Przestarzały |
Maj 1919 - Październik 1922 ( 3 lata i 5 miesięcy ) |
---|---|
Lokalizacja | Zachodnia Anatolia |
Wynik |
Zwycięstwo Turcji Zamach stanu z 11 września 1922 r. W Grecji Traktat z Lozanny |
Królestwo GrecjiWspierani przez : Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Ormiańskich Wolontariuszy |
Turecki Ruch Narodowy (en)
|
Constantin I er Alexander I st Konstantinos Nider (en) Konstantinos Miliotis-Komninos (en) Leonidas Paraskevopoulos Elefthérios Venizélos Dimitrios Gunaris ANASTASIOS Papoulas Georgios Hatzanéstis Konstantinos Pallis (en) Geórgios Polymenakos Książę Andrzej Kimon Digenis (en) ( c ) Nikolaos Trikupis ( c ) |
Mustafa Kemal Pasha Fevzi Pasha İsmet Pasha Fahrettine Pasha (en) Kemalettine Sami Pasha (en) Yusuf Izzet Pasha (en) Ali Fuat Pasha Muhittine Pasha (en) Kâzım Pasha (en) Naci Pasha (en) Ömer Halis Pasha (en) Münipha (en) Münipha (en) en) Münipha (en) Rüştü Pasha (en) Şefik Pasha (en) Kâzım Pasha (en) Nihat Pasha (en) Refet Pasha (en) Carlo Sforza (dyplomatyczny) |
180 000 mężczyzn podzielonych na 12 dywizji | 150 000 do 350 000 mężczyzn (w tym nieregularnych) |
24 240 zabitych, 48 880 rannych i 18085 zaginionych | 20540 zabitych i 10 000 rannych |
Wojna grecko-turecka 1919-1922 , znana również jako grecka kampania tureckiej wojny o niepodległość , była konfliktem między Grecją a kemalistycznymi tureckimi rewolucjonistami między majem 1919 a październikiem 1922 . W 1920 roku , przez Traktat z Sèvres pod presją rządów Ententy , aw szczególności Wielka Brytania od premiera Davida Lloyd George'a , Imperium Osmańskiego, pokonany po I wojnie światowej oraz w pełnym rozkładzie, które oddał do Hellenic królestwo terytoriów Azji Mniejszej i Wschodniej Tracji . Ale tureccy nacjonaliści, na czele z republikaninem Mustafą Kemalem , nie zaakceptowali tego traktatu i podjęli ofensywę: konflikt zakończył się zwycięstwem armii tureckich, co unieważniło traktat z Sèvres. Na mocy traktatu z Lozanny Grecja rezygnuje ze wszystkich zdobyczy terytorialnych z 1920 r., Z wyjątkiem wysp Morza Egejskiego, które pozostają w jej posiadaniu, podczas gdy ma miejsce dramatyczna „wymiana” ludności między tymi dwoma krajami (1 300 000 Greków z Turcji przeciwko 385 000 Turków z Grecji).
Podczas gdy poprzednia wojna grecko-turecka (1897-1898) o kontrolę nad Kretą niepokoiła europejskie stolice, kontekst geopolityczny wojny grecko-tureckiej w latach 1919-1922 jest powiązany z podziałem Imperium Osmańskiego przez rządy alianckie. po I wojnie światowej ; współdzielenie, które samo w sobie jest bezpośrednią konsekwencją interwencji Turków u boku Trójprzymierza podczas konfliktu. W 1919 roku za zgodą Ententy w mieście Smyrna (Izmir) na wschodnim brzegu Morza Egejskiego wylądowały siły greckie . Wtedy rozpoczęła się nowa wojna, podczas której rząd Wzniosłej Porty upadł i musiał podpisać traktat z Sèvres (10 sierpnia 1920).
W czasie trwania konfliktu światowego państwa potrójnej ententy podpisywały tajne (i często sprzeczne) umowy, których celem było podzielenie Imperium Osmańskiego i podzielenie jego łupów. Kilkakrotnie obiecywano Grecji terytoria przyznane w tym samym czasie innym zwycięskim krajom. Do porozumienia Saint-Jean-de-Maurienne , podpisanego w dniu26 kwietnia 1917przez Wielką Brytanię , Francję i Włochy przyznają tym ostatnim rozległą strefę wpływów, w tym region Smyrny, jednak roszczenia Grecji . W tym samym czasie Wielka Brytania obiecała Atenom znaczne rekompensaty terytorialne w zamian za przystąpienie do wojny po stronie Ententy: Wschodniej Tracji, regionu Smyrna oraz wysp Imbros (Gökçeada) i Tenedos (Bozcaada), w pobliżu Dardanele, gdzie znaczna część ludności jest nadal hellenophone wcześnie -XX th century. Tajne, zagmatwane, mało znane negocjacje te nie zadowalają opinii Greków (która ma nadzieję na odzyskanie Konstantynopola ) i niepokoi opinii tureckiej (która obawia się kolonizacji Turcji przez kraje zachodnie).
Na konferencji pokojowej w Paryżu w 1919 r. Szef greckiego rządu Elefthérios Venizelos prowadził kampanię z aliantami, aby zrealizować swoje marzenie o większej Grecji ( idea Megali ), która obejmowałaby Północny Epiru (dziś `` hui albański ''), wszyscy z Tracji i zachodniej Azji Mniejszej ( Ionia ). Przed nim delegacja włoska „poirytowana, że jej interesy na Bliskim Wschodzie ” nie są bardziej doceniane przez inne wielkie mocarstwa i że mimo porozumień Saint-Jean-de-Maurienne opuszcza stół negocjacyjny. Jednak podczas nieobecności Włochów, która trwa do 5 maja , brytyjski premier David Lloyd George udaje się przekonać Francję i Stany Zjednoczone, aby uniemożliwiły Rzymowi interwencję w zachodniej Anatolii. Armia grecka może zatem spokojnie zejść na ląd w Smyrnie (İzmir) dnia15 maja 1919.
Jednak na tym, co pozostało z Imperium Osmańskiego , interwencja ta ma konsekwencję trwałego zniesławienia rządu sułtana, ożywienia narodowych nastrojów Turcji i umożliwienia powstania rządu rewolucyjnego (kierowanego przez Mustafę Kemala ), który zaciekle sprzeciwia się podziałowi z Turcji .
Jednym z powodów podanych przez grecki rząd, aby rozpocząć dostarczane do Azji Mniejszej w 1919 roku jest to, że istnieją w tym regionie, duże populacje Orthodox z języka greckiego być chronione (lub nawet za darmo ) muzułmańskim Turkom . Grecy mieszkali w Anatolii od czasów starożytnych, a wschodnie wybrzeża Morza Egejskiego od dawna należą do świata greckiego. Miasto stanowi starożytny i Roman Empire (w dużej mierze zhellenizowane we własnej połowie East nazwie bizantyjskiej ) wykonywanej na ich dominację polityczną całego regionu od epoki brązu do XII th wieku , gdy najazdy Turków Seldżuków mają po raz pierwszy osiągnął . Następnie, pod panowaniem tureckim, gdy biedna ludność chrześcijańska w głębi kraju przyjęła islam i język turecki , aby nie płacić już haraç (podatku od nie-muzułmanów ), grecka obecność trwała wśród klas średnich i zamożnych, jak również jak iw portach. Tak więc w przededniu pierwszej wojny światowej w Anatolii żyło 2,5 miliona Greków.
Ich sympatie (podobnie jak Ormian ) czasem skierowane na sprawę Ententy , rząd Młodych Turków ustanowił od 1915 roku ludobójczą politykę wobec mniejszości Imperium Osmańskiego. Uderza setki tysięcy ludzi. Armenian Genocide jest chyba najbardziej znany z tych wydarzeń, ale Grecy z Pontu i wschodniej Anatolii cierpiał okrucieństwa. Ale te twierdzenia są kwestionowane przez przeciwników greckich i ormiańskich argumentów, którzy wskazują, że rząd Młodych Turków już nie sprawuje władzy w Turcji w 1919 r. , A potęga osmańska jest de facto podporządkowana Brytyjska kontrola. Ponadto, w liście do króla Konstantyna I st Grecji dnia wStyczeń 1915, Eleftherios Venizelos już ujawniła swoje nadzieje na podboju terytorialnym w Turcji, oświadczając: " Mam wrażenie, że ustępstwa do Grecji w Azji Mniejszej [...] będzie tak szerokie, jak innym Grecji, jak rozległe i nie mniej bogaty [ niż obecna], zostanie dodana do już podwojonej Grecji, która wyszła zwycięsko z wojen bałkańskich ”. Pomysł, że Grecy stanowili większość populacji terytoriów, do których domaga się Grecja, jest również kwestionowany przez niektórych historyków.
Jedną z głównych motywacji wojny grecko-tureckiej w latach 1919-1922 była wola greckich władców wprowadzenia w życie idei Megali (wielkiej idei), centralnej koncepcji greckiego nacjonalizmu . Megali idea jest irredenta chęć do rodzenia swego nowego Bizancjum , które dominują obu wybrzeży Morza Egejskiego , innymi słowy „Wielkiej Grecji”, który obejmowałby tereny zamieszkałe przez Greków , ale wciąż znajdujące się poza granicami. narodowe (w Ionii , w Tracji , na moście , w Konstantynopolu itp.). Z greckiej wojny o niepodległość w 1821 - 1830 roku , aż do dyktatury pułkowników w 1970 The Idea Megali odegrała zasadniczą rolę w polityce Greckiej. Dlatego wielu greckich polityków odniosło się w swoich przemówieniach do „historycznie nieuniknionego charakteru ekspansji Królestwa Grecji” . Premier Ioannis Kolettis oświadczył w ten sposób przed greckim Zgromadzeniem Narodowym w 1844 roku : „Istnieją dwa wielkie ośrodki hellenizmu . Ateny to stolica królestwa. Konstantynopol to wielka stolica, miasto, marzenie i nadzieja wszystkich Greków ” .
Jednak pomysł Megali nie jest prostym produktem nacjonalizmu w XIX -tego wieku . Jest również zakotwiczone w świadomości religijnej Greków, jest związana z nadzieją na uwolnienie Milliyet rumu (greckokatolicki społeczność zastrzeżeniem Turkami), o powrocie do Konstantynopola do chrześcijaństwa i ożywienia Bizancjum, który spadł w 1453 roku : „Od tego czasu chęć odzyskania Hagii Sophii i miasta była przekazywana z pokolenia na pokolenie, podobnie jak los i aspiracje prawosławnych” .
Po wybuchu I wojny światowej , Król Konstantyn I st Grecji odbija się w trudnym położeniu, aby wybrać, która strona musi wprowadzić swój kraj. Pomimo swojego bliskiego pokrewieństwa z brytyjskich i rosyjskich rodzin suwerenne , to do Cesarstwa Niemieckiego , że Konstantyn czuje się najbliżej. Król Hellenów rzeczywiście przeprowadzane część jego szkolenia wojskowego w Berlinie , a następnie poślubił młodszą siostrę z Kaiser Wilhelm II .
Na początku konfliktu rząd Londynu miał jednak nadzieję, że pokrewieństwo Konstantyna i Jerzego V z Wielkiej Brytanii wystarczy, by przekonać Ateny do poparcia potrójnej Ententy . Początkowo Konstantyn też nieśmiało obiecuje przyłączyć się do wrogów Trójmiasta i podąża za swoim premierem Elefthériosem Venizelosem , który pragnie omówić z aliantami warunki zaoferowane Grecji w zamian za udział w konflikcie po ich stronie. Według królowej Zofii jej mąż był wówczas „ całkowicie opętany przez widmo Bizancjum ” i „ marzył o maszerowaniu na wielkie miasto Hagia Sophia na czele greckiej armii ”. Jednak dla niego warunki przystąpienia do wojny w jego kraju są bardzo jasne: odzyskanie Konstantynopola musi być przeprowadzone bez nadmiernego ryzyka dla Grecji.
Wreszcie, po katastrofalnym sojuszniku kampanii Gallipoli , w 1915 roku , Konstantyn I po raz pierwszy wybrał neutralność dla Grecji, podczas gdy Venizelos poparł porozumienie, zostaje zwolniony ze stanowiska premiera. Wkrótce potem9 października 1916polityk wstąpił do Salonik i dołączył do „Komitetu Obrony Narodowej”, przekształconego w „ Rząd Obrony Narodowej ”. Założył grecką armię, która mogłaby ramię z sojusznikami i wypowiedziały wojnę Bułgarii na 11 listopada . Grecja została następnie podzielona na trzy części przez „ schizmę narodową ” (lub „ Ethnikos Dikhasmos ”): na południu obszar zależny od rządu królewskiego ze stolicą w Atenach ; na północy (w Tesalii i Epirze ), gdzie znajduje się rząd tymczasowy, ze stolicą w Salonikach; a między nimi strefa neutralna kontrolowana przez siły alianckie w celu uniknięcia groźnej wojny domowej, jak na przykładGrudzień 1916. Wreszcie12 czerwca 1917Pod groźbą wylądowania Porozumienia w Pireusie Konstantyn I po raz pierwszy udał się na wygnanie, bez formalnej abdykacji. Jego drugi syn, Aleksander I st , potem wstąpił na tron w jego miejsce. 21 czerwca Venizelos utworzył nowy rząd w Atenach i kontynuował swoją jastrzębią politykę przeciwko centralnym mocarstwom .
Początek wojny grecko-tureckiej w 1919 - 1922 , a następnie przez kilka miesięcy podpisanie rozejmu z Moudros z30 października 1918, która jest gwarancją zwycięstwa potęg potrójnej ententy , której Grecja jest częścią, nad Imperium Osmańskim . Konflikt można z grubsza podzielić na trzy fazy:
Plik 15 maja 191920 000 żołnierzy greckim I ponownie Division (składa się z 4 th i 5 th pułków piechoty i I / 38 e pułk Evzones ) wylądował w Smyrna ( Izmir ) i przejąć kontrolę nad miastem i jego otoczeniem, dzięki wsparciu Hellenic , Marynarki francuskiej i brytyjskiej. Prawne uzasadnienie tego lądowania można znaleźć w artykule 7 traktatu o zawieszeniu broni w Moudrosie , który zezwala aliantom na „zajęcie dowolnego punktu strategicznego [terytorium tureckiego] w każdej sytuacji zagrażającej bezpieczeństwu Stanów Zjednoczonych. Sojusznicy” . Ale jeszcze przed tą ofensywą Grecy najechali już całą wschodnią Trację ( z wyjątkiem Konstantynopola i jego regionu).
Według źródeł tureckich Grecy i inni chrześcijanie (głównie Ormianie ) ze Smyrny stanowili wówczas prostą, zamożną mniejszość wśród mieszkańców (głównie Turków i biedoty). Jednak według greckich źródeł stanowią one rzeczywistą większość. Sprzymierzona komisja śledcza stwierdza, że „przewaga elementu tureckiego nad elementem greckim jest bezsporna” w prowincji Izmir (Smyrna) w ogóle, i że „liczba chrześcijan żyjących w Smyrnie jest wysoka, ale chrześcijanie greccy są znacznie mniej liczni niż Turcy ”. Niezależnie od ich rzeczywistej liczby, chrześcijanie przyjmują greckie wojska jako wyzwoliciele, podczas gdy ludność turecka postrzega ich jako najeźdźców. Od początku lądowania helleńskiego i chociaż rząd turecki nakazał armii nie otwierać ognia, zdarzały się sporadyczne akty oporu. Więc15 maja 1919, turecki nacjonalista ukryty w tłumie lądujących widzów, Hasan Tahsin , strzelał do greckich żołnierzy przybywających do portu, zanim sam został zastrzelony. W odwecie armia helleńska ostrzeliwała tureckie koszary i budynki urzędowe. Od pierwszego dnia okupacji zginęło od 300 do 400 Turków i stu Greków.
Obecność helleńska jest odczuwana jako upokorzenie dla wielu Turków i muzułmanów. Kilku tureckich cywilów aresztowanych przez tłum padło ofiarą przerażających okrucieństw, popełnianych zarówno przez żołnierzy, jak i cywilów. Wzdłuż nabrzeża widać długą linię zabitych i rannych.
Greccy żołnierze następnie wdrożony na zapleczu Smyrnie na 22 maja , 5 th pułk przeniesiono do Mainemene; 24 The II p Batalionu zajmuje nymphaeum; 25 , jego I st i III e Bataliony zajmują Magnesia Sipylus . W dniu 27 maja The 4 th Pułku Piechoty przeniesiony do Aydın skąd on ścigał się 30 czerwca przez turecki przed atakiem. Miasto zostaje przejęte 3 lipca . Mówi się, że wojska tureckie zabiły 6500 cywilów. W dniu 29 maja , dwie spółki z 8 -go pułku (Kreteńczycy) wylądował w Ayvalık . W dniu 30 maja , I / 38 th Batalionu Evzones zajęte Thyateira, w Aydin prefektury, gdzie podobno został przyjęty entuzjastycznie przez ludność. W dniu 2 czerwca , I / 38 th Batalionu Evzones zajęte Ödemish. W dniu 6 czerwca , 5 th Pułku Piechoty zajmuje Akhisar pobliżu Smyrna. W dniu 13 czerwca , I st batalion, 8 th Pułku Piechoty i spółka z 3 th Cavalry Regiment przeniósł się do Pergamonu .
Wiosną i latem 1920 roku armia helleńska rozpoczęła serię zwycięskich ofensyw w kierunku doliny Meander , Peramos i Filadelfii (Alaşehir). Celem tych operacji, które napotkały coraz ostrzejszy opór turecki, było wówczas zapewnienie strategicznej głębi obrony Smyrny. Doprowadziły pod koniec lata 1920 r. Do dominacji Grecji nad zachodnią i północno-zachodnią częścią Azji Mniejszej. Walki toczą się również w Tracji .
Plik 27 maja 1920 rThe „ Serres ” Division łagodzi francuskich żołnierzy stacjonujących w Komotiní natomiast „Xanthe” Podział 15 -go Pułku Piechoty robi to samo przez wysiadania na alexandroupoli . Podział ten kontynuował na jego drodze i wszedł Didimoticho na 2 czerwca, gdzie udało francuskich żołnierzy.
Niemal dwa lata po zakończeniu I wojny światowej przedstawiciele pokonanego Imperium Osmańskiego podpisali akt10 sierpnia 1920, traktat z Sèvres . Na mocy tej umowy Turcy scedowali na helleńskie królestwo Wschodniej Tracji (do linii Chataldzha (w) ), wyspy Imbros i Tenedos , a także wilejt Smyrny . Grecja została w ten sposób nagrodzona za interwencję w wojnie u boku aliantów od 1917 r., Podczas gdy Imperium Osmańskie, które zachowało tylko małe terytorium w Europie wokół Konstantynopola, zostało ukarane za sojusz z mocarstwami centralnymi .
Mimo wszystko ustępstwa poczynione w Atenach nie są w pełni satysfakcjonujące dla greckiego rządu: po pierwsze dlatego, że Konstantynopol pozostaje poza jego strefą wpływów, a następnie dlatego, że Smyrna i jej region nie są całkowicie zintegrowane z królestwem helleńskim. Zgodnie z traktatem Grecja może administrować jedynie enklawą Smyrniot, która nominalnie pozostaje pod zwierzchnictwem sułtana . Tam trzeba wybrać lokalny parlament i dopiero po pięciu latach w tym reżimie musi zostać zorganizowane referendum pod egidą Ligi Narodów , aby skonsultować się z ludnością w sprawie ich chęci integracji Grecji, czy też nie.
Wreszcie, ani Imperium Osmańskie, dla którego konsekwencje porozumienia są wyjątkowo surowe, ani Grecja nie zgadzają się na ratyfikację traktatu z Sèvres.
W październiku 1920 r. Armia grecka posunęła się jeszcze dalej w głąb wschodniej Anatolii, przy wsparciu brytyjskiego premiera Davida Lloyda George'a , który w ten sposób starał się zwiększyć presję na rząd osmański, aby zmusić go do ratyfikacji traktatu z Sevres. Kampania grecka rozpoczęła się pod liberalnym rządem Eleftheriosa Venizelosa, ale wkrótce po rozpoczęciu ofensywy na czele kraju stanął Dimitrios Gounaris , który mianował niedoświadczonych monarchistycznych oficerów do dowodzenia armią.
Strategicznym celem operacji prowadzonych w tym okresie jest ostateczne pokonanie tureckich nacjonalistów i zmuszenie Mustafy Kemala do zasiadania przy stole negocjacyjnym. Pewni swej przewagi liczebnej i materialnej Grecy pragnęli szybkiej bitwy, podczas której mogliby rozproszyć słabo wyposażone wojska tureckie. Początkowo napotykali słaby opór, ponieważ wojska tureckie, świadome swoich słabości, wolały unikać walki i wycofywać się w uporządkowany sposób, aby uniknąć okrążenia. W ten sposób Grecja ostatecznie kontroluje całą zachodnią Azję Mniejszą i większość północno-zachodniej.
W październiku 1920 roku , młody król Aleksander I st Grecji zostaje ugryziony przez małpę w ogrodach pałacu królewskiego i zmarł wkrótce potem z sepsą . Śmierć króla wywoła efekt domina, w wyniku którego powstanie Megalê katastrophê („ Wielka Katastrofa ” najnowszej greckiej historii). Na razie nie pozostawia suwerenny naród: Aleksander I st zawarł nierówne małżeństwa i jej jedyna córka, księżniczka Alexandra , nie jest Dynast. Co do braci władcy, książąt Jerzego i Pawła , odmawiają wstąpienia na tron, dopóki żyje ich ojciec, były król Konstantyn .
Zaciekły wróg Konstantyna podczas I wojny światowej , Venizelos sprzeciwia się przywróceniu dawnego władcy i wolałby proklamować republikę w Grecji. Premier zdaje sobie jednak sprawę, że wielkie mocarstwa europejskie, a zwłaszcza Wielka Brytania , nie są gotowe na taką zmianę i dlatego nie decydują się na zmianę formy rządu.
W kampanii poprzedzającej wybory parlamentarne 14 listopada 1920 rKwestia reżimu i ewentualny powrót Konstantyna I st tron sprzeciwia się zatem Venizelists przez monarchistów . Jednak premier i jego zwolennicy wydają się być w tej chwili odpowiedzialni za wojnę grecko-turecką, która prowadzi donikąd. W obliczu nich zwolennicy monarchy obiecują zakończenie konfliktu, nie przedstawiając prawdziwego planu wycofania się. Chętni do przywrócenia pokoju, greccy wyborcy w końcu głosują za zmianą, a Venizelists zdobywają tylko 118 miejsc w zastępstwie na 369. W kraju szok jest tak poważny, że Venizelos i jego najbliżsi zwolennicy decydują się opuścić kraj i udać się do wygnanie.
Po wyborach nowy rząd, zrealizowany przez Dimitrios Ralis , organizuje plebiscyt na celu przypominać Constantin I er u władzy. Jednak za granicą przywrócenie szwagra cesarza spotkało się z dezaprobatą, a alianci dali Atenom do zrozumienia, że pozbawią Grecję jakiegokolwiek wsparcia, jeśli były król wstąpi na tron. Mimo wszystko ten plebiscyt trwa5 grudnia 1920a sfałszowane wyniki dają 99% głosów za powrotem byłego monarchy. Sojusznicy są wściekli, a Grecja znajduje się w izolacji na arenie międzynarodowej.
Powrót Konstantyna i jego zwolenników do władzy ma również poważne konsekwencje poza płaszczyzną dyplomatyczną. W wojsku porażka wyborcza Venizelosa doprowadziła do usunięcia wszystkich jego zwolenników z dowództwa, i to w czasie, gdy chodziło o maszerowanie na Ankarę . Weterani pierwszej wojny światowej , doświadczeni i w dużej mierze odpowiedzialni za podbój Smyrny i Azji Mniejszej, zostają zwolnieni, podczas gdy najwyższe dowództwo armii zostaje przekazane generałowi Anastasiosowi Papoulasowi , bliskiemu przyjacielowi Konstantyna, bardziej znającemu mapy Sztabu jako logistyka wojsk.
W grudniu 1920 roku Grecy podbili Anatolię aż po region Eskişehir, ale w obliczu rosnącego oporu Turków musieli wycofać się na swoje dawne pozycje. Mimo wszystko armia helleńska wznowiła swoją kampanię na początku 1921 roku i stawiała czoła wojskom tureckim zawsze lepiej przygotowanym i wyposażonym. Grecka ofensywa została po raz pierwszy zatrzymana podczas pierwszej bitwy pod İnönü , która miała miejsce dnia11 stycznia 1921. To drobna konfrontacja, która obejmuje tylko jeden grecki podział. Nie należy jednak lekceważyć politycznego znaczenia tego starcia, gdyż chwałą okrywa ono tureckich rewolucjonistów. W rzeczywistości zwycięstwo Turcji pod İnönü skłoniło aliantów do zaproponowania poprawki do traktatu z Sèvres na konferencji w Londynie w lutym.Marzec 1921, gdzie reprezentowany jest rząd osmański i siły rewolucyjne Mustafy Kemala .
Ale chociaż osiągnięto porozumienia również z Włochami , Francją i Wielką Brytanią , rząd grecki odmawia akceptacji podjętych decyzji. Przekonani, że nadal zachowują strategiczną przewagę i mogą negocjować jeszcze korzystniejszy pokój, 27 marca Grecy przypuścili drugi atak : była to druga bitwa pod İnönü . Jednak po raz kolejny tureccy nacjonaliści wykazują bardzo silny opór i ostatecznie wygrywają walkę 30 marca .
W czasie konfliktu Grecja nie otrzymała zewnętrznego wsparcia. Oczywiście Wielka Brytania popiera swoje dążenie do ekspansji terytorialnej, ale odmawia interweniowania w walce, aby nie denerwować Francuzów, którzy prowadzą politykę przychylną Mustafie Kemalowi , republikaninowi i orędownikowi sekularyzmu . Ponadto wojska tureckie otrzymują znaczną pomoc ze strony Rosji Sowieckiej , również powstałego republikańskiego i świeckiego państwa.
W marcu 1921 r. Wszystkie inne fronty, na których walczyli Turcy, zostały wyzwolone, dzięki czemu Mustafa Kemal i jego sojusznicy mieli więcej środków na przeciwdziałanie greckiej armii . Czując zawrót wiatru, Francuzi i Włosi podpisują traktaty pokojowe z tureckimi rewolucjonistami i uznają ich za posiadanie wcześniej spornych terytoriów. Co więcej, oba mocarstwa łacińskie zgadzają się sprzedawać broń swoim byłym wrogom, aby przeciwstawić się greckiemu rządowi, obecnie uważanemu za klienta Wielkiej Brytanii. W ten sposób Włosi wykorzystali swoją bazę w Antalyi, aby pomóc tureckim rewolucjonistom i dostarczyć im informacji dotyczących sił helleńskich. Plik7 października 1921porozumienie zawarte między Mustafą Kémalem a Paryżem kładzie kres francuskiej obecności wojskowej w Cylicji . Francja następnie oddaje bezpłatnie armiom tureckim 10 000 mundurów, 10 000 karabinów mauser , 2 000 koni, 10 samolotów Breguet, a także centrum telegraficzne Adana i kontrolowane przez nią porty śródziemnomorskie. Francja w końcu zbudowała fabrykę amunicji w Adanie, aby zaopatrywać armię rewolucyjną.
Oprócz tych bliskich więzi z Francją i Włochami siły Mustafy Kemala utrzymują bardzo pozytywne stosunki z Rosją Radziecką . Traktat Moskwa od 1921 roku , podpisany po zakończeniu wojny turecko-armeńskiej , wzmacnia również rosyjsko-tureckiej przyjaźni i pozwala Ankara otrzymywać pieniądze i amunicję od swojego sojusznika.
„ Łabędzi śpiew ” greckiej ofensywy w Anatolii trwa od 27 czerwca do20 lipca 1921w bitwie pod Afyonkarahisar-Eskişehir , gdzie armia grecka, znacznie wzmocniona, pokonała wojska tureckie dowodzone przez İsmeta Paszy . Konfrontacja, która rozgrywa się na ogromnej linii frontu sięgającej strategicznych punktów Afyonkarahisar , Eskişehir i Kutahya , skutkuje wycofaniem Turków, którym jednak udaje się uniknąć okrążenia i zorganizować strategiczny odwrót na wschód od rzeki Sakarya . Grecy, których słabnące morale ożywia zwycięstwo, są teraz u bram Ankary .
Po wycofaniu wojsk tureckich z İsmet Paszy, armia helleńska ruszyła w kierunku rzeki Sangarios (po turecku Sakarya), na obszarze położonym mniej niż 100 km od Ankary. Przekonani, że za chwilę doprowadzą do upadku Turcji , Grecy są optymistami. W Atenach król Konstantyn I jako pierwszy wydał wojenny okrzyk „Na Ancyrę! (Grecka nazwa Ankara) iz wyprzedzeniem zaprasza brytyjskich oficerów do wzięcia udziału w "Angorze" (zachodnia nazwa miasta) na obiedzie upamiętniającym zwycięstwo.
Pomimo wsparcia radzieckiego armia turecka nadal miała niewielki sprzęt, a właściciele karabinów, pistoletów i amunicji zarekwirowali broń, a każdy właściciel domu musiał dostarczyć żołnierzom parę bielizny i sandałów. Sytuacja jest tak krytyczna, że wielu uważa, że tureccy rewolucjoniści, którzy do tej pory konsekwentnie unikali okrążenia, ryzykują zniknięcie w wojnie na wyniszczenie, broniąc swojej stolicy.
Turecki parlament, niezadowolony z porażki İsmeta Paszy jako naczelnego dowódcy frontu wschodniego, zastąpił go Mustafą Kemalem i Fevzi Çakmakiem . Grecką ofensywę przywitał zaciekły opór, którego kulminacją było 21 dni bitwy pod Sakaryą ( 23 sierpnia -13 września 1921). Turecka obrona znajduje się na wysokościach, a greccy żołnierze muszą jeden po drugim szturmować. Tureckim rewolucjonistom udaje się utrzymać niektóre pozycje, ale tracą inne, podczas gdy niektórzy są wielokrotnie traceni i ponownie odzyskiwani. Mimo wszystko Turcy starają się zachować swoich ludzi, ponieważ Grecy mają przewagę liczebną.
Decydująca konfrontacja ma miejsce, gdy armia helleńska próbuje zająć Haymana , położoną 40 kilometrów na południe od Ankary. Zaciekłość tej bitwy, podczas której Turcy stawiają bardzo silny opór, całkowicie wyczerpuje przeciwników, którzy obaj planują wycofać się. Jednak to Grecy pierwsi zrezygnowali z walki i zdecydowali się repatriować swoje siły. Trzeba powiedzieć, że armia helleńska jest utrudniona ze względu na rozległość terytoriów, które zajmuje i długość odległości, które musi pokonać, aby sprowadzić swój sprzęt i zapasy. W rzeczywistości greccy żołnierze byli głodni i prawie brakowało im amunicji, kiedy kwatera główna zarządziła wycofanie.
Wyjazd Greków odbywa się w porządku i spokoju: za kilka tygodni ewakuują się z terytorium i wracają, by stanąć za liniami, na których stali w czerwcu. Po stronie tureckiej radość jest ogromna, a parlament rewolucyjny nagradza Mustafę Kemala i Fevzi Çakmaka tytułem marszałka za zasługi, jakie wykonali podczas bitwy nad Sakaryą. Wydarzenie to nie jest powszechne: od tego czasu żaden obywatel turecki nie otrzymał tego tytułu od rządu.
Po niepowodzeniu ofensywy militarnej Grecja zwróciła się do aliantów o pomoc. Jednak na początku 1922 r. Wielka Brytania, Francja i Włochy zdecydowały, że traktat z Sèvres nie ma już zastosowania i należy go zrewidować. Zgodnie z tą decyzją ewakuowano nadal obecne w Anatolii wojska francuskie i włoskie, co dodatkowo osłabiło pozycję helleńską.
W marcu alianci proponują dwóm walczącym stronom rozejm, ale Mustafa Kemal, czując, że cieszy się teraz strategiczną przewagą, odmawia jakiegokolwiek porozumienia, dopóki Grecy są nadal obecni w Azji Mniejszej i intensyfikuje swoje wysiłki na rzecz reorganizacji armii tureckiej. ostateczna ofensywa. Jednocześnie Grecy wzmacniają pozycje obronne, ale na morale wojsk wpływa brak aktywności, trudności zaopatrzeniowe i przedłużanie się wojny. Dla historyka Malcolma Yappa: „Po niepowodzeniu negocjacji marcowych oczywistym kierunkiem działania Greków było wycofanie się na linię obronną wokół Izmiru, ale wtedy nierozsądek był już przytłaczający. Zaczął kierować grecką polityką; Grecy pozostali na swoich stanowiskach, a nawet planowali zająć Stambuł, projekt ten jednak został porzucony w lipcu z powodu sprzeciwu aliantów ” .
Tureccy rewolucjoniści w końcu rozpoczęli kontratak, znany dziś jako „Wielka Ofensywa” (turecki: Büyük Taaruz ),26 sierpnia 1922. Najważniejsze greckie pozycje upadają26 sierpniaa baza Afyon jest zajęta następnego dnia. 30 sierpnia armia grecka została ostatecznie pokonana w bitwie pod Dumlupınar : połowa greckich żołnierzy została następnie schwytana lub zabita, a sprzęt całkowicie utracony. Podczas starcia do niewoli dostali się również greccy generałowie Tricoupis i Dionis. Jak na ironię, generał Tricoupis dowiedział się wkrótce po tym, że został mianowany głównodowodzącym w miejsce generała Hatzanestisa.
1 st września , Mustafa Kemal rozpoczął swoje słynne wezwanie do tureckich żołnierzy: „Armies, pierwszym celem jest Morza Śródziemnego, do przodu! ”. Następnego dnia Eskişehir został zabrany, a Ateny poprosiły Brytyjczyków o zawarcie rozejmu, który przynajmniej pozwoliłby zachować helleńską obecność w Smyrnie . 6 września upadają z kolei miasta Balıkesir i Bilecik, a następnego dnia następuje Aydın . Jeśli chodzi o Manisę , zostanie wznowiona 8 września . W Grecji rząd podał się do dymisji, podczas gdy kawaleria turecka wkroczyła do Smyrny 9 września . Wypędzenie armii greckiej z Anatolii zostało zakończone 14 września .
Siły Mustafy Kemala kierują się na północ i kierują się w stronę Bosforu , Morza Marmara i Dardaneli , gdzie alianckie garnizony są wzmacniane przez wojska brytyjskie, francuskie i włoskie z Konstantynopola . Rząd angielski postanawia w razie potrzeby oprzeć się tureckiemu natarciu na Dardanele i prosi Francuzów i Włochów o pomoc Grekom w pozostaniu we wschodniej Tracji (patrz sprawa Chanak ). Jednak oba mocarstwa łacińskie ewakuowały swoje pozycje w cieśninie i pozostawiły Brytyjczyków samych przeciwko Turkom. 24 września wojska Kemala ruszyły w kierunku Cieśniny i sprzeciwiły się brytyjskiej prośbie o zawrócenie. Rząd brytyjski jest podzielony, ale konflikt zbrojny jest ostatecznie wykluczony. Angielski generał Charles Harington Harington , dowódca sojuszniczy w Konstantynopolu , zabrania swoim ludziom strzelania do Turków i ostrzega swój rząd przed jakąkolwiek lekkomyślną przygodą. Grecka flota ostatecznie opuszcza starożytną bizantyjską stolicę, a Brytyjczycy decydują się zmusić Greków do wycofania się za rzekę Maricę , do Tracji . Mustafa Kemal następnie zgadza się rozpocząć rozmowy pokojowe.
W ostatnich tygodniach wojny grecka i ormiańska ludność cywilna Azji Mniejszej wycofywała się do Smyrny w tempie ponad 20 000 ludzi dziennie, aby uniknąć tureckich represji. Świadomy niepokojów, jakie może przynieść ponowne zajęcie miasta, Mustafa Kemal wydał proklamację skierowaną do swoich żołnierzy, w której zagroził śmiercią wszystkim, którzy molestowali niewalczących Smyrniotes. Na krótko przed powrotem armii tureckiej9 września 1922proklamacja jest rozpowszechniana w języku greckim w mieście Anatolii w celu uspokojenia ludności.
Jednak rozkazy Kemala są w dużej mierze ignorowane przez armię rewolucyjną , a dowódca sił tureckich w okręgu Smyrna Nouredine Pasza wydaje rozkazy sprzeczne z rozkazami swojego zwierzchnika. Według Marjorie Housepian Dobkin , profesor literatury angielskiej, celem Nureddina była rzeczywiście eksterminacja populacji chrześcijan w Smyrniot, a jego instrukcje są powszechnie przestrzegane. W ten sposób armia turecka morduje wielu Ormian i Greków w mieście. Również według Marjorie Housepian, prawosławny metropolita Chryzostom ze Smyrny , który odmówił ucieczki z wojskami greckimi, jest zlinczowany publicznie. Odcina mu uszy, nos i dłonie podczas wyłuszczania nożem.
Chrześcijanie szukają schronienia na greckich statkach, które wciąż znajdują się w portach na wybrzeżu Morza Egejskiego, ponieważ obce statki, którym ich rządy nakazały zachować neutralność, odmawiają wszystkim z wyjątkiem kilku Japończyków i Włochów przyjęcia uchodźców na pokład. Dziesiątki ludzi tonie, próbując użyć małych łodzi rybackich do wejścia na pokład statków lub wypłynięcia w morze. W tym okresie zbawienia duża część miasta Smyrna została zniszczona przez ogień, a majątek chrześcijan został ograbiony.
Przyczyny pożaru są niezwykle kontrowersyjne:
Moudanya rozejm zostaje zawarta na11 października 1922. Alianci (tj. Wielka Brytania , Francja i Włochy ) zachowują kontrolę nad Wschodnią Tracją i Bosforem . Dlatego Grecy są ewakuowani z tych regionów. Umowa zaczyna obowiązywać15 października 1922dzień po tym, jak Grecy zgodzili się podpisać umowy.
Po zawieszeniu broni w Moudanyi następuje traktat z Lozanny , którego jednym z ważnych punktów jest wymiana ludności cywilnej, która dotyczy około 1 300 000 Greków z Turcji na 385 000 Turków z Grecji). Większość wysiedlonych wówczas prawosławnych Greków osiedla się w Attyce , zachodniej Tracji i Macedonii .
W pierwszym roku wojny armia helleńska skorzystała z kilku sprzyjających okoliczności: okupacja Cieśniny przez wojska brytyjskie odcięła Turcję od jej najbogatszego regionu ( Bosforu ), a tureckie wojska nacjonalistyczne stanęły naprzeciw obu wojsk francuskich w Cylicji i Ormiańscy nacjonaliści na Kaukazie . Mimo wszystko trudna sytuacja, w jakiej znaleźli się Turcy na początku konfliktu, nie trwała długo, a armie kemalistowskie zdołały po kolei rozgromić nieskoordynowanych przeciwników, zanim zwróciły się przeciwko Grecji.
Głównym czynnikiem decydującym o klęsce Grecji była utrata jej sojuszniczego poparcia jesienią 1920 roku . Przyczyny tego porzucenia są złożone. Brak wsparcia zagranicznego króla Konstantyna I st , życzliwy polityka neutralności wobec Niemiec rozgniewany uprawnień Ententy podczas II wojny światowej, jest często wymieniany. Prawdopodobnie jest to jednak tylko pretekst. Bardziej wiarygodnym wyjaśnieniem jest to, że po czterech latach krwawych walk żadne mocarstwo europejskie nie jest skłonne angażować się w dodatkowe starcia w celu wyegzekwowania traktatu z Sèvres . Uznając powstanie Republiki Tureckiej, kraje Ententy wolą podpisać odrębne porozumienia z rewolucjonistami Mustafy Kemala i zrezygnować z roszczeń wobec Anatolii . Nawet Lloyd George , który zawsze wspierał Greków, obiecuje im swoje wsparcie, ponaglany przez wojsko i Ministerstwo Spraw Zagranicznych, aby nie angażowały Wielkiej Brytanii w nowy konflikt. Dla Grecji oznacza to konieczność samotnej walki po 1921 roku .
Pierwotnie tureccy rewolucjoniści korzystali tylko z pomocy sowieckiej , w zamian za cesję regionu Batum . 4 sierpnia turecki delegat w Moskwie , Riza Nur, wysłał telegram do swojego rządu, w którym potwierdził, że Sowieci są gotowi dostarczyć siłom kemalistowskim 60 sztuk artylerii Kruppa , 30 000 pocisków , 700 000 granatów, 10 000 min, 60 000 rumuńskich mieczy, 1,5 miliona karabinów osmańskich zdobytych podczas I wojny światowej , milion rosyjskich karabinów, milion karabinów Mannlicher, a także inne starsze brytyjskie karabiny Martini-Henry i 25 000 bagnetów . Sowieci udzielają też pomocy gospodarczej tureckiemu ruchowi narodowemu. Z pewnością nie jest to tak ważne, jak obiecano, ale wystarczy, aby zrekompensować braki w dostawach broni.
W drugiej fazie konfliktu rewolucjoniści tureccy otrzymali znaczną pomoc militarną z Włoch i Francji , które coraz częściej postrzegały Grecję jako klienta Wielkiej Brytanii . Włosi są wściekli, że stracili mandat nad regionem Smyrny na rzecz królestwa helleńskiego i dlatego wykorzystują swoją bazę w Antalyi do uzbrojenia i szkolenia żołnierzy Mustafy Kemala przeciwko Grekom.
Mimo tych wszystkich rozważań to właśnie kontrast między greckimi i tureckimi motywacjami oraz pozycjami strategicznymi zdaje się decydować o wyniku konfliktu. Siły Mustafy Kemala bronią swojej ojczyzny przed tym, co postrzegają jako imperialistyczny atak w służbie projektu kolonialnego . W swoich publicznych przemówieniach przywódca turecki broni idei Anatolii zbudowanej „jako rodzaj twierdzy wzniesionej przeciwko wszelkim atakom w kierunku wschodnim” . W rzeczywistości dla Kemala walka nie dotyczy tylko Turcji, ale jest raczej „sprawą Wschodu” . Turecki ruch narodowy przyciąga także sympatię wielu muzułmanów podlegających władzy kolonialnej, którzy postrzegają Turcję jako jedyne prawdziwie niezależne państwo muzułmańskie. Komitet kalifatu z Bombaju otwiera i fundusz wspierać finansowo i moralnie walkę tureckich nacjonalistów w czasie wojny. Do powstańców dociera wtedy wiele listów zachęty, których ton doskonale ilustruje poniższy przykład:
"Mustafa Kemal Pasha dokonał cudów i nie masz pojęcia, jak bardzo ludzie czczą jego imię w Indiach ... Wszyscy czekamy, aby poznać warunki propozycji pokoju Angory skierowanej do Greków ... Niech Wielki Allah zagwarantuje zwycięstwo armie Gazi Mustafa Kemala i chronią Turcję przed jej wrogami… ” .
Przez cały konflikt wojska tureckie cieszyły się kompetentnym i zdecydowanym dowództwem strategicznym i taktycznym, dowodzonym przez weteranów I wojny światowej , z których część trenowała w Niemczech . Turcy również czerpią korzyści z tego, że znajdują się w sytuacji obronnej. U szczytu greckiej ofensywy Mustafa Kemal powiedział swoim żołnierzom: „Linia obrony” nie istnieje. Jest tylko jedna „powierzchnia do obrony”. To powierzchnia całej ojczyzny. Żaden kawałek naszego kraju nie może zostać opuszczony bez moczenia się we krwi jego mieszkańców. ” . Jest to stanowisko niekonwencjonalne, ponieważ główną doktryną obronną I wojny światowej było „utrzymywanie linii”. Jednak ta doktryna okazała się sukcesem dla armii tureckich.
Po stronie greckiej porażka jest bezpośrednio związana z błędami strategicznymi i operacyjnymi oraz kiepskim opracowaniem planów inwazji na terytorium Turcji. Podczas walki armia helleńska musi zmierzyć się z politycznym zawirowaniem i podziałami ze strony ojczyzny. Pomimo powszechnego przekonania o „przewadze moralnej” nad „starymi wrogami”, wielu żołnierzy nie rozumie powodów kontynuowania walki i chce wrócić do domu. Grecy wkraczają na terytorium Turcji bez jasnego strategicznego celu, a miesiące mijają w walkach i długich marszach. Jedyną strategią sztabu generalnego jest zadanie śmiertelnego ciosu rewolucjonistom tureckim, aby zmusić ich do przyjęcia traktatu z Sèvres . Ta strategia może wydawać się rozsądna w tamtym czasie, ale okazuje się poważnym błędem w obliczeniach. W rzeczywistości Grecy walczą z wrogiem, który tylko wycofuje się i odnawia linie obrony, aby uniknąć okrążenia i zniszczenia.
Logistyka to również powracający problem. Podczas gdy greckiej armii nie brakuje żołnierzy, odwagi i entuzjazmu, szybko wyczerpuje się jej prawie wszystko inne. Słabość gospodarcza i demograficzna uniemożliwia Grecji wsparcie przedłużającej się mobilizacji i szybko osiąga swoje granice. Armia helleńska przekroczyła swoje możliwości logistyczne i okazała się niezdolna do zajęcia tak rozległego terytorium, zwłaszcza że musiała nieustannie stawić czoła atakom wojsk tureckich regularnych i nieregularnych, walczących na własnym terenie. Pomysł, że tak duża armia jak grecka mogłaby wesprzeć swoją ofensywę mieszkając głównie na terytoriach okupowanych, również okazuje się błędem.
Według Williama Linna Lestermanna, szefa sekcji Bliskiego Wschodu delegacji USA na Konferencję Pokojową, całkowita liczba Turków „zabitych we wszystkich okropnościach towarzyszących masakrom na Bliskim Wschodzie” 15 maja 1919 następnie w następnych tygodniach przekroczyła liczbę dwóch tysięcy, a zezwolenie udzielone armii greckiej na lądowanie 15 maja 1919 był poważnym błędem, tym bardziej godnym pożałowania, że lokalne władze Izmiru zostały zapewnione, że jeśli dojdzie do zejścia na ląd, będzie to dzieło Ententy, a nie tylko Grecji.
Dziennikarz Berthe Georges-Gaulis opublikował w 1921 r. Notatki francuskiej zakonnicy opisujące zniszczenie, spalenie i grabież Aydın w Czerwiec 1919przez siły greckie. W tekście stwierdza się, że „wielu [Turków] jest masakrowanych”.
Brytyjski historyk Arnold J.Toynbee (wówczas dziennikarz) pisze, że masakry dokonywali Grecy od początku okupacji Smyrny ,15 maja 1919. Wyjaśnia, że wraz z żoną byli świadkami okrucieństw popełnionych przez Greków w rejonach Yalova , Gemlik i Izmit i że nie tylko widzieli spalone domy, ale także mogli obserwować zwłoki i słuchać historii zszokowanych ocalałych. Wreszcie Toynbee zapewnia, że był świadkiem grabieży dokonywanych przez greckich cywilów i podpaleń spowodowanych przez żołnierzy helleńskich w mundurach. Berthe Georges-Gaulis potwierdza za rok 1921:
„Przekroczyłem pierwsze linie Ismeta Paszy od jednego końca do drugiego i obserwowałem na własne oczy straty greckiej armii, czytałem na ziemi epizody jego szalonego lotu, które zasiały po drodze na noszach jego ranny; ale to, o czym miałem straszną wizję - wciąż mam ją przed sobą - to totalna zagłada obszaru ewakuowanego dwa lub trzy dni wcześniej: Seud, Kuplu, Biledjik, Yeni-Chéir, Pazardjik, Iné Gueul, Bozuk, Od jednego końca do drugiego łuku, który otaczał Eski-Chéir, widziałem zorganizowany szał, dotykałem ruin, liczyłem ofiary, słyszałem ocalałych. Słyszałem, jak sowy pohukiwały na zwęglonych kamieniach Seud, pod którymi nadal tłoczyły się zwłoki; Widziałem, jak ostatni mieszkańcy Biledjik płakali […]. "
Pisze również Komisja Sojusznicza Półwyspu Yalova-Gemlik 23 maja 1921o greckiej okupacji zachodniej Anatolii:
„Wydaje się, że w ciągu ostatnich dwóch miesięcy niszczono wioski, grupa po grupie, w inny i regularny sposób; zniszczenia, które dotarły nawet w okolice greckiej kwatery głównej. Członkowie Komisji uważają, że w rejonie kazów Yalova i Gemlek, okupowanym przez armię helleńską, istnieje systematyczny plan zniszczenia tureckich wiosek i wykorzenienia ludności muzułmańskiej. Plan ten realizują greckie i ormiańskie bandy zbrojne, które zdają się działać zgodnie z instrukcjami Greków, a czasem nawet przy wsparciu oddziałów regularnych wojsk. "
Komisja Międzysojusznicza stwierdza również, że zniszczenie wiosek i wykorzenienie ludności muzułmańskiej może mieć na celu ustanowienie w regionie korzystnej sytuacji politycznej dla greckiego rządu.
Pan Gehri, przedstawiciel Międzynarodowego Czerwonego Krzyża towarzyszący Komisji Międzysojuszniczej, pisze:
„Śledztwo zostało przeprowadzone w sposób bezstronny. Wszystkie złożone zeznania, zarówno greckie, jak i ormiańskie, a także tureckie, zostały wysłuchane.
Misja doszła do wniosku, że od dwóch miesięcy elementy greckiej armii okupacyjnej prowadziły eksterminację muzułmańskiej ludności półwyspu. Ustalenia - pożary wsi, masakry, terror mieszkańców, zbieżność miejsc i dat - nie pozostawiają w tym względzie żadnych wątpliwości [podkreślenie dodane]. Okrucieństwa, które widzieliśmy lub których ślady widzieliśmy, były dziełem nieregularnych band uzbrojonych cywilów ( tcheti ) i nadzorowanych jednostek regularnej armii. Nie są nam znane żadne przypadki, w których dowództwo wojskowe zapobiegło tym czynom lub je ukarało. Bandy, zamiast zostać rozbrojone i rozproszone, otrzymały pomoc w akcji i współpracowały ramię w ramię z regularnymi jednostkami nadzorowanymi. "
Arnold J. Toynbee pisze, że uzyskał przekonujące dowody na to, że podobne okrucieństwa popełniono na pozostałych obszarach zajętych przez Greków od czerwca 1921 r . Historyk wyjaśnia bowiem, że „sytuacja Turków w mieście Smyrna stała się tym, co bez przesady można nazwać„ reżimem terroru ”, można więc wywnioskować, że traktowanie ich w dzielnicach wiejskich było znacznie gorsze w proporcja ” .
Według szeregu źródeł wycofaniu się armii helleńskiej z okupowanych terytoriów Anatolii w ostatniej fazie konfliktu towarzyszyła także prawdziwa polityka spalonej ziemi , co też wnioskuje dziennikarz Noëlle Roger , który wyjechał tam. Szacuje się, że w samym pożarze w Alaşehir zginęło 3000 osób. Plik14 lutego 1922wszyscy mieszkańcy tureckiej wioski Karatepe , położonej w vilayet w Aydın , gromadzą się w meczecie przed spaleniem. Nieliczni ocaleni z pożaru zostają następnie rozstrzelani. Włoski konsul, pan Miazzi, informuje, że odwiedził turecką wioskę, w której Grecy zastrzelili około sześćdziesięciu kobiet i dzieci. Jego informacje zostały potwierdzone przez kapitana Kochera, francuskiego konsula. WLipiec 1922Elzéar Guiffray, delegat francuskiej społeczności Izmiru, oszacował na ponad 150 000 liczbę Turków zmasakrowanych przez siły greckie (armia regularna, greccy ochotnicy i armeńscy ochotnicy). Caleb Frank Gates, dyrektor Robert College (Istambuł) w latach 1903-1932, pisze w swoich wspomnieniach, że podczas ich sierpniowych rekolekcjiWrzesień 1922greccy żołnierze „spalili po drodze wioski, zgwałcili kobiety i zabili wielu mężczyzn”.
Francuski poseł Émile Wetterlé , który zatrzymał się w zachodniej Anatolii i Stambule dzień po klęsce Grecji, przed wyjazdem do Syrii, w swoim sprawozdaniu z podróży podsumowuje raport wielebnego księdza Ludovica Marsylii, przełożonego domu Świętego Krzyża w Eskişehir do 1915, potem znowu od 1919. Ludovic Marseille wyjaśnia, że „the19 lipca 1921tureckie władze wojskowe „zmusiły go do przybycia”, aby „przekonać się, że wycofując się, ich wojska uszanowały wszelką własność prywatną”, a także poprosić go o zapewnienie tymczasowego czasu administracyjnego przed przybyciem wojsk greckich. I odwrotnie, zauważa Ludovic Marsylia, kiedy po rozbiciu armii greckiej rok później „dała ona [d] rozkaz chrześcijańskiej ludności wycofania się w kierunku wybrzeża”. Greckie wojsko splądrowało miasto, a następnie podpaliło je (w tym francuska misja katolicka). Po podsumowaniu raportu z Marsylii Wetterlé pisze dalej: „To właśnie Grecy zrobili wszędzie. Dla zwykłej przyjemności zaspokojenia podstawowej zemsty zniszczyli wszystko, zarówno to, co należało do chrześcijan regionu, jak i to, co było własnością Turków. W okrutny sposób zamienili bogatą krainę w pustynię. W rzeczywistości, według wywiadu marynarki wojennej Stanów Zjednoczonych , pod koniec sierpnia i na początkuWrzesień 1922, Manisa została zniszczona w 80% przez armię grecką, Alaşehir w 90%, a Salihli w 60%.
Plik 26 września 1922Lord Saint-Davids, dyrektor (brytyjskiej) spółki kolejowej Izmir - Aydın , powiedział swojemu zarządowi na spotkaniu w Londynie :
„Dobrze, że greccy żołnierze nie zostali w Smyrnie. Ich czyny jeszcze przed wydaleniem powinny podlegać kontroli brytyjskich obserwatorów i oficerów. Gdyby podjęto ten środek ostrożności, Grecy nigdy nie odważyliby się zrobić tego, co osiągnęli. Faktem jest, że podczas odwrotu spalili Aïdina i Nazli; podpalili wszystkie wioski, przez które przeszli; splądrowali prywatne domy i zabijali każdego, kto próbował się im oprzeć. Okoliczność obciążająca: zrobili to po prostu z zamiarem wyrządzenia krzywdy. Z raportów, które otrzymaliśmy, wynika, że wszystkie te czyny były systematycznie popełniane przez regularne wojska greckie, na mocy wydanych im rozkazów, i że zostały popełnione z wściekłości ludzi, którzy wiedzieli, że nie mogą utrzymać kraju. "
Wiele zachodnich gazet donosi o nadużyciach popełnianych przez siły tureckie wobec ludności chrześcijańskiej, głównie Greków i Ormian. Brytyjski historyk Toynbee wyjaśnia, że wojska tureckie celowo podpalają domy greckie, oblewając je ropą i dbając o ich całkowite zniszczenie. Masakry miały miejsce w latach 1920 - 1923 , czyli podczas tureckiej wojny o niepodległość , a głównymi ofiarami są Ormianie ze Wschodu i Południa oraz Grecy pontyjscy . Zdaniem socjologa Tanera Akçama istnieje również pewna ciągłość między ludobójstwem lat 1915–1917 a masakrami lat 1919–1921 we wschodniej Anatolii .
Według The Times of London: „Władze tureckie otwarcie deklarując, że jest ich celowe zamiar niech wszyscy Grecy umierają, a ich działania są zgodne z ich wypowiedzi . ” Belfast Aktualności List pisze, że „przerażającej historii barbarzyństwa i okrucieństwa, które są prowadzone przez Turków w Angora jest częścią systematycznej polityki eksterminacji mniejszości chrześcijańskich w Azji Mniejszej” .
Turecki gubernator prowincji Sivas , Abubakır Hazim Tepeyran, oświadczył w 1919 roku, że masakry były tak przerażające, że nie mógł znieść ich zgłaszania. Następnie nawiązuje do okrucieństw popełnionych przez Turków w regionach Morza Czarnego . Według oficjalnych danych 11181 Greków zostało zamordowanych w 1921 roku przez Armię Centralną dowodzoną przez Nureddina Paszy . Po tych masakrach niektórzy posłowie tureckiego parlamentu domagają się skazania Nurettina Paszy na śmierć i postanowiono postawić go przed sądem. Jednak proces został następnie odwołany przez interwencję Mustafy Kemala .
Według The Scotsman Turcy mordują 5000 chrześcijan w dystrykcie Karamusal , na południowy wschód od Ismid ,18 sierpnia 1920. Według wielu gazet kemaliści kontynuują także politykę eksterminacji Ormian, zapoczątkowaną w 1915 roku .
W regionie Pont mają miejsce wielkie masakry Greków , które w Grecji i na Cyprze są uznawane za akty ludobójstwa . Więc25 lutego 192224 greckie wioski Pontu zostały zniszczone przez pożar. Opisując tę scenę, Atlanta Observer zauważa: „Zapach spalonych ciał kobiet i dzieci Pontu jest ostrzeżeniem przed tym, co czeka chrześcijan w Azji Mniejszej po wycofaniu się armii helleńskiej. „ W pierwszych miesiącach 1922 r. 10 000 Greków zostało zamordowanych przez siły kemalistyczne zgodnie z listem z Belfastu News Letter . Te dziennikarskie twierdzenia dotyczące roku 1922 są sprzeczne z badaniami historyka Stéphane'a Yerasimosa:
„Według Ghavriilidhisa masakry konwojów miałyby się skończyć na rozkaz z Ankary 25 czerwca [1921 r.]. Możemy powiedzieć, że koncepcje utrzymania porządku przez Nureddina Paszy były znacznie bardziej radykalne w Koçgiri, Pontus, a później w Smyrnie niż w Ankarze, pozostając poniżej poglądów nieregularnych. W każdym razie greckie źródła nie wspominają już o masakrach po tej dacie. "
Według niektórych amerykańskich gazet pomoc ze strony Stanów Zjednoczonych jest również traktowana z wielkim brakiem szacunku, nawet gdy działa na rzecz muzułmańskiej ludności cywilnej. Christian Science Monitor pisze, że tureckie władze zakazują misjonarzom i organizacjom pomocowym ratowania greckich cywilów, których domy zostały spalone. W ten sposób gazeta pisze, że „Turcy próbują eksterminować ludność grecką z większą energią niż Ormianie w 1919 r.”.
Obecnie wiele rządów uznaje masakrę pontyjskich Greków za ludobójstwo . I tak w 2002 r. George E. Pataki , gubernator stanu Nowy Jork , stanu amerykańskiego, w którym mieszka duża społeczność pochodzenia greckiego, oświadczył, że ludność helleńska Azji Mniejszej doznała nieopisanych okrucieństw ze strony rządu tureckiego.
Duże populacje greckie zostali zmuszeni do opuszczenia swoich ziem przodków w Ionia , Pontu i Wschodniej Tracji między 1914 a 1922 r . Następnie traktat z Lozanny zakazał tym społecznościom, a także Amerykanom pochodzenia greckiego z Azji Mniejszej, powrotu do Turcji . Według historyka Normana Naimarka, „Turcy wykorzystali swój postęp w kierunku Morza Egejskiego, aby opróżnić zachodnią Anatolię z jej greckich mieszkańców. Wojska helleńskie wykonały już za nich większość pracy, paląc i niszcząc domy i majątek Greków ” . Według Dinah Shelton „traktat lozański zakończył przymusowy transfer Greków [z Turcji]” .