ocet, zostaje uśmiercony podczas Paschy i pochowany przed szabatem, a jego dwunastu apostołów rozpowszechnia pogłoskę, że zmartwychwstał.
Prawdopodobnie ze względu na jej ofensywny charakter uczeni, zarówno żydowscy, jak i chrześcijańscy, poświęcili tej książce niewielką uwagę.
Na początku 1789 roku Giacomo Casanova , spadkobierca antychrystianizmu Woltera, miał postać w dialogu Filozof i teolog (w swojej autobiografii Histoire de ma vie ), że „Ta mała książka zawierała wiele cudów i być może była ekstrawagancka jak wszystkie ewangelie, które były w obiegu, ale trzeba przyznać, że to, co mówi, jest bardziej zgodne z rozumem niż wszystko, co mówią inni. "
Samuel Krauss przypuszczał w 1933 roku, że Toledot Yeshou jest parodią Ewangelii Hebrajczyków . W 1937 roku Hugh Joseph Schonfield zbadał również związek między siedmioma krótkimi fragmentami hebrajskiej Ewangelii, o których wiemy, a Toledot Yeshou .
Solomon Schechter, cytowany przez Roberta E. Van Voorsta, pisał o możliwości, że Jezus był wymieniany w tradycji żydowskiej: „Od ponad pół wieku Renan zadał pytanie, czy tradycja żydowska coś nas nauczyła o Jezusie? Na to pytanie należy odpowiedzieć przecząco. W całej współczesnej literaturze żydowskiej nie ma ani jednej wzmianki o założycielu chrześcijaństwa. Wszystkie te „Anti-Christiana”, zebrane przez fanatyków średniowiecza i zaktualizowane przez współczesnych ignorantów, należą do późnego stulecia, w którym historia i biografia ustąpiły już mitom i spekulacjom. "
Według R. Van Voorsta konsensus naukowy odrzuca tę książkę jako wiarygodne źródło informacji o Jezusie historii: „Może zawierać pewne elementy starożytnych żydowskich polemik przeciwko chrześcijanom, ale nie ujawnia niczego nowego ani ważnego dla nas”. . "
Są jednak specjaliści, którzy szukają tam wiarygodnych informacji o Jezusie. Jane Schaberg twierdzi, że przywiązuje wagę do teorii, że Maria poczęła Jezusa w wyniku gwałtu. Jean-Pierre Osier uważa za oznaki pewnej historyczności fakt, że żydowska odpowiedzialność za zabicie Jezusa jest w pełni przyjęta i zgodność tortur (ukamienowanie, a następnie powieszenie) z halachy .
Różne wersje toledot jeszu wykazują uderzające podobieństwa z chrześcijańskich legend o Simon Magus iz chrześcijańskich przedstawień Mahometa , które były aktualne w XII th wieku.
Toledot jeszu nigdy nie były używane w liturgii żydowskiej. Interpolacja ze słowiańskiego rękopisu mówi: „nie należy o tym mówić w obecności małych dziewczynek, oszołomionych i oczywiście nieobrzezanych, rozumiejących niemiecki; koniec kwestii drukowania takich rękopisów. „ Książka była jednak szeroko rozpowszechniana potajemnie w społeczności żydowskiej.
Kiedy krzyżowcy dokonali masakry Żydów podczas pierwszej krucjaty , żydowskie oburzenie wyrażało się w obelgach, które według A. Sapira Abulafii miały za źródło toledot-jeszu .
Joseph Klausner w hebrajskiej książce, której tłumaczenie na angielski ukazało się w 1929 roku, napisał: „The Tol'doth Yeshu. Ta książka stała się obecnie rzadkością. Kiedyś był bardzo rozpowszechniony, pod różnymi tytułami ( Tol'doth Yeshu , Maasseh Talouï , Maasseh d'otho v'eth b'no , itd.) W języku hebrajskim i jidysz wśród zwykłych czytelników, a nawet wykształceni Żydzi nie gardzili przeglądaniem to w noce Nital (Boże Narodzenie). Obecnie wśród wulgarnych, którzy czytają hebrajski, jest niewielu, z wyjątkiem Żydów z Rosji i Polski, ale tam książka była zakazana przez cenzurę. Można go jednak znaleźć w rękopisie lub w druku u niektórych uczonych Żydów. Nasze matki znały jego treść z ustnej tradycji - oczywiście z wszelkiego rodzaju zepsuciem, zaniedbaniami i dodatkami, owocami popularnej wyobraźni - i przekazały ją swoim dzieciom. „ Jednak to twierdzenie jest mocno kwestionowane, zwłaszcza przez żydowską perspektywę religijną Josepha Klausnera, jest to anegdotyczna i wykwalifikowana kadra. Wskazują, że Toledot Yeshou nie jest częścią normatywnej literatury rabinicznej i że żydowskie matki nie są odpowiedzialne za edukację religijną ani szkolną . Jednak Joseph Klausner sytuuje się na poziomie historycznym i odnosi się do sytuacji sprzed co najmniej dwóch lub trzech stuleci, a spory z jego punktu widzenia mówią o obecnej sytuacji.
Wrogie wyobrażenia o chrześcijaństwie, które Żydzi przedstawiali w Jeszu w Toledot , a które zostały wyjaśnione jako reakcja na chrześcijański anty-judaizm, są jedną z podstaw, na które powołuje się chrześcijański antyjudaizm.
Widzieliśmy o historii kompozycji i wydań książkowych, Agobard potępił IX th wieku , pierwsze łacińskie tłumaczenie zostało wydane pod koniec XIII th wieku przez Christiana i Raymond Martin, że tłumaczenie zostało powielonych przez Porchetus Silvaticus w jego Wiktoria około 1315 roku.
Książka pod tytułem Toledot Yeshou jest ostro krytykowana przez Francesca Eiximenisa († 1409) w jego Vita Christi .
Na podstawie książki Porchetusa, opublikowanej w 1520 r., Marcin Luter atakuje Toledot Yeshou w swojej broszurze Vom Shem Hamphoras und vom Geschlecht Christi (1543). Oddaje pogardę za pogardę „rabinom (autorom takiej książki)”, odnotowując w toledotach anachronizmy i nieprawdopodobieństwa.
Książka jest wspomniana w wierszu The Ring and the Book , autorstwa Roberta Browninga.
Na przykład, aby ułatwić wyszukiwanie w Internecie, zwróćmy uwagę na kilka form, w których hebrajskie słowa (Sefer) Toledot Yeshou są tłumaczone w tekstach francuskich: