| Przestarzały | 23 października 1641 - marzec 1642 |
|---|---|
| Lokalizacja | Irlandia |
| Wynik | Utworzenie Konfederacji Irlandzkiej , początek wojen Konfederacji Irlandzkiej |
| Irlandzcy katolicy | Kolonialistyczni protestanci armii brytyjskiej Scottish Army |
| Féilim Ó Néill Ruaidhrí Ó Mórdha Donagh MacCarthy Connor Maguire |
William St Leger James Butler Charles Coote |
Irlandzkie wojny konfederackie
Irlandzki Rebellion od 1641 rozpoczął jako próbę zamachu stanu , kierowany przez szlachtę irlandzki katolickiego, który następnie szybko przerodził się w krwawą inter-komunalnego przemocy między irlandzkich urodzonych irlandzkich katolików, z jednej strony, a protestanckim angielskiego i szkockich osadników. W sprawie z drugiej strony, stanowiąc jeden z epizodów irlandzkich wojen konfederackich , które same należą do Wojen Trzech Królestw .
Powstanie było zakorzenione w katolickich obawach przed zbliżającą się inwazją na Irlandię sił antykatolickich w parlamencie angielskim i Scottish Covenanters . Z kolei Stowarzyszenie rebeliantów i Charles I st było wyzwalanie powodem angielskiej wojny domowej . Wybuchł bunt irlandzkiPaździernik 1641, po którym przez kilka miesięcy następowały gwałtowne zamieszki, aż irlandzka szlachta i duchowieństwo utworzyło Konfederację Irlandzką latem 1642 r. Konfederacja faktycznie stała się rządem Irlandii, sprzymierzając się dość luźno z rojalistami podczas wojen trzech królestw . Wojna w découla kontynuowane w Irlandii aż do 1650, kiedy to New Model Army of Oliver Cromwell pokonał zdecydowanie Konfederatów i rojalistów, reconquering kraj.
Podstawowa przyczyna buntu w 1641 r. Wynikała z niepowodzenia państwa angielskiego w Irlandii, jeśli chodzi o integrację rodzimej elity irlandzkiej, gdy kraj został odzyskany przez Tudorów . Ludność irlandzka przed elżbietańską była tradycyjnie podzielona na „staroirlandzkich” (pochodzenia gaelickiego ) i „staroangielskich”, potomków średniowiecznych osadników normańskich . Te dwie grupy były historycznie antagonistyczne, Anglicy skolonizowali obszary takie jak Pale wokół Dublina , południowe Wexford i inne miasta, które ufortyfikowali przeciwko wiejskiej ludności gaelickiej.
Jeszcze w XVII -tego wieku, przepaść kulturowa pomiędzy obiema grupami, szczególnie wśród elity, została blaknięcie. Na przykład większość angielskich lordów nie tylko mówiła po irlandzkim gaelickim , ale także w przeważającej mierze wspierała irlandzką poezję i muzykę , Hiberniores Hibernis ipsis ( bardziej irlandzki niż sami Irlandczycy ). Powszechne były również małżeństwa mieszane. Ale po rekonkwistach elżbietańskich tubylcy różnili się od nowych brytyjskich kolonistów religią, z których pierwsi byli katolikami , a drudzy protestantami , podobnie jak rząd ustanowiony przez Anglików. W ciągu dziesięcioleci od zakończenia wojen elżbietańskich w 1603 r. Do wybuchu buntu w 1641 r. Irlandzcy katolicy czuli się coraz bardziej zagrożeni i dyskryminowani przez angielski rząd w Irlandii.
Anglicy podbój Irlandii w XVI -tego wieku i początku XVII -tego wieku cechował sadzenia na dużą skalę, głównie w Ulsterze i w Munster . Dały początek masowym wywłaszczeniom przez irlandzkich właścicieli ziemskich, generalnie jako kara za bunt, i przydział tych ziem osadnikom z Anglii lub Szkocji. Zasady plantacji, głównie w Ulsterze, były bardzo surowe dla rdzennej ludności, która nie mogła posiadać ani dzierżawić ziemi na terenach obsadzonych, a nawet pracować na gruntach osadniczych. Konsekwencją tej polityki było zniknięcie niegdyś potężnych klanów irlandzkich, takich jak O'Neills i O'Donnells , których kulminacją była ucieczka hrabiów w 1607 r. Wielu wygnańców, zwłaszcza Owen Roe O'Neill , wzięło jako najemnicy w katolickich armiach Hiszpanii i Francji . Utworzyli irlandzką społeczność imigrantów zaciekle wrogo nastawioną do protestanckiego stanu brytyjskiego Irlandii. Inną konsekwencją był rozwój niechęci między tubylcami a osadnikami na wszystkich poziomach społeczeństwa, które w 1641 r. Wybuchły przemocą.
Jednak irlandzka szlachta i wyższa klasa średnia nie były w większości wrogie idei zwierzchnictwa króla Anglii nad Irlandią, ale chcieli być pełnoprawnymi poddanymi tej potrójnej monarchii, a także chcieli zachowują swoją dominującą rolę w społeczeństwie irlandzkim. Nie udało się tego jednak osiągnąć z dwóch powodów: po pierwsze ich sprzeciwu religijnego, a po drugie zagrożenia, jakie stanowi dla nich powiększenie plantacji. Protestantyzm był oficjalną religią trzech Królestwo Irlandii, Anglii i Szkocji. Nieobecność na protestanckich nabożeństwach była karana grzywną, a publiczne praktykowanie innej religii warte było aresztowania. Katolicy nie mogli służyć państwu ani wojsku. Tajna Rada Irlandii było zdominowane przez angielskich protestantów.
Wybory do irlandzkiego parlamentu odbyły się w XVII wieku, aby zapewnić protestantom większość. Ponadto Parlament irlandzki był przedmiotem angielskiego parlamentu przez dekretem XV th wieku, zwany Prawo Poynings' . Rząd Irlandii, zdominowany przez protestantów, a zatem przez osadników, próbował skonfiskować więcej ziemi należącej do rodzimych właścicieli, kwestionując ich średniowieczne tytuły własności lub karę za nieobecność na protestanckich nabożeństwach. Irlandzcy katolicy odpowiedzieli odwołując się bezpośrednio do króla, najpierw Jacques I st i wtedy Karol I er , twierdząc, że ich pełne prawa tematów i tolerancji religijnej.
Kilkakrotnie angielscy monarchowie wydawali się porozumiewać z nimi, przystępując do ich żądań w zamian za zwiększone podatki. Również irlandzcy katolicy byli zirytowani, gdy król po zapłaceniu żądanych podatków odłożył realizację ich próśb.
Ponadto pod koniec lat trzydziestych XVII wieku Thomas Wentworth , przedstawiciel Charles I st w Irlandii, zaproponował rozszerzenie konfiskaty rdzennych ziem, aby zapewnić królowi dodatkowe fundusze i wzbogacić się w tym procesie. Konfiskaty te rozgniewały katolików, ale także protestantów, którzy obawiali się odwetu. Prawdopodobnie wszystko to wywołałoby zbrojny opór irlandzkich katolików, ale destabilizacja władzy politycznej Anglii przyspieszyła ten bunt.
W 1640 roku Szkocja zbuntowała się przeciwko polityce religijnej Karola I er , uznając ją za zbyt bliską katolicyzmowi . Królewska próba stłumienia wojny biskupów nie powiodła się militarnie, gdy angielski parlament , który miał takie same problemy religijne jak Szkoci, odmówił wprowadzenia nowych podatków w celu zebrania armii. Dlatego Karol negocjował z irlandzkimi katolikami w sprawie rekrutacji irlandzkiej armii do zakończenia buntu w Szkocji, z obietnicą spełnienia starych żądań irlandzkich katolików. Szkoci i Długi Parlament widzieli w tym potwierdzenie, że Karol był tyranem, który chciał narzucić katolicyzm swoim królestwom i rządzić bez konsultacji ze swoim parlamentem. Na początku 1641 roku Szkoci i angielski parlament publicznie zasugerowali najechanie Irlandii i zdławienie katolicyzmu raz na zawsze. Przestraszona tym zagrożeniem niewielka grupa irlandzkich spiskowców katolickich opracowała plan zajęcia w imieniu króla Dublina i innych ważnych miast w kraju, zarówno w celu przeciwdziałania inwazji, jak i zmuszenia króla do poddania się. katolicy.
Gospodarka pomogła także wciągnąć Irlandię do buntu. Gospodarka irlandzka przeżyła recesję, a plony w 1641 roku były słabe. Spiskowcy, tacy jak Felim O'Neill i Rory O'Moore, byli mocno zadłużeni i ryzykowali utratę swojej ziemi na rzecz wierzycieli. Ponadto chłopstwo irlandzkie musiało znosić słabe zbiory i rosnące czynsze. Pogłębiło to ich dawną niechęć do osadników brytyjskich i przyczyniło się do powszechnych grabieży i mordów, które nastąpiły po buncie.
Spiskowcami była niewielka grupa irlandzkich właścicieli ziemskich, głównie gaelickich z gęsto obsadzonej prowincji Ulster. Hugh MacMahon i Conor Maguire mieli zająć zamek w Dublinie , a Felim O'Neill i Rory O'Moore mieli zająć Derry i inne miasta na północy. Ten plan, zaplanowany23 października 1641, miał raczej użyć zaskoczenia niż siły zbrojnej, aby osiągnąć swoje cele, wtedy konspiratorzy formułowali swoje żądania, licząc na wsparcie reszty kraju. Niestety, ta bezkrwawa próba przejęcia nie powiodła się, ponieważ władze Dublina dowiedziały się o spisku od informatora (protestanckiego konwertyty o nazwisku Owen O'Connolly), a Maguire i MacMahon zostali aresztowani. W międzyczasie O'Neill z powodzeniem przejął kilka fortów na północy kraju, twierdząc, że działa w imieniu króla. Przemoc rozprzestrzeniła się bardzo szybko, poza kontrolą tych, którzy za nią stali. Władze angielskie w Dublinie przesadnie zareagowały na ten bunt, wierząc, że jest to powszechne powstanie katolików w celu wymordowania protestanckiej ludności brytyjskiej. Ich reakcją było wysłanie dowódców wojskowych, takich jak Sir Charles Coote i William St Leger (sami protestanccy osadnicy), aby podporządkowali sobie całą ludność, co uczynili, atakując ludność cywilną. Tymczasem w Ulsterze zniknięcie władzy państwowej spowodowało rozległy atak rdzennej ludności irlandzkiej ze strony osadników angielskich i szkockich. Felim O'Neill i inni przywódcy powstańców początkowo próbowali powstrzymać protestancki atak, ale nie byli w stanie kontrolować miejscowego chłopstwa, pobudzeni nienawiścią religijną i etniczną oraz dziesięcioleciami podporządkowania społecznego i ekonomicznego na korzyść kolonistów. Ta przemoc społeczna rozprzestrzeniła się w całym kraju w ciągu kilku miesięcy. Wielu irlandzkich lordów, którzy stracili ziemię lub obawiali się wywłaszczenia, przyłączyło się do buntu i wzięło udział w ataku na osadników.
Liczba zabitych protestantów w pierwszych miesiącach powstania jest przedmiotem dyskusji. W pierwszych broszurach parlamentarnych podawano, że życie straciło ponad 100 000 osadników. W rzeczywistości ostatnie badania wskazują na znacznie mniejszą liczbę, około 4000 zabitych, chociaż kilka tysięcy zostało eksmitowanych z domów. Szacuje się, że maksymalnie 12 000 protestantów mogło stracić życie, większość z nich umarła z powodu zimna lub choroby po eksmisji z domów w środku zimy. Generalnie w całym kraju z czasem nasilała się przemoc podczas ataków. Początkowo protestanci byli bici i rabowani, potem ich domy spalono, aż wreszcie, głównie w Ulsterze, masakry stały się powszechne. W głośnym wydarzeniu protestanccy mieszkańcy Portadown zostali zebrani na moście miejskim, a następnie zmasakrowani. W hrabstwie Armagh , ostatnie badania wykazały, że około 1250 protestanci zginęło w pierwszych miesiącach buntu, czyli około jednej czwartej ludności protestanckiej.
Współcześni historycy zwracają uwagę, że masakry z 1641 r. Miały ogromny psychologiczny wpływ na społeczność protestanckich osadników. Podczas gdy przed powstaniem stosunki między społecznościami uległy poprawie, po nim wielu protestantów w Irlandii uważało, że irlandzcy katolicy są niewiarygodni. Taka postawa skłoniła wielu osadników do bezwzględnego odwetu, gdy mieli taką szansę, zwłaszcza w latach 1642-1643, kiedy armia Szkockiego Przymierza wylądowała w Ulsterze. Masakry ludności cywilnej lub więźniów katolickich miały miejsce w latach 1641-1642 w lasach Kilwarlin, niedaleko Newry , na wyspie Rathlin , w Glenmaquinn niedaleko Strabane, a także w innych miejscach. Ponadto angielski parlament przyjął zarządzenie o zakazie walki przeciwko irlandzkim rebeliantom, stanowiące, że więźniowie zostaną straceni po schwytaniu. William Lecky , historyk XIX th wieku, podsumowuje słowami: „Trudno jest wiedzieć, po której stronie przechylił równowagę okrucieństwa. "
Masakry ludności cywilnej na dużą skalę praktycznie ustały, gdy Owen Roe O'Neill przybył do Ulsteru, aby dowodzić irlandzkimi siłami katolickimi i powiesił kilku rebeliantów za ataki na ludność cywilną. Następnie wojna, choć wciąż brutalna, toczyła się zgodnie z kodeksem postępowania, którego O'Neill i szkocki dowódca Robert Munro nauczyli się jako najemnicy w kontynentalnej Europie.
W dłuższej perspektywie cykl masakr, który rozpoczął się w 1641 r., Skupił irlandzką politykę na kwestiach religijnych. Jego skutki można jeszcze dziś zobaczyć w Ulsterze, pokazując, że gorycz, zrodzona z masakr z 1641 roku, trwa niezwykle długo. Protestanci z Ulsteru co roku upamiętniali początek buntu23 październikaod ponad dwustu lat. Obrazy masakr z 1641 roku są nadal przedstawiane na sztandarach Pomarańczowego Zakonu . Nawet dzisiaj niektórzy postrzegają te zabójstwa jako próbę ludobójstwa . W rzeczywistości, gdyby liczba 12 000 ofiar śmiertelnych była prawidłowa, oznaczałoby to mniej niż 10% brytyjskich osadników w Irlandii, chociaż w Ulsterze odsetek ten był nieco wyższy.
Od 1641 do początku 1642 roku walki w Irlandii były prowadzone przez małe bandy, wychowywane przez miejscowych panów lub miejscową ludność, atakujące ludność cywilną przeciwstawną narodowości i religii. Początkowo warstwy wyższe niechętnie włączały się do buntu, zwłaszcza „staroangielscy”. Jednak w ciągu sześciu miesięcy prawie wszyscy szlachcice zdecydowali się na to. Trzy powody wyjaśniają to podejście.
Po pierwsze, lokalni lordowie i właściciele ziemscy zwołali zbrojne grupy, aby powstrzymać przemoc, która toczyła się w kraju, w obawie, że po opuszczeniu przez osadników irlandzkiego chłopstwa zwróci się przeciwko nim. Po drugie, angielski parlament i rząd Irlandii dały jasno do zrozumienia, że uważają wszystkich irlandzkich katolików za odpowiedzialnych za bunt i morderstwa protestantów i że wszyscy zostaną odpowiednio ukarani. Wreszcie wyglądało na to, że rebelianci odniosą zwycięstwo po pokonaniu armii rządowej w bitwie pod Julianstown . Ta nadzieja została wkrótce zniszczona, gdy rebelianci zawiedli przed Droghedą . Ale w tym czasie Lordowie Blady już zaangażowali się w bunt.
Na początku 1642 r. Siły rebeliantów były skoncentrowane głównie w czterech punktach: w Ulsterze pod dowództwem Felima O'Neilla , w Pale wokół Dublina, pod wicehrabią Gormanstown, na południowym wschodzie pod dowództwem rodziny Butlerów, w szczególności przez lorda Mountgarret, a wreszcie na południowym zachodzie pod dowództwem Donagha MacCarthy'ego, wicehrabiego Muskerry . Na obszarach, w których skupiali się brytyjscy osadnicy, takich jak Cork , Dublin , Carrickfergus czy Derry , zwołali bojówki samoobrony, które zdołały powstrzymać oddziały rebeliantów.
Charles I er był początkowo wrogo do rebeliantów i wysłał dużą armię do Dublina, aby stłumić powstanie. Parlament Szkocki zrobił to samo, wysyłając armię do Ulsteru, aby broniła swoich rodaków. Jednak wybuch wojny domowej uniemożliwił szybką klęskę powstańców. Między innymi angielski parlament nie ufał Karolowi w dowodzeniu armią przeznaczoną do walki w Irlandii, obawiając się, że zostanie ona następnie wykorzystana przeciwko niemu. Z powodu wojny domowej w Anglii wojska angielskie zostały wycofane z Irlandii, a sytuacja militarna nie uległa już zmianie.
Dało to wytchnienie irlandzkim katolikom, pozwalając im stworzyć Irlandzką Konfederację , która miała zarządzać irlandzkim wysiłkiem wojennym. Inicjatywa ta przypadła duchowieństwu katolickiemu i dużym właścicielom ziemskim, takim jak wicehrabia Gormanstown i lord Mountgarret. Latem 1642 roku rebelia dobiegła końca. Ustąpiło miejsca konwencjonalnej wojnie między irlandzkimi katolikami, którzy kontrolowali dwie trzecie kraju, a Brytyjczykami, którzy trzymali enklawy w Ulsterze, Dublinie i wokół Cork w Munster . Konfederacja Irlandzka stanęła po stronie rojalistów, obiecując samorządność i pełne prawa obywatelskie dla katolików po wojnie. Ostatecznie został zmiażdżony przez armie angielskiego parlamentu między 1649 a 1653 rokiem podczas cromwellowskiej podboju Irlandii , a posiadanie tej ziemi przeszło prawie wyłącznie w ręce protestantów.