Sao Breiz („Debout Bretagne”) to stowarzyszenie zarejestrowane w Wielkiej Brytanii w 1940 r. Pod nazwą Fidel Armor , a następnie pod ostateczną nazwą w 1942 r. , Zrzeszające Bretończyków Wolnych Sił Francuskich obecnych z generałem de Gaulle w Londynie . Jest to jedno z wielu stowarzyszeń założonych poza Francją przez obcokrajowców francuskich lub frankofilskich w celu wspierania akcji Wolnej Francji, z komitetami Wolnej Francji (np. France Forever w Stanach Zjednoczonych ), stowarzyszeniem Alsace and Lorraine free lub protestanci wolnej Francji. Jest to najważniejsze z wolnych francuskich stowarzyszeń regionalnych lub wyznaniowych.
Na początkuSierpień 1940, następca marynarki handlowej Jean Cueff (zaangażowany w Siłach Morskich Wolnej Francji w dniu2 lipca 1940) założona w Londynie , wraz z innymi Bretończykami zaangażowanymi w Wolną Francję ( Octave Gréard , Le Coz, Jean-Louis Lozac'hmeur, kapitan Raymond Moullec, Adolphe Sicé itp.), stowarzyszenie Fidel Armor , którego przewodnictwo powierzono M me Thébault -Montgermont; jego celem jest przyjęcie wolontariuszy bretońskich po ich przybyciu do Wielkiej Brytanii oraz udzielenie pomocy moralnej i materialnej najbardziej potrzebującym. Pod koniec 1942 roku , w obliczu „przyspieszonego rozwoju swoich interwencji” , grupa ta uległa transformacji i przyjęła nazwę Sao Breiz , od nazwy słynnej bretońskiej piosenki ; na jej czele stoją generał Doctor Sicé i Doctor Vourc'h . W tym czasie liczyło od 700 do 800 członków.
W Listopad 1943, spółka zależna stowarzyszenia, osiedla się w Algierze , „aby wspierać Foyer du marin” . Doktor Vourc'h przewodniczy jej komitetowi akcji.
W czasie wyzwolenia ciężarówka prowadzona przez Le Bretona przewoziła odzież, buty, wyprawki, żywność i mleko rozprowadzane przez Bretończyków-ochotników do miast i wsi Bretanii. W 1946 roku zorganizowano cztery inne dystrybucje .
Plik 28 lipca 1945 rStowarzyszenie ustanawia swoją główną siedzibę w Morlaix i wybierany jest nowy komitet zarządzający. Przydziela pomoc wdowom, które o nią proszą, stypendia dla sierot, pożyczki honorowe dla wolnych Francuzów . W 1956 r. Fundusz ten, zarządzany przez Ernesta Sibirila , był „prawie wyczerpany” .
Funkcjonując finansowo dzięki składkom i darowiznom swoich członków, a także sprzedaży różnych przedmiotów (odznak, pierścionków, broszek) oraz wykonaniom pieśni, tańców i muzyki bretońskiej, stowarzyszenie zwraca się o pomoc do Bretończyków z Grande-Bretanii i dookoła świata. Znacząca pomoc pochodzi z kolonii bretońskich Brazzaville , Douala , Gold Coast , Bejrutu , Republiki Południowej Afryki , Saint-Pierre-et-Miquelon w Kanadzie , firmy „Le Biniou” na Madagaskarze , klasztorów zakonnic założonych w Anglii , statków La Désirade i Fort de Troyon .
W Wielkiej Brytanii stowarzyszenie jest wspierane przez działaczy ruchów międzycelowych po drugiej stronie kanału La Manche, w szczególności utworzonej przez Cornisha Gorsedda grupy Friends of Brittany, której honorowym przewodniczącym jest kanonik G.-H. Doble (en) . Plik 5 września 1942, Kornwalijski Komitet Bretoński , któremu przewodniczy sędzia Scobel-Armstrong, zorganizował w Penzance demonstrację na jego korzyść. W Szkocji The Komitet Koordynacyjny francuski organizuje „celtyckich festiwali” pod przewodnictwem Pana Inverclyde .
Grupa ta publikuje miesięczny przegląd, którego mottem jest Sao Breiz, Evit ar vro Gall („Debout Bretagne, pour la France”). Wśród autorów jest malarz Léopold Pascal . Z powodu braku zasobów ten miesięczny biuletyn znika w formacieKwiecień 1946.
Niektórzy członkowie Sao Breiz noszą srebrny sygnet, na którym są wygrawerowane dwa oznaczone serduszka, jedno z krzyżem Lotaryngii , drugie z gronostajem, aby zaznaczyć, że mają dwa serca, jedno dla Francji, drugie dla Bretanii. W 1943 roku doktor Vourc'h zlecił złotnikowi z Bejrutu wykonanie odznaki dziurki od guzika , łączącej srebrny gronostaj ze złotym krzyżem Lotaryngii.
W 1941 roku Bretończycy Wolnych Sił Francuskich w Egipcie zaprojektowali emblemat zdobiący bałagan w obozie przejściowym Mena; przedstawia w górnej części gronostaje otaczające krzyż Lotaryngii, aw dolnej - głowę świni symbolizującą bretońską, której poniżej towarzyszy legenda: „Breiz atao” ( „Bretania zawsze” ), która posługuje się mottem z autonomistów Breton, „w bardzo zaskakujący sposób” , ponieważ „były, niewątpliwie pod wpływem politycznym nazistów . ”
Artykuł I.2c statutu stanowi, że celem jest: „wspieranie z całej siły dzieła wyzwolenia Francji i Cesarstwa, podjętego przez francuskie siły zbrojne pod kierownictwem ich przywódcy, generała de Gaulle'a. "
Artykuł II.1 stanowi ze swej strony, że: „Będą aktywnymi członkami, wszystkie osoby Combatant France z ojca lub matki Breton, które złożą wniosek i zostaną zatwierdzone przez komitet” .
Wśród jego członków jest kilku członków Breton Regionalist Union , Gorsedd de Bretagne i stowarzyszenia Ar Brezhoneg er Skol , założonego przed wojną przez Yanna Fouéré . Zatem, poruczniku Maxime de Cadenet, zaangażowany w Wolnej Francji Sił Morskich na19 lipca 1940, A następnie przeniósł się do Wolnej Francji Sił Powietrznych na22 sierpnia 1941należał do tej ostatniej grupy przed wojną; wypracował z kilkoma towarzyszami projekt statutu przyznający Bretanii pewną liczbę swobód politycznych w czasie podpisywania pokoju, który został przedstawiony generałowi de Gaulle'owi . Plan ten byłby całkiem blisko, w duchu, do którego Komitet Doradczy Bretanii proponuje się przedstawić w 1943 roku do marszałka Petaina . Te dwa plany spełzły na niczym.
Na Pointe de Pen-Hir w miejscowości Camaret sur Mer wzniesiono pomnik ku czci Bretończyków Wolnych Sił Francuskich .15 czerwca 1951przez generała De Gaulle'a. Zawiera 288 nazwisk zmarłych lub zaginionych.