Bazalt

Bazalt jest ogniowy skała wulkaniczna po magmy szybko chłodzi się, charakteryzuje się składu mineralnego  : plagioklaz (50%) piroksen (25-40%) z oliwinu (10 do 25%) oraz 2 do 3% magnetytu . Na Ziemi ma pochodzenie wulkaniczne i jest jednym z głównych składników skorupy oceanicznej . Na Księżycu stanowi powierzchnię mórz księżycowych . Byłby ważnym składnikiem skorupy Marsa , Wenus i Merkurego .

Słowo bazalt jest zapożyczone z łacińskiego bazaltu , terminu, o którym często mówi się, że pochodzi od etiopskiego terminu oznaczającego „czarną skałę”. Ale z jednej strony termin ten niczego nie przywołuje osobom mówiącym po amharsku, z drugiej strony przytacza się inne pochodzenie, być może egipskie.

Bazalt jest skałą melanokratyczną, holomelanokratyczną (ciemną do bardzo ciemnej) o strukturze mikrolitycznej , która wynika z częściowego stopienia się płaszcza ziemskiego o składzie perydotycznym ( lherzolit ).

Największe znane wysięki bazaltowe to pułapki Syberii w Rosji , Pułapki Dekańskie w Indiach , płaskowyż Kolumbii do Stanów Zjednoczonych , Tassili N'Ajjer w Algierii czy lawy triasowe w Ameryce Północnej. Najsłynniejszą budowlą bazaltową jest bez wątpienia Grobla Olbrzyma w Irlandii , gdzie można podziwiać bazaltowe kolumny (formacje w kształcie kolumn, zazwyczaj sześciokątne w przekroju). We Francji występują głównie w Masywie Centralnym . Ciemne obszary Księżyca ("  morze  ") składają się z bazaltów.

Bazalt to podstawowa skała . W plutoniczne skały tego samego składu mineralnegogabro .

Klasyfikacja bazaltów

Bazalty są klasyfikowane według poziomu nasycenia krzemionką .

Gdy bazalt nie osiąga płaszczyzny nasycenia krzemionki, wyrażany jest nefelin [SiAlO 4 ] Na. Jest to domena bazanitów, aw miarę zbliżania się płaszczyzny nasycenia – zasadowego bazaltu oliwinowego . Poza płaszczyzną nasycenia jest to domena toleityczna, z toleitycznym bazaltem, jeśli kwarc nie jest wyrażony, a inaczej kwarcem toleitycznym .

Nefelinici i melilitity

Nefelinity i melilitity to skały holofeldspatoidalne. Znajdują się tylko w szczelinach , zwykle pod koniec ich życia.

Basanitis

Basanit jest charakterystyczny dla punktowego i niskoobjętościowego wulkanizmu wewnątrzpłytowego. We Francji występuje w szczelinach Renu , Limagne , górach Cantal i Causses .

Bazalt alkaliczny oliwinu

Alkaliczny bazalt oliwinu jest wszechobecną skałą . Występuje w wulkanizmie oceanicznym i kontynentalnym wewnątrzpłytowym, gdy ten ostatni ma małą objętość.

bazalt toleityczny

Tholeiitic bazalt (lub oliwin tholéiite lub tholéiite oliwinu) jest ocean. MORB (MORB = grzbietowej bazalt, angielski grzbiet śródoceaniczny bazalt) - K 2 O mniej niż 0,2% TiO 2 mniej niż 2,0% stanowią istotne składniki oceanicznej skorupy. Występuje również w wulkanizmie wewnątrzpłytowym oceanicznym i kontynentalnym. Zawiera normatywny (niewyrażony) ortopiroksen .

Kwarcowy toleit

Kwarc (lub kwarc) toleit jest znacznie rzadszy. Ta nazwa jest myląca, ponieważ kwarc nigdy nie występuje w tych skałach. Kwarc pojawia się praktycznie tylko w normalizacji składu chemicznego.

Pochodzenie bazaltów

Magma będąca źródłem bazaltów pochodzi z częściowego stopienia skał w płaszczu Ziemi. Płaszcz składa się z perydotyt w jego górnej części. Zaproponowano model perydotytu: pirolitu . Energia geotermalna przechodzi przez solidus pirolitu tylko wtedy, gdy jest uwodniona (0,1%). Nie ma fuzji poniżej LVZ, ponieważ znajdujemy się w strefie suchego pirolitu.

W zależności od ciśnienia, pod jakim zachodzi częściowe topienie, minerały, na które ma wpływ topienie, nie są takie same. Przy niskich szybkościach topnienia ciecz jest bogata w wodę i alkalia: otrzymuje się bazanity lub alkaliczne bazalty oliwinowe. Przy wysokich szybkościach topnienia ciecz jest bogatsza w wapń, żelazo i magnez i otrzymuje się toleity z oliwinu.

W miejscach gorących szybkość topnienia pirolitu waha się od 5% na obrzeżu, z powstawaniem basanitu, do 30% w środku, z powstawaniem toleitu oliwinowego. Gdy szybkość topnienia wynosi 10%, powstaje alkaliczny bazalt oliwinu.

Na poziomie grzbietów śródoceanicznych stopień wtopienia wynosi 30%, a uzyskujemy toleit oliwinowy.

Organy bazaltowe

Bazalt lub bazaltowej kolumny są formacja geologiczna składająca się z regularnych kolumn. Wynika to ze krzepnięcia i termicznego skurczu przepływu bazaltowego tuż po jego emisji. Dolna część, która wolniej stygnie lub wysycha, pęka od powierzchni do głębokości w postaci subpionowych pryzmatów o sześciokątnym przekroju rzędu decymetrów. Kolumny te są zwieńczone strefą małych, mniej regularnych pryzmatów (lub „fałszywych pryzmatów”), które można łączyć w krążki.

Geneza narządów została zrównana przez Lucasa Goehringa i jego współpracowników z Uniwersytetu w Toronto. Przedstawione prawo skali wiąże szerokość między dwoma pęknięciami z właściwościami medium i przepływem ciepła lub wilgoci. Weryfikuje się to modelem opartym na skrobi kukurydzianej, która zachowuje się jak lawa. Prawidłowości bazaltowych kolumn Spośród Grobla Olbrzyma w Irlandii Północnej będzie zatem powodu utraty stałej ciepła.

posługiwać się

Bazalty są używane w budownictwie i rzeźbiarstwie . Bazalty, ze względu na swoją drobną i izotropową teksturę, są również cenione jako kruszywa o dużej zwartości i dużej wytrzymałości mechanicznej. Niektóre można wykorzystać do realizacji podsypki kolejowej. Z wełny mineralnej otrzymuje się z bazaltu lub skała diabaz podobne do bazaltu, w procesie topnienia (w żeliwiaku, w którym dodaje topników i koksu, w celu dostosowania go do 1500  ° C ) i wytłaczanie.

Jedna z metod geoinżynieryjnych , wietrzenie wymuszone , przewiduje zastosowanie drobno zmielonego bazaltu do wiązania atmosferycznego CO 2 w glebach rolniczych.

Uwagi i referencje

  1. Harry Y. McSween , G. Jeffrey Taylor i Michael B. Wyatt , „  Kompozycja elementarna skorupy marsjańskiej  ”, Science , tom.  324,1 st maja 2009, s.  736 ( ISSN  0036-8075 , DOI  10.1126 / science.1165871 , czytanie online , dostęp 16 stycznia 2018 )
  2. (w) „The Surface of Venus” (wydanie z 27 marca 2006 r. w Internet Archive ) , na archiwum Internet - Wayback Machine ,27 marca 2006 r.
  3. http://discovery.nasa.gov
  4. (w) http://www.nasa.gov/worldbook/moon_worldbook.html | Artykuł NASA o Księżycu
  5. http://pierresud.brgm.fr/docPierre/FichesPDF/MH_MONUMENT/FR34003MH00001.pdf
  6. Jean-Paul Legros, Wielkie gleby świata , Prasy politechniczne PPUR,2007( czytaj online ) , s.  397
  7. Yannick Descantes, Jeanne-Sylvine Guedon, Georges Aussedat, Pierre Dupont, Agregaty. Geneza i charakterystyka , red. Techniques Ingénieur,2007, s.  2

Zobacz również

Powiązane artykuły