Referendum to proces, w którym władza polityczna konsultuje wszyscy obywatele danego Wspólnoty na temat wniosku dotyczącego „środkiem, który podjął inny organ lub rozważa podjęcie” .
Najczęściej obywatele muszą odpowiedzieć „tak” lub „nie” na pytanie, którego warunki określił organ zasięgający opinii. Decyzję o zorganizowaniu referendum może podjąć władza wykonawcza gminy, grupa uczestnicząca we władzy ustawodawczej lub petycja w przypadku inicjatywy ludowej .
Często procesy niezależności politycznej , konstytuujące nowe państwo poprzez oderwanie się od większej całości, wiążą się z konsultacją zainteresowanych obywateli w referendum samostanowienia .
Celem referendum jest legitymizacja decyzji politycznej w drodze konsultacji z zainteresowanymi osobami. Definicja uczestników jest generalnie definicja elektoratu , chociaż referendum może poszerzyć lub ograniczyć tę dziedzinę o kryterium miejsca zamieszkania .
Plebiscyt była procedura republiki rzymskiej w czasach starożytnych. Jego związek z Caesarism , chęć narzucenia osobistej mocy o silnym człowiekiem , pozostaje na początku wielu zarzutów przeciwko referendum.
Referendum terytorialne, dotyczące przyłączenia jednej społeczności do drugiej, istniało od 1552 r. w sprawie przyłączenia miasta Metz do królestwa Francji. Ten rodzaj referendum wiąże się z prawem narodów do samostanowienia .
Podczas gdy większość współczesnych demokracji organizowała referenda w swojej historii, niewiele krajów ustanowiło je jako regularną formę rządów. Połowa z około 800 referendów zorganizowanych na poziomie krajowym na świecie do końca 1993 roku odbyła się w Szwajcarii . W większości krajów decyzję o przeprowadzeniu referendum podjęły rządzące partie polityczne w celu potwierdzenia ich orientacji. Wykorzystanie referendów wzrosło zwłaszcza w Szwajcarii, Włoszech i niektórych stanach w Stanach Zjednoczonych .
Referendum należy do dziedziny prawa: w referendum można decydować tylko o prawach. W reżimach demokracji przedstawicielskiej parlamentarzyści dyskutują i zmieniają prawa. Referendum, zgodnie z koncepcjami prawnika Raymonda Carré de Malberga , ma na celu ograniczenie i kontrolę tej władzy. Jeśli „prawo jest powszechnym wyrazem” , to zdrowe jest, aby kompromis, który parlamentarzyści znaleźli między różnymi interesami i opiniami, został przedłożony elektoratowi . Miejsce referendum w hierarchii władzy stanowi problem praktyczny. Ustawy podlegają kontroli zgodności z Konstytucją , która w szczególności chroni mniejszości. Jak referendum wypada na tle tego standardu?
Techniki realizacji referendum reagują na jego efekt. Sposób rozpoczęcia konsultacji, sformułowanie pytania, możliwe kworum i kwalifikowana większość , częstotliwość ich stosowania sprawiają, że jest to albo narzędzie władzy dostępne dla wybranych przedstawicieli, albo instrument ograniczania i kontroli przez elektorat. Techniki wpływania na głosy i wypaczania wyników stosują się równie dobrze do referendum.
Referendum może mieć charakter konsultacyjny lub decyzyjny, w razie potrzeby lokalny, krajowy lub federalny, konwencyjny, jeśli dotyczy ratyfikacji traktatu międzynarodowego, lub przeniesienia terytorialnego, jeśli chodzi o zmianę granic wspólnoty traktatowej. Konstytucja czasami czyni jej organizację obowiązkową; w innych przypadkach wniosek musi mieć zebraną w formie petycji określoną liczbę ważnych podpisów.
Publiczny stale poszukiwane, w XXI th wieku przez sondażach . Referendum wyróżnia się publicznym i dla kwestionowanych przewidywalnym. Podczas gdy sondaż zbiera opinię bez uprzedzenia lub uprzedniej informacji, referendum poprzedzone jest kampanią. Preparat ten informuje o indywidualnych opiniach, ale pozwala na formowanie zbiorowych stanowisk, najczęściej wokół ustalonych osobowości, co zbliża go do układu przedstawicielskiego.
Praktyka tej metody związanej z demokracją bezpośrednią wykazuje pewną liczbę ograniczeń, które można podsumować w czterech punktach:
Inicjatywa ludowa jest wytworem myśli politycznej, w której ideałem jest demokracja bezpośrednia, a nie demokracja przedstawicielska . Zwolennicy demokracji bezpośredniej postrzegają wybory polityczne jako zasadniczo wybory moralne , do których każdy jest kompetentny, natomiast zwolennicy demokracji przedstawicielskiej uważają, że ustawodawstwo i rząd wymagają umiejętności , w które zaangażowani są wybrani przez wyborców profesjonaliści .
Popularna inicjatywa obejmuje czas petycji , podczas którego promotorzy zbierają uwierzytelnione podpisy obywateli. Gdy inicjatywa ludowa jest częścią instytucji, prawo przewiduje próg kwalifikowanych podpisów do wywołania referendum oraz terminy ich zebrania. Po spełnieniu tych warunków władza wykonawcza jest zobowiązana do zorganizowania referendum.
Ponieważ decyzje polityczne nie są pozbawione aspektu moralnego i aspektu technicznego, pojawia się pytanie, dlaczego głosujemy. Preferencja moralna, niejasny cel, pozostawiają ustawodawcy dużą swobodę, co może udaremnić oczekiwania elektoratu. Szczegółowy projekt prawny, podczas gdy nie przeprowadzono dokładnej kontroli konsekwencji prawnych i innych, żadnej dyskusji lub negocjacji z najbardziej zainteresowanymi stronami, ryzyko przeciwko produktywności BE lub odrzucenie, ponieważ jego zasada zyskałaby większość. Kraje, w których częścią instytucji jest inicjatywa ludowa, przyjęły różne rozwiązania, w zależności od swoich tradycji politycznych.
Zgodnie z ustawą o referendum i inicjatywie z 1919 r. parlament nie może zrzec się suwerenności parlamentarnej w drodze referendów. Ta konstytucyjna zasada uniemożliwia parlamentowi utratę suwerenności poprzez dobrowolną abdykację suwerennej władzy. W tym odesłaniu sądy orzekły, że prawo Manitoby, które wymagało od gubernatora prowincji zaakceptowania referendów z inicjatywy ludowej, było niekonstytucyjną abdykacją suwerenności. W konsekwencji w kanadyjskim prawie konstytucyjnym referendum nie jest sposobem na pokonanie suwerenności parlamentarnej, nie jest automatycznie wiążące. Nieprzestrzeganie wyników referendum może mieć prawdopodobnie konsekwencje polityczne dla rządu, ale nie byłoby to naruszeniem praworządności.
To powiedziawszy, w referendum w sprawie secesji Quebecu Sąd Najwyższy Kanady orzekł, że w referendum w sprawie secesji prowincji wyraźna większość opowiadająca się za secesją stwarza obowiązek negocjowania zmian konstytucyjnych. Nie dyktuje to z góry wyniku negocjacji i nie zmusza Parlamentu do zatwierdzenia wyniku negocjacji prowadzonych przez władzę wykonawczą, jest jedynie obowiązkiem władzy wykonawczej do działania w dobrej wierze przy negocjowaniu konsekwencji referendum w sprzyja secesji.
QuebecParti québécois zorganizowała dwa referenda rozpoczęcie negocjacji w sprawie suwerenności Quebecu . W Zgromadzeniu Narodowym Quebecu przedstawił Białą Księgę na temat projektu stowarzyszenia suwerenności . Pierwszym referendum ,20 maja 1980, była porażką Parti Québécois René Lévesque'a , "nie" zdobywając prawie 60% głosów. Niemniej jednak Quebece ponownie dali większość Parti Quebecois w następnych wyborach,13 kwietnia 1981.
W drugim referendum w sprawie suwerenności 30 października 1995 r., „nie” było w większości, z różnicą mniejszą niż punkt (50,5%) (54.288 głosów). Następnego dnia zrezygnował premier Quebecu Jacques Parizeau .
Stany Zjednoczone ignorują referendum na szczeblu federalnym; na poziomie państw tylko Delaware ignoruje referendum.
W erze postępu kilka stanów w Stanach Zjednoczonych przyjęło bezpośrednie procedury ustawodawcze, takie jak referendum, inicjatywa ludowa i procedura referendum impeachmentu. „Pierwsza inicjatywa przedstawiona wyborcom pochodzi z 1904 r. w Oregonie (stan, w którym wraz z Kalifornią będzie zgłaszanych najwięcej inicjatyw)” . Ruch ten rozwinął się zwłaszcza na Zachodzie: „Wśród stanów Wschodniego Wybrzeża tylko Maine i Massachusetts przejęły inicjatywę i powszechne referendum, podczas gdy tak jest w przypadku wszystkich stanów strony pokojowej” . W Stanach Zjednoczonych istnieje sześć takich procedur :
Nowelizacja konstytucji prywatnej inicjatywy poselskiej Obowiązuje w czterdziestu dziewięciu stanach, to znaczy we wszystkich z wyjątkiem Delaware ; w piętnastu stanach jest to jedyna istniejąca forma referendum. Władza ustawodawcza poddaje pod głosowanie powszechne poprawki do Konstytucji Państwa. Rachunek członka prywatnego Dwadzieścia cztery stany pozwalają parlamentarzystom zaproponować referendum w sprawie prostej ustawy, która podlega kontroli konstytucyjnej . Nawet jeśli głosowanie zatwierdzi ustawę, nie będzie ona egzekwowana, jeśli zostanie uznana za niekonstytucyjną. Parlament będzie mógł zmienić lub uchylić tę ustawę bez ponownego referendum (na ogół nie ma to miejsca w przypadku zmiany konstytucji). Procedura ta pozwala elektoratowi decydować często i na różne tematy, propozycje często wykraczające daleko poza organizację władzy publicznej i prawa podstawowe, takie jak głosowanie kredytów na renowację transportu czy małżeństwa osób tej samej płci. Poprawka konstytucyjna z inicjatywy ludowej Osiemnaście stanów pozwala wyborcom zaproponować zmianę o tym samym charakterze, co poprawka konstytucyjna pochodzenia parlamentarnego, poprzez petycję po zebraniu określonej przez Konstytucję liczby podpisów. Powszechne prawo inicjatywy Dwadzieścia dwa stany dopuszczają poddanie prostych projektów pod referendum na warunkach podobnych do tych, jakie obowiązują przy poprawkach do konstytucji. Uchylające referendum Dwadzieścia pięć stanów, w tym dwadzieścia dwa, które dopuszczają inicjatywę ludową, przewiduje, że weto w referendum może uchylić istniejące prawo na warunkach podobnych do inicjatywy ludowej. przywołanie Osiemnaście stanów posiada procedurę przymusowej rezygnacji osoby zgłoszonej do urzędu elekcyjnego przed wygaśnięciem jej mandatu. Ta procedura nie jest referendum. Referendum konsultuje się z wyborcami w danej sprawie; przywołanie jest uzupełnieniem okresowych wyborach przedstawiciela obywatelskiej, co pozwoliło mu zostać odwołany. Przykład: Kalifornia:W siedmiu stanach, które dopuszczają prawo inicjatywy powszechnej, inicjatywa jest „pośrednia”, co oznacza, że referendum nie odbędzie się, jeśli ustawodawca przyjmie wniosek, nawet z poprawkami. Jeśli podda go pod referendum, może również przedłożyć mu kontrprojekt. W dwóch stanach zmiana konstytucji z inicjatywy społecznej jest również pośrednia.
Artykuły 103 i 104 kolumbijskiej konstytucji z 1991 r. czynią referendum środkiem wyrażenia suwerenności narodu, ze skutkiem prawnie wiążącym. Art. 155 pozwala więc na wniesienie do parlamentu projektu ustawy, w tym również referendum, jeśli zbierze podpisy co najmniej 5% wyborców zarejestrowanych na listach wyborczych. Rzecznik prasowy może zostać wyznaczony do przesłuchania przez parlament na dowolnym etapie procesu.
Inicjatywa ludowa przechodząca ten etap jest automatycznie uznawana za priorytetową na szczeblu parlamentarnym, art. 163 nakładający na jej rozpatrzenie maksymalny termin 30 dni, jeśli jest to ustawa prosta. W przypadku propozycji referendalnej na szczeblu parlamentarnym bez konieczności zasięgania opinii Izby Reprezentantów wymagane jest jedynie przychylne głosowanie Senatu , a także decyzja Prezydenta Prezydenta Kolumbii zatwierdzona przez Radę Ministrów. .
Ustawa zostaje następnie poddana pod referendum w terminie niezależnym od innych głosowań wyborczych. Podobnie jak wszystkie te ostatnie w Kolumbii, referenda podlegają art. 41 ordynacji wyborczej, który narzuca minimalny udział jednej trzeciej (33,3%) zarejestrowanych i jest wymagany do zatwierdzenia lub odrzucenia wyniku bezwzględną większością głosów ( 50% +1) głosów zostanie uznanych za ważne.
W 2007 roku junta wojskowa Tajlandii przeprowadziła zatwierdzone referendum w sprawie nowej konstytucji w celu przywrócenia demokracji.
W swojej książce The Question of the Referendum (Presses de Sciences-Po, 2019) badaczka Laurence Morel opisuje wzrost konsultacji referendalnych w Europie od 2016 roku ( w sprawie członkostwa Wielkiej Brytanii w Unii Europejskiej , niezależności od Katalonii , odwiertów w Europie). Morza Adriatyckiego we Włoszech, w sprawie dostępu do aborcji w Irlandii , w sprawie tajnych służb w Holandii , w sprawie małżeństw osób tej samej płci i sprawiedliwości antykorupcyjnej w Rumunii), które postrzega jako „przejaw pragnienia referendum, naszych społeczeństw i która jest częścią bardziej ogólnego dążenia do bezpośredniego wykonywania obywatelstwa w demokracjach przedstawicielskich uważanych za zbyt odległych od ludzi” .
Ustawa Zasadnicza Republiki Federalnej Niemiec przewiduje referendum tylko w przypadku zmiany granic krajów związkowych , ich połączenia lub podziału. Referendum odbywa się wtedy tylko na danych terytoriach.
W całych Niemczech popularne inicjatywy lub prośby mogą prowadzić do lokalnych referendów zgodnie z procesem ustawodawstwa obywatelskiego ( Volksgesetzgebung ), którego organizacja i zakres różnią się w zależności od landów. Pierwszym krokiem jest kampania podpisów i weryfikacja zgodności wniosku obywatelskiego z konstytucją. Druga kampania podpisów musi następnie wykazać przywiązanie do projektu określonej z góry proporcji głosujących, od 3,6 do 13,2% w zależności od landów. Następnie parlament regionalny musi głosować nad wnioskiem; jeśli go odrzuci, organizowane jest referendum.
Duża część inicjatyw nie zbiera wystarczającej liczby podpisów, w szczególności w Hesji lub Saksonii-Anhalt, gdzie wymagana liczba jest wysoka, przy krótkich terminach. Po zebraniu podpisów parlamenty często przyjmują proponowane środki. W 2018 r. na 10 inicjatyw 6 zakończyło się niepowodzeniem, a 4 zakończyły się bez referendum, w tym jedna częściowo. W latach 2009-2018 na 28 inicjatyw 6 zakończyło się referendum.
W 1978 roku Austriacy odrzucili apel rządu o uruchomienie pierwszej prywatnej elektrowni jądrowej w Austrii (w Zwentendorf ). Program nuklearny zostaje porzucony.
Tak, w 1994 roku w sprawie przystąpienia do Unii Europejskiej .
VorarlbergPodczas referendum zorganizowanego w maj 1919, w następstwie I wojny światowej i późniejszego demontażu Cesarstwa Austro-Węgierskiego 81% mieszkańców Vorarlbergu chciało być częścią Szwajcarii .
Belgijski konstytucja nie przewiduje możliwości przeprowadzenia referendum i jest w rzeczywistości na ogół interpretowane jako wyłączające możliwość przeprowadzenia referendum lub innej formie bezpośredniej konsultacji ludności, przynajmniej w odniesieniu do spraw przydzielonych przez konstytucję.
W 1891 r. Leopold II próbował wprowadzić do konstytucji zasadę referendum królewskiego , ale propozycja ta została przez Izbę odrzucona .
Wyjątkowo, w 1950 r. w ramach Kwestii Królewskiej , w każdej prowincji kraju zorganizowano jednocześnie powszechne konsultacje w sprawie powrotu króla Leopolda III na tron.
Fakt, że konsultacje te nie przyniosły żadnego rozwiązania problemów, które miały rozwiązać, w szczególności podkreślił nieistotność referendum w kraju, w którym opinie mogłyby być podzielone między dwie społeczności.
Przy różnych okazjach do Rady Stanu zgłaszano popularne projekty konsultacyjne . W 2004 r. skierowano do niej projekt ustawy o zorganizowaniu konsultacji społecznych w ramach zatwierdzania traktatu ustanawiającego konstytucję dla Europy w celu zbadania jego zgodności z konstytucją. Opinia zgromadzenia ogólnego sekcji ustawodawczej Rady, oparta na art. 33 konstytucji , była negatywna. Rada stwierdza, że art. 33 mówi, że „wszystkie uprawnienia (...) są wykonywane w sposób ustanowiony przez konstytucję”, co oznacza, że wszystkie uprawnienia są wykonywane przez organy, które reprezentują naród i tylko przez te – to. W związku z tym artykuł ten wyraźnie wyklucza jakikolwiek inny sposób wykonywania uprawnień, a ustanowienie jakiejkolwiek powszechnej procedury konsultacyjnej – zarówno stałej, jak i dotyczącej konkretnego tematu – wymaga uprzedniej zmiany konstytucji.
W sprawach nieuregulowanych przez konstytucję np. władze lokalne ( gminy i województwa ) mogą organizować „konsultacje ludowe”, czysto konsultacyjne, na tematy o znaczeniu lokalnym.
Referendum odbyło się w dniu 24 kwietnia 2004 r.w obu częściach Cypru do podjęcia decyzji w sprawie planu pokojowego zaproponowanego przez ONZ, który ma na celu zjednoczenie kraju po trzydziestu latach podziałów i niedokończonych negocjacji między dwiema społecznościami greckimi i tureckimi na wyspie.
Greckich Cypryjczyków głosowało 76% „nie”. Z drugiej strony 65% Turków cypryjskich głosowało „tak” dla planu ONZ.
Tak, w 1972 (akcesja), 1986 (Jednolity Akt), 1992 (dwukrotnie w Traktacie z Maastricht), 1998 (Traktat Amsterdamski), 2000 (Euro). Projekt referendum w sprawie Konstytucji Europejskiej nigdy nie doszedł do skutku.
Zgodnie z art. 92 konstytucji z 1978 r. „decyzje polityczne o szczególnym znaczeniu mogą być przedłożone wszystkim obywatelom w drodze referendum konsultacyjnego” za uprzednią zgodą Kongresu Deputowanych.
Ten artykuł został zastosowany dwukrotnie:
W 2003 roku w sprawie przystąpienia do Unii Europejskiej .
Od 1958 r. referendum, obok trybu reprezentacyjnego, uznawane jest za jeden z dwóch sposobów wyrażania suwerenności narodowej. Zasadę tę określa art. 3 konstytucji V Republiki . W praktyce inicjatywa należy wyłącznie do władzy wykonawczej.
We Francji istnieją dwa główne rodzaje referendów:
Węgry przeprowadziły w 2003 r. referendum w sprawie przystąpienia do Unii Europejskiej .
Referendum jest potrzebne do zmiany konstytucji (21 z 25 od 1972 r. zostało zatwierdzonych). Referendum zostało zaplanowane na konstytucji europejskiej , ale w końcu został odwołany. 12 czerwca 2008Irlandia odrzuca traktat lizboński przed zatwierdzeniem go w nowym referendum in2 października 2009, okres, w którym rząd irlandzki wykorzystał kryzys gospodarczy i finansowy, aby argumentować, że bez tego traktatu Irlandia nie poradziłaby sobie.
Wykorzystanie referendum jako procesu konsultacji elektoratu w celu rozstrzygnięcia kwestii z odpowiedzią twierdzącą lub negatywną może dotyczyć norm prawnych różnych szczebli. O ile odwołanie się do referendum jest powszechnie akceptowane w kwestiach konstytucyjnych, choć we Francji jest ono rzadko stosowane, to dalekie jest od powszechnej akceptacji w kwestiach legislacyjnych. Ponadto Francja domaga się, aby towarzyszyła mu inicjatywa władzy wykonawczej. Komisja Europejska w swoim raporcie 1993 (EDCE n o 45, str. 140) określono, że popularna inicjatywa stanowiła procedury „w przeciwieństwie do francuskiej tradycji konstytucyjnej”. Jednak to stanowisko w odniesieniu do referendum nie jest podzielane przez włoskich składników, które utworzyły legislacyjnej w kierunku przeciwnym do siły przez abrogative referendum z inicjatywy obywatelskiej. Włoski Trybunał Konstytucyjny odegrał ważną rolę w uregulowaniu tej praktyki poprzez wprowadzenie kontroli a posteriori.
Uchylające referendum Prawdziwa prawodawcza kontrwładzaArtykuł 75 włoskiej konstytucji z 27 grudnia 1947precyzuje, że „w referendum powszechnym rozstrzyga się o całkowitym lub częściowym uchyleniu ustawy lub aktu mającego moc prawną na wniosek pięciuset tysięcy wyborców lub pięciu rad regionalnych. Referenda nie są dozwolone w przypadku ustaw fiskalnych i budżetowych, amnestii i umorzenia wyroków, upoważnienia do ratyfikacji traktatów międzynarodowych. Wszyscy obywatele powołani do wyboru Izby Poselskiej mają prawo do udziału w referendum. Propozycja poddana pod referendum zostaje przyjęta, jeżeli w głosowaniu wzięła udział większość wyborców i osiągnięto większość głosów oddanych za. Ustawa określa tryb realizacji referendum ”. Prawo konstytucyjne11 marca 1953 odnosząc się do norm komplementarnych Konstytucji dotyczących Trybunału Konstytucyjnego dodaje w art. 2 kompetencję kontroli dopuszczalności wniosków o referendum.
Tym samym jednocześnie z ustawodawczą mocą wyrównawczą istnieje również zabezpieczenie pewnej pewności prawa poprzez usunięcie z referendum możliwości uchylenia ustaw, które mogłyby zagrażać zarządzaniu państwem, wymagając udziału większości wyborców i wprowadzenie kontroli żądań. Parlament starał się jednak zablokować uchwalenie ustawy niezbędnej do przeprowadzenia referendum uchylającego, które zostało uchwalone dopiero w25 maja 1970, następnie próbował wprowadzić przepisy pozwalające kontrolować przebieg referendum. Art. 39 ww. ustawy stanowi bowiem, że „jeżeli przed datą przeprowadzenia referendum uchylono ustawę lub ustawę z mocą ustawy lub jej przepisy szczególne, których dotyczy referendum, Centralny Urząd ds. referendum oświadcza, że względne operacje już się nie odbywają ”.
Priori i a posteriori konstytucyjnaUstawa ta pozwoliła ustawodawcy na formalne uchylenie ustawy będącej przedmiotem referendum i zastąpienie nowych przepisów tej samej rangi w hierarchii norm. Włoski Trybunał Konstytucyjny skorygować kierunek nadany przez ustawodawcę do inicjatywy referendalnej w swojej decyzji n o 68, 1978 (ex post facto niemożliwe we Francji), jeżeli uzna, że ten artykuł jest niezgodne z prawem, nie zapewniając odpowiednich środków, aby bronić sygnatariuszy żądania odwołania referendum. Nie mogąc unieważnić ustawy, bo sparaliżowałoby to instytucję referendum, sędziowie podejmują dodatkową decyzję: dodają do kontrolowanego tekstu normę określającą warunki ingerencji ustawodawcy w normy podlegające referendum uchylającemu. Jeśli więc ustawa zostanie uchylona przed referendum i zastąpiona innymi przepisami o tym samym charakterze i mającym ten sam przedmiot, referendum odbędzie się na nowych przepisach ustawodawczych. Wreszcie Trybunał Konstytucyjny ustanowił zakaz odzysku przez ustawodawcę uchylone standard w swojej decyzji n o 468 1990, mówiąc, że „manifestów referendum ostateczną wolę i nie może być usunięty” .
Trybunał chronił zatem instytucję referendum przed aktywizmem parlamentarnym, ale także regulował wykorzystanie referendum. Wniosek o referendum jest bowiem poddawany kontroli legalności przed Biurem referendum w Sądzie Kasacyjnym (zgodność z procedurą ustawodawczą) oraz kontroli dopuszczalności przed Trybunałem Konstytucyjnym (ocena zgodności wniosków z przepisami konstytucyjnymi przepisów art. 75). Konstytucji). Kontrola ta dała początek ważnemu orzecznictwu (106 orzeczeń z lat 1972-2000) zmierzającym do wyłączenia z pola referendalnego ustaw związanych z ustawami, o których mowa w art. 75 oraz tych, których moc normatywna jest większa niż ustaw zwykłych, a także te, których treść normatywna nie może być modyfikowana bez naruszania wprowadzanych przez nie przepisów konstytucyjnych. Trybunał kontroluje formalności pytań referendalnych, aby umożliwić świadome głosowanie wyborców, ale także bada cel, do którego zmierza uchylenie referendum (zamierzony skutek normatywny, niemanipulacyjny, czyli nietworzenie nowej regulacji).
W ten sposób, dzięki śmiałemu orzecznictwu, włoski Trybunał Konstytucyjny był w stanie kontrolować nadużycie referendum uchylającego, jednocześnie chroniąc jego skuteczność. W ten sposób Parlament jest zachęcany nie tylko do poprawy jakości swojej produkcji normatywnej, ale także do zwracania większej uwagi na oczekiwania obywateli, którzy go wybrali. To dobry przykład większego efektywnego udziału obywateli w krajowym życiu politycznym.
Inne referendaArt. 138 Konstytucji przewiduje możliwość poddania ustawy konstytucyjnej pod referendum. Trzy referenda tego typu odbyły się w latach 2001, 2006 i 2016: zob. referendum konstytucyjne 2006 we Włoszech .
Ponadto, na podstawie art. 132 Konstytucji, referendum może zadecydować o połączeniu regionów lub utworzeniu nowych regionów.
Tak, w 2003 roku o przystąpieniu do Unii Europejskiej .
Nie, w 2012 r. w sprawie przyjęcia rosyjskiego jako języka urzędowego.
Z opcjonalnymi referendach odbywają się regularnie.
Tak, w 2003 roku o przystąpieniu do Unii Europejskiej .
Luksemburg miał cztery referenda.
W referendum w Luksemburgu z 1919 r. pojawiło się kilka pytań. W pierwszej części proszono wyborców o dokonanie wyboru między nową Wielką Księżną Charlotte już intronizowaną, inną Wielką Księżną z tej samej panującej rodziny, suwerenną z innego panującego domu lub republiką. Ludzie głosowali na Wielką Księżną Charlotte z około 80% oddanych głosów. W drugiej części obywatele musieli wybierać między Francją a Belgią, aby utworzyć nową unię gospodarczą, Luksemburg wypowiedział się kilka tygodni po zawieszeniu broni w niemieckiej Zollverein.11 listopada 1918. Luksemburczycy głosowali około 73% na Francję, która odrzuciła francusko-luksemburską unię gospodarczą, tak że Wielkie Księstwo ostatecznie przyjęło belgijsko-luksemburską unię gospodarczą .
W referendum luksemburskim z 1937 r. wąsko odrzucono ustawę uchwaloną już przez Izbę Deputowanych, mającą na celu monitorowanie lub odsuwanie na bok wybranych urzędników, urzędników, związkowców, dziennikarzy... reprezentujących bardziej radykalną lewicę (komunistów, niektórych socjalistów)... ). Joseph Bech , szef rządu i autor omawianej ustawy, logicznie zrezygnował ze stanowiska szefa rządu, ale zachował sprawy zagraniczne.
Referendum Luksemburg sprawie Traktatu ustanawiającego Konstytucję dla Europy lipca 2005 konsultowany elektorat o konstytucji europejskiej , która została zatwierdzona przez więcej niż 60%.
Luksemburg Referendum z 2015 roku koncentruje się na trzech kwestiach: przyznanie prawa do głosowania od 16. roku życia, udzielania cudzoziemców prawo do głosowania w wyborach parlamentarnych i ograniczając długość funkcji ministerialnych na jeden mandat jednokrotnie odnawialny. Chociaż głosowanie było tylko konsultacyjne, rząd zobowiązał się do egzekwowania wyniku. Trzy propozycje zostały masowo odrzucone przy około 80% głosów przeciw.
Referendum w sprawie przystąpienia do Unii Europejskiej odbyło się w 2003 roku.
Dwukrotnie, w 1973 i 1993 roku, konsultowano się z Norwegami w sprawie przystąpienia do Unii Europejskiej (dawniej Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej). W obu przypadkach głosowanie skutkowało odmową członkostwa.
Konsultacyjne referendum w sprawie Konstytucji Europejskiej odbyła się1 st czerwiec 2005. Wynik: odrzucenie prawie 61% głosów.
Prawo 1 st lipiec +2.015pozwala wywołać referendum konsultacyjne a posteriori w sprawie każdej ustawy uchwalonej przez parlament holenderski (z wyjątkiem tekstów dotyczących domu królewskiego , budżetu czy Konstytucji), pod warunkiem zebrania 300 000 podpisów, czyli 1,7% ludności. Referendum jest ważne tylko wtedy, gdy co najmniej 30% głosujących pójdzie do urn. Ustawa ta została po raz pierwszy wdrożona w referendum6 kwietnia 2016w sprawie umowy stowarzyszeniowej między Ukrainą a Unią Europejską , dla której większość parlamentu opowiedziała się za respektowaniem wyniku.
Tak, w 2003 roku o przystąpieniu do Unii Europejskiej . Konsultacyjne referendum w sprawie Konstytucji Europejskiej zaplanowano na rok 2005, ale został odwołany.
Konsultacyjne referendum w sprawie konstytucji europejskiej został również odwołany. W 2007 r. odbyło się referendum w sprawie dobrowolnego przerwania ciąży .
Tak, w 2003 roku o przystąpieniu do Unii Europejskiej .
Od 1973 r. (referendum w Irlandii Północnej ) procedura referendum staje się coraz bardziej powszechna w Wielkiej Brytanii. W krajach wchodzących w skład Wielkiej Brytanii, a także w regionach i miastach przeprowadzono referenda.
W dniu 26 czerwca 2016tylko trzy referenda w całej Wielkiej Brytanii: pierwsze odbyło się w 1975 r. w sprawie pozostania w EWG , Brytyjczycy musieli odpowiedzieć na pytanie „ Czy uważasz, że Wielka Brytania powinna pozostać we Wspólnocie Europejskiej (wspólnym rynku)? " lub po francusku " Czy uważasz , że Wielka Brytania powinna pozostać we Wspólnocie Europejskiej ( Wspólny Rynek ) ? ” . Drugi miał miejsce dnia5 maja 2011i dotyczyła wprowadzenia systemu głosowania zwanego „głosowaniem alternatywnym” . Wreszcie 3 rd odbyła się26 czerwca 2016i dotyczyło utrzymania lub wyjścia Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej ( „ Czy Wielka Brytania powinna pozostać członkiem Unii Europejskiej czy opuścić Unię Europejską? ” lub po francusku „Wielka Brytania powinna pozostać członkiem Unii Europejskiej lub opuścić Unię Europejską?” : wyjście zostało zaaprobowane blisko 52% oddanych głosów, przy frekwencji 72%.
W 2003 roku w sprawie przystąpienia do Unii Europejskiej .
W 2003 roku w sprawie przystąpienia do Unii Europejskiej . Konstytucja Słowenii (w wersji obowiązującej w8 czerwca 2011) przewiduje możliwość odwołania się do referendum w sprawie zmiany konstytucji (art. 170), ogłoszenia ustawy (art. 90) lub członkostwa w organizacji międzynarodowej (art. 3a). 5 czerwca 2011odbyło się referendum ustawodawcze w sprawie podniesienia wieku emerytalnego (odrzucenie projektu). Organizacja referendów z inicjatywy ludowej jest możliwa zgodnie z artykułami 90-1, 97 i 99 słoweńskiej konstytucji , dopuszczającą tę formę demokracji bezpośredniej przy zebraniu co najmniej 2500 podpisów, a następnie co najmniej 40 000 podpisów w ciągu jednego miesiąca, wbrew prawu uchwalona przez parlament.
Tak, 6 od 1922 roku.
Na poziomie federalnym istnieją 2 rodzaje referendum: referendum przymusowe , które dotyczy każdej zmiany Konstytucji , członkostwo w organizacjach bezpieczeństwa zbiorowego lub wspólnotach ponadnarodowych oraz pilne dekrety federalne bez podstawy konstytucyjnej, których okres ważności przekracza jeden rok, oraz referendum fakultatywne , które dotyczy każdego aktu federalnego, dla którego 8 kantonów lub 50 000 obywateli Szwajcarii złożyło wniosek o głosowanie.
Taka sama możliwość referendum fakultatywnego istnieje również na poziomie kantonów i gmin, przy mniejszej liczbie wymaganych podpisów W niektórych kantonach i niektórych gminach „referendum fiskalne” lub „referendum konstruktywne” jest obowiązkowe dla wszystkich ustaw wprowadzających nowe wydatki (tj. (tj. nie przewidziana w budżecie rocznym) większa niż określona kwota.
Szwajcaria ma również prawo do inicjatywy obywatelskiej na szczeblu federalnym ( federalna inicjatywa ludowa ), umożliwiając obywatelom zgłaszanie poprawek do konstytucji federalnej. Na szczeblu kantonalnym i gminnym istnieje również czasami prawo do obywatelskiej inicjatywy ustawodawczej.
Tak, potrzebne do zmiany Konstytucji (8 z 43 od 1909 r. zostało zatwierdzonych).
Przykłady: