Ampelos

Ampelos
mitologia grecka
Bachus i satyr, czasami określani jako Ampelos [1] (Florencja, Muzeum Uffizi).
Bachus i Satyr, czasami określani jako Ampelos (Florencja, Muzeum Uffizi ).
Charakterystyka
Towarzysz (e) Dionizos
Symbolika
Roślinny Wino
Gwiazda Konstelacja

W mitologii greckiej , Ampelos (w starożytnej Grecji  : Ἄμπελος  / Ampelos „  winorośl  ”) jest młody satyr , Eromenos ukochany Dionizosa . Jego śmierć rodzi winorośl i wino .

Owidiusz w I st  wieku i Nonnus V th  -wiecznej teraźniejszości dwa zupełnie różne wersje mitu. Postać Ampelosa prawdopodobnie zapożycza kilka cech z wcześniejszych mitów i zajmuje szczególne miejsce w świecie dionizyjskim, bliskim synkretyzmowi między mitologią a starożytnym chrześcijaństwem . Reprezentacje Ampelos w starożytnych rzeźbach i ceramice są rzadkie i stosunkowo niepewne. Nieco częstsze stają się w okresie baroku .

Mit

Znajomość mitologicznej postaci Ampelos opiera się na pismach dwóch autorów: Owidiusza i Nonnos de Panopolis . Z drugiej strony ani Apollodoros, ani Diodor z Sycylii nie cytują Ampelos o odkryciu wina przez Dionizosa.

Posty Owidiusza

W Owidiusz Ampelos jest synem satyra i nimfy . Jest kochankiem Dionizosa na Górze Ismaros w Tracji , a po przypadkowej śmierci bóg wznosi go do statusu konstelacji .

„Ale Żniwiarz nie umknie twojemu spojrzeniu;
krótka dygresja pokazuje pochodzenie tej gwiazdy.

Ampelos z długimi włosami urodził się z satyra i nimfy;
mówi się, że Bachus kochał go na szczytach Ismarus.

Dziecko ofiarowało mu winorośl, która zwisała z listowia uchowca
i która teraz bierze od niego swoją nazwę.
Zbierając kolorowe winogrona z gałęzi, był rozkojarzony i upadł:
Liber niósł wśród gwiazd przyjaciela, którego stracił. "

-  Ovide , Fastes [ szczegóły edycji ] [ czytaj online ]

Prawdopodobne jest odniesienie do gwiazdy Epsilon Virginis , której łacińska nazwa Vindemitor lub Vindemiatrix oznacza zbieracza winogron lub zbieracz winogron. Położona w obecnej konstelacji Panny , gwiazda ta wskazywała podczas swojego heliakalnego wschodu , w czasach rzymskich i hellenistycznych, początek żniw.

Dionizacy z Nonnos z Panopolis

W Nonnos de Panopolis Ampelos mieszka w Lydii . Zostaje zabity przez byka, na którym jechał, za namową bogini Artemidy . Atropos , jeden z losów opiekunów śmiertelnego przeznaczenia, przemienia Klaster winorośli, Dionizos zadebiutował krew winem .

Mit Ampelos jest rozwijany w intonuje X do XII Dionysiacs (w starożytnej Grecji Διονυσιακά  / Dionusiaká ).

Piosenka X

Dionizos osiąga wiek dojrzewania i mieszka w Lidii , otoczonej dworem satyrów . Zakochuje się w jednym z nich, Ampelosie. Jego pasję do młodzieńca zasmuca jednak pewność, że wkrótce umrze, jak to się dzieje z wszystkimi młodymi ludźmi kochanymi przez bogów. Dionizos i Ampelos ćwiczą, rywalizując w wielu wydarzeniach sportowych, w których bóg pozwala satyrowi wygrać.

„Dwaj kochający się sportowcy awansują na środek areny. Ampelos najpierw, ściskając nadgarstek Bachusa nadgarstkiem i ściskając go w objęciach, łączy splecione palce podwójnym łańcuchem i w ten sposób ściska prawą rękę przeciwnika, który z łaską się do niej poddaje; następnie owijają ręce w girlandę wokół lędźwi, zaciskają biodra tymi wzajemnymi splotami i obejmują się po bokach z podobnym wysiłkiem. W swoich naprzemiennych próbach usuwają się nawzajem z ziemi; a Bachus wierzył, że dotyka Olimpu. "

-  Nonnos de Panopolis , Dionysiaques [ szczegóły wydań ] [ czytać online ] , X, 340-350

Pieśń XI

Dionysos organizuje zawody pływackie i pozwala wygrać Ampelosowi. Zachwycony jego sukcesem, Ampelos przebiera się za bachantkę podczas następującej po niej uroczystości. Dionizos ostrzega Ampelos, aby zawsze był blisko niego, na wypadek gdyby bóstwo zazdrosne o ich miłość próbowało go zabić. Omen mówi Dionizosowi, że Ampelos umrze i stanie się pierwszą rośliną winorośli. Bogini iluzji Até wzbudza w Ampelos zazdrość, przypominając jej, że bogowie zawsze ofiarowują swoim bliskim wyjątkowe dary, na przykład niezwykłego wierzchowca, a ona proponuje, by przywłaszczył sobie byka.

„Jednak Até, bóstwo zabójstw, widzi nieustraszonego łowcę [Ampelos], wędrującego przez góry, z dala od Bacchos. Natychmiast przybiera wdzięczny wygląd nastolatka w jej wieku i, aby zadowolić macochę [Herę] boskiego potomstwa Frygii [Dionizosa], zwraca się do niego [Ampelos] łagodnym głosem, tymi zdradzieckimi słowami. […] ”

-  Nonnos de Panopolis , Dionysiaques [ szczegóły wydań ] [ czytaj online ] , XI, 110-115

Oszukany Ampelos dosiada byka i irytuje Selene , boginię księżyca, twierdząc, że jest lepszym jeźdźcem na bykach niż ona. Selene wysyła bąka, by użądlić byka. Byk zaczyna kopać, a Ampelos upada i łamie sobie czaszkę. Satyr przekazuje Dionizosowi smutną wiadomość. Dionizos przygotowuje ciało do pogrzebu i wypowiada długą pieśń żałobną. Eros The pierwotny Bóg z miłości i twórczej mocy w mitologii greckiej , stara się odciągnąć go mówiąc mu historię Calamos i Carpos , dwóch młodych mężczyzn, którzy byli w sobie zakochani. Podczas zawodów pływackich Carpos tonie, a Calamos, nie mogąc bez niego żyć, popełnia samobójstwo. Calamos staje się trzcinami rzek, a Carpos owocem ziemi.

Pieśń XII

Jesień pyta, kiedy winorośl pojawi się na Ziemi, aby stała się jej osobistym atrybutem. Dionizos wciąż jest w żałobie. Ampelos zamienia się w winnicę, a Dionizos po raz pierwszy robi wino, myśląc o tym, jak Ampelos uniknął śmierci, przemieniając się.

- Bachusie, twój przyjaciel wciąż istnieje dla ciebie i nie może przejść przez gorzkie fale Acheronu. […] Ampelos, choć nie żyje, żyje, bo mam zamiar zmienić twoją czarującą towarzyszkę w napój z najsłodszego nektaru. […] Ampelos, dałeś Bachusowi głęboki smutek, którego jeszcze żaden smutek nie dotknął; ale miało to sprawić przyjemność czterem regionom świata, ponieważ rodzicie wino z kroplami miodu; to wino, libacja bogów, radość Bachusa. Tak, płakał król Bachus, ale to miało osuszyć łzy śmiertelników. "

-  Nonnos de Panopolis , Dionysiaques [ szczegóły wydań ] [ czytać online ] , XII, 141-172

Dionizos przyjmuje wino jako osobisty atrybut i twierdzi, że jest lepszy od innych bogów, ponieważ żaden owoc nie jest tak piękny i nie daje ludzkości tak wiele przyjemności. Druga wariacja dotyczy pochodzenia wina: winorośl rosła bez wiedzy nikogo, dopóki Dionizos nie zobaczył węża wysysającego sok z kiści; Dionizos i jego satyrowie robią pierwsze prasy do wina, przygotowują pierwsze wino i organizują pierwsze dożynki, kompletnie pijani.

Studia i interpretacje mitologiczne

Temat miłości boga, półboga do młodego chłopca, podobnie jak metamorfozy boga, jest w mitologii greckiej dość powszechny, wręcz banalny. Mit Ampelos nosi jednak piętno poetyckiego opracowania Nonnos de Panopolis, które zdradza upodobanie do paradoksów i przybiera dla jego twórczości bardzo szczególną strukturę. Według hellenisty Vincenta Giraudeta „Dionizacy komponowaliby się tak samo, jak mówi się o kompozycji potwora” , ponieważ epos nie podąża wyraźną linią, ale postępuje w aranżacji powtarzających się tematów, takich jak kosmiczne. zmagania, metamorfozy i winorośl, które nadają mu złożoności i intensywności.

Tradycja i inwencja w starożytnym micie Ampelos

Hellenistka Nicole Kröll zauważa, że ​​jeśli mity dotyczące wynalezienia wina mają długą tradycję o różnym pochodzeniu, to Nonnos tworzy wraz z losem Ampelos mit prawie nowy, historię nieobecną w literaturze antycznej, a która wyrywa się z tradycji. Oprócz tekstu Owidiusza w starożytnych tekstach znamy tylko jeszcze jedną, bardzo krótką wzmiankę o Ampelosie, w powieści pseudo-Klementyńskiej . Ponadto niektóre przedstawienia Ampelos w rzeźbie i antycznej ceramice są bardzo rzadkie. Tak więc, według Krölla, jeśli Nonnos z Panopolis opiera się na istniejącej tradycji, aby stworzyć swoją historię, ta tradycja pozostaje, z braku źródeł, w dużej mierze nieznana.

Hellenista Robert Turcan uważa, że Les Bassariques de Sotérichos d'Oasis , współczesny poeta epicki Nonnos de Panopolis, mógł być źródłem inspiracji dla tego ostatniego.

Nicole Kröll w swoim studium o Dionizjach dostrzega przede wszystkim symboliczną funkcję mitu o Ampelos: jeśli ten satyr, przez swoją śmierć i odrodzenie w winnicy, rzeczywiście odnosi się do przemiany winogron w wino, to bardziej ogólnie symbolizuje zwycięstwo życia nad śmiercią, odrodzenie Zagreusa w Dionizosa, tak wiele konstytutywnych elementów kultu dionizyjskiego: „Satyr Ampelos, ukochany boga dzięki swojej promiennej urodzie, który posuwa się tak daleko, że zmierzy się z boskością nieśmiertelność w przebraniu bachantki jest karana śmiercią za swoją hybris [swoją przesadę]. Ta gwałtowna śmierć, wymierzona przez byka, zwierzęcego awatara par excellence Dionizosa, i jej metamorfoza czynią z Ampelos pośrednika między światem ziemskim a światem Bogów. Poprzez swoją metamorfozę sam staje się częścią boskości” .

Pisarz i hellenista Marguerite Yourcenar , który wspomina mit Ampelos w jej poetyckiej antologii koronie i liry , zauważa ten paradoks: Nonnos jest autorem przepojona tradycyjnej retoryki i dostarcza z Dionysiacs się „najwyższą i wystawny wysiłek„a literatura, która się kończy”  ; a jednak poeta wprowadza innowacje w kwestii prozodii , faworyzując metrykę opartą na akcencie, metrykę poświęconą ciągłemu rozwojowi we współczesnych językach.

Mitologia porównawcza

W wierszu Nonnos wynalezienie wina jest zapowiedziane przez kilka przepowiedni poprzedzających epizod z Ampelos. Dionizos-Zagreus , syn Zeusa i Persefony , został zabity przez Tytanów . Zeus mści się, niszcząc Ziemię gigantycznym ogniem, po którym następuje powódź, która zalewa świat. Następnie „aby pocieszyć ludzkość […] Zeus przepowiedział, że urodzi mu się syn i że ten syn stworzy wino. Będzie reinkarnacją zabitego dziecka i będzie nosił imię Dionizosa” .

Powodem transformacji młodego satyra winorośli został zainspirowany Nonnos starszych greckich autorów sięga okresu hellenistycznego jako Nicander , gramatyk i greckiego poety z II -go  wieku  pne. AD lub Parthenius , grecki poeta elegijny I st  wieku  pne. AD .

Kilka wskazówek zapraszają do zgromadzi mit Ampelos i legendę hylas Z eromena z Herkulesa , którego zniknięcie prowadzi do zakończenia udziału Herkulesa w Argonauts wyprawy . Referencje Nonnos z Argonautica od Apoloniusza z Rodos i sielanka XIII w Theocritus odżywiają bogaty zestaw intertekstualności . Nonnos twierdzi, że ma literacki rodowód, ale raczej przywłaszcza sobie niż naśladuje jego modele. Odwrócenie jest jasne: jeśli śmierć Hylasa położy kres udziałowi Herkulesa w wyprawie Argonautów, to przeciwnie, Ampelos okazuje się, dzięki jego metamorfozie, korzystny dla ludzkości.

Według G. D'Ippolito, mit o Ampelos po raz pierwszy rozprzestrzenił się z centralnego epizodu, jakim były zawody pływackie pomiędzy Ampelos i Dionizosem. Wśród wielkiej różnorodności starożytnych pantomim - spektaklu tanecznego lub teatralnego, publicznego lub prywatnego, w którym pierwszeństwo ma ekspresja gestów - szczególna forma pantomimy wodnej jest częsta w czasach Nonnosa: przedstawia na wodzie sceny metamorfozy . Ten rodzaj spektaklu, zwany także mimem Thetis , jest pomyślany jako „naśladowanie życia, które zawiera zarówno rzeczy legalne, jak i niedozwolone”  ; jest to ilustracja, poprzez kolejne przekształcenia przeciwnych zasad, dynamiki życiowej. Wtedy Nonnos podjąłby się tego i pracował, by doprowadzić do ujawnienia mitu u Dionizyków . Hélène Frangoulis uważa, badając paradoks wszechobecności wody w tym micie o odkryciu wina, że „jego przemiana w winorośl wydaje się zatem symbolizować sposób, w jaki wino będzie – i musi zastąpić wodę” .

Notując kilka analogii literackich, niektóre z nich ironia, Hélène Frangoulis uważa, że w uprowadzeniu Hélène de Collouthos , „subtelnej grze identyfikacji w który angażuje Collouthos [...] mogła dobrze pozorują nieoczekiwanych powiązań między dziewczynki. Zdesperowany przez zniknięcie matki i tych trzech postaci rozpaczliwych zniknięciem ukochanej” . Ta uwaga wzmacnia prawdopodobny związek między mitami Carposa i Calamosa, Hylasa i Heraklesa, Ampelosa i Dionizosa.

Wreszcie grecki termin ampelos jest prawdopodobnym etymologicznym pochodzeniem nazwy Embla: Ask i Embla ( Askr ok Embla w staronordyckim ) są w mitologii nordyckiej odpowiednio pierwszym mężczyzną i pierwszą kobietą stworzoną przez bogów . Z drugiej strony trudno jest odróżnić, w jaki sposób mit Ampelos mógł zainspirować ten mit nordycki.

Mit o Ampelos i wiara chrześcijańska

Ideę odkupienia Dionizosa i skojarzenie z wiarą chrześcijańską przywołuje kilku hellenistów, którzy poczynili zaawansowane, rozbieżne analizy.

Charles-François Dupuis szczegółowo wspomina w opublikowanym w 1795 roku Pochodzeniu wszystkich kultów lub religii uniwersalnej mit Ampelos. Dzieło, „prawdziwy brewiarz filozoficznego ateizmu”, stara się wykazać istnienie uniwersalnej i naturalnej siły wspólnej wszystkim religiom.

„Widać, że to wszystko jest tylko alegorią miłości Bachusa do winorośli, tutaj oznaczonej pod godłem małego dziecka, które ma […] dla kochanka Bachusa, boga winobrania. […] Ten sposób poetyckiego potraktowania bardzo prostej idei i wielkiego jej rozwinięcia przez szereg alegorii był sposobem tworzenia starożytnych kapłanów i świętych poetów; i ta pojedyncza cecha powinna umożliwić nam uchwycenie oryginalnego charakteru całej mitologii. To jego geniusz, to jego styl. "

-  Charles-François Dupuis , Pochodzenie wszystkich kultów lub religia uniwersalna

Paul Decharme odrzucił w 1881 roku ideę dionisowskiego pośrednika i oczyszczacza dusz: Ampelos to geniusz „poetyckiej czy artystycznej twórczości, […] do którego nigdy nie skierowano żadnych modlitw” . Francis Vian wskazuje, że jeśli Dionizos skutecznie nadaje pewną formę nieśmiertelności tym, których kochał, wino nie przynosi zwykłym ludziom „ani nieśmiertelności, ani szczęścia poza grobem” . Jeśli chcemy mówić o „doktrynie zbawienia” , musimy uznać, że jest ona, jeśli nie epikurejska, w potocznym znaczeniu tego słowa, to przynajmniej bardzo świecka.

Podobnie, według Hélène Frangoulis, „nawet jeśli stworzenie wina, źródła pocieszenia, spowodowane jest łzami boga, który poprzez cierpienie uwalnia ludzkość od jej cierpień, nierozsądnym byłoby wnioskować, że Nonnos świadczy tutaj o szczera wiara chrześcijańska lub wiara w odkupieńczą misję Bacchos” . Pociecha, jaką Dionizos przynosi ludziom winem, jest zbawieniem świeckim i ograniczonym, czyli pijaństwa.

Marguerite Yourcenar wprawdzie rozpoznaje w Dionizjach „niewyraźnie obecną ideę męki śmierci, która prowadzi do metamorfozy i nieśmiertelności” , ale wyraźnie odróżnia ją od współczesnego chrześcijaństwa, ponieważ „to my, a nie Nonnos staramy się identyfikować te główne tematy” . Jeśli „coś w rodzaju potężnego kosmicznego naturalizmu wzbiera tu i ówdzie te fale słów” , to ten naturalizm był nieodłączny od starożytnych mitów greckich, nawet jeśli uległ zubożeniu, a w każdym razie pozostaje obcy temu, co nazywa ona młodym chrześcijańskim dogmatyzmem.

Daria Gigli Piccardi, która w 2003 roku opublikowała w Mediolanie opatrzone adnotacjami tłumaczenie pierwszych dwunastu pieśni dionizyjskich , przedstawia poemat z perspektywy globalnej. Opierając się na paralelach z Parafrazą Nonnosa z Ewangelii według Jana , broni teorii parafrazy, która byłaby przygotowaniem dla dionizyków . Poza czysto stylistyczną analizą, zauważa wiele punktów wspólnych między dwoma tekstami: pobożność i winę nonnianina dyonisowskiego, cud wina, radość ze zmartwychwstania. Tak więc „paralele między Ampelos a Chrystusem są zbyt częste, aby mogły być przypadkowe” , a Gigli Piccardi wierzy, że w świecie dionizyjskim wiara w szczęście pośmiertne istnieje, pomimo przewagi szczęścia ziemskiego. Stworzony przez Nonnos uniwersum dionizyjskie opiera się na synkretyzmie neoplatońskim , który potrafi przystosować się zarówno do religii pogańskiej, jak i do chrześcijaństwa.

Początki chrześcijaństwa pokrywają się chronologicznie ze szczytem ekspansji kultu Dionizosa i mogły istnieć formy synkretyzmu „pomiędzy kultami podobnie wskrzeszonych bogów, którzy mogli obaj zamieszkać w kielichu wina” . Dla Jean-Robert Pitte , Jezus zastępuje Dionizosa i sprawia, że jego dziedzictwo przynosić owoce, wino nie jest już tylko postacią życia, ale to z miłości.

Reprezentacje Ampelos

W starożytnych rzeźbach i ceramice

Bardzo trudno jest z całą pewnością przypisać starożytną graficzną lub lapidarną reprezentację mitycznej postaci Ampelos. Kilka bóstw z otoczenia Dionizosa to także personifikacje winorośli lub winogron: obok Ampelos spotykamy Staphylosa i Oinopiona , uważanych najczęściej za synów Dionizosa i Ariadny. Są one reprezentowane głównie na poddaszu wazony z VI th  wieku  przed naszą erą. AD Bothrys, personifikacja winogron, jest czasami mylona z samym Dionizosem. Przedstawienia te rozciągają się od końca okresu hellenistycznego do początku okresu imperialnego i pokazują postać, której broda lub całe ciało przypomina kształt pęczka.

Tak zwany sarkofag Acqua Traversa, przechowywany w Muzeum Łazienkowskim w Rzymie , wydaje się przedstawiać Ampelos szczególnie bliską tekstowi Nonnosa. Datowany na pierwszą tetrarchię , około 285-305, został odkryty w Acqua Traversa w 1937 roku i reprezentuje thiasis , grupę satyrów i maenad czczących Dionizosa. Wokół satyra cztery bachantki tańczą, ciągnąc za kiście. Postaci te otoczone są Bachusem i postacią, która może być Panem , bogiem opiekuńczym pasterzy i trzód, a raczej Ampelos w procesie metamorfozy. Rzeczywiście nosi długie, spiczaste uszy satyra, a jego uda są już pokryte liśćmi i ciężkie od pęczków. Rzeźbiarz mógł być pod wpływem lektury eposu, Bassariques of Sotérichos d'Oasis , jego współczesnego, a Nonnos jest prawdopodobnie zależny od tych samych Bassariques .

Posąg Dionizosa i Ampelos odkrycia w La Storta w 1772 i przechowywane w British Museum , jest datowany na II th  century . To jest prawdopodobnie zainspirowany hellenistycznego oryginału III th  wieku  przed naszą erą. AD , i pokazuje popiersie Ampelosa, które góruje nad pniem pełnym winorośli . Klastry zdobią jego klatkę piersiową, którą przedstawia Dionizosowi, który pije wino z kubka. Jaszczurka czołga się u jego stóp, gdzie również stoi kot. Zmienia się nazwa dzieła: w 1874 roku British Museum rozpoznało w zamian nimfę z armii Dionizosa zamiast Ampelos.

Archiwa internetowe Lexicon Iconographicum Mythologiae Classicae (LIMC) zawierają trzy odniesienia do Ampelos. Poza figurą Muzeum Brytyjskiego , to pierwszy marmuru tułowia Dionizos ozdobione liśćmi winorośli, datowany II th  century , i przechowywane w Muzeum Sztuk Pięknych Puszkina w Moskwie. Dzieło jest prawdopodobnie kopią, wykonaną za czasów Antonina , starszego posągu z warsztatu Praksytelesa  ; przypomina proporcjami dorastającego ciała satyra Praksytelesa. Identyfikacja z Dionizosem jak z Ampelosem jest wątpliwa, gdyż posąg nosi ślady zawieszonego kołczanu, a kołczan nie jest częścią ich odpowiednich atrybutów. Jest więc prawdopodobne, że artysta, w kontekście rzymskiego synkretyzmu religijnego, w sposób mnożący symbole, pomieszał oryginalne postacie swojego modelu i atrybuty, których nie posiadał. Archiwum LIMC wymienia następnie niedatowaną rzeźbę, przechowywaną w Roemer- und Pelizaeus-Museum w Hildesheim . Przedstawia kobiecą głowę ozdobioną pęczkami i gałązkami winorośli.

Ponadto kilka płaskorzeźb lub starożytnych posągów może być wyobrażeniem Ampelos.

Sztuka i literatura w czasach nowożytnych

Nicole Kroll mówi odkrycie w XVII -tego  wieku , figura Ampelos w ryciny Jacob Matham i Jan Miel jest podobny do pierwszego nowoczesnym wydaniu dionizyjskiego , że od GÉRART Falkenburg w 1569. Uczony Eilhard Lubin tłumaczone dionizyjskiego in łacina w 1605 roku, a Claude Boitet z Frauville przetłumaczył dzieło na język francuski w 1625 Według Kroll, który zauważa zainteresowanie baroku do mitu Ampelos, znajdujemy się przed XVII -tego  wieku nie reprezentacja Ampelos, który jest pewny odniesienie do tekstu Nonnos de Panopolis. Posąg w Muzeum Bachusa i Ampelos w Uffizi był najpierw przypisywany Michałowi Aniołowi , a następnie Giovanniemu Battisty Caccini . To zainspirowało poetę romantycznego Shelleya , który w 1819 r. napisał Zapiski o rzeźbach w Rzymie i Florencji  :

Ampelus ze skórą bestii na ramieniu trzyma w prawej ręce filiżankę, a lewą połową obejmuje talię Bachusa. Tak jak mogłeś widzieć (ale jak rzadko z ich rozpaczliwych i tyrańskich instytucji) widzisz młodszego i starszego chłopca w szkole spacerującego po jakimś odległym trawiastym miejscu ich placu zabaw z tą czułą przyjaźnią do siebie, która ma tak wiele miłości .

-  Percy Bysshe Shelley , Notatki o rzeźbach w Rzymie i Florencji

„Ampelos, niosący na ramieniu zwierzęcą skórę, w prawej ręce trzyma kubek, a lewą ręką obejmuje talię Bachusa. Można było tam po prostu zobaczyć (ale bardzo rzadko te tyrańskie i rozdzielające instytucje zostawiają sobie wolny czas) młodego ucznia i innego starszego spacerującego po rogu trawnika z odmianą, zjednoczonych tą czułą przyjaźnią, która ma tak wiele …wspólnie z miłością. "

-  Notatki o rzeźbach w Rzymie i Florencji

Théophile Gautier , w swojej Histoire du romantisme , ironicznie żałuje braku przedstawienia Ampelos w romantycznej rzeźbie: „co może się obyć bez bogów i bohaterów mitologii, którzy dostarczają mu wiarygodnych pretekstów dla aktu i draperii, których potrzebuje i romantyzm zabrania […]? My sami, ze względu na nasze badania plastyczne, nie mogliśmy nie tęsknić za Zeusem z włosami ambrozjańskimi zsuniętymi na wyspę jodły na Morzu Północnym, Afrodytą zamkniętą pod górą Wenusberg, Ampelos, sommelierem klasztoru mnichów i Hermès, urzędnik bankowy w Hamburgu” . Théophile Gautier rzeczywiście rozpoznaje Ampelos w bachanie opisanej przez Heinricha Heinego w jego " Bogach na wygnaniu"  :

Die jungen Männer trugen ebenfalls auf den Häuptern Kränze von Weinlaub. Männer und Weiber aber, in den Händen goldne Stäbe schwingend, die mit Weinlaub umrankt, kamen jubelnd herangeflogen, um die drei Ankömmlinge zu begrüßen […], erblickte man in einer von Diamanten glänzärangengendieubel umbelrank, kamen jubelnd herangefloum Kapelusz Weibisches. Auch die zärtlich gewölbten Lippen und die verschwimmend weichen Züge verliehen dem Jüngling ein etwas weibisches Aussehen; doch sein Gesicht trug gleichwohl einen gewissen kühnen, fast übermüthig heroischen Ausdruck.

-  Heinrich Heine , Die Götter im Exil

„Młodzi mężczyźni mieli także czoła przepasane winoroślą. Mężczyźni i kobiety, wymachując złotymi kijami, wokół których owinięto winorośl, biegli witać nowo przybyłych […], wtedy ujrzeliśmy ukazującego się na wpół okrytego tuniką mieniącą się brylantami, przystojnego młodzieńca o najpiękniejszych kształtach: tylko jego zaokrąglone biodra i zbyt szczupła talia miały w sobie coś kobiecego. Lekko zaokrąglone usta i niezdecydowanie miękkie rysy również nadawały młodemu mężczyźnie kobiecego wyrazu; ale jednocześnie jego twarz nosiła piętno wyniosłej nieustraszoności, męskiej i heroicznej duszy. "

-  Die Götter im Exile

Angielski poeta Matthew Arnold wspomina również o „młodym Ampelosie o ospałych oczach, kochanie Bachusa” w swoim wierszu The Strayed Reveeler opublikowanym w 1898 roku. Julian Sturgis , amerykański, a następnie brytyjski pisarz i poeta, krótko wspomina o Ampelosie w swoich Komediowych szkicach dla dwojga i Trzy postacie opublikowane w 1902 roku.

Potomność w czasach współczesnych

Radykalny ampelo nadał termin ampelografia , czyli badanie odmian winorośli w botanice i enologii .

Mit Ampelos znaczy XX p  wieku , często związane literatura LGBT . Dla Patricka Pollarda mit o Ampelos jest jednym ze źródeł inspiracji André Gide'a . Uważa, że ​​zainteresowanie autora dionizykami wynika nie tyle z samego dzieła, ile z postaci ukochanego przez Bachusa młodzieńca. Pracując nad aktami przygotowawczymi do Corydona , Alain Goulet rzeczywiście zauważa w archiwach Gide'a wycinek prasowy wspominający o micie Ampelos. W swojej analizie Bachusa Caravaggia Stephen Lyng przywołuje epizod Ampelos z 2004 roku, ale nie widzi w pracy prostego uosobienia namiętności homoseksualnej. Mówiąc ogólniej, według niego, podobnie jak fotografie Roberta Mapplethorpe'a , wpisuje się w queerową celebrację przyjemności świata materialnego.

W ramach projektu zatytułowanego Damnatio Memoriae artysta Malcolm Lidbury oferuje w 2016 roku wystawę rzeźb w materiałach kompozytowych, przedstawiających mityczne lub historyczne osobowości LGBT, w tym Dionizosa i Ampelos. Projekt ten jest częścią procesu uwidaczniania osobowości LGBT i jest zgodny z decyzją stowarzyszenia LGBT w angielskim hrabstwie Devon o zakazie wszelkich odniesień do dzieł brytyjskiego malarza Henry'ego Scotta Tuke'a .

Ampelos wydawnictwo , założona w 2006 roku we Francji, z inspiracji protestanckiej, definiuje się jako zaangażowanej wydawnictwie.

Nazwa Ampelos jest często używana przez wiele sklepów z winami we Francji. Taką nazwę nosi również włoski statek do przewozu wina, szturmowany w 1981 roku w Sète przez Regionalny Komitet ds. Wina . "Ampélofolies" to w Cabardès coroczna impreza celebrująca trufle i wino.

Uwagi i referencje

  1. (w) Francesco Lumachi, Florencja: nowy ilustrowany przewodnik, historyczno-artystyczny, anegdotyczny o mieście i jego okolicach , Società Editrice Fiorentina1935( czytaj online ) , s.  664.
  2. Frangoulis 2008 , s.  285.
  3. Owidiusz , Fastes [ szczegóły wydań ] [ czytaj online ] , III, 407-414.
  4. Stoll, 1886 , str.  292.
  5. (w) „  Ampelos - Grape-Vine Satyr of Greek Mythology  ” na theoi.com (dostęp 28 września 2018 r . ) .
  6. „  Vindemiatrix  ” na stronie constellationsofwords.com (dostęp 28 września 2018 r . ) .
  7. Nonnos de Panopolis , Dionysiaques [ szczegółowo wydań ] [ czytać online ] , XI, 185 i nast.
  8. Fayant 2012 , s.  1.
  9. Frangoulis 2008 , s.  290.
  10. Frangoulis 2008 , s.  286.
  11. Vincent Giraudet, „  Dionizacy z Nonnos de Panopolis: wiersz pod znakiem Proteusza  ”, Biuletyn Stowarzyszenia Guillaume-Budé , t.  2,2005, s.  96-97 ( DOI  10.3406 / bude.2005.3646 ).
  12. Kröll 2016 , s.  42.
  13. Kröll 2016 , s.  49.
  14. Robert Turcan , "  Dionysiaca  " , Przegląd archeologiczny ,1961, s.  162-166 ( czytaj online ).
  15. Kröll 2016 , s.  64.
  16. Kröll 2016 , s.  65.
  17. Marguerite Yourcenar , La Couronne et la Lira , Paris, Gallimard , Coll.  "Poezja",1984, 502  pkt. ( ISBN  978-2-07-032256-5 , czytaj online ) , s.  417.
  18. Frangoulis 2008 , s. .  289.
  19. (w) Ruth Webb, Demons and Dancers: Performance in Late Antiquity (msza), Cambridge, Harvard University Press ,2009, 270  pkt. ( ISBN  978-0-674-03192-0 , czytaj online ) , s.  101-103
  20. Frangoulis 2008 , s. .  288.
  21. Hélène Frangoulis , „  Postać Hermiony w Collouthos  ”, Aitia. Oka Hellenistycznej kultura XXI p  wieku , N O  6,16 czerwca 2016( DOI  10.4000 / aitia.1586 ).
  22. Jérémie Benoît, Indoeuropejskie pogaństwo: wieczność i metamorfoza , Wiek człowieka ,2001, 266  s. ( ISBN  978-2-8251-1564-0 , czytaj online )
  23. (w) Vagar Till Midgard, Religia staronordycka w perspektywie długoterminowej: początki, zmiany i interakcje , Nordic Academic Press,2006, 416  pkt. ( ISBN  978-91-89116-81-8 , czytaj online ) , s.  59-62
  24. Charles-François Dupuis , Pochodzenie wszystkich kultów, czyli religia uniwersalna , tom.  2, Paryż, Henri Agasse ,1795( czytaj online ) , s.  47-51.
  25. Bernard Plongeron , Teologia i polityka w epoce oświecenia, cytowany przez Dominique Poulot , Historia muzeów we Francji , La Découverte ,2008, s.  107.
  26. Paul Decharme, „  De la religion grecque  ”, „ Revue de l'histoire des religions” , tom.  4,1881, s.  336-337 ( czytaj online ).
  27. Vian 1994 , s.  224-225.
  28. Thierry Duc, „  Biuletyn bibliografii  ”, Revue de philologie, Literatura et d'histoire naturelle , tom.  2,2004, s.  356-358 ( czytaj online ).
  29. Pitte 2009 , s.  111.
  30. Kröll 2016 , s.  48.
  31. NI, „  Tekst 930  ”, Callythea ,30 czerwca 2010( przeczytaj online ).
  32. Faktura 124711; (de) „  Browser zum Corpus der Antiken Sarkophagreliefs  ” , na arachne.uni-koeln.de (dostęp 19 marca 2019 r. )
  33. Robert Turcan , „  Merkelbach (Reinhold). Die Hirten des Dionysos. Die Dionysos- Mysterien der römischen Kaiserzeit und der bukolische Roman des Longus  ”, belgijski przegląd filologiczno-historyczny , t.  69-1,1991, s.  232-233 ( czytaj online ).
  34. (w) Taylor Combe, Opis kolekcji antycznych marmurów w British Museum , t.  3, William Bulmer i spółka,1818( czytaj online ) , rozdz.  XI ( „Grupa Bachusa i Ampelus”).
  35. (en-GB) „  statua  ” z British Museum (dostęp 27 września 2018 r . ) .
  36. (w) British Museum, Przewodnik po rzeźbach grecko-rzymskich w Departamencie Starożytności Greckich i Rzymskich , Londyn,1874, 104  pkt. ( czytaj online ) , s.  90.
  37. (w) "  Digital LIMC Monument # 37132  " na weblimc.org (dostęp 18 marca 2019 )
  38. (w) „  Digital LIMC Monument # 33049  ” na weblimc.org (dostęp 18 marca 2019 )
  39. (ru) "  Торс обнаженного Диониса с мечом и лозой винограда  " , na stronie internetowej Muzeum Puszkina (dostęp 19 marca 2019 )
  40. E. Belin de Ballu , „  Dionizos Bothrys (?)  ”, Przegląd Archeologiczny , tom.  2,1961, s.  91-93 ( ISSN  0035-0737 , czytaj online , dostęp 19 marca 2019 )
  41. (w) „  Digital LIMC  ” na weblimc.org (dostęp 18 marca 2019 )
  42. "  Dionizos i Ampelos, Muzeum Archeologiczne w prowincji Ourense, Ourense, Ourense w Hiszpanii to kultura.  » , Na www.spainisculture.com (dostęp 19 marca 2019 )
  43. "  Ubi Erat Lupa  " , na lupa.at (dostęp 19 marca 2019 )
  44. (w) George Cumberland, Outlines from the Antients , Londyn,1829, 177  s. ( przeczytaj online ).
  45. (de) Aloïs Grünwald, "  Uber einige unechte Werke Michelangelo's  " , Münchner Jahrbuch der bildenden Kunst ,1910, s.  11.
  46. (w) Richard Holmes , Shelley to miłość: antologia , Anvil Press Poetry,1980, 248  s. ( ISBN  978-0-85646-101-9 , czytaj online ) , s.  17-23.
  47. Théophile Gautier , Historia romantyzmu , Paryż, G. Charpentier & Cie, księgarze-wydawcy,1874( czytaj online ) , s.  30.
  48. Théophile Gautier , Skóra tygrysa , Paryż, Michel Lévy frères ,1866( czytaj online ) , „Sylvain”, s.  157-164.
  49. Heinrich Heine , „  Bogowie na wygnaniu  ”, Revue des Deux Mondes ,1853, s.  24-25 ( przeczytaj online ).
  50. (w) Matthew Arnold , Wybrane wiersze , Nowy Jork, Maynard1898, 64  pkt. ( czytaj online ) , s.  27.
  51. (w) Julian Sturgis , Szkice komediowe dla dwóch i trzech postaci , Boston, Walter H. Baker,1902, 193  s. ( czytaj online ) , s.  183.
  52. Léon Mazzella, Elegancki słownik wina , Paryż, Ecriture, coll.  " Literatura francuska ",2015, 350  pkt. ( ISBN  978-2-35905-188-9 , czytaj online ) , s.  36.
  53. (w) Bonnie Zimmerman i George Haggerty, Encyklopedia historii i kultur lesbijek i gejów , Routledge ,2000, 1848  s. ( ISBN  978-0-8153-4055-3 , czytaj online ) , s.  398.
  54. (en) Gilad Padva, Queer Cinema w nostalgii i popkulturze , Palgrave Macmillan ,2014, 264  pkt. ( ISBN  978-1-137-26633-0 , czytaj online ).
  55. (w) Patrick Pollard, Andre Gide: homoseksualny moralista , Yale University Press ,1991, 514  s. ( ISBN  978-0-300-04998-5 , czytaj online ) , s.  163-167.
  56. Alain Goulet, „Teczka  przygotowawcza Corydona  ”, Bulletin des Amis d'André Gide , tom.  XXXV, N O  155,2007, s.  422-423 ( czytaj online ).
  57. (w) Stephen Lyng, Edgework: Socjologia podejmowania ryzyka , Nowy Jork, Routledge ,2005, 312  pkt. ( ISBN  978-0-415-93216-5 , czytaj online ) , s.  110.
  58. (w) „  2015 Sculpture Gay LGBT History Exhibits  ” na Cornish LGBT Gay Social History Record Cornwall UK ,2016(dostęp 11 marca 2019 )
  59. (w) „  Intercom Trust versus Cornwall Henry Scott Tuke RA Artist  ” na lgbtcornwall ,2009(dostęp 11 marca 2019 )
  60. "  Edycje Ampelos | Combat Editor  ” , na editionsampelos.com (dostęp 27 września 2018 ) .
  61. Gwenaëlle Moulins , "  Uprawa winorośli  " , na La Croix ,18 kwietnia 2005.

Zobacz również

Bibliografia

Dokument użyty do napisania artykułu : dokument używany jako źródło tego artykułu.

Podstawowe źródła Drugorzędne źródła

Powiązane artykuły

Linki zewnętrzne