Etyka protestancka i duch kapitalizmu

Etyka protestancka i duch kapitalizmu
Okładka oryginalnego wydania Etyki protestanckiej i ducha kapitalizmu
Autor	max Weber
Kraj	Cesarstwo Niemieckie
Dobry	esej socjologiczny
Orginalna wersja
Język	Niemiecki
Tytuł	Die protestantische Ethik und der „Geist” des Kapitalismus
Redaktor	Archiv für Sozialwissenschaft und Sozialpolitik
Data wydania	1905
wersja francuska
Tłumacz	Jacques Chavy
Redaktor	Księgarnia Plon
Kolekcja	Badania w naukach humanistycznych
Miejsce publikacji	Paryż
Data wydania	1964
Typ mediów	zarezerwuj w oktawie
Numer stron	341 stron
Seria	żółty

Etyka protestancka i duch kapitalizmu autorstwa Maxa Webera jest jednym z założycielskich dziełwspółczesnej socjologii . Ukazał się w dwóch częściach w 1904 iw 1905 w czasopiśmie współredagowanym przez Maxa Webera, Wernera Sombarta i Edgara Jaffé , Archiv für Sozialwissenschaft und Sozialpolitik .

Początkowo Weber planował napisać drugi tom, z którego zrezygnował m.in. po publikacji Ernsta Troeltscha z 1912 r. ( Nauki społeczne Kościoła i grup chrześcijańskich ) oraz własnej pracy na temat sekt. Max Weber wyda drugie poprawione wydanie, naznaczone dużą liczbą uzupełnień w 1920 roku, publikując je na czele swojej Gesammelte Aufsätze zur Religionssoziologie . Praca została przetłumaczona na język francuski dopiero w 1964 roku.

Praca

W tej książce, Weber wyjaśnia rozwój kapitalizmu z połowy XVIII -tego  wieku , rozwoju etosu protestanckiego, a zwłaszcza Puritan . Według Webera, protestancka reformacja jest źródłem etyki pracy kapitalizmu .

Dla Maxa Webera kapitalizm jest systematycznym poszukiwaniem maksymalnego zysku, nie poprzez inwestowanie kapitału, jak to często się dzisiaj rozumie, ale poprzez wykonywanie zawodu.

Weber ma podejście empiryczne, wychodząc od obserwacji statystycznej:

• Protestancki działać lepiej i zarabiają więcej niż katolików w obszarach o mieszanej ludności;
• Niektóre rodziny, miasta i regiony były bogate już przed reformą protestancką. Zwrócili się wcześniej do Kościołów reformowanych.

Esej podzielony jest na dwie części.

I. - Problem

1. Spowiedź i rozwarstwienie społeczne.
2. „Duch” kapitalizmu.
3. Pojęcie Berufa , zarówno zawodu, jak i powołania, u Lutra . Cele badań.

II - Etyka pracy w ascetycznym protestantyzmie ( Die Berufsidee des askestischen Protestantismus )

1. Religijne podstawy ascezy świeckiej. ( Die religiösen Grundlagen der innerweltlichen Askese )
2. Asceza i duch kapitalistyczny. ( Askese und Kapitalismus )

Przedmowa znajduje się tylko w drugiej edycji 1920. rozdziałach kalwinizm , pietyzm , metodyzm i sekt baptyści znalezionych w wydaniu francuskim przygotowane przez Jean-Marie Tremblay nie są częścią edycji 1904/1905, ale stanowić niezależną artykuł Die Protestantischen Sekten und der Geist des Kapitalismus opublikowane przez Webera w 1920 roku.

Problem ( 1 ul  część)

Na podstawie obserwacji nierówności społecznych między protestantami i katolikami w Niemczech Weber stawia hipotezy, które wyjaśniałyby te różnice.

Pierwsza hipoteza: katolicy byliby bardziej oderwani od świata ( weltfremd ) niż protestanci. Zauważa jednak, że to nieprawda: „z pewnością godne uwagi jest to, że wielu przedstawicieli najbardziej zinternalizowanej pobożności chrześcijańskiej […] wywodzi się ze środowisk handlowych” . To właśnie ci, którzy przez swoją religię są najbardziej oderwani od świata, wkładają najwięcej zapału w dążenie do ziemskiego wzbogacenia, jak to ma miejsce w przypadku kwakrów i menonitów . Następnie Weber pokazuje, dlaczego źródłem ich działań jest wiara, a nie jakiś przypadkowy szczegół.

Na s. 51 Weber podkreśla, że ​​etyka ta jest „całkowicie pozbawiona jakiegokolwiek hedonistycznego charakteru , a jej celem jest zarabianie pieniędzy, zawsze więcej pieniędzy poprzez ścisłe przestrzeganie przyjemności życia” .

„Zysk stał się celem, który człowiek sam sobie proponuje, nie jest już mu podporządkowany jako środek zaspokojenia jego potrzeb materialnych. "

Weber cytuje długi tekst Benjamina Franklina , protestanckiego amerykańskiego przedsiębiorcy, i wyjaśnia, że „duch kapitalizmu istniał w kraju, w którym się narodził, Massachusetts , przed rozwojem porządku kapitalistycznego” . Ponadto „jest pewne, że kapitalizm był słabiej ugruntowany w sąsiednich koloniach [które stały się południowymi stanami Unii], które [jeszcze] zostały założone przez wielkich [katolickich] kapitalistów z zamiarem prowadzenia interesów” – kontynuuje Weber.

W XIX th  century , duch zmian przemysłowych. W ten sposób wybór tkaczy nie odbywa się już losowo, ale według rygorystycznych kryteriów. Nawiązuje się bezpośredni i regularny kontakt z odbiorcami, a produkcja jest dostosowywana do ich wymagań. W świecie pracy wymagany jest nowy rygor. Według Maxa Webera aktorzy tych zmian znajdują się pod dużą presją większości trzymającej stary model. Nie potrafią oprzeć się tej otaczającej wrogości i wymagają rygorów tylko dzięki podstawom etycznym.

„Ta rewolucja nie polega na napływie nowych pieniędzy – znam przypadki, kiedy wystarczyło kilka tysięcy marek pożyczonych od krewnych – ale na nowym duchu, duchu kapitalizmu” – podkreśla Weber, obserwując, że każde z trzech stuleci ( XVI th , XVII th i XVIII th  stulecia) „przemysłowa dziecięce były głównie parweniusze pracy” , a on „był wszędzie io każdej porze” , c czyli przed pojawieniem się ducha kapitalizmu „wielcy bankierzy i wielcy kupcy ” .

Wyjaśnia, jak zachowuje się współczesny kapitalista, dla którego zdobywanie bogactwa stało się celem samym w sobie, co jest całkowicie irracjonalnym sposobem życia ( „[…] ich biznes, z jego nieustępliwą działalnością, stał się po prostu niezbędny do ich egzystencji […] ] rozpatrywana z punktu widzenia szczęścia osobistego: wyraża, jak irracjonalne jest to zachowanie, w którym człowiek istnieje zgodnie ze swoim towarzystwem, a nie na odwrót” . Jego życie często zawiera cechy ascezy.

Źródłem ducha kapitalistycznego nie są idee reformy kultury i społeczeństwa, ale wyłącznie troska o zbawienie dusz. „Ich cele etyczne, praktyczne przejawy ich doktryn były tam zakotwiczone; i były tylko konsekwencjami motywów czysto religijnych. "

Etyka pracy w protestantyzmie (  część 2 e )

W drugiej części pracy Weber pokazuje słuszność swojej hipotezy, że „duch” kapitalizmu powstał z motywów religijnych. Z dzieł purytańskich pisarzy XVII th  wieku , takich jak Richard Baxter , Weber pokazuje, że jest mniej posiadanie bogactwa, które było naganne w ich oczach, że aby usiąść i cieszyć się. Purytanie odwołują się do Ewangelii, aby stwierdzić, że człowiek musi pracować, aby zapewnić swoje zbawienie: „pełnić dzieło Tego, który go posłał, póki dzień trwa” ( J IX, 4). Bezczynność jest największym grzechem . W tej logice praca jest, zgodnie z wolą Bożą, celem samym w sobie ludzkiego życia. Stracona godzina pracy byłaby godziną straconą na chwałę Boga, ponadto zracjonalizowana praca jest warta więcej niż praca pracochłonna. Praca jest znakiem bycia w łasce Bożej. Praca to jednak jeszcze coś innego; przede wszystkim stanowi sam cel życia, tak jak to określił Bóg. Werset św. Pawła  : „  Jeśli ktoś nie chce pracować, niech też nie je  ” dotyczy wszystkich; i bez ograniczeń. Niechęć do pracy jest objawem braku łaski”.

Recenzje

• Idee Webera były krytykowane z początku XX -go  wieku, w tym Joseph Schumpeter i Werner Sombart . Pierwsza umiejscawia narodziny kapitalizmu w Quattrocento we Włoszech , miasta-państwie Mediolan , Florencja i Wenecja, które sprzyjały powstaniu kapitalizmu , druga przypisuje go Żydom, a nie protestantom. Bardziej ogólnie, komercjalizacja rozwija XVI th  wieku w Europie, a zwłaszcza we Francji, kraju katolickim, i pomaga eliminować wartości religijnych na polu gospodarczym (w tym abstrahując od faktu, że zużycie jest grzechem), przyczynia się do powstania kapitalizm , czyniąc poszukiwanie zysku uzasadnionym . Następnie członkowie Szkoły Wiedeńskiej, tacy jak Friedrich von Hayek, zwracają uwagę na subiektywizm nauk społecznych lub niezdolność teorii Webera do wyjaśnienia azjatyckich tygrysów czy czterech smoków . Może również przeciwstawiać dobrobytu katolickiego miasta Antwerpii do XVI -tego  wieku do biedy Szkocji kalwiński z XVII th  century XIX th  century.

• W 1964 roku, tuż po opublikowaniu przekładu dzieła we Francji, Jacques Ellul napisał: „Weber wyraźnie pokazuje, że mówienie o racjonalności tak naprawdę niewiele wyjaśnia, ponieważ racjonalność nie bierze się z wpływu filozofii, do której należałoby się przylgnąć”. przez intelektualne przekonanie (...). Jaka jest podstawa? Musiała istnieć nie intelektualna adhezja, ale zmiana koncepcji życia. Weber podkreśla następnie istotny aspekt: ​​duch kapitalizmu jest etyką . To znaczy, że ekonomiczne zachowanie największego zysku jest nie tylko wynikiem apetytu na pieniądze lub władzę, ani postawy utylitarnej: reprezentuje „dobro”. Należy jednak podkreślić, że chociaż jest jednocześnie teologiem protestantyzmu i zaciekłym krytykiem społeczeństwa przemysłowego, Ellul w żaden sposób nie angażuje się w krytykę tez Webera we wspomnianym artykule. Wręcz przeciwnie, znajdujemy tam wyważoną pochwałę słuszności jego głównej idei (znaczenia moralności protestanckiej w genezie kapitalizmu przemysłowego), godnej podziwu rygoryzmu metodologicznego zastosowanego do jej poparcia oraz spisek krytyków, do których skierowano on: „[…] większość krytyki, którą tradycyjnie pod adresem Webera kieruje się, nie ma konsekwencji […]”. W najlepszym razie można tu doszukać się uszczuplenia wagi przypisywanej analizie statystycznej w socjologii, która nie ma wpływu na słuszność tez Webera – a nawet wzmacnia je w oczach Ellula, pokazując owe (rzadkie) nieścisłości w tym miejscu (niezrozumienie miejsce chłopstwa w reformacji czy znaczenie anglikanizmu w angielskim kapitalizmie) nie przeszkodziło niemieckiemu socjologowi w przeprowadzeniu doskonale sprawiedliwej analizy globalnej: „Fakty ustalone analitycznie i statystyki mogą służyć jako możliwy materiał, punkty odniesienia i kontrapunkt do weryfikacji , ale nie wyjaśniają rzeczywistości socjologicznej, a my nie docieramy do tego bezpośrednio poprzez ich wiedzę - a contrario, powiedziałbym zatem, że "Błąd w tych faktach niekoniecznie jest sprzeczny z całościową analizą. Prawda w tym tkwi w jego zdolność do integrowania i wyjaśniania większej liczby zjawisk. Powiemy, że dla Webera statystyki mają: służył do zwrócenia jego uwagi na fakt, który jest prawdziwy, lokalnie, niedokładny, jeśli jest uogólniony i że z tego sygnału; przystąpił do coraz głębszej analizy zjawiska, która do pewnej głębokości jest ścisła, nawet jeśli w powierzchownym aspekcie zjawiska nie jest jego uogólnieniem”.

• W 1985 roku, w Dynamics kapitalizmu , historyk Fernand Braudel uważa, że „duch kapitalizmu” nie jest tworem protestanckim etosem (to chociaż Weber trud analizy kapitalizmu z XVI elektronicznych i XVII e  wieków precyzyjnie aby pokazać, czym różni się od niego kapitalizm przemysłowy). Według Braudel, kapitalizm był już aktywny w XIV -go  wieku w basenie Morza Śródziemnego , zwłaszcza w dużych miastach włoskich katolików i przeniósł się do Europy Północnej rośnie potem na całym świecie, c jest tylko na korzyść kupców . Zwłaszcza w swoim studium na temat Holenderskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej historyk dystansuje się znacznie od podejścia Webera. W 1997 roku w Ambicjach historii Fernand Braudel nadaje europejskiemu kapitalizmowi ekscentryczną kreatywność, umiejętność ucieczki od jednolitości, z niemal naturalną energią.

• W 1987 roku, w swojej książce Kapitalizm i konfucjanizmu , Michio Morishima wysunął tezę, że kapitalizm opracowana w Japonii pod ery Meiji ponieważ rozbrzmiewało z wartości konfucjańskich .

• W 1993 roku w The Catholic Ethic and the Spirit of Capitalism katolicki ekonomista Michael Novak dowodzi, że społeczna nauka Kościoła nie jest bezpośrednio przeciwna kapitalizmowi jako takiemu, ale jedynie nadużywaniu władzy i interesom związanym z bogactwem. Przypomina o ważnej roli, jaką odegrała szkoła z Salamanki i ekonomiści tacy jak Frédéric Bastiat , Heinrich Pesch , Pierre-Guillaume-Frédéric Le Play , Victor Brants , Charles Périn i Albert de Mun . Ponadto część Kościoła katolickiego sprzyjała rozwojowi spółdzielni , chrześcijańskiego unionizmu i dystrybutywizmu . Do encykliki Rerum novarum (1891) i Quadragesimo anno (1931) miała ogromny wpływ na ekonomię polityczną.

Weber zdawał sobie sprawę ze słabości swojej argumentacji. Ale z jednej strony pozostaje wierny pojęciu dowodu naukowego, z drugiej zaś twierdzi, że zjawisko pojawia się zawsze w wariacjach czasu i przestrzeni. Zjawisko jest nierozerwalnie związane z kontekstem historycznym; konieczne jest odwołanie się do porównań w celu skonstruowania dowodów. Kontekst historyczny jest zawsze przedstawiany jako globalna konstelacja, której elementy są ze sobą ściśle powiązane i której znaczenie odnosi się do całości; taka konstelacja nie może być całkowicie rozłożona na wymierne zmienne. W tym kontekście forma dowodu nie może przypominać opisu szeregu przyczyn i skutków, wciąż według niego.

Aktualizacja

• W 1999 roku Luc Boltanski i Eve Chiapello opublikowali The New Spirit of Capitalism , nawiązując bezpośrednio do prac Webera. Autorzy zadają sobie pytanie: „dlaczego tak ożywiona w latach sześćdziesiątych krytyka kapitalizmu sprowadza się dziś do inwektyw niezdolnych do proponowania alternatywnych dróg?”. Stosując tę ​​samą metodę co Weber, wszechstronną socjologię , uważają, że wystąpienia kierownictwa mają pewną wiarygodność, ponieważ opierają się na wartościach z maja 1968 roku , które udało im się „odzyskać” na swoją korzyść. Przede wszystkim „krytyk artystyczny”, który postulował „żądanie wyzwolenia, autonomii i autentyczności”. O ile ten wymóg zderzył się czołowo z hierarchicznym kapitalizmem, nowym pokoleniom udało się go zintegrować, aby móc osiągnąć swoje cele.

Bibliografia

1. Klaus Lichtblau, Johannes Weiß: Einleitung der Herausgeber IN: Max Weber: ''Die protestantische Ethik und der “Geist” des Kapitalismus ''. Bodenheim: Ateny, 1993 ( ISBN  3-8257-4771-9 ) p.XIV
2. Giovanni Busino "  dowody w naukach społecznych  ", European Journal of Social Sciences , n O  XLI-128,10 grudnia 2003 r., s.  11-61 ( ISSN  0048-8046 i 1663-4446 , DOI  10.4000 / res.377 , czytaj online , dostęp 21 maja 2019 )
3. s.20 wydanie książki Maxa Webera w formacie .pdf przygotowane przez Jean-Marie Tremblay, dostępne na stronie UQAC . Odniesienia „pdf” w poniższych uwagach odnoszą się do tego wydania.
4. pdf s.  35
5. pdf s.  38
6. pdf s. 39
7. pdf s.58
8. pdf s.  116
9. pdf s.  120
10. pdf s.  119
11. Jacques Ellul, Max Weber protestanckich Etyki i ducha kapitalizmu , w SEDEIS biuletynie, N O  905, dodatek n o  1, 20 grudnia 1964
12. Michio Morishima, Capitalism and Confucianism: Japanese Ethics and Western Technology , Paryż, Flammarion, 1987
13. Luc Boltanski i Eve Chiapello, Nowy duch kapitalizmu , gallimard, kolekcja „Essais”, 1999

Bibliografia

• Max Weber , Etyka protestancka i duch kapitalizmu , Paryż, Plon, 1964; Gallimarda, 2004; Kieszeń / Plon, kolekcja Agory, 2010 ( ISBN  2-07-077109-1 ) .
• Jacques Ellul  : „Max Weber, etyka protestancka i duch kapitalizmu”, w Biuletynie SEDEIS, nr 905, dodatek nr 1,20 grudnia 1964. Pełny tekst .
• Serge Moscovici  : „Geniusz kapitalizmu”. w La Machine à faire les dieux , Paryż, Fayard, 1988, s.  169 do 233. ( ISBN  2-21-302067-1 ) .
• Marcel Hénaff, „etyka katolickie i duch kapitalizmu” nie-W „Etyka i ekonomia, niemożliwego (re) małżeństwo?” Revue du Mauss , n o  15, pierwszy semestr 2000.

Zobacz również

Powiązane artykuły

• Krytyka kapitalizmu
• Pojawienie się kapitalizmu według Maxa Webera (wersja szczegółowa)
• Protestancka etyka pracy
• Historia kapitalizmu
• Max Weber: Kapitalizm (wersja syntetyczna)

Linki zewnętrzne

• Arkusz do czytania , HEC, Paryż, 2012
• Książkę można pobrać tutaj
• Tekst niemiecki