Te megalityczne miejscami Puy de Dôme są nieliczne, ale geograficznie centralne położenie wydziału stanowi skrzyżowanie gdzie pewna liczba dużych prądów sąsiednich koniec (głównie Quercy oraz w mniejszym stopniu Atlantic). W dolmeny i menhiry są architektonicznie bardzo jednorodna, rzadko spektakularny i bardzo skoncentrowane geograficznie. Odpowiadają one dość późnemu megalityzmowi, pochodzącemu z drugiej połowy neolitu . Znaleziony materiał archeologiczny jest dość ubogi.
Popularny folklor związany z tymi megalitycznymi konstrukcjami jest rzadki i mało oryginalny.
Region Saint-Nectaire (6 dolmenów) i okolice Clermont-Ferrand (6 menhirów) i Riom (2 menhiry) skupiają ponad jedną trzecią megalitycznych budowli departamentu. Natomiast Limagne i północno-wschodnia część departamentu nie mają budynków. Nie wydaje się, aby ta dysproporcja była związana z kontekstem geologicznym. Większość zabytków została zbudowana na masywach krystalicznych, z wykorzystaniem lokalnego, granitu lub kamienia wulkanicznego. Dolmen Cournols to jedyny znany budynek z płytą o odległym pochodzeniu i wymagający trudnego transportu ze względu na ukształtowanie terenu.
Ogólnie rzecz biorąc, dolmeny budowano na płaskowyżach lub na zboczach gór na wysokości od 400 m do 1080 m, a menhiry na równinach i dolinach na wysokości od 340 m do 955 m . We wszystkich przypadkach megality były wznoszone na wzniesieniach lub zboczach, z wyraźnym pragnieniem zdominowania terytorium i bycia widocznym z daleka. Lokalizacje były podyktowane raczej kryteriami topograficznymi niż geologicznymi.
Dolmeny departamentu zasadniczo należą do typu dolmenów prostych (typ "A" lub "B"). Znany jest tylko jeden zadaszony zaułek ( Usteau du Loup ) i tylko jeden dolmen typu andegaweńskiego z portykiem Cournols. Ogromna większość tych dolmenów należy zatem do grupy dolmenów Causse ( Aveyron i Lot ); z drugiej strony dwa budynki wyróżniają się wyraźnymi wpływami megalityzmu z zachodu ( Pierre Fade , Usteau du Loup ).
Pokoje mają prawie zawsze prostokątny kształt (poza Pierre Fade), ale różnej wielkości. Najmniejszą komorą grobową jest komora Pierre Cuberte , najbardziej przestronna komora Usteau du Loup. Sale otwierają się głównie na wschód i południowy-wschód, jedynie dolmen Pineyre wydaje się otwierać na zachód, ale nie jest pewne, czy jest to jego pierwotne otwarcie. Powierzchnie wewnętrzne ortostatów są na ogół płaskie, a nawet gładkie, podczas gdy powierzchnie zewnętrzne pozostały w stanie szorstkim. Boisseyre dolmen jest jedynym dolmen w dziale aby zachowały swój zamykający płytę. W tumuli są owalnym kształcie, o wymiarach od 8 m i 12 m, o średnicy 1,50 m wysokości średnio.
Menhiry wykonane są z naturalnych bloków, najczęściej z granitu porfiroidalnego oraz w mniejszym stopniu z bazaltu , arkozy lub piaskowca . „Całkowity brak w Limagne bloków skały twardej o wystarczającej objętości (bazaltów) lub o odpowiednim kształcie” wyjaśnia tę przewagę granitu. Jeśli kształty są bardzo zróżnicowane na poziomie przekroju (trójkątny, kwadratowy, owalny...), kąty i wierzch są na ogół zaokrąglone. Niektóre menhiry zostały ponownie odcięte podczas chrystianizacji ( menhir de Villars , Croix de Saint-Roch , menhir de Freydefond ). Tylko cztery osobniki osiągają lub przekraczają 4 m wysokości, przy czym średnia wysokość wynosi około 2,50 m . Nie wyrównanie lub kamienny krąg jest znana na wydziale.
Najstarsze znane wykopaliska to te przeprowadzone przez ojca Croizeta w 1841 r. w Cournols. Wiele dolmenów zostało splądrowanych dawno temu, niewiele z nich dostarczyło materiału archeologicznego. Tylko pięć dolmenów dostarczyło materiału litowego i trzy materiały ceramiczne. Jeśli chodzi o kości, kwaśne gleby pozwoliły na ich zachowanie tylko w nielicznych wyjątkach ( dolmen Parku , dolmen Saillant , dolmen Groty).
Badanie materiałów archeologicznych odkryto do tej pory, jednak umożliwia megalitycznych budynków dział okres od neolitu środków (2800 2 700 pne.) Do drugiej epoki żelaza ( I st century BC ).
Podobnie jak w innych działach, skojarzenie megalitów z wróżkami, olbrzymami i wilkami jest dość rozpowszechnione w Puy-de-Dôme, o czym świadczy sama nazwa niektórych zabytków ( bajkowy kamień , wróżka jaskinia , Paleta Rolanda (Samsona) , Cabane du loup ...). Jednak spłynęło do nas kilka dokładnych legend.
Powszechnym błędem jest także asymilacja zabytków kultury celtyckiej ( ołtarz Druidów , dolmen Puy-de-Crouël ). Strach inspirowany pomnikami nie przeszkadza im jednak w przyznawaniu im niekiedy utylitarnej roli demarkacji ( menhir de Gourdon , menhir de Méjanesse ).
W swoich Monumentalne Statystyczny Departament Puy-de-Dôme , Jean-Baptiste Bouillet w 1846 roku sporządził pierwszy znany spis megalitycznych witrynach działu. Następnie identyfikuje 10 dolmenów, 14 menhirów i 8 luźnych kamieni. W 1864 roku Alexandre Bertrand wymienia 13 dolmenów. 1878 Lista dolmeny i alej pokrytych sklasyfikowanych według działu w 1878 roku wymienia 15 dolmeny rozłożone ponad 13 gmin. W 1880 r. Étienne Castagné wymienił 25 dolmenów, 19 menhirów, 2 kamienie basenowe, 11 luźnych kamieni i 1 „różnorodny kamień” (sic!). W 1901 Adrien de Mortillet odnotował 20 menhirów, a Joseph Déchelette wspomniał o 29 dolmenach w 1908. W 1909 Léon Coutil opublikował zbiorczy spis megalitycznych zabytków Puy-de-Dôme . Od 1910 r. doktor G. Charvilhat przeprowadził dogłębne badania megality departamentu i sporządził prehistoryczną mapę departamentu Puy-de-Dôme, na której wymienił 30 dolmenów, 19 menhirów i 3 kamienie basenowe. Ta lista zawiera wiele fałszywych pomników. Zmodernizowany przez niego w 1931 roku ma tylko 10 dolmenów, 2 kryte alejki, 15 menhirów i 12 kamieni basenowych. Liczenie Fernanda Niela w 1958 roku obejmuje konta Mortillet i Déchelette i aktualizuje je, tj. 20 dolmenów i 20 menhirów.
Ostatnim znanym inwentarzem systematycznym jest inwentarz Sylvie Amblard z 1983 roku. Wynika z niego następująca liczba:
Zwykła nazwa | Gmina | Uwaga | Ochrona | Szczegóły kontaktu | Rysunek |
---|---|---|---|---|---|
Boisseyre Dolmen | Bursztyn | inne imię: Pierre Couverte | Niejawne MH ( 1927 ) | 45 ° 32 ′ 46 ″ N, 3° 42 ′ 13 ″ E | |
Menhir z Pont d'Aubière | Aubiere | inne imię: Pierre Pique | Zarejestrowany MH ( 1971 ) | 45° 45 ′ 25 ″ N, 3° 07 ′ 48 ″ E | |
Menhir z Foheta | Ajdat | inne imię: Pierre Longue | 45 ° 38 50 ″ N, 2 ° 59 ′ 20 ″ E | ||
Pierrelatte | Blot-Kościół | menhir | zniszczyć | ||
Loubaresse Dolmen | Broc | Niejawne MH ( 1978 ) | 45 ° 30 55 ″ N, 3° 15 ′ 35 ″ E | ||
Pierre Fichade | Broc | zniszczyć | |||
Pierrefitte | Bromont-Lamothe | menhir | znikł | ||
Brak gargantui | Chambon-sur-Dolore | kamień pucharowy | |||
Pierre Fichade | Champeix | Sklasyfikowane MH ( 1889 ) | 45 ° 35 ′ 57 ″ N, 3° 07 ′ 17 ″ E | ||
Dolmen Puy-de-Crouël | Clermont-Ferrand | inne nazwy: Menhir de la Sarre , Ołtarz Druidów | Niejawne MH ( 1965 ) | 45° 46 13 ″ N, 3° 07 ′ 34 ″ E | |
Menhir de Brézet | Clermont-Ferrand | pochowany | |||
Menhir z Sainte-Anne | Clermont-Ferrand | inne imię: Pierre Longue | Niejawne MH ( 1924 ) | 45 ° 46 ′ 42 ″ N, 3° 08 ′ 54 ″ E | |
Menhir z Puy de la Poix | Clermont-Ferrand | inne imię: Pierre Pique | 45 ° 46 ′ 55 ″ N, 3° 08 ′ 48 ″ E | ||
Jaskinia Dolmen | Cournole | Sklasyfikowane MH ( 1889 ) | 45 ° 38 ′ 29 ″ N, 3° 02 ′ 11 ″ E | ||
Menhir z Montotoute | Davayat | inna nazwa: Nagrobek | Sklasyfikowane MH ( 1889 ) | 45 ° 56 ′ 49 ″ N, 3° 06 ′ 33 ″ E | |
Dolmen zniszczony | Dore-Kościół | ||||
Pierre Cuberte | Stanowisko | dolmen | Zarejestrowany MH ( 1979 ) | 45° 38 ′ 06 ″ N, 3° 45 ′ 45 ″ E | |
Dolmen zniszczony | Lezoux | ||||
Wielki kamień z Bois des Brosses | Menat | 46°07′13″N, 2°51′30″E | |||
La Chabanette | Montaigut-le-Blanc | dolmen | zniszczyć | ||
Menhir de Gourdon | Montaigut-le-Blanc | inne nazwy: Pierre utknął , Peter Stung , Pierre Fairies , Peter Territory | |||
Ołtarz Druidów | Murol | wątpliwy megalit | Niejawne MH ( 1948 ) | ||
Menhir z Villars | Orcyny | ochrzczony | 45 ° 46 ′ 40 ″ N, 3° 01 51 ″ E | ||
Menhir z Pessat-Villeneuve | Pessat-Villeneuve | menhir zszedł na pobocze. | 45 ° 55 ′ 26 ″ N, 3° 09 ′ 21 ″ E | ||
Pierre Poujinaire | Riom | inna nazwa: Menhir de la Varenne | 45° 53 ′ 04 ″ N, 3° 07 ′ 32 ″ E | ||
Menhiry z Barbouly | Sainte-Christine | 2 menhiry | Niejawne MH ( 1982 ) | 46°05′06″N, 2°49′50″E | |
Pierre-Fade Dolmen | Saint-Etienne-des-Champs | Niejawne MH ( 1989 ) | 45 ° 47 ′ 48 ″ N, 2 ° 35 ′ 43 ″ E | ||
Menhir z Berzetu | Saint-Genès-Champanelle | wątpliwy | |||
Menhir z Chatrat | Saint-Genès-Champanelle | wątpliwy | 45 ° 43 ′ 33 ″ N, 3° 00 ′ 02 ″ E | ||
Menhir z Tedes | Saint-Genès-Champanelle | ochrzczony | przeniósł
45° 44 08 ″ N, 3° 01 ′ 23 ″ E |
||
Krwawy Kamień | Saint-Genès-du-Retz | kamień pucharowy | 46°03′51″N, 3°12′31″E | ||
Menhir de la Pierre w Prades | Saint-Germain-l'Herm | 45 ° 27 ′ 29 ″ N, 3° 30 ′ 35 ″ E | |||
Menhir z Saint-Germain-l'Herm | Saint-Germain-l'Herm | 45 ° 27 ′ 34 ″ N, 3° 32 ′ 32 ″ E | |||
Dolmen de Farges | Saint-Germain-près-Herment | inna nazwa: Dolmen de Montaury | Sklasyfikowane MH ( 1889 ) | 45 ° 43 ′ 56 ″ N, 2 ° 32 ′ 39 ″ E | |
Usteau du Loup | Saint-Gervazy | zadaszony chodnik | Sklasyfikowane MH ( 1896 ) | 45 ° 24 37 ″ N, 3° 12 ′ 26 ″ E | |
Krzyż Świętego Rocha | Saint-Nectaire | menhir | 45 ° 35 ′ 11 ″ N, 2 ° 58 ′ 43 ″ E | ||
Dolmen Parku | Saint-Nectaire | inna nazwa: Druga Paleta de Samson | Sklasyfikowane MH ( 1862 ) | 45 ° 34 52 ″ N, 2 ° 59 ′ 40 ″ E | |
Pineyre Dolmen | Saint-Nectaire | inna nazwa: Dolmen de la Bonnet | Niejawne MH ( 1923 ) | 45°35′52″N, 2°59′00″E | |
Saillant Dolmen | Saint-Nectaire | inne nazwy: Le Palet de Roland , Le Palet de Samson , La Grotte aux Fées | Sklasyfikowane MH ( 1862 ) | 45 ° 34 ′ 11 ″ N, 3 ° 01 ′ 13 ″ E | |
Sapchat Dolmen | Saint-Nectaire | prawdopodobnie dwa dolmeny obok siebie. | zrujnowany | 45 ° 34 45 ″ N, 2 ° 58 ′ 26 ″ E | |
Menhir z Freydefond | Saint-Nectaire | 45°35′55″N, 2°58 243″E′ | |||
Dolmen Jeziora | Saint-Pierre-Colamine | inne nazwy: La Pierre Sanglante , La Guillotine | Niejawne MH ( 1927 ) | 45 ° 32 23 ″ N, 2 ° 59 ′ 57 ″ E | |
Menhir z Col du Béal | Saint-Pierre-la-Bourlhonne | 45° 41 ′ 07 ″ N, 3° 46 ′ 58 ″ E | |||
Mejanesse Dolmen | Saint-Sauves-d'Auvergne | zniszczyć | |||
Menhir z Méjanesse | Tauves | inne nazwy: Pierre des Plaines des Landais , Pierre des Quatre Cures , Pierre des Quatre Cures , Pierre des Quatre Paroisses | Niejawne MH ( 1976 ) | 45 ° 35 ′ 18 ″ N, 2 ° 39 ′ 21 ″ E | |
Megality Veyre-Monton | Veyre-Monton | wyrównania, cromlech, statue-menhir, cairn | zniszczyć | 45 ° 41 ′ 00 ″ N, 3° 08 ′ 39 ″ E | |
Pierrefade | Veyre-Monton | menhir | zniszczyć |