Ukraińska powstańcza armia rewolucyjna | |
Flaga z napisem „Śmierć wszystkim, którzy sprzeciwiają się wolności pracowników!” ". | |
kreacja | 1918 |
---|---|
Rozpuszczenie | 1921 |
Kraj | Ukraina |
Wierność | Libertariańska Ukraina |
Zatkany | Siła Lądowa |
Efektywny | 103 000 w grudniu 1919 |
Garnizon | Houliaipole |
Przezwisko | Czarna Armia, Makhnovchtchina |
Wojny | rosyjska wojna domowa |
Bitwy | Bitwa pod Peregonowką |
Historyczny dowódca | Nestor Machno |
Ukraińska Powstańcza Armia Rewolucyjna ( ukraiński : Революційна Повстанська Армія України , Revolioutsiïna Povstans'ka Armia Ukrainy ; rosyjski : Революционная Повстанческая Армия Украины , Revolioutsionnaïa Povstantcheskaïa Armia Ukrainy ), zwany także Makhnovshchina (w cyrylicy Махновщина , czasami napisane Makhnovstchina lub Makhnovitchina oparty przekład francuski ) przez historiografii radzieckiej, jest powstańczy wojsko od anarchistycznej inspiracji która walczyła od 1918 do 1921 roku w czasie rosyjskiej wojny domowej . To zawdzięcza przydomek ukraińskiego anarchisty Nestora Machno , który go podniósł, w 1918 roku, po podpisaniu traktat brzeski (cesji przez Lenina z Ukrainy do Niemców).
Makhnovchtchina powodzeniem walczył z siłami Ukraińskiej Republiki Ludowej z Petliura jak również białe armie z Denikina i Wrangla . Po zwycięstwie nad białymi Armia Czerwona , która zawarła tymczasowe sojusze taktyczne z Machną, która ma teraz wolną rękę, zdradza i zwraca się przeciwko Machnowszczyźnie. Machno jest wyjęty spod prawa. W sierpniu 1921 roku, po kilku miesiącach zaciekłych walk z bolszewikami, ostatni zwolennicy Machna opuścili Ukrainę i przekroczyli granicę rumuńską .
Dla anarchistów Makhnovchtchina jest symbolem walki o nieautorytarny komunizm . Jego klęska przez Armię Czerwoną zwiastuje przyszłe zawirowania reżimu sowieckiego, leninizmu i stalinizmu . Jest częścią ruchu powstania chłopskiego przeciwko czerwonemu i białemu autorytaryzmowi, zielonym armiom .
Dziesięć miesięcy po rewolucji rosyjskiej , przejęcie władzy przez bolszewików (którego hasłem jest „natychmiastowe pokój”) prowadzi w grudniu do zawieszenia broni w Brześciu Litewskim , a następnie do pokoju podpisanego w marcu 1918 consecrating zwycięstwie Środkowej imperiów na wschodnich Przód . Młoda Rosyjska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka zrzekła się wówczas swojej suwerenności nad kilkoma terytoriami i uznała w szczególności niepodległość Ukrainy „spichlerza i przemysłowego serca Rosji”, która została natychmiast zajęta przez armie austro-niemieckie. Ci ostatni zarekwirowali tam zboża i surowce, których ich krajom bardzo brakowało w sytuacji blokady .
Rosja następnie staje w obliczu wielu ataków, tworząc „oblężony kompleks cytadeli”.
Oprócz kryzysu politycznego, jest ona skonfrontowana zarówno z wojną zagraniczną (z dawnymi sojusznikami, którzy uważają się za zdradzonych przez odrębny traktat pokojowy z Niemcami), jak i wojną domową między bolszewikami a białymi ( Denikin , Wrangla ), na Ukrainie , Syberii, aw szczególności w krajach bałtyckich. Do tego buntu dodaje się odsunięcie od władzy rewolucjonistów (anarchiści pod wodzą Machno, którzy po walce z Niemcami i Białymi na Ukrainie sprzeciwiają się centralizującej władzy bolszewików. Ta część składa się zasadniczo z niezależnych chłopów i bardzo aktywne zwłaszcza na południu kraju, do różnych grup zaliczają się także zbuntowani chłopi, którzy zjednoczyli się w zielone armie .
We wrześniu 1918 r., po podróży do Moskwy, Machno wrócił na Ukrainę i połączył siły z byłym marynarzem Fedirem Szczusem, który dowodził małym oddziałem ruchu oporu w czasie okupacji austro-niemieckiej. Mimo niewielkiej liczby (zaledwie tuzin) wrócili do miasta Goulaï-Polié (znanego również jako Houliaïpole ), strzelali do okupanta i wzniecali powstanie mieszkańców. Goulaï-Polié zostaje zwolniony, będzie to początek koordynowanej przez Machno organizacji wyzwolenia Ukrainy, teraz nazywa się go Batko (ojciec). W październiku 1918, dzięki sukcesowi w Goulaï-Polie, Machno zobaczył, że wokół niego gromadzą się inne oddziały ruchu oporu. Kiedy w październiku dołączył do niego najważniejszy, robotnik kolejowy Wiktor Belach , Machno powierzył mu zadanie federacji tej złożonej armii, która stała się machnowczczyną i wypędziła Niemców.
Na Ukrainie istnieją wtedy trzy główne siły polityczne:
Do tych przeciwstawnych sił dodawane są siły „zbrojnych band” dowodzonych przez watażków, z których najbardziej znanym jest Ataman Nikifor Grigoriev . Większość z tych zespołów bierze udział w walce z siłami biało-czerwonymi.
„Jesteśmy za bolszewikami , ale przeciwko komunistom ” – wyjaśnił Machno . Dla bolszewików, ponieważ nie sprzeciwiali się zajmowaniu chłopów na ziemi; przeciwko komunistom, ponieważ stosowali rekwizycje, zakładali „komuny” ( kołchozy ) i przejmowali całą władzę w ich rękach w imieniu Sowietów . „Celem nie jest już niepodległość Ukrainy, ale rewolucja socjalna ”.
Dla Machno żadna władza nie powinna dyktować swojej woli masom. Organizacja życia politycznego miała opierać się na istnieniu swobodnie tworzonych stowarzyszeń, odpowiadających „we wszystkim sumieniu i woli samych robotników”.
Manifest powstańczej armii Ukrainy Nestora Machno (batko Machnow: po ukraińsku znaczy „mały ojciec Machno”) od razu daje główne pragnienie ruchu, którym jest „wypowiedzenie się przeciwko uciskowi robotników i chłopów przez ludność”. burżuazji i dyktatury bolszewicko-komunistycznej”. Ale także i przede wszystkim ma na celu „walkę o całkowite wyzwolenie ukraińskich robotników spod jarzma tej czy innej tyranii oraz o stworzenie prawdziwej socjalistycznej konstytucji ruchu”.
Manifest przedstawia następnie rzeczywisty projekt i program do naśladowania. Pojawiają się bardziej konkretne i precyzyjne linie główne:
Ruch chce być radykalny i bezkompromisowy wobec kontrrewolucjonistów, Manifest ogłasza na ten temat, że „trzeba [...] rozstrzeliwać na miejscu bandytów i kontrrewolucjonistów”. Projekt można podsumować wyrażeniem „rewolucji społecznej, głębokiego przełomu i postępu w kierunku ewolucji człowieka”.
Machno nie zgodził się na wypuszczenie swojej armii pod naczelnym dowództwem Trockiego , szefa Armii Czerwonej . Jednak dwie armie dwukrotnie doszły do porozumienia. Kiedy powaga interwencjonistycznego niebezpieczeństwa zażądała ich wspólnej akcji, co wydarzyło się najpierw w marcu 1919 r. przeciwko Denikinowi , a następnie latem i jesienią 1920 r., kiedy białe siły Wrangla zagroziły, że Nestor Machno w końcu pomógł w rozgromieniu. Ale gdy tylko uniknięto niebezpieczeństwa kontrrewolucyjnego, Armia Czerwona wznowiła działania wojskowe przeciwko partyzantom Machno , którzy odpowiadali jej ciosem za ciosem. Pod koniec listopada 1920 r. władze bolszewickie nie zawahały się zorganizować zasadzki na tych, których Leon Trocki uważał za ruch utworzony przez bogatych chłopów „ kułaków ” dążących do ustanowienia swojej władzy w regionie.
Funkcjonariusze armii machnowców krymskich zostali następnie zaproszeni do udziału w radzie wojskowej, gdzie natychmiast zostali aresztowani przez policję polityczną Czeka i rozstrzelani bez dalszego procesu lub rozbrajani. W końcu, wycofany z akcji przez znacznie większe liczebnie i lepiej wyposażone siły, Machno musiał zrezygnować z gry: w sierpniu 1921 roku udało mu się schronić w Rumunii i dotrzeć do Paryża, gdzie zmarł w lipcu 1935 roku .
W regionie Goulaï-Polié zorganizowano wolne komuny; opierały się na wzajemnej pomocy materialnej i moralnej oraz na zasadach „nieautorytarnych” i egalitarnych. Mimo trudnej sytuacji militarnej od 23 stycznia do 10 kwietnia 1919 r. zorganizowano trzy zjazdy regionalne. Ich zadaniem było określenie celów gospodarczych i społecznych stawianych przez masy chłopskie oraz koordynacja wysiłków na rzecz szybkiego osiągnięcia tych celów. Machnowszczyna zrobiła wszystko, co w jej mocy, aby zachęcić i promować tę „samoorganizację”.
Samoorganizacja polegała na tworzeniu „komun pracy” lub „wolnych gmin”, tworzonych z inicjatywy ubogich chłopów i umożliwiała im organizowanie życia gospodarczego na zasadach komunalnych. Jeśli chodzi o organy samorządu społecznego, to chłopi i robotnicy opowiadali się za ideą rad wolnej pracy (w przeciwieństwie do rad politycznych bolszewików i innych socjalistów , wolne rady miały być radami organy własnego samorządu społeczno-gospodarczego).
Zjazdy Makhnovchtchina zgromadziły delegatów, chłopów i kombatantów. Rzeczywiście, organizacja cywilna była przedłużeniem chłopskiej armii powstańczej, praktykującej taktykę partyzancką . Była niezwykle ruchliwa. Armia była zorganizowana na podstawach, konkretnie libertarian, ochotniczej służby, zasady obieralności obowiązującej dla wszystkich stopni i swobodnie uzgodnionej dyscypliny. Te zasady były przestrzegane przez wszystkich.
Ruch machnowski napotkał poważne trudności, które uniemożliwiły prawdziwie anarchistyczną organizację społeczną ukraińskich mas chłopskich. Są one wielokrotne i wyjaśniają niepowodzenie ruchu:
Rewolta żeglarzy Kronsztacie jest jednym z ostatnich objawów anarchistów, która była hamowana w kolejności Trockiego . Marynarze ci zbuntowali się rankiem 2 marca 1921 r. Początkowo prosili o więcej chleba i paliwa, ale wkrótce zażądali precyzyjnego rozwoju politycznego, zwłaszcza demokratycznego, w obliczu arbitralnej postawy władz. Powstańcy zbliżyli się do anarchizmu (część z nich pochodziła z regionów Ukrainy zajętych przez Machno), krytykując „dyktaturę bolszewickich komisarzy”. Karta Powstania zawiera odniesienia do myśli anarchistycznej.
Nestor Machno prosi, aby robotnicy zawsze upamiętniali w swoich pismach dzień 7 marca, ponieważ data ta odpowiada wieczorowi, kiedy bolszewicy rozpoczęli operacje wojskowe w Kronsztadzie. Jest symbolem walki marynarzy z bolszewizmem .
Piosenka Makhnovchtchina została napisana na cześć ukraińskiej powstańczej armii rewolucyjnej przez francuskiego autora tekstów Étienne Roda-Gil do muzyki sowieckiej piosenki Les Partisans .
Ze względu na wiele odmian francuskich tłumaczeń, ta piosenka została napisana na trzy różne sposoby:
Chorus
Makhnovchtchina, Makhnovchtchina
Twoje flagi są czarne na wietrze
Są czarne z naszego smutku
są czerwone z naszej krwi
Verse 1
przez góry i przez równiny
w śniegu i na wietrze
we wszystkich Ukraina
Nasze zwolenników
wzrosła aż
dwuwiersz 2
In wiosna traktaty Lenina
wydały
Niemcom Ukrainę
Jesienią machnowczczana
rzuciła je na wiatr
werset 3
biała armia
denikina
wkroczyła na Ukrainę śpiewając
Ale wkrótce machnowczczana
rozproszyła ją na wietrze
werset 4
machnowczczana, machnowczczana
Czarna armia naszych partyzanci
Którzy walczyli na Ukrainie
Przeciwko czerwonym i białym
Wers 5
Makhnovchtchina, Makhnovchtchina
Czarna armia naszych partyzantów
Którzy chcieli wypędzić z Ukrainy na
zawsze wszystkich tyranów
Kilka piosenek w języku rosyjskim nawiązuje do Machno; co najmniej dwa noszą tytuł Bat'ka Machno (Батька Махно, „Mały ojciec Machno”), jeden interpretowany w szczególności przez grupę Lioubè , drugi przez grupę Kontra (Valery Goguine).
Armia rewolucyjna i Kronsztad są „miejscami pamięci” anarchizmu : oba wzywają do „trzeciej rewolucji”; zbrojny bunt przeciwko bolszewikom chciał prawdziwej rady ( Sowieci ). Anarchizm stworzył mit wokół ruchu machnowskiego i buntu kronsztadzkiego, czyniąc z nich wyrazy „autentycznej ludowej rewolucji libertariańskiej” zmiażdżonej przez „totalitaryzm bolszewicki”, nawet jeśli, oczywiście, niektóre wydarzenia zostały wyolbrzymione.
Dla anarchisty Piotra Archinowa Makhnovchtchina jest prototypem niezależnego ruchu mas chłopskich.
„Machnovchtchina to nie anarchizm. Armia machnowska nie jest armią anarchistyczną, nie tworzą jej anarchiści. Anarchistycznego ideału szczęścia i ogólnej równości nie da się osiągnąć wysiłkiem żadnej armii, nawet jeśli została utworzona wyłącznie przez anarchistów. Armia rewolucyjna w najlepszym razie mogła służyć zniszczeniu starego, znienawidzonego reżimu; dla konstruktywnej pracy, konstrukcji i tworzenia każda armia, która logicznie może polegać tylko na sile i dowodzeniu, byłaby całkowicie bezsilna, a nawet szkodliwa. Aby społeczeństwo anarchistyczne stało się możliwe, konieczne jest, aby sami robotnicy w fabrykach i przedsiębiorstwach, sami chłopi w swoich krajach i wsiach przystąpili do budowania społeczeństwa antyautorytarnego , nie czekając znikąd na dekrety prawne. Ani armie anarchistów, ani samotni bohaterowie, ani grupy, ani Konfederacja Anarchistów nie stworzą wolnego życia dla robotników i chłopów. Tylko sami robotnicy, poprzez świadome wysiłki, będą mogli budować swój dobrobyt, bez państwa i panów. "
- Droga do Wolności, organ Makhnovchtchina: dokument używany jako źródło tego artykułu.