Terminal milowy

W starożytnym Rzymie , kamienie milowe ( łacińskie miliaria w plur., Miliarium w śpiewać.) Były kamienne Słupy drogowe na ogół w kształcie kolumny z napisem i przeznaczone są do oznaczania odległości na trasie głównych dróg rzymskich z Włoch i Roman prowincje . Jak sama nazwa wskazuje, odległości mierzono w milach rzymskich , czyli około 1480 metrów. Od połowy III th  century w odległościach prowincjach galijskich można czasami wyrażana w ligach celtyckich lub 2222 metrów; niektórzy autorzy mówią wtedy o terminalu leugal .

Ogólny opis

Kamienie milowe najczęściej pojawiają się jako cylindryczne lub owalizowane, czasami równoległościanowe , wapienne , piaskowcowe , granitowe lub bazaltowe kolumny , których podstawa jest sześcienna i wystająca, aby umożliwić solidniejsze zakorzenienie, i których wysokość waha się od 2 do 4  m , średnica od 0,5 do 0,8  m . Ale kamienie milowe mogą być również przyklejone do skały lub konstrukcji; mogą również odpowiadać filarowi willi, prostym drogowskazom, kamieniom, które mają pomóc jeźdźcom dostać się w siodle, pniom drzew ... Znajdujemy dla nowoczesnych i współczesnych terminali te same zastosowania.

Zastosowanie i wygląd

Kamienie milowe zostały podniesione z mila na milę, oprócz odległości zawierały również wzmiankę, jeśli to konieczne, o przypomnieniu o pracach konserwacyjnych rzymskich dróg , zleconych przez cesarza lub przez podległego mu urzędnika. W związku z tym widniały na nich inskrypcja, w której zwykle była mowa:

Omówiono dokładną rolę kamieni milowych. Odgrywali niewątpliwie rolę reprezentacji władzy, której działanie manifestowali. Niekiedy przyrównywano je do środków propagandy. Według Benjamina Izaaka, jeśli kamienie milowe nie są obiektami użytkowymi, ich funkcja komunikacyjna musi być umieszczona w kontekście autokratycznej monarchii, jaką było Imperium. Tak więc we wschodniej części Cesarstwa kamienie milowe opatrzone są łacińską tytulaturą cesarza, podczas gdy oznaczenia odległości są często w języku greckim: ta ostatnia część może być zatem odczytywana przez ludność w przeciwieństwie do pierwszej, która w związku z tym nie jest przeznaczona do czytania przez ludność. ludność prowincji. Ten ostatni w zasadzie nie zna łaciny, języka armii i administracji cesarskiej. Ale według niego przesłanie było skierowane nie tyle do żołnierzy, ile zostało użyte przez ich hierarchię do okazania lojalności cesarzowi.

Według Benjamina Isaaca, w kilku prowincjach, w Bretanii, Judei i Panonii, pierwsze kamienie milowe pochodzą z podróży Hadriana do tych regionów: armia i jej oficerowie demonstrują w ten sposób swoją lojalność wobec władcy i dobrą administrację terytoriów. ich autorytet. Granice ilustrują wtedy nie tyle wolę Imperium, by manifestować swoją siłę wobec poddanych, ile stosunki między cesarzem a przywódcami prowincji. Rozmieszczenie znaczników wzdłuż dróg nie byłoby zgodne z określoną logiką, a nagromadzenie znaczników w tym samym miejscu wskazywałoby jedynie na mechaniczne powtórzenie rozgraniczenia, które służyłoby zagwarantowaniu wierności. Benjamin Isaac zauważa jednak możliwość, że terminale odegrały również bardziej konkretną rolę, wskazując na zadania podatkowe w terenie.

Th. Kissel niedawno zbadał ten pomysł i twierdzi, że terminale odgrywały ważną rolę instytucjonalną i podatkową. Rzeczywiście, regularne utrzymanie rzymskich dróg było obowiązkiem sąsiednich społeczności i bez możliwości immunitetu. Konkretne warunki tego utrzymania są bardzo słabo znane, ale pewne jest, że koszt był bardzo wysoki, a na niektórych kamieniach milowych wspomina się o gminach, które brały udział w budowie lub modernizacji drogi, nawet jeśli najczęściej wspominają o działaniu cesarza, ostatecznie odpowiedzialnego za drogi Imperium. Ten ostatni mógł czasami sfinansować pracę lub powierzyć ją swoim żołnierzom. Kamienie milowe zostały również wykorzystane do podania informacji terytorialnych: w sporze terytorialnym we Frygii kamienie milowe służyły jako odniesienie do określenia obowiązków każdego z nich stojących przed wymaganiami administracji, dlatego też kamienie milowe wyznaczały różne odcinki dróg, które miały być być budowane lub utrzymywane przez prowincjałów.

Każda naprawa lub każde przedefiniowanie wymogów podatkowych może prowadzić do odrodzenia się, dodając nowy terminal do starego. Dlatego dość często znajduje się kilka kamieni milowych z różnych okresów w tym samym miejscu. Tak więc w Rijswick, niedaleko Hagi , w 1997 r. Znaleziono cztery kamienie milowe z okresu panowania Antoninusa Piusa , Karakalli , Filipa Araba i Trajana Decjusza .

Opis niektórych terminali

Na niektórych z nich nadal możemy odczytać napis pozwalający na datowanie.

Ten terminal znajduje się w aktualnej gminie Paudex ( Szwajcaria ) i oferuje:

IMP (eratori) CÆS (ari) T (ito) ÆLIO ANTONIN (o) AUG (usto) PIO P (ontifici) M (aximo) TRIB (unicia) POT (nieruchomość) CO (n) S (uli) III P (atri) ) P (przedsionki). AVENT (ico) M (illia) P (assuum) XXXVIII.„Za cesarza Cezara Tytusa Æliusa Antoninusa Augusta, pobożny, wielki papież, objął władzę trybunicką, podczas gdy po raz trzeci był konsulem ojcem kraju. 38 000  kroków od Avenches. "

Wiele terminali zostało następnie ponownie wykorzystanych jako podpora fontanny, krzyża lub kolumny. Ponowne wykorzystanie kamień milowy na Via Agryppa w ambulatoryjnych z chórem z Saint-Apollinaire katedry jest dobrym przykładem.

Terminal ten znajduje się w Vaas przy starej rzymskiej drodze Tours - Le Mans .

Jest z czerwonego piaskowca. Grawerowany tekst jest inspirowany Peutinger mapą którego transkrypcja sięga IV th  wieku .

Stara rzymska droga przy Passage du Loir, XVI ligi z Caesarodvnvm (Tours) i Vindinvm (Le Mans).

Odkryty w 1880 roku, znajdował się na rzymskiej drodze między Augustodunum (obecny Autun) a Civitas Arvernorum (obecny Clermont-Ferrand), wskazując pozostałą odległość do tego ostatniego. Obecnie znajduje się w hali łaźni termalnych Dômes w Vichy.

Milowy terminal gminy Rom, położony przy rzymskiej drodze Bordeaux-Saintes-Poitiers-Tours, pochodzącej od cesarza Tacyta (275-276). Jest teraz widoczny w pomieszczeniu w twierdzy Niort (Deux Sèvres) i nosi napis:

IMP (eratore) CAES (are) MAR (co) CLAV (dio) TACITO INV (icto) PIO F (elici) AVG (usto) PONT (ifice) M (aximo) P (ater) P (atriae) TRIB (uniciae) P (otestatis) CON (sule) II Ad C (ivitatem) P (ictavorum) L (imonum) L (eugae) XVI Ad F (ines) L (eugae) XX

co znaczy:

Za cesarza Cezara Marca Claude'a Tacyta niepokonany, pobożny, szczęśliwy, dostojny, wielki papież, ojciec kraju, po raz pierwszy obdarzył władzę trybunitańską, konsul po raz drugi, szesnaście lig od Limonum, stolicy Piktonów, dwadzieścia ligi od granicy

Muzeum archeologiczne Nice-Cimiez , na terenie rzymskiego miasta miasta Cemenelum , zachowuje milestone Hadrian pochodzących z Via Julia Augusta z którego miasta Cemenelum był głównym postu:

"CCXVI // IMP CAESAR DIVI // TRAIANI PARTHICI F // DIVI NERVAE N TRAIA // NVS HADRIANVS AVG // PONT MAX TRIB POT IX // COS III VIAM IVLIAM // AVG A FLVMINE TREB // BIA QVAE VETVSTATE // INTERCIDERAT SVA // PECVNIA RESTITVIT // DCV ”

(216. Cesarz Cezar, syn boskiego Trajana Partii, wnuk boskiej Nerwy, Hadrian August, wielki papież, dziewiąty raz dzierżący władzę trybunitańską, po raz trzeci został konsulem, przywrócony na jego koszt rzeka Trebbia , Via Julia Augusta, która zniknęła w wyniku zniszczenia. 605).

Uwagi i odniesienia

  1. Chociaż alfabetu łacińskiego tylko na woli jest rozpowszechniony w publikacjach Roman Archaeology (patrz bibliografia) z XIX th  wieku, niektóre łacińskie uczeni utrzymują wariantowych milliaria / Milliarium ( Gaffiot, 976 str. - która jednak wskazuje na powrót z mila ) .
  2. Dokładniej, ich nazwa ( mil (l) iarium ) pochodzi od nazwy mille, modułu używanego do oznaczania dróg, to znaczy tysiąca rzymskich schodów lub 1478,50  m . Krok rzymski ( passus ) odpowiada w rzeczywistości dwóm krokom i jest wart 5 stóp, czyli około 1,48  m .
  3. André Davy, The barons of Cotentin , Condé-sur-Noireau, Editions Eurocibles, wyd .  „Niepublikowane i niemożliwe do wyśledzenia dziedzictwo Normandii”,2014, 319  s. ( ISBN  978-2-9145-4196-1 ) , str.  20.
  4. Christian Landes , "  Narodziny i śmierć rzymskiej drogi  ", L'Archéologue , n o  47,2000, s.  6.
  5. B. Isaac, The Limits of Empire. The Roman Army in the East (wydanie poprawione), Oxford 1993, s. 304-309 „można sobie wyobrazić, że tytulatura cesarska pojawiła się na kamieniach milowych, aby przekonać monarchę i jego świtę o lojalności gubernatora prowincji i jego armii”.
  6. B. Isaac, The Limits of Empire. The Roman Army in the East (wydanie poprawione), Oxford 1993, s. 308: „są symptomami systemu, który stawia każdego oficjalnego podejrzanego, który nie składa mechanicznego oświadczenia o posłuszeństwie”.
  7. Digest 50, 4, 1 oraz 12 i 18 cytowane przez Th. Kissela, „Budowa drogi jako munus publicum” w: P. Erdkamp reż., The Roman Army and the Economy , Amsterdam, 2002, s. 135-136.
  8. Th. Kissel, op. cit. , s. 130-133.
  9. Na przykład CIL III, 199 , CIL III, 7195 , CIL VIII, 10322 i CIL VIII, 10327 .
  10. Th. Kissel, op. cit. , s. 140-141.
  11. Th. Kissel, op. cit. , s. 159.
  12. De vier mijlpalen van het Wateringse Veld: miejsce prezentujące odkrycie .
  13. Odniesienie epigraficzne CIL 17-02, 00657 = CIL 13, 09062 = IR-01, 00040 = AE 2006, +00916.

Bibliografia

Główne kolekcje Artykuł referencyjnyInne stare artykułyNa torachStare publikacje referencyjne o utworachAtlasPrzykłady pracy regionalnej, oparte na korpusiePrzewodnik

Zobacz też

Powiązane artykuły