Prawo publiczne to zbiór norm prawnych regulujących organizację i funkcjonowanie państwa politycznego, administracyjnego i finansowego. Obejmuje również stosunki dyplomatyczne między państwami, organizacjami międzynarodowymi, a także między osobami prawnymi prawa publicznego a osobami prywatnymi. Prawo publiczne broni interesu ogólnego prerogatywami związanymi z władzą publiczną . Dotyczy to relacji między osobami publicznymi, ale także osobami publicznymi i prywatnymi.
Prawo publiczne tradycyjnie sprzeciwia się prawu prywatnemu , które obejmuje wszystkie zasady regulujące stosunki między jednostkami, osobami fizycznymi lub prawnymi . Jest to jedno z prawnych summa divisio .
Część doktryny uważa za należące do prawa publicznego pewne kategorie zaliczane do prawa prywatnego w innych systemach prawa typu rzymsko-germańskiego :
Inna część uważa, że jest to bardziej prawo przekrojowe (por. prawo karne )
Pojęcie prawa publicznego jest w 2009 roku, przyjęta przez prawie wszystkie od systemów prawnych . Jednak nie wszędzie jest tak samo. We Francji wynika to głównie z rozdziału władzy sądowniczej i administracyjnej ( ustawa z 16 i 24 sierpnia 1790 r. ), nie ze względów prawnych, lecz politycznych (nieufność we władzę sędziów, już od średniowiecza); koncepcja ta jest następnie powiązana z francuską koncepcją podziału władz . W krajach rządzonych prawem anglosaskim teoria ta jest bardzo silnie ograniczona przez różnice w koncepcji prawa.
Oddzielenie porządku administracyjnego od porządku sądowego wynika we Francji z ustawy z 16 i 24 sierpnia 1790 r. , potwierdzonej dekretem z mocą ustawy z III roku owocowego, który zakazuje sądom „zakłócania w jakikolwiek sposób działalności organów administracyjnych ”. W przypadku braku sędziego właściwego dla spornych spraw administracyjnych, to ministrowie uzyskali kompetencję do osądzania własnej administracji. Nazywa się to systemem ministrów-sędziów .
Od Konstytucji Roku VIII i powołania Rady Stanu , ta ostatnia pełniła w szczególności funkcję pomocy ministrom w ich spornych funkcjach poprzez opiniowanie prawnych rozwiązań zajętych konfliktów. Te funkcje doradcze są kwalifikowane jako uprawnienia do zachowania sprawiedliwości .
Rada Stanu uzyskała niezależność na mocy prawa 24 maja 1872 r. Może teraz wydawać orzeczenia sądowe we własnym imieniu. Uzyskał delegowaną władzę sprawiedliwości .
Jednak sama Rada Stanu uznała, że jest to nadal tylko sędzia atrybucyjny, którego kompetencje określa ustawa, a ministrem pozostaje sędzia powszechny administracji. W doktrynie uważa się jednak, że sama Rada Stanu położyła kres tej interpretacji wyrokiem w sprawie Cadot z13 grudnia 1889 r., uważając się za osobę kompetentną do rozstrzygania wszelkich sporów między administracją a jednostkami.
Rada Stanu ponownie została sędzią orzeczeń od czasu swojego powstania, na mocy dekretu 30 września 1953, trybunały administracyjne, ale w ten sposób ustanowił się jako sąd najwyższy w ramach administracyjnej jurysdykcji we Francji.
W prawie szwajcarskim rozróżnienie między prawem publicznym a prywatnym opiera się na zestawie kryteriów przywołanych przez Sąd Federalny .
W krajach prawa zwyczajowego, takich jak Wielka Brytania czy Stany Zjednoczone, nie istnieje rozróżnienie prawo publiczne/prawo prywatne.
Systemy te zostały zbudowane na podstawie prawnej prawa rzymskiego. Rzymski system prawny, prawa łacińskiego, jest ustanowiony w krajach takich jak Francja, Hiszpania, Portugalia, Włochy... System prawny prawa germańskiego jest ustanowiony w krajach takich jak „Niemcy, Austria, Szwajcaria, Szwecja, Norwegia , Finlandia. Charakteryzuje się przepisami prawa wydawanymi przez organ ustawodawczy (parlament); w przeciwieństwie do systemu anglosaskiego, w którym zasady prawa określa orzecznictwo (decyzje sędziów). Głównym źródłem prawa pozostaje prawo.
Prawo krajów socjalistycznych: systemy te znajdowały się głównie w sercu byłego ZSRR i jego krajów satelickich. Doktryna marksistowsko-leninowska jest realizowana. Stopniowo jednak te tak zwane kraje ustroju socjalistycznego przechodzą transformację i przyjmują system prawa rzymsko-germańskiego.