Gandalf

Gandalf
Fikcyjna postać pojawiająca się w
twórczości JRR Tolkiena .
Możliwa reprezentacja Gandalfa.
Możliwa reprezentacja Gandalfa.
Znany jako Szary Pielgrzym
Biały Jeździec
Olorinem
Mithrandir
Tharkûn
incanus i inne pseudonimy
Narodziny Kiedy powstała Eä
Pochodzenie Valinor
Seks Męski
Gatunki Maia
Włosy Szare, potem białe
Oczy Szary
Czynność Istar ( mag )
Agent Valarów w Śródziemiu
Funkcja Ubrany na szaro, potem na biało, w spiczastej czapce i dużym kiju
Ulubiona broń Glamdring (miecz) Narya
Magician's Staff ( Elven Ring of Power )
Przynależność Heren Istarion (Zakon Magów) Społeczność
Rady Białego
Pierścienia (Drużyna Pierścienia)
Otoczenie Aragorn
Bilbo
Frodo
Wróg Sauron
Saroumane
Witch-King of Angmar
Nazgûl
Plaga Durina
Stworzone przez John Ronald Reuel Tolkien
Zinterpretowany przez Ian McKellen ( filmy Petera Jacksona )
Głos Norman Shelley
Heron Carvic
Bernard Mayes
Michael Hordern
John Huston
Jean Davy
Kino Władca Pierścieni (serial)
Hobbit (serial)
Powieści Hobbit
Władca Pierścieni
Niedokończone opowieści i legendy
Silmarillion

Gandalf to fikcyjna postać należąca do legendarnego ( legendarium ) brytyjskiego pisarza J.RR Tolkiena , występująca w Hobbicie , a następnie we Władcy Pierścieni .

Ten tajemniczy starzec, określany mianem magika (a właściwie członka Istari ), odgrywa kluczową rolę w obu powieściach: wprawia w ruch wydarzenia z pierwszej, aw drugiej pełni rolę mądrego doradcy, na przykład w drugiej. , kontrast z jego przełożonym Saroumane .

Gandalf ma wiele imion i pseudonimów. Opisywany jako „Szary Pielgrzym” lub „Biały Jeździec” jest jednym z głównych antagonistów Saurona , Czarnego Pana; To także z powodu tego ostatniego Gandalf został wysłany do Śródziemia, aby pomóc jego mieszkańcom przeciwko niemu.

Teksty Tolkiena opublikowane po jego śmierci wyjaśniają pochodzenie i naturę Gandalfa: jest on jednym z Maiar .

Opis

„Bilbo, który nie był podejrzliwy, widział tego ranka tylko starca z kijem. Nosił duży, niebieski, spiczasty kapelusz, długą szarą pelerynę i srebrną chustę, zwieńczoną białą brodą sięgającą poniżej talii i ogromne czarne buty. "

-  JRR Tolkien , Hobbit , rozdział 1, „Niespodziewana impreza”

Biografia fikcyjna

Przed Hobbitem

Prawdziwe imię Gandalfa to Olorin i mówi się, że jest „najmądrzejszym z Maiar  ” w Valaquenta . Mieszka w ogrodach Lórien , z którymi jest szczególnie bliski, oraz swojej siostry Niennej , „od której nauczył się cierpliwości i współczucia” . La Valaquenta wciąż mówi nam, że bardzo lubi elfy i często pojawia się wśród nich, niewidzialny.

Gdy Valarowie zjednoczyć wysłać emisariuszy do Śródziemia na pomoc w walce z Sauronem , Olorinem wybiera Manwego być częścią tej wyprawy. Pomimo swoich wątpliwości, dołączył do Istari pod naciskiem Manwe i jego żony Vardy . W ten sposób dołącza do czterech innych znanych członków Zakonu Trzech Króli: Curumo (Saruman) , Aiwendil (Radagast) , Alatar i Pallando .

Olorin wylądował w Śródziemiu około 1000 roku Trzeciego Wieku . Jest ostatnim, który wylądował w Śródziemiu, ale zajmuje drugie miejsce w kolejności Istari, za Sarumanem . Ma uprzywilejowane stosunki z elfami, co z pewnością przyniosło mu imię Gandalf , „Elf z kijem”. Po przybyciu elf Círdan , domyślając się, że jest istotą znacznie ważniejszą, niż sugeruje jego wygląd, wręcza mu Naryę , Pierścień Ognia, jeden z trzech pierścieni elfów . On również bardzo wcześnie cieszy się przyjaźnią, szacunkiem i wsparciem Elronda i Galadrieli , którzy w szczególności życzyli sobie, aby zajął stanowisko przewodniczącego Białej Rady, a nie Sarumana , czemu odmawia.

Gandalf nie ogranicza się do utrzymywania dobrych stosunków z elfami: podróżuje przez Śródziemie i daje się poznać wielu ludom, nawiązując szczere przyjaźnie z przedstawicielami każdego z nich. Jest w szczególności jednym z nielicznych mędrców, którzy interesują się hobbitami jeszcze zanim Jedyny Pierścień wszedł w posiadanie jednego z nich, przyjaźnił się w szczególności z Old Touque , a następnie z Bilbo i Frodo Bagginsem .

W The Hobbit

W 2850 TA Gandalf zostaje wysłany przez Białą Radę do Dol Guldur , aby odkryć tożsamość Nekromanty, który jest jej panem. Po pierwszej porażce dowiaduje się, że to Sauron . W więzieniach twierdzy spotyka krasnoludzkiego króla Thraina II , uwięzionego tam przez pięć lat, który przed śmiercią przekazuje mu mapę i klucz do sekretnych drzwi Ereboru .

Następnie przekonuje krasnoluda Thorina II Lecudechesne , króla ludu Durina na wygnaniu w Ered Luin , do odzyskania jego królestwa w Ereborze , które jest pod kciukami smoka Smauga . Sam Gandalf jest częścią przygody zapoczątkowanej w 2941 TA i rekrutuje między innymi Hobbita Bilbo Bagginsa . Teraz pewien, że Nekromantą z Dol Guldur jest nikt inny jak Sauron , w tym samym roku przekonuje Sarumana i Białą Radę do wyparcia Czarnego Pana z tej fortecy.

We Władcy Pierścieni

Podejrzewając, że Bilbo podczas podróży dostał w swoje ręce niebezpieczny Pierścień Mocy , Gandalf miał Shire strzeżony przez Strażników Północy . Po odkryciu, że jest to Jedyny Pierścień z Sauronem , Gandalf przekonuje Bilba, aby pozostawić go do młodego siostrzeńca Froda . Pokazuje swoją siłę woli, odmawiając wzięcia jej na własną rękę, wiedząc, że Pierścień dałby mu zbyt dużą moc (być może większą niż jakakolwiek inna moc w Śródziemiu) i zbyt trudną do opanowania, aby czynić tylko dobro.

Później dowiaduje się o zdradzie Sarumana , który już od dłuższego czasu potajemnie szuka Pierścienia na własny użytek i który w końcu postanawia ujawnić się w biały dzień i sprzymierzyć się z Sauronem. Saruman Biały, teraz Saruman Wielobarwny, próbuje zmobilizować Gandalfa do swojej sprawy i, w obliczu jego odmowy, zamyka go na szczycie wieży Orthanc . Ale Gandalfowi udaje się uciec dzięki pomocy wielkiego orła Gwaihira , wysłanego przez Radagasta, który martwił się przedłużającą się nieobecnością Gandalfa (to on przekazał wiadomość Szaremu Pielgrzymowi Sarumanowi, zapraszając go do Orthanc).

Podczas Rady Elronda , w Rivendell (lub Fendeval), zadanie zniszczenia Jedynego Pierścienia przypada Frodo. Jako członek Drużyny Pierścienia , której jest przewodnikiem, Gandalf wpada w przepaść w Khazad -dum podczas walki z Balrogiem . Pokonuje go na szczycie Zirakzigil , ale jego zwycięstwo kosztuje go życie i oznacza niepowodzenie Istari . Rzeczywiście, przez długi czas Gandalf był jedynym prawdziwym aktywnym członkiem tego Zakonu, Saruman zdradził misję, która została mu powierzona, gromadząc Saurona, Ithryn Luin lub „Niebieskich Magów” ​​Alatara i Pallanda, którzy już dawno zniknęli na Wschodzie. a Radagast wolał poświęcić się zwierzętom.

Wrócił do Śródziemia przez Eru Ilúvatara, aby wykonać swoje zadanie, staje się Gandalfem Białym . Następnie pomaga Théodenowi , królowi Rohanu , pozbyć się uścisku swojego doradcy Grímy , znanego jako „język węża”, który okazuje się szpiegiem Sarumana. Gandalf zapewnia decydującą pomoc podczas bitwy o Fort-the-Horn , pojawiając się o świcie, po całonocnych walkach, wraz ze wsparciem w postaci 1000 piechoty dowodzonej przez Erkenbranda, którego szukał. Następnie udając się do Isengardu , wypędza Sarumana z porządku magów i łamie jego laskę.

Gdy Rohan został uwolniony od zagrożenia ze strony Isengardu, a wojska Saurona krzątały się na wschodzie (widziane przez Pippina w palantír ), Gandalf postanawia pospieszyć do Minas Tirith , aby zapobiec `` Stewardowi Gondoru Denethorowi II i pomóc w obronie miasto. Podczas bitwy na polach Pelennoru przejmuje dowództwo nad oblężonymi oddziałami Gondoru, podążając za szaleństwem Namiestnika, i konfrontuje się z Czarownicą z Angmaru , władcą Nazgûl , u bram Minas Tirith. Bierze również udział w Bitwie pod Czarną Bramą , ostatniej malowaniu przeciwko Sauronowi w Mordorze .

Po upadku Saurona, Gandalf zabiera Aragorna na Górę Mindolluin , gdzie Aragorn odkrywa gałąź Drzewa Królów . Następnie, na prośbę tego ostatniego, Gandalf koronował go przed bramami Minas Tirith. W końcu towarzyszy hobbitom do bram Shire, zanim po raz ostatni udaje się do Toma Bombadila . Następnie opuszcza Śródziemie, aby powrócić do Valinoru , domu Valarów , wraz z innymi głównymi nosicielami Pierścieni Władzy (Frodo, Bilbo, Galadriela i Elrond ).

„Trzecia Era była moja. Byłem wrogiem Saurona; i moje zadanie jest zakończone. Niedługo wychodzę. "

-  JRR Tolkien , Władca Pierścieni: Powrót Króla

Etymologia

„Otrzymałem wiele nazwisk w wielu krajach” - powiedział. Mithrandir wśród elfów, Tharkûn dla krasnoludów; Olorin Byłem na Zachodzie, w mojej zapomnianej młodości, Incánus na południu, Gandalf na północy; na Wschodzie nie pojadę. "

- JRR Tolkien, Władca Pierścieni (drugie tłumaczenie).

Gandalf

Nazwa Gandalf pojawia się jako Gandálfr w Voluspa pierwszego wiersza w Poetic Edda , zbiór w staronordyckim XIII th  wieku. Wersety 11-16 wiersza tworzą listę krasnoludów , powszechnie określanych jako Dvergatal lub „katalog krasnoludów”, z którego Tolkien również zaczerpnął większość imion krasnoludów z Hobbita . Ta nazwa zawiera elementy gandr „zaczarowany przedmiot, używany przez czarodziejów” i alfr „elf”, a Tolkien nazywa ją „elfem z kijem”, wyjaśniając, że ludzie wzięli go za elfa.

W szkicach Hobbita imię Gandalf nosi przywódca krasnoludów ( Thorin w końcowym tekście), podczas gdy czarodziej nazywa się Bladorthin , trudne imię Noldorinów, które Tolkien później przypisał do drugorzędnej postaci w powieści.

Mithrandir

Mithrandir to sindarińskie imię, które dzieli się na mith „szary” i rhandir „wędrujący, pielgrzym”. Czasami jest renderowany przez „Gris Errant” lub „Gris Pèlerin”.

Tharkûn

Nazwa khuzdulskie Tharkûn jest tabu „człowiek z kijem” (personel-man) w notatce o nazwach Gandalfa pisanych przed publikacją drugiej edycji The Lord of the Rings , w 1966 roku, opublikowane w Niedokończonych opowieści i legendy . Wcześniejsza forma tego imienia, Sharkûn , pojawia się w szkicach rozdziału „Faramir”.

Édouard Kloczko proponuje wyprowadzenie Tharkûna z możliwego trójliterowego rdzenia th-rk oznaczającego „wsparcie, wsparcie”. Magnus Åberg oferuje nieco inne wyjaśnienie. Według niego termin ten pochodziłby od podstawy typu 1a23, tutaj t h ark - oznaczającego „kij”, dodanego do przyrostka personifikacyjnego -ûn , oznaczającego „Człowieka z kijem”.

Nowsze teksty po napisaniu Władca pierścieni opublikowanych w Parmie Eldalamberon n o  17 wynik Tharkûn przez „szary człowiek” (gray-man) .

Incanus

Incánus jest również pisane Incânus w rękopisach Tolkiena. Ten przewidywał dwie możliwe wersje pochodzenia tego imienia, które mag mówi, że zostało mu nadane na „Południu”. Zgodnie z notatką imienną Gandalfa sprzed 1966 roku, Incánus to imię nadane przez Haradrimów i oznaczające „Szpieg Północy” ( incā + nūs ). Inna notatka, napisana w 1967 roku, stwierdza, że ​​nazwa ta jest w rzeczywistości quenyarinem , zbudowana z in (id) - "spirit" i kan "ruler", i że została nadana Gandalfowi w Gondorze , w czasach, gdy quenya była nadal używana tam przez uczonych. Noty opublikowane w Parmie Eldalamberon n O  17 łączącą je idei i dają w ten sposób „master w pamięci” (min-mistrzowskim) .

Łaciński przymiotnik incanus , oznaczający „wybielony wiekiem”, mógł być inspiracją dla tego imienia, ale on sam uważa podobieństwo między nimi za zwykły zbieg okoliczności w tej samej notatce z 1967 roku.

Olorin

Olorin , imię Gandalfa w Valinorze , to quenyarin . Termin olor odnosi się do snu w sensie „wyraźnego widzenia” pochodzącego z pamięci, to znaczy do widzenia rzeczy nieobecnych fizycznie (a nie w sensie snów tworzonych podczas snu).

Inne nazwy

Gandalf otrzymuje kilka innych epitetów w Rohanie. Eomer nazywa go Greyhame „Grismantel”, adaptację staroangielskiego grǣghama „ Vetu de gris”, błędnie tłumaczone jako „Maisongrise” w pierwszym przekładzie francuskim, prawdopodobnie mylące hame i domu . W międzyczasie Grima nazywał „Raven Storm” ( Stormcrow ), a Láthspell „złe wieści”, wywodzące się od starego angielskiego chłopca „wywołującego nienawiść” + zaklęcie „historia, przesłanie”.

Geneza i ewolucja

Postać Gandalfa wydaje się mieć swoje źródło w pocztówce przedstawiającej obraz Josefa Madlenera zatytułowany Der Berggeist („Duch gór”). Przedstawia starca z długą brodą, ubranego w czerwony płaszcz i kapelusz z szerokim rondem, siedzącego pod sosną i głaszczącego młodego, białego jelonka. Według Humphreya Carpentera , biografa Tolkiena, Tolkien kupił tę pocztówkę podczas swojej podróży do Szwajcarii latem 1911 roku , ale według córki Madlenera ten obraz faktycznie pochodzi z lat 1925-1926. Douglas Anderson wykorzystuje dotychczasową ewolucję stylu Madlenera Der Berggeist z drugiej połowy lat dwudziestych.

We wczesnych szkicach Hobbita imię Gandalfa nosi przywódca krasnoludów, a czarodziej nazywa się Bladorthin . Wydaje się zatem, że w umyśle Tolkiena był tylko klasycznym magiem: zdolnym do dokonywania wyczynów, ale wyraźnie daleko od potęgi Gandalfa z Władcy Pierścieni . Następnie Tolkien przekazuje czarownikowi imię Gandalfa , ale imię Bladorthina nie zostaje porzucone: pojawia się ponownie w rozdziale 12, „Sekretne informacje”, gdzie staje się imieniem „wielkiego króla […] dawno zmarłego” . Ta enigmatyczna postać jest powszechnie uważana za ludzkiego króla.

Gandalf nigdy nie jest nazywany „Szarym” w Hobbicie .

Analiza

Gandalf został porównany do Odyna , przez samego Tolkiena w liście z 1946 r., A następnie przez Marjorie Burns, która porównuje wygląd Gandalfa do wyglądu Odyna, kiedy wędruje po świecie ludzi: „starzec z siwą brodą, który nosi kij i nosi kaptur lub płaszcz (zwykle niebieski) i kapelusz z szerokim rondem ” .

Jego pozorna rola Aragorna mentora wydała porównań Merlin , odrzucony przez Wayne Hammond i Christina Scull, którzy twierdzą, że „[Gandalf i Aragorn] wydają się bardziej jak koledzy w walce z Sauronem niż jako nauczyciela i ucznia . ”

Adaptacje

Radio

W kinie i telewizji

Na scenie

Parodia

W pierwszym sezonie Epic Rap Battles of History , Gandalf zmierzy się z dyrektorem Hogwartu Dumbledore'em .

Uwagi i odniesienia

Uwagi

  1. We Francji główny bohater Hobbita - Bilbo Baggins - był sukcesywnie opuszczany, tak jak w pierwszym tłumaczeniu Hobbita (stąd francuski tytuł Bilbo le hobbit ), a następnie przetłumaczony jako „Bilbo Baggins” w pierwszym tłumaczeniu Władca Pierścieni , zanim został ponownie przetłumaczony przez „Bilbo Bessaca” w drugim tłumaczeniu Hobbita i Władcy Pierścieni .
  2. Liczby wskazują spółgłoski.

Bibliografia

  1. The Silmarillion , str.  30.
  2. The Silmarillion , str.  31.
  3. Niedokończone opowieści i legendy , „Trzecia epoka”, str.  186-187 .
  4. The Silmarillion , str.  299–300 .
  5. Letters , literą N O  156, pp.  202-203 .
  6. Władca Pierścieni , str.  1035.
  7. Dwie wieże , księga IV, rozdz. 5, słowa Gandalfa przekazane przez Faramira (drugie tłumaczenie).
  8. Władca Pierścieni , str.  194–195 .
  9. Anderson 2012 , s.  101.
  10. Rateliff , str.  52-53.
  11. Reader's Companion , str.  320.
  12. Companion Readers , str.  471.
  13. Wojna o Pierścień , s.  153.
  14. Kłoczko , s.  46.
  15. (w) „  An analysis of Dwarvish  ” Magnus Åberg, 2009 (2000).
  16. Parma Eldalamberon XVII , - Words, Phrases and Passages in the Lord of the Rings autorstwa JRR Tolkiena pod redakcją Christophera Gilsona, 2007, s.  88 .
  17. Kłoczko , s.  158-159 .
  18. Towarzysz czytelnika , 472.
  19. Reader's Companion , str.  369.
  20. Reader's Companion , str.  404.
  21. Anderson 2012 , s.  57-59.
  22. Rateliff , str.  51.
  23. Hobbit , str.  239.
  24. Anderson 2012 , s.  332.
  25. Rateliff , str.  48.
  26. Letters , literą N O  107, p.  119 .
  27. Legendarium Tolkiena , s.  220.
  28. Reader's Companion , str.  698.

Załączniki

Bibliografia

Podstawowe źródła Drugorzędne źródła

Powiązane artykuły

Linki zewnętrzne