Bazalt jest ogniowy skała wulkaniczna po magmy szybko chłodzi się, charakteryzuje się składu mineralnego : plagioklaz (50%) piroksen (25-40%) z oliwinu (10 do 25%) oraz 2 do 3% magnetytu . Na Ziemi ma pochodzenie wulkaniczne i jest jednym z głównych składników skorupy oceanicznej . Na Księżycu stanowi powierzchnię mórz księżycowych . Byłby ważnym składnikiem skorupy Marsa , Wenus i Merkurego .
Słowo bazalt jest zapożyczone z łacińskiego bazaltu , terminu, o którym często mówi się, że pochodzi od etiopskiego terminu oznaczającego „czarną skałę”. Ale z jednej strony termin ten niczego nie przywołuje osobom mówiącym po amharsku, z drugiej strony przytacza się inne pochodzenie, być może egipskie.
Bazalt jest skałą melanokratyczną, holomelanokratyczną (ciemną do bardzo ciemnej) o strukturze mikrolitycznej , która wynika z częściowego stopienia się płaszcza ziemskiego o składzie perydotycznym ( lherzolit ).
Największe znane wysięki bazaltowe to pułapki Syberii w Rosji , Pułapki Dekańskie w Indiach , płaskowyż Kolumbii do Stanów Zjednoczonych , Tassili N'Ajjer w Algierii czy lawy triasowe w Ameryce Północnej. Najsłynniejszą budowlą bazaltową jest bez wątpienia Grobla Olbrzyma w Irlandii , gdzie można podziwiać bazaltowe kolumny (formacje w kształcie kolumn, zazwyczaj sześciokątne w przekroju). We Francji występują głównie w Masywie Centralnym . Ciemne obszary Księżyca (" morze ") składają się z bazaltów.
Bazalt to podstawowa skała . W plutoniczne skały tego samego składu mineralnego są gabro .
Bazalty są klasyfikowane według poziomu nasycenia krzemionką .
Gdy bazalt nie osiąga płaszczyzny nasycenia krzemionki, wyrażany jest nefelin [SiAlO 4 ] Na. Jest to domena bazanitów, aw miarę zbliżania się płaszczyzny nasycenia – zasadowego bazaltu oliwinowego . Poza płaszczyzną nasycenia jest to domena toleityczna, z toleitycznym bazaltem, jeśli kwarc nie jest wyrażony, a inaczej kwarcem toleitycznym .
Nefelinity i melilitity to skały holofeldspatoidalne. Znajdują się tylko w szczelinach , zwykle pod koniec ich życia.
Basanit jest charakterystyczny dla punktowego i niskoobjętościowego wulkanizmu wewnątrzpłytowego. We Francji występuje w szczelinach Renu , Limagne , górach Cantal i Causses .
Alkaliczny bazalt oliwinu jest wszechobecną skałą . Występuje w wulkanizmie oceanicznym i kontynentalnym wewnątrzpłytowym, gdy ten ostatni ma małą objętość.
Tholeiitic bazalt (lub oliwin tholéiite lub tholéiite oliwinu) jest ocean. MORB (MORB = grzbietowej bazalt, angielski grzbiet śródoceaniczny bazalt) - K 2 O mniej niż 0,2% TiO 2 mniej niż 2,0% stanowią istotne składniki oceanicznej skorupy. Występuje również w wulkanizmie wewnątrzpłytowym oceanicznym i kontynentalnym. Zawiera normatywny (niewyrażony) ortopiroksen .
Kwarc (lub kwarc) toleit jest znacznie rzadszy. Ta nazwa jest myląca, ponieważ kwarc nigdy nie występuje w tych skałach. Kwarc pojawia się praktycznie tylko w normalizacji składu chemicznego.
Magma będąca źródłem bazaltów pochodzi z częściowego stopienia skał w płaszczu Ziemi. Płaszcz składa się z perydotyt w jego górnej części. Zaproponowano model perydotytu: pirolitu . Energia geotermalna przechodzi przez solidus pirolitu tylko wtedy, gdy jest uwodniona (0,1%). Nie ma fuzji poniżej LVZ, ponieważ znajdujemy się w strefie suchego pirolitu.
W zależności od ciśnienia, pod jakim zachodzi częściowe topienie, minerały, na które ma wpływ topienie, nie są takie same. Przy niskich szybkościach topnienia ciecz jest bogata w wodę i alkalia: otrzymuje się bazanity lub alkaliczne bazalty oliwinowe. Przy wysokich szybkościach topnienia ciecz jest bogatsza w wapń, żelazo i magnez i otrzymuje się toleity z oliwinu.
W miejscach gorących szybkość topnienia pirolitu waha się od 5% na obrzeżu, z powstawaniem basanitu, do 30% w środku, z powstawaniem toleitu oliwinowego. Gdy szybkość topnienia wynosi 10%, powstaje alkaliczny bazalt oliwinu.
Na poziomie grzbietów śródoceanicznych stopień wtopienia wynosi 30%, a uzyskujemy toleit oliwinowy.
Bazalt lub bazaltowej kolumny są formacja geologiczna składająca się z regularnych kolumn. Wynika to ze krzepnięcia i termicznego skurczu przepływu bazaltowego tuż po jego emisji. Dolna część, która wolniej stygnie lub wysycha, pęka od powierzchni do głębokości w postaci subpionowych pryzmatów o sześciokątnym przekroju rzędu decymetrów. Kolumny te są zwieńczone strefą małych, mniej regularnych pryzmatów (lub „fałszywych pryzmatów”), które można łączyć w krążki.
Geneza narządów została zrównana przez Lucasa Goehringa i jego współpracowników z Uniwersytetu w Toronto. Przedstawione prawo skali wiąże szerokość między dwoma pęknięciami z właściwościami medium i przepływem ciepła lub wilgoci. Weryfikuje się to modelem opartym na skrobi kukurydzianej, która zachowuje się jak lawa. Prawidłowości bazaltowych kolumn Spośród Grobla Olbrzyma w Irlandii Północnej będzie zatem powodu utraty stałej ciepła.
Bazalty są używane w budownictwie i rzeźbiarstwie . Bazalty, ze względu na swoją drobną i izotropową teksturę, są również cenione jako kruszywa o dużej zwartości i dużej wytrzymałości mechanicznej. Niektóre można wykorzystać do realizacji podsypki kolejowej. Z wełny mineralnej otrzymuje się z bazaltu lub skała diabaz podobne do bazaltu, w procesie topnienia (w żeliwiaku, w którym dodaje topników i koksu, w celu dostosowania go do 1500 ° C ) i wytłaczanie.
Jedna z metod geoinżynieryjnych , wietrzenie wymuszone , przewiduje zastosowanie drobno zmielonego bazaltu do wiązania atmosferycznego CO 2 w glebach rolniczych.