Reunion kreolski

Klasyfikacja według rodziny
Reunionese Creole Kréol réyone, renione
Wywiad w Reunionese i French Creole podczas Estates General na temat wielojęzyczności na terytoriach zamorskich (grudzień 2011).
Kraj	Francja
Region	Spotkanie
Liczba mówców	Spotkanie: 455 000 (2009)
Typologia	SVO , OSV ; fleksyjny ; sylabiczny
Pisanie	Alfabet łaciński
- pidżiny i kreole - języki kreolskie - Francuskie obręcze leksykalne - kreolski Bourbonnais - Reunion kreolski
Kody językowe
ISO 639-3	rcf
IETF	rcf
Językoznawstwo	51-AAC-cf
Glottolog	reun1238
Próba
Artykuł 1 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka ( patrz tekst w języku francuskim ): Tout dëmoune i éné lib épi égo dan la dinité ek dann droi. Zot nana la rézon ek la konsians épi i fo kë tout dëmoune i azhi dann w lespri fraternity.

Reunion kreolski jest kreolski do francuskiej bazy danych leksykalnych przemówił do Zjazdu . Pochodzi głównie z langue d'oïl (głównie dialektów północno-zachodnich, takich jak francuski , normański i gallo ), ale także pod wpływem języków innych grup etnicznych, które osiedliły się na wyspie, takich jak malgaski , indyjski -portugalski i tamilski .

Posługiwać się

Posługiwanie się językiem kreolskim jest bardzo rozpowszechnione wśród mieszkańców Réuniones, którzy używają go na co dzień, zarówno w domu („la kaz”), jak iw pracy, ale w żaden sposób nie sprzeciwia się używaniu francuskiego – języka narodowego – ani nie stanowi konkurencji wraz z nim, ponieważ ta ostatnia pozostaje w większości na piśmie. W zależności od okoliczności mówca będzie posługiwał się jednym lub drugim językiem, a nawet obydwoma. Mówimy o sytuacji kontinuum językowego ; Reunionese są więc dwujęzyczne. W przeciwieństwie do kreolskiego Mauritiusa , który był bliższy francuskiemu, ale od niego odchodzi, Reunionese Creole podąża za odwrotnym trendem ze względu na stały wpływ kultury francuskiej na media i francuskiego na życie codzienne. Reunion Creole ( Bourbonnais Creole ) jest używany przez ludzi Reunion na wyspie, a także w Europie i Ameryce Północnej.

Język regionalny

Został oficjalnym językiem regionalnym w wrzesień 2014 , Creole podróżuje przez szkoły podstawowe i studiuje naUniwersytecie La Reunion. Posiada biuro języka kreolskiego:Lofis La Lang Kréol. Kreolski jest językiemMaloya, w okresie niewolnictwa. Artyści tacy jakDanyèl Waro,Firmin Viry,Ousanosava,Maya Kamaty,Baster,Ziskakan, Kréolokoz śpiewają po kreolsku i podkreślają regionalny język Reunion. Niektóre miasta (np.: Le Port, Saint-André) przyjęły oba języki, podpisując kartę dwujęzyczności Lofis La Lang Kréol. Od19 -tego wieku, twórcy rzucają światło na poezji język kreolski, takich jakLouis-Timagène HouatwLes marrons(1844) lubMarius i Ary LEBLONDw powieściLe Zêzere(1903).

Wymowa

W Reunionese Creole nie ma obecnie oficjalnego systemu pisemnych transkrypcji, kilka z nich zostało stworzonych w celu zaspokojenia potrzeb Reunionese bez możliwości narzucenia się.

Poniższe zasady wymowy są regułami systemu tangol , które są obecne w większości tego artykułu.

Samogłoski

Samogłoska é / e / jest dłuższa w języku kreolskim niż we francuskim „lato”: lalfabé „alfabet”, oté „dis zatem, salut”.
Samogłoska è jest wymawiana [ɛ], jest zbliżona do francuskiego: „fèr”, „faire”: sèr , „ukryj”, „podnieś”, „odłóż na bok”.

Ale e po spółgłosce nosowej ( m lub n ) wskazuje na wymowę ze spółgłoską nosową, a nie samogłoską nosową: ostrze „ostrze” i grzywna są wymawiane odpowiednio [lam], [koniec].

Samogłoskę o wymawia się bardzo zamkniętą / o / po spółgłosce: koko „coco”, loto „samochód”.

Ale przed spółgłoską o jest wymawiane bardzo otwarcie / ɔ / jak we francuskim „colle” lub „sol”. Aby zrealizować ï w rï "rue", wybierz pośrednią wymowę pomiędzy francuskimi samogłoskami "r i z" i "r u e": fïmé "palić", okïp "zajmować", plik "więcej", plï " deszcz ". W zależności od odmian kreolskiego, ï można wymawiać „u” (wysoki kreolski) lub „i” (niski kreolski).

ë jest poważniejsze niż e . Aby osiągnąć w Ser „siostra”, wybierz pośrednią wymowę między samogłoskami francuskiego „siostra” i „szklarnia” Fler „kwiat” Loder „zapach”.

Ostrzeżenie ! Gdy ë jest umieszczone na końcu sylaby, jak w Kre „głęboki” lub pszeniczny „niebieski”, wymowa jest pośrednia między „jasnym” a „wróżkowym”. W zależności od lokalnych wariantów, ë można wymawiać „eu”, „è”, „o” lub „lub”.

a jest wymawiane jak w języku francuskim. Czasami spotkać â . Akcent okalający służy po prostu do rozróżnienia dwóch homonimów, ale wymowa pozostaje taka sama: kal „zatrzymać się”, kâl „spokój”, „skala”.
Kiedy oddziela dwie samogłoski, h jest cichą literą: wymawia się fahame (gatunek orchidei) ( fa-ame ), Lého ( kręgi wysokościowe ) [ le-o ] , mahï "kukurydza" [ ma-i ] .

Samogłoski nosowe

W kombinacjach an , on i in , samogłoski są nosowe: an jest wymawiane jak we francuskim „tant”, on jak w „mouton”, w jak w „matin”. Akcent kreolski wydłuża samogłoski nosowe na początku słowa: zarówno „koszyk”, ciocia „przyjaciel”, longani „longan”, gongon „quignon”, Anpar (wymawiane anpor) „pochwycić, wziąć lub powitać”.

Wyjątki: dobry „dobry”, tienbo „trzymaj”, vint-é-ën „dwadzieścia jeden”.

W końcu te samogłoski nosowe - an , on , in - można połączyć z inną spółgłoską nosową: m . Wymowa pozostaje nosa: możemy wymawiać samogłoski nosowe ( z „Tant”, jeden z „baranina” i w z „Dzień”), a następnie spółgłoski m .

anm wymawia się [ an ] + [ m ]: novanm "listopad". onm wymawia się [ on ] + [ m ]: tonm „upaść”. inm wymawia się [ in ] + [ m ]: tinm „barwa”.

Francuska sylaba „-bre” stała się w języku kreolskim nosowym m : septanm „September”
Samogłoski nosowe an , on , in również są połączone ze spółgłoską n . Tutaj znowu mamy wymawiać samogłoski nosowe ( z „Tant”, jeden z „baranina” oraz w na „rano”] to spółgłoska n .

ann wymawia się [ an ] + [ ne ]: atann "czekać". onn wymawia się [ on ] + [ ne ]: ponn "położyć". inn wymawia się [ in ] + [ ne ]: tinn „zgasić”.

Francuska sylaba „-dre” stała się w języku kreolskim nosowym „ n” na końcu słowa: defand „bronić”, „zapobiegać”.

Spółgłoski i kombinacje spółgłosek

Wszystkie spółgłoski wymawiane są z mocą na końcu słowa: doub „podwoić”, souk „złapać”, bougg „człowiek”, désann „schodzić”. Zauważamy, że Reunionese nie zachowały grup spółgłosek na końcu słów pochodzenia francuskiego: blada „palma”, lass „astma”.
Aby odróżnić dwa słowa wymawiane w ten sam sposób, podwajamy spółgłoskę: rant „entre” ≠ rantt „ reenter ”; mont „idź w górę” ≠ montt „pokaż”. Podobnie podwajamy spółgłoski s i g na końcu niektórych wyrazów, aby uniknąć pomyłki z francuskim: pass passer (≠ pas), romanss „chanson” (≠ romans), largg „ lâcher ” (≠ duży).
Zwróć uwagę, że litera g jest zawsze wymawiana [ g ] jak "spoil" lub "pazur", nigdy [ j ] jak "chmura": gadianm "sowa", dostać "oglądać", gitara "gitara".
Litera R w początkowej, jak w rougay lub hodowli nie jest daleko od „R” francuskiej „koła”, „sztywny”. Na końcu sylaby i słowa wymowa jest rozluźniona, zbliżona do długiej i głębokiej samogłoski: artourn „powrócić”. Ponadto obecność tego r wydłuża samogłoski ustne.
Trzy spółgłoski - sh , zh i nÿ - nie mają odpowiednika w języku francuskim. Można je uznać za spółgłoski pośrednie, o ile znajdują się między dwoma dźwiękami znanymi w języku francuskim.

sh jest spółgłoską bezdźwięczną. Dźwięk sh powstaje pomiędzy „ch” od „kot” i „s” od „sa” w kształcie „uciekać”, stukać „pozować królika”. W zależności od wariantu może być wyraźnie wymawiane „s” (Creole des bas) lub „ch” (Creole des Hauts). zh zauważa dźwiękową spółgłoskę. Odpowiada to dźwiękowi pośredniczącemu między „z” „strefy” a „j” „żółtego”: zhol „więzienie”, zhako „małpa”, kazho „skrzynia”, lazh „wiek”. W zależności od lokalnych odmian języka kreolskiego, można go wyraźnie wymawiać jako „j” (Creole des Hauts) lub „z” (Creole des bas). nÿ to dźwięk charakterystyczny dla kilku Kreolów (Mauritian, Seychellois, Principe). Łączy w sobie trochę nosowej spółgłoski i mokrej samogłoski: n wymawia się trochę jak „gne” w „przepasce biodrowej” i ÿ jak „-aille” dźwięk „słomy” [ y ]: pinÿ „grzebień” [ pin ] + [ -aille ], konÿ „knock” [ con ] + [- go ], binÿ „myj, pływaj ” [ bin ] + [ -aille ]. W zależności od lokalnych wariantów może być wymawiane szczerze gn lub nÿ .

Półspółgłoski

Dwie półspółgłoski odpowiadają, jak sama nazwa wskazuje, dźwiękom pośrednim między spółgłoską a samogłoską.

Półspółgłoskę [ w ] wymawia się [ oi ] jak w "miesiącu", "gęsi" lub "wat". Jest napisane oi w Creole słowach pochodzenia francuskiego: piédboi „ Arbre ” poi-ron „petit POI”. Innymi słowy kreolskie jest napisane w : pwak "spalić". Gdy następuje spółgłoska nosowa ( w ) piszemy -oin i wymawiamy jak we francuskim „loin”: amoin „me”, loin „loin”, poin „nie”.
y wymawia się jak we francuskim „paille”, „kayak”: kayé , papay .

W słowie, po spółgłosce, wypowiadamy w dwóch krokach : zoryé „poduszka” [ zor-y é ], maryé „poślubić” [ mar-y é ].

ui wymawia się jak we francuskim " fuir " : fuiyapin "owoc drzewa chlebowego", kiyer "łyżka".

Alfabet kreolski Reunion

Reunion kreolski	Francuski	Standardowa wymowa
w	w	wymawiane jak w języku francuskim
b	b	wymawiane jak w języku francuskim
re	re	wymawiane jak w języku francuskim
mi	mi	zawsze wymawiane è
mi	miał, è	wymowa między „eu” i „è” lub „eu”, „è”
mi	mi	wymawiane jak w języku francuskim
fa	fa	wymawiane jak w języku francuskim
sol	g lub gu	zawsze wymawiane „gu”
h		h jest nieme, gdy oddziela dwie samogłoski, służy również do tworzenia innych dźwięków
ja	ja	wymawiane jak w języku francuskim
ja	ja lub ty	wymowa między „i” i „u” lub „u” lub „i”
k	k, c lub qu	zawsze wymawiane „qu”
ja	ja	wymawiane jak w języku francuskim
m	m	wymawiane jak w języku francuskim
nie	nie	wymawiane jak w języku francuskim
o	o	wymawiane jak w języku francuskim
lub	lub	wymawiane jak w języku francuskim
p	p	wymawiane jak w języku francuskim
r	r	na początku wymawia się jak we francuskim, uwalnia się na końcu sylaby i wyrazu, przedłużając samogłoskę poprzedzającą go
s	s, ç lub ss	zawsze wymawiane ss
t	t	wymawiane jak w języku francuskim
ui	ui	wymawiane jak w języku francuskim
v	v	wymawiane jak w języku francuskim
w	w	wymawiane „oi”
tak	tak	wymawiane jak "-ille"
z	s, z	zawsze wymawiane „z”
n		nie ma odpowiednika w języku francuskim (patrz opis powyżej)

c , j , q , u i x są używane tylko w zapożyczeniach lub dwuznakach lub i ui .

Odmiany kreolskie

Możemy wyróżnić odmiany kreolskiego. Fakt ten nie może być podsumowany przez kreolską opozycję wzlotów i upadków spowodowanych ciągłą migracją i wymianą ludności. Istnieją odmiany Reunionese Creole, jak w innych językach: Paryżanie nie mówią jak Marsylia. Tak więc, Reuniones z regionów północnych i przybrzeżnych będą preferować dźwięk „i” dla zaimka osobowego „li” („he”), niż dźwięk „u” = „lu” używany w „Creole des Hauts” i na południu. Dzisiaj mówi się „zordi” w „Creole des bas” (Kréol Kaf) i „jordu” w „Creole des Hauts” (Kréol „blan”). Uważaj, nazwy „Kréol kaf” i „Kréol blan” są nieprawidłowe, chociaż są używane, ponieważ istnieją „Kaf” używające kreolskiego „des Hauts” i „Blan” używające kreolskiego „des bas”.

Przykład różnic między Creole des Hauts i Creole des Lows:
- Dolny kreolski : Dabitid onz èr m'i sar rétoran Sinoi manz lo rin sounouk ék brinzèl. Soman azordi m'i rèt my kaz pou manz Ti zak boukané. Si Sinoi-là té mazine son manzé té méyèr, li tronp ali; aster m'i sar rèt mój kaz minm pou manzé! Sanm la fami ni va pi ale manz laba!
- Hauts Creole : Dabitid onz er mi sava restoran Chinoi manj le rin sounouk ek brinjèl. Selman jordu (lub aster) m'i rést ma kaz pou manj Ti jak bukané. Si Chinoi-là ubrany (lub "té panss") ke son manjé lété (lub "té") méyer, lu tronp alu; aster m'i réstra (lub „mi his ress”) ma kaz pou manjé. Avek (lub „ek”) the famiy nou idzie pu alé manjé laba!
- Tłumaczenie na francuski : Zazwyczaj w południe chodzę do chińskiej restauracji na stek Snoeka z bakłażanem. Ale dzisiaj zostaję w domu, żeby zjeść „Petit-Jacques boucanée”. Jeśli Chińczycy uważali, że jego kuchnia jest najlepsza, to się myli; Od teraz zostanę w domu, żeby jeść. Moja rodzina i ja już tam nie będziemy jeść.

Pismo kreolskie

Wspomniano w pismach datowanych na drugim dziesięcioleciu XVIII -tego wieku, Reunion Creole jest przede wszystkim język mówiony. Pisemna tradycja wciąż istnieje od 1828 roku i kreolskie Fables z Louis Hery , choć jego realizacja jest trudna jak każdy młody języku. Zaowocowało to powstaniem gramatyki i słowników [D. Baggioni; A. Armand], a także poprzez użycie kreolskiego w mediach, pisanie licznych zbiorów poezji, powieści i komiksów. Trzeba jeszcze znaleźć zrozumienie: jaka pisownia?

Przed latami 70. pisownię używano tylko francuskich fonemów . Tekst pisany pozostał dość przystępny dla mówiącego po francusku. W latach 70. i 90. pojawiły się inne rodzaje pisowni z większym naciskiem na aspekty fonologiczne i fonetyczne: pismo 77 i pismo 83 (KWZ). Pisownia KWZ została zaproponowana, ponieważ łączy trzy litery wysp, republik lub krajów kreolskojęzycznych i zakłada możliwie pismo wspólne dla ludzi posługujących się językiem kreolskim. Żadne pismo nie narzuca się innym.

Ponieważ teksty narzucają nauczanie kreolskie w szkole (2001), pojawiła się potrzeba logicznej pisowni. Tangol został zaproponowany, ale nie narzuca albo. Dlatego uczniowie proszeni są o napisanie spójnego tekstu w wybranym przez siebie scenariuszu.

Bajka La Fontaine'a Wrona i lis w kreolskim Reunion

pismo tangolskie	Pisownia KWZ	pismo etymologiczne
Lë Korbo ek lë Rënar Konper Korbo, anler in pedboi, Té tienbo dan son bek in formazh. Konper Rënar, ki té anbet son boush, La di alï paroli-là: „Wopé! Adie, Messie Korbo. Albo zholi! Arsanm lub gadianm! M'i manti pa, si out shanté Lé parey out plïm, lub lé lë plï zholi zoizo dann boi-là. » Le Korbo ki antann sa, i santi alï tarzé; Epi pou upstreamt jego zholi voi, Lï rouver gran son bek é lï zestaw jego kształt manzhé. Le rënar i kap alï, épissa i di: „Mój dobry Mëssië, Aprann aou tout tarzër I viv soupléyan sat i akout alï: Lamontrazh-là i vo bien inn formazh, semanké. » Lë Korbo, k'na szpiegowali annuiyé, La zhiré, sëman tar minm, k'i ginÿ arpï trap alï.	Lo Korbo i Lo Ronar Konpèr Korbo, anlèr in pyédbwa, Té tyinbo w jego bek in formaz. Konpèr Ronar, ki té anbèt son bous, La di ali paroli-là: „Wopé! Adye, Misye Korbo. Albo le byin zoli! Arsanm lub gadianm! M'i manti pa, si out santé Lé parèy out plim, Or le lo pli zoli zoizo dann bwa-là. » Lo Korbo ki antann sa, i santi ali tarzé; Epi pou w górę strumienia swojego zoli vwa, Li ponownie otwiera swój duży bek é li zestaw z soczystym manzé. Lo ronar i kap ali, épisa i di: „Moja dobra Misyé, Aprann au tout tarzèr I viv soupléyan sat i akout ali: Lamontraz-là i vo byin in formaz, somanké. » Lo Korbo, k'na have épi le annwiyé, La ziré, soman tar minm, k'i ginÿ arpi trap ali.	Kruk z Lisem Compère Corbeau, w powietrzu drewniana stopa, W dziobie trzyma ser. Compere Renard, który męczył usta, powiedział do słowa : „Wopé!” Żegnaj, panie Raven. Jesteś bardzo ładna! Wygląda na to, że jesteś gadiambe! Nie kłam, jeśli twój śpiew jest taki sam jak twoje piórko, Lub najładniejszy ptak w lesie. " The Crow, który słyszy, że czułem się tam na li tarzé; A potem, aby podnieść jej ładny głos, Li ponownie otworzył szeroko dziób i zostawił jedzenie, by uciec. Lis podbiega tam przy li, a potem mówi: „Mój dobry panie, naucz „wszyscy żyjcie tarzeur ” pochylając się nad tym li: Montaż-to z pewnością jest warte sera-to. » Kruk, który się wstydzi, a potem go zdenerwował, przysiągł, nawet późno, że zyska więcej pułapki do zarzucenia.

Fonologia

Zobacz Reunion Creole fonology: jedność i różnorodność , autorstwa Gillette Staudacher-Valliamée

Spółgłoska

	Dwuwargowy	labio-dentystyczny	Dentystyczny	Wyrostek zębodołowy	koniuszka wyrostka	Palatalny	Tylnojęzykowy	Labio-velar	Języczkowy
Okluzja	p pː ¹ b bː ¹		t ţ đ d ď đ				k k đ g K đ
Nosowy	m m đ		n nː ¹
Frykatywny		f fː ¹ v vː ¹		y Ś đ z	s z
Spirant			ja			j j̃		w	ʁ ²

¹ Bliźniacze spółgłoski istnieją tylko na końcu słowa.
² Przed kolejną spółgłoską lub na końcu wyrazu [ʁ] zastępuje się [ɰ] .
Te dwa rodzaje szczeliny pęcherzykowej są dość podobne i nie zawsze się wyróżniają.

Samogłoski

	Poprzedni	Centralny	Tylny
Zamknięte	ja	ja	ty
Średni	e é	mi	gdzie Õ
Otwierany	w		ɑ ɑ

Samogłoski stają się długie przed r.
Samogłoski i oraz ï są dość blisko siebie i nie zawsze się wyróżniają.
Samogłoski e i ë są dość blisko siebie i nie zawsze się wyróżniają.

Liczby

Liczby	Reunion kreolski	Liczby	Reunion kreolski
0	Zero	29	Vint-nef
1	Zajazd	30	Trant
2	Z	31	Trant-é-ën
3	Trzy	32	Trann-dë
4	Kat	33	Tran-troi
5	Tonąć	34	Trann-kat
6	Siss	35	Zlew Tran Tra
7	Zestaw	36	Tran-siss
8	Uit	37	Zestaw trans
9	Nawa	38	Trant-uit
10	Diss	39	Trant-nef
11	Onz	40	Karant
12	Douz	41	Karant-é-ën
13	Trez	50	Sinkant
14	Katorze	51	Sinkant-é-ën
15	Kinz	60	Soissant
16	Sez	61	Soissant-é-ën
17	Analizować wnikliwie	70	Soissann-diss
18	Dizuit	71	Soissant-é-onz
19	Diz-nef	80	Katrevin
20	Wino	81	Katrevin-en.
21	Vint-é-ën	90	Katrëvin-diss
22	Vinn-de	91	Katrëvin-onz
23	Vinn-troi	100	San
24	Vinn-kat	1000	Tysiąc
25	Vinn-zlew	10 000	Diss-mil
26	Vinn-siss	100 000	San Mil
27	Vinn-set	1 000 000	Milion
28	Dwadzieścia osiem	1 000 000 000	W-miliard

Gramatyka

Zaimki osobowe

Reunion kreolski	Francuski
Alimeme lub Alumeme lub Alu	Se, ja

Jako podmiot

Reunion kreolski	Francuski	Zaznaczają intymność między (przyjaciółmi lub parą)	może oznaczać uczucie lub brak szacunku	odmiany regionalne
mwin (moin), mi (moin i skrócone do mi z przedwerbalnym i w czasie teraźniejszym)	ja
do, lub, ty, vi, wi	ty	Toué i Ti	Toué	vi i wi
li, (el, Ali lub Alu)	on ona)
nie, nie, nie	my
Zot, vi	ty
banan, zoto, azot	oni, oni, oni

Jako obiekt

Reunion kreolski	Francuski	Wyrażenie interjective
Amoin	ja ja
Środek	Mnie
Twoja mwina	do mnie, ja	Dla mnie
Mwin, Mi, amwin	Mnie
ou ty ou ou ou ou ou ou ou ou ou ou ou ou ou ou ou	ty
Aou lub atoué	ty
Ali lub Alu	on, ten
jeszcze	my
Azot, dużo	wy inni
Azot	oni, oni

Przymiotniki dzierżawcze lub wyznacznik dzierżawczy i forma przymiotnika dzierżawczego

Reunion kreolski	Francuski	używane tylko dla mężczyzn
mój mój	mój mój
twój, do, na zewnątrz, ot	twój twój	do
jego, więc	jego Jej
nuta	nasz
zot	Twój
zot	ich

Zaimki dzierżawcze

Reunion kreolski	Francuski
(Sad mwin), [Lamiene, lamyinn, satlamiene], lémiene, lémyinn	(Moje), [moje], moje
(Lévot, Sad li oubien Sad ou), [satoué], Létyinn oubien Létyèn	(Twój), [Twój], Twój
Sadli, [Lasièn], Lésièn, lessyinn, satlassiene (-lassyinn, -léssiene, -léssyinn)	Hers, [hers], hers
Sadnou	Nasz
[Lanot], (Lénot), satlanot, satlénot	Nasz, [nasz], (nasz)
[Lavot], (levot), satlavot, satlévot	Twój, [twój], (twój)
Sadzot	Twój
Sadzot	Ich
Jaszczurka	Ich

PS: Każdy z wariantów można stosować zamiennie; równie dobrze możemy powiedzieć Sa lamiene sa! (To moje / moje / moje), że Sa lémyinn sa! , Satlémienne sa! lub Sa satmoin sa! , niezależnie od płci, liczby czy kontekstu.

Przysłówki i zaimki pytające

Przysłówki

Reunion kreolski	Francuski
Adbout lub Dobout	Na stojąco
do zobaczenia	Pod; najbardziej
zaufany	zaufania
Afon lub Ablok	Całkowicie
fon	Całkowicie; całkowicie
AFORS lub AFORSTAN	1.Dzięki; tak wiele. 2. Tyle i tak dobrze
do zobaczenia	jest popularny
do zobaczenia	Przykładowe zdanie z żebrami: Sousou lé a kot. "Chouchou" jest prążkowany.
anbié, bob	Ukośnie
brèz lub brèz dofé	Bardzo zły
Karant bwa	Nienagannie
andsu	1. Poniżej (z). 2. Podstępny; obłudnie
rok fors	W sile
ANKOR	Jeszcze raz
Ala lub Alala	tutaj
do drutu	W kolejce na; jeden za drugim
lestim	Osąd; na pierwszy rzut oka
Asé	Dość
ANSIÈNMAN	Dawniej; w dawnych czasach; poprzednio; dawno temu
apredomina	Pojutrze
po lub po	1. Po; następnie. 2. Po tym; następnie; i wtedy
APROSAN	1. Ok. 2. Robaki; na około
Aster	Teraz; teraz; dzisiaj; od teraz
mrówka mrówka	1. Od czasu do czasu. 2. Z miejsca na miejsce
VAN	Poprzednio; w dawnych czasach; poprzednio; dawno temu
awansa	Przed tym; po pierwsze; na pierwszym miejscu
BO	Piękny
Bonpé / Tacon / Tralé	Dużo
DABOR	Pierwszy; uprzednio
daborinn	Pierwszy; po pierwsze; na pierwszym miejscu
DAKOR	w porządku
DAOIR	Może; Jest możliwe, że
daplon	Pion
forsowy	Siłą
DEDAN	W
DEZA	Już
DIGAZ	Cała naprzód
DIR	Ciężko; cierpko
DIRÈK	Bezpośrednio
mówić	Stąd; stąd
DOMINA	Jutro
DORÉNAVAN	Od teraz; od teraz; w przyszłości
dorenavan apartir	Od teraz; od teraz
dou czy dousman	Powoli; delikatnie
dous	(poprzedzone rokiem) Sneak
Dousivrès	(poprzedzone rokiem) Delikatnie
dousman	(może być poprzedzone ti) 1. Miękko; nieco; powoli 2. (Imię os. podmiotu) Miękki; cichy; spokojna. Przykładowe zdanie: Marmay la lé dousman, li ravaz pa pèrsone. To dziecko jest delikatne, nikomu nie przeszkadza.
RÓWNY	Również; równomiernie
ŚOI lub EPILA	1. Następnie; następnie. 2. A potem
erezman	na szczęście
fasilman	z łatwością
LUTY	Słabo
KONIEC	Koniec; delikatnie
FIRMEZIR	(antypozycja lub postpozycja) Jak i kiedy; stopniowo; stopniowo
DLA	Silny; silnie
DLA	Silny
FRAN	Frank; szczerze
franciszkanin	Szczerze
FRÉ	Świeży
WOLNY	Wolny; łaskawie; wolny
GRO	Duży
w wierze lo tan	Czasami
z uśmiechem	Nic
W gro paké	Bardzo
ISI	1. Tutaj. 2. Z kraju [= z Reunion]
Wnętrze (k)	W ogóle; absolutnie nie
Kanmèm	(przełożone) Niemniej jednak; Niemniej jednak
Kanmèm, Kamèm	jednak
Kamèmsa, Kanmènsa	jednak
KAREAN	Szczery
KAZIMAN	Prawie; dlatego, aby powiedzieć
ki si tèt	Do góry nogami; do góry nogami
KLÈR	Jasny
dobra	W oddali; na pończochach; od dołu
tam	Tam
ladsou	Poniżej
ladsi	Na tym; w tym temacie; w międzyczasie
lakaz	W domu, w domu
odsu	Poniżej)
odsi	Powyżej; Powyżej
o fon	Gruntownie; w tle
pankor lub pokor	Jeszcze nie; nie… jeszcze nie: zakontraktowane negatywne formy ankor.
pardsou	Od dołu
przez Dovan	Z przodu
wysłana przez	Na pamięć
Personel	Osobiście
Rienk, Solman, Soman, Sèlman	Tylko
Sèrtinman, Sèrtinnman, sertènman	Na pewno
Sinpleman	Tylko
Sinpleman	Po prostu
Sirman	Pewno
Sokousi	Tym razem
Somanke	Pewno
toudinkou	Nagle; nagle
Toudbon	Naprawdę
Wszystkie forse	Absolutnie
Toudbon lub Toulbon	Poważnie; naprawdę; na serio
Na końcu	Wreszcie
Finaldëkont	Wreszcie
Zistoma	Dokładnie
Zistorézon	Dokładnie

Przysłówki czasu

Reunion kreolski	Francuski
Ester, Aster	Teraz
Po	Po
Naprzód	Przed
Naprzód	Przed
więc	Więc
Ansienman, Dan lantikité	Dawniej
Po domin, Aprèdmin	Pojutrze
Naprzód	przedwczoraj
Yer	Wczoraj
Azhordï, Zhordï (zordi, jordu)	Dzisiaj
Noc	Dzisiejszej nocy
Dominacja	Jutro
Talér	Wkrótce
Vitman	Szybko
Mouramour, Tipa tipa, Tilanp tilanp, pous pa lo bato, Doch'ment	Powoli
Touzhour	Zawsze
Dabitid	Zwykle
Toudsuit	Natychmiast
Parfwa, natfoi, nadfoi, nadéfoi, defoi, nadkou, kèkfoi, tanzaot, tanzantan, parfoi	Czasami
Raman	Rzadko
Zhame (zamé, jamé)	Nigdy
Lotzhour (lotzour, lotjour)	Niedawno
Lërk	Gdy
Od razu	Teraz
Wszystko następuje	Natychmiast
Tam	W tym momencie
Pandan	w trakcie
Pandank	Podczas
Letań	Czas, w którym
Lontan	długi czas
Setanla, danntanla	(wtedy
Apréla lub Ansuit	Następnie
Anfin	Wreszcie
Ankor	Jeszcze raz
Ansienman, awani	W dawnych czasach
Aleraktyel	Obecnie
Alèrkilé lub Lèrkilé	Obecnie

Przysłówki opinii

Reunion kreolski	Francuski
Jego minma	tak
Nie	Nie
Pëtët, daoir, riskap, nalaplass, semanké	Być może
Lé vré	Na pewno

Zaimki pytające

Reunion kreolski	Francuski
Gdzie	Lub
Oukilé, kilé	Gdzie jest
Komań	Jak? „Albo” Co?
Parkoman, Parkonman, Parkouman	W czym ?
Kosa, Koué, Kouk, Kouék, Koifé	Co
Kisa, pocałunek, Ki, Kik	WHO
Poukoué, Pokoué, Poukossa, Pokossa, Pufer, Pofer, Afer	Dlaczego
Pou Kisa, Pou Kisa	Dla kogo
Konbien, Konmien, Kel-Kantité	W jaki sposób
Kansa	Gdy
Kel	Co
Kel-kalite, Ki-kalite	Jakiego rodzaju, jakiego rodzaju
Kel-manier, Ki-manier	w jaki sposób
Kel-grandër, Ki-grandër	Jaki rozmiar
Kel-grossër, Ki-grosser	Jaka waga
Eskë, Ess	Jest

Przyimki, spójniki i spójniki

Reunion kreolski	Francuski
mi	I
Ucho, ucho	Następnie
Awan, awanła	Przed
Po	Po
Ansanm, semb, ek	Z
Ansanm, sanm, avèk, èk	przez
San	Bez
Soman, somansa, ja	Ale
Pou, Po	Dla
Aparti, apartir, upstream	Z
Pchnięty, possa, possa minm, pchnięty minm, Don	W związku z tym
Kom	Tak jak
Sat, sak, set, sek	Co, co, ci, którzy, ci, którzy…
Dèk, Tel	Jak tylko, jak tylko
Sof	Tak długo jak
Akoz	Dlatego
Poumiëdir	Paparazzi
Anfin	Wreszcie
Komsidir, konmsidir, dizon	Jakby w to uwierzyć
Konmke	Od
Parlfet	w rzeczywistości
Szczerość	Szczerze
Finaldëkont, znajdźkont	Wreszcie w końcu
Poudbon	Na dobre, naprawdę
Aparksa, parksa, inaczej sinonsa, oussinon, sansa	Jeśli nie
Konmdëkoi, komdëkoi	Jak co
Posiadać	Na pewno
Porezon	Dobrze nazwane
Telman, sitan, sitantelman	Więc jeśli
parské, Akoz, parss	To nie jest francuskie
Anplïss dëssa	Więcej i więcej
Parapor	Jeśli się uwzględni
An-dehor-sa	Oprócz tego
Sek	Nagle
Aforstan, forstan	Dzięki, tak bardzo
Tanpir	Tak długo, jak najdłużej

Przyimki, lokalizacja zwroty przysłówkowe, fraza przyimkowa i fraza przysłówkowa

Reunion kreolski	Francuski
Andan	w ciągu
Afors	Dzięki
Alez	Wygodny
Dann milië, omilië	W środku
Komela	teraz
Dann Tai	Pośród
Dan, Dann	W
Dedan	W
Alerdzordi	dzisiaj
(Anler)	(W górę)
Di	Z
Odsi	Powyżej
(Adésand), Anba	(Poniżej), poniżej
Odsu	Poniżej
Desi, desu, dsi (Dossi, Doussi, Dessi, Dessi, Dessu)	powyżej
Dossou, Dosou	pod spodem
dsu	od dołu
Su	Pod
tak	Pewnie
Koté, akoté	Obok, blisko
Parkoté	Po stronie
Vizavi	Z przodu, twarzą w twarz, vis-à-vis, w stosunku, w obecności
andodan	wewnątrz
Ze złota	na zewnątrz
Issydan	Tutaj w środku
Labadan	Tam w środku
Labadsï	Tam dalej
Labadsu	Tam poniżej
Anbalàba	Dalej w dół
Anlerlàba, Anholàba	Dalej w górę
Ater	Na ziemi, na ziemi
(A) terlà, (a) terlà minm, issi	Tu, tam, bardzo blisko
(A) terlàba	Dalej
Dannfon Laba	Bardzo daleko
Dovan, dvan	Przed
Deryer, deyer	Za
Pred	Blisko
Mrówka	pomiędzy
Dann koin	Na rogu
Dann Bor	Na skraju
Che	W
Plass-an-plass	Tu i tam

Liczba mnoga

Liczba mnoga w dobrym kreolskim jest tworzona przez umieszczenie „bann” (wymawiane „bane”, „ban-ne” lub „Bande”) przed słowem

Przykład: „Bann touriss i inm nout ti Péi”, „Turyści kochają nasz mały region”.

Aby utworzyć liczbę mnogą wskazującą, konieczne jest dodanie „-là” za słowem, zachowując „Bann” przed słowem

Przykład: „Trap bann liv-là pou moin siouplé”, „Weź te książki dla mnie, proszę”

Istnieje jednak coraz bardziej powszechna forma francuska, „le” zapożyczona bezpośrednio z francuskiego „les”. Więc tutaj zastępujemy "Bann" "Lé", aby utworzyć liczbę mnogą

Przykład: „Lé poul i kakay dann park volay”, „Kury gdakają w kurniku”.

Podobnie, istnieje francuska forma dla demonstracji liczby mnogiej: aby jej użyć, wystarczy dodać "cé" ("ces" w języku francuskim; użyjemy litery "c", chociaż nie ma jej w alfabecie kreolskim, aby odróżnić " cé” od „sé”) przed słowem

Przykład: „Argard cé loto koman le gayar!” "," Spójrz na te samochody, jakie są fajne! ”.

Należy jednak zauważyć, że „Lé” występuje w niektórych wyrażeniach bez przekształcania ich w wyrażenia francuskie, w szczególności wyrażenia rozpoczynające się w języku francuskim od „Tous les…”

Przykłady: „Tou-lé-zhour”, „Codziennie”; „Tou-lé-zan”, „Co roku”; „Tou-lé-soir”, „Co wieczór”…; „Tou-lé-matin”, „Codziennie rano”.

Liczba mnoga dzierżawcza jest tworzona po prostu przez zaimek dzierżawczy, po którym następuje „bann”

Przykłady: „M'i ral mon bann kart, nou va zhoué Bëlot”, „Przyniosę karty, zagramy w Belote”; „Tou-Lé-zhour li sar rod son bann ti-fiy Lékol”, „Codziennie odbiera córki ze szkoły”.

Coraz bardziej rozpowszechniona forma francuska również istnieje, tworzona z tym samym zaimkiem dzierżawczym jak w języku francuskim (mé = mes, té = tes, se = ses, no = nos, vo = vos ler = leur)

Przykłady: „Li done manzhé se kabri tou-lé-matin”, „On karmi swoje kozy każdego ranka”; „Amoin m'i ador mé zansèt tou-lé-soir” „Ja, co wieczór szanuję moich przodków”.

Przymiotniki

Ponieważ w języku kreolskim nie ma prawdziwego rozróżnienia gatunków ( w fiy , w boyson , w shëval ), przymiotniki nie zawsze różnią się płcią; poniżej zwracamy uwagę na kilka wyjątków. Po drugie, nie różnią się one również liczbą: kontekst lub użyty zaimek osobowy (moin, toué lub lï, nou, zot, banna...) oznaczają zarówno liczbę pojedynczą, jak i mnogą.

Tak więc powiemy: in bel fanm , in bel bononm ; zot le gro, nou le kontan, li le trankil ; zot le vilin itp.

Pamiętaj jednak, że:

a) Przymiotnik kreolski mógł zapożyczyć z francuskiego formę męską (bon, méchant) lub żeńską (belle, courte):
- Le ga-la le meshan ; Ti-fiy-là le meshan ; Ti facet-tam le kourt ; Ti-fiy-là le kourt ;
b) niektóre przymiotniki mają formę męską i żeńską:
- kraść , kraść ; gaskonër , gaskonëz .

Jeśli chodzi o rzeczowe przymiotniki używane do oznaczenia narodowości, znają oni w zasadzie dwie płcie: Rénioné, Rénionez (Zjazd, Zjazd); Morissien, Morrissiene ( Mauretian , Mauritius); Rodrigé, Rodrigé (Rodriguais, Rodriguaise); Malgasz, Malgaszin (malgaski); Franssé, Franssez (francuski, francuski); Anglé, Anglez (angielski, angielski) itp.

Aby określić tubylców z określonego regionu Reunion, kreolski rzadko używa francuskiego Goja (na przykład: Saint-Pierrois, Saint-Pierroise). Najchętniej używa krótkiej peryfrazy składającej się ze słowa dëmoune / moune i nazwy danego miasta lub dzielnicy:

demoune Sin-Pier (Saint-Pierrois, Saint-Pierroise), demoune Sin-Dni ( Dyonisien , Dyonisienne ), demoune Sin-André (Saint-Andréen, Saint-Andréenne).

Przymiotniki

Reunion kreolski	Francuski	przykłady
gro / bel	duży duży	Sa w bel mangg sa! = To jest duże mango!
kort / kort	mały / mały , krótki / krótki	Pier lé kourt sa hin = Pierre jest mały eh
longg	długi / długi , wysoki / wysoki	M'a vï in ga longg, seman lï té end end minm! = Widziałem faceta, był wysoki, ale był bardzo chudy!
(guine, kourt, kourto), małe	(mały	Lontan mon granper té i ret dan inn petitte kaz an tol = Dawno temu mój dziadek mieszkał w małym blaszanym domu
wróżka	słaby , zero / zero	M'i san amoin fay zhordï = Czuję się dzisiaj słaby
pieg	zero / zero , chudy , słaby	Té, fim-là le pieg sa! = Houla, ten film jest do bani!
gaja	dziobówka / wiązanie , dobre / dobre , ładne , dobre , ładne	Lamontrër-là lé gayar me found = Myślę, że ten nauczyciel jest dobry
Żoli	ładnie ładnie	Moja voizine, le zholi, m'i kroi m'i inm alï = Moja sąsiadka jest ładna, myślę, że ją kocham
czarny charakter	brzydki / brzydki , brzydki / brzydki	Shat-là lé vilin = Ten kot jest brzydki
koniec	dobrze / dobrze , cienki	Sa in bougg fin konm golet = To człowiek chudy jak słup
dla	silny / silny , solidny , utalentowany / uzdolniony , wysoki / wysoki , korpulentny / korpulentny	Zhïli le dla sa! = Julie jest silna!
Jarmuż	silny / silny , zaklinowany / zaklinowany , wyuczony / wyuczony	Einstein té kale an fizik = Einstein był dobry z fizyki
gabie	silny / silny , inteligentny / inteligentny , zręczny	M'a vï in fanm, lï té gabié ek sab te! = Widziałem zręczną kobietę z mieczem!
intelizhan	inteligentny / inteligentny	Flora lé intélizhan = Flora jest inteligentna
dobry / kość	dobrze dobrze	Letshi-là le bon! = Te liczi są dobre!
róża	różowy , ładny / ładny , dobry / dobry	Kafrine Lë Por Lé rozh = Kawiarnia Portu jest piękna
gaskonër / gaskonëz	nagabować	Dëmoune gaskonër i ekzis ankor = Irytujący ludzie nadal istnieją
ukraść / ukraść	złodziej	Demoune volèr fo koup zot min = złodzieje muszą odciąć sobie ręce
karnera	swank/crâneuse , stylowy/elegancki	Didié lé karnër = Didier jest popisem
pow	ubogi	Lontan bonpë Rénioné té pov = Zanim wielu Reunionese było biednych
maléré, smutek	nieszczęśliwy, nieszczęśliwy	Demoune maléré souvandéfoi i riskap zhet zot kor = nieszczęśliwi ludzie często mają skłonności samobójcze
makot	niechlujny , brudny	Loto-là lé makot sa! = Ten samochód jest brudny!
ruszaj się	zły	Sé pa mové = Nie jest źle
na przykład	kwaśny	Manzhé-là le np! = Ten posiłek jest kwaśny!
Egue	kwas	Seeg = jest kwaśny
Skąd	słodki / słodki , słodki / słodki	Kafé-là na dëssic anndan, lé dou = W tej kawie jest cukier, jest słodka
(sumaka), słona	(słony), słony	Oté, ton kari estio tro soumak sa! = Mój Boże , twoje curry jest zbyt słone!
danie	mdłe	Massalé-là danie, na poin tro zépiss = ta masala jest mdła, nie ma wystarczającej ilości przypraw
pla	danie	Sé in pla = To danie.
ak	akr	Jogurt-tam le ak sa! = Ten jogurt jest ostry!
barok	dziwne	Shat-la le drol sa! I manzh pa laviann = Ten kot jest dziwny! On nie je mięsa
etranz, etranj	dziwne	Sé etranz = To dziwne.
z powrotem	dobrze , dobrze / dobrze , przyjemnie	Té La Rénion lanbians le éclos pa pla!?! = A więc Reunion Island atmosfera jest dobra czy nie!?!
Pa-gi , Papa	Tata	Sé pa-gi = To tata.
dorosły	dorosły	Sé w dorosłym = To jest dorosły.
mizera	nieszczęście	Ti-Pol lé mizèr sa! = P'tit Paul jest nieszczęśliwy!
vayan	chełpliwy / chełpliwy , Kształtny	Bougg-là i fé lë vayan = Ten facet jest chełpliwy
malisié / malisièz	średni / złośliwy , złośliwy / złośliwy	Mari lé malisièz = Marie jest złośliwa
bezpodstawny	paskudny , o złych intencjach	Jego in bougg bezpodstawne jego! Wyciągam zhol = Ktoś ze złymi intencjami! Wychodzi z więzienia
kariate	zrujnowane , pełne/pełne termitów	La kaz-là, karyate, pangar kan lub rantt labadan = Ten dom jest w ruinie, uważaj, kiedy do niego wchodzisz
konsékan	ważne / ważne	Sa w moune konsékan sa! = To ktoś ważny!
malize	trudny	Té, aby zobaczyć malizé sa! = Hej, ta praca domowa jest trudna!
Fasil	łatwo	Zhë-là lé fasil = Ta gra jest łatwa
Anki	bardzo trudne , ciężkie , niewygodne	Lamontrër-là lé anki së rano = Ten nauczyciel jest surowy dziś rano
Bukare	nadąsany , kapryśny , trudny	W ti fi bukar ti fi-là! = Ta dziewczyna jest kapryśna!
Deléyé	pomysłowy	Dépi tanpti lï ansort alï toussël, jego w Déléyé jego! = Odkąd był mały, robił to sam, jest zaradnym facetem!
suplejan	zależny	I viv pa lakaz jego papa-monmon all jego vi kom'a, jego in moune soupléyan sa! = Nie możesz tak żyć z rodzicami przez całe życie, on jest na utrzymaniu!
mieszkanie	płaski , płaski (e) , zmęczony	M'i kroi twój tata, ten spłaszczony = myślę, że twój ojciec jest zmęczony
golem, golin	zmęczony	Moin lé golèm = jestem zmęczony
mavouz	chory	Out monmon mavouz koué? = Czy twoja mama jest chora czy co?
wydrukowane	wyczerpany	Parey lë Per té rinté = Wygląda na to, że Ojciec był wyczerpany
wiatrowskaz	zawór	Dëmin nou sar vané kan nou v'ariv la kaz = Jutro zostaniemy przewiezieni, gdy wrócimy do domu

Przymiotniki ilościowe

Reunion kreolski	Francuski
W takon, w ta, w tralé, w tonie, w voyazh, boukou	Dużo
W pë, inn tigine, w uśmiechu, w zig, Ein ziette	Trochę
Inn tigine, inn tipë, w kaniki, In guine pë	Troszkę
Inn-de, de-troi	Kilka
Rienk inn, w „+ nazwa +” toussël, w „+ nazwa +” sëlman	Tylko jeden

Przymiotniki nieokreślone

Reunion kreolski	Francuski
Shak	Każdy
Pustynia, Asir	Pewny
Wszystko, wszystko jest zakazane	Wszystko
Minm, mem	podobnie
Los	Inny
Okina	Nie

Słownictwo

Oznaczenia etniczne w Reunion Creole

W języku Reunionese Creole termin „Malbar” oznacza Hindusów bez względu na ich pochodzenie etniczne.
Używamy terminu „Kaf” na określenie społeczności Afro-Reunion, ale także niekomorskich Afrykanów lub nie-Mahorais.
Ludzie z Madagaskaru są czasami określani jako „Malgasz”.
Terminy „Ti-blan” , „Yab”, „Patzhonn”, „Youl”, „Litone”, „Pip la sho” określają białych pochodzenia Reunion żyjących na wyżynach wyspy.
Podczas gdy „Gro-blan” to biali z Reunion, potomkowie wielkich właścicieli ziemskich wyspy.
„Maoul” oznacza Metysów.
Społeczność pochodzenia chińskiego (daleka lub bliska) nazywana jest „Shinoi” .
Zjednoczeni z muzułmańskich Indii i Pakistanu nazywani są „Zarab” .

Wszystkie te społeczności mówią po kreolsku i są uważane za kreolskie.

Ludność z Wielkich Komorów określana jest jako „Komor”, a także z Majotty.
Wreszcie, mieszkańcy metropolii, a czasem, bardziej ogólnie, biali nie zrzeszeni w Reunion są określani terminem „Zorey” .

Wpłaty zagraniczne - przykłady

Reunionese Creole, którego leksykon jest głównie pochodzenia francuskiego, otrzymał wiele komentarzy z innych języków:

Składki tamilskie

karia ; karja ; caria : ( termit ) z tamilskiego kareya
kari ; carri : (danie gotowane) z tamilskiego kari
pipangaj ; pipangaille : (warzywa) z tamilskiego pirpangay
kalou ; calou : od tamilskiego kalou, co oznacza kamień lub skałę
kaloupile ; caloupilé : krzew o aromatycznych liściach (od tamilskiego kari veppilley lub karou veppilley )
shabouk ; sabouk , chabouc : (od tamilskiego sabuk lub savoukou) bicz identyczny pod każdym względem z tymi znalezionymi w Indiach w Tamil Nâdou
mouroung : krzew, którego wydłużone owoce ("baton mouroung"), jak również liście przygotowane w " brèdes " są jadalne (od tamilskiego murungeï ); moringa
baba : niemowlę, niemowlę. (z tamilskiego pappa )
larson : rodzaj pikantnego bulionu pochodzenia indyjskiego, który towarzyszy massalé (tradycyjne danie indyjskie przygotowywane ze składnika o tej samej nazwie), (z tamilskiego râsam )

Składki malgaskie

Pierwszymi mieszkańcami wyspy byli Francuzi z Fort-Dauphin (Tôlanaro) i Madagaskaru, stąd wiele określeń z dialektów Madagaskaru .

kalou ; calou : tłuczek (z malgaskiego halu lub akalu ) lub z tamilskiego calou, co oznacza kamień, skałę lub kamyk
rougaj ; rugail : preparat kulinarny na bazie warzyw lub owoców, mocno przyprawionej lub nawet ostrej papryki (może towarzyszyć mięso lub ryba)
sezi ; zajęcie : mata (z samej sezy malgaskiej z krzesła francuskiego )
sosso ; soso : kasza ryżowa lub kukurydziana (z malgaskiego sosoa )
farfar : mała półka nad kominkiem (z malgaskiej farafary )
śliniaczek ; bibe : pająk (z malgaskiego biby )
dolina ; valal : modliszka konik polny (z malgaskiego valala )
maf ; maffe : wilgotny, blet (aby porozmawiać o pogodzie lub warzywach) (malgaski mafy , twardy, mocny, trudny)
wow ; vouve : stożkowy koszyk wędkarski do połowu bichique (z malgaskiego vovo )
totosz ; sumy ; totoche , uderzyć (od malgaski totoky , wstrząsnąć)
latay ; rozmiar : kupa. Zobacz „ Col du Taïbit ”, co oznacza w języku malgaskim „ kupę królika”
biszik ; bisik ; bichique : smażona (od malgaskiej bitsika , wijąca się )
fanzhan ; fanzan ; fanjan : paproć drzewiasta (z malgaskiego fantsaha )
malole ; malol : chassie w kąciku oka (od malgaskiego lelo , smarkacz)
molal / molal ; moulal / molal : jest to pył nagromadzony w postaci wstęg. Por. tradycyjna pieśń Antonia : „Dann mon tet nana moulal, dan mon zie nana malol”
willingvoul : kurz owiec (z malgaskiego volvolo , małe włosy)
zamal : konopie indyjskie (z malgaskiej jamali )
statekek ; sipèk ; chipèque : modliszka (z malgaskiej tsipekona )
massiak ; masiak ; massiaque : czarny charakter (z malgaskiego masiaka )
missouk ; misouk ; in missouque : potajemnie, po cichu (z malgaskiego misokosoko )
papang ; papangue : raptor z Reunion (z malgaskiego papango )
sakaf : posiłek (z malgaskiego sakafo )
zygzak ; siguide : gri-gri, sort (z malgaskiego mpisikidy )
soubik ; soubique : kosz z dwoma uchwytami (od malgaskiego sobika lub sobiky )
tyle ; ciotka : pleciony koszyk (z malgaskich tanty )
uśmiechy ; zourite / z'ourite : ośmiornica (z malgaskiej ority ) nazywana jest ourite na wyspie Rodrigues i Mauritiusie

Manapany : "nietoperz" w języku malgaskim. Dawniej w tej miejscowości malgascy niewolnicy żywili się tym nocnym zwierzęciem.
Cilaos : z Madagaskaru "tsilaosana", co oznacza "miejsce, którego się nie opuszcza", ponieważ kiedyś było schronieniem dla " marrons " (zbiegłych niewolników).
Salazie : malgaski, „dobry obóz”, ze względu na czystość wód.
Grand Bénare (2892 m n.p.m.): malgaski być (wysoki) i nare (zimny). Dodatek „duży” w języku francuskim jest zatem zbędny. Zauważ, że w pobliżu znajduje się również szczyt zwany Petit Bénare .
Le Tampon : z malgaskiego „tampona”, „szczyt”.

składki indyjsko-portugalskie

Ze względu na rozwój handlu do Indii, istnieją pewne portugalskie terminy lub terminy, które przybyli z Indii przez Portugalczyków, takie jak:

rak / arak ; arak : rum (z Indii)
zaszar ; zasar ; ogórki : owoce kandyzowane w chili i oleju (malajskiej atchar lub perski atchanrd )
bazar : targ, sprzedawca warzyw (z Indii)
wyhodowany ; wyhodowany ; brède : liście różnych roślin, które są smażone, aby towarzyszyć ryżowi (od portugalskiego „bredo”, pierwotnie oznaczającego amarant )
Brinzhel ; Brinzel ; Bringele : bakłażan z portugalskiego berinjela
kaf ; cafre , Black, określenie stosowane w odniesieniu do osób pochodzenia afrykańskiego (od arabskiego kafir , co oznacza niewierny, imię nadane mieszkańcom Mozambiku dla arabskich zdobywców)
kamaron ; camaron : duża krewetka, krewetki (z portugalskiego camarão )
karapat ; carapate : kleszcz (z portugalskiego carrapato Wysp Zielonego Przylądka )
Karia ; karja ; caria : termit (z Indii)
kankrëla ; kankrela ; karaluch : karaluch (z Indii)
rys ; rys : banan (portugalski Figo Orta , ogród rys ... Nazywali banana także "Indian rys" w XVI th wieku)
goni ; gouni : worek jutowy, worek (z hindi „goni”, worek)
kaloupile ; caloupilé : krzew o aromatycznych liściach (od tamilskiego karupilleil )
langouti : kawałek materiału okalający nerki, stara szata (z hindi langoti )
malbar ; malbare : osobnik pochodzenia indyjskiego (z portugalskiego Malabar , wybrzeże Malabar zamieszkałe przez Maleatar )
rougaj ; rougail : przetwory kulinarne na bazie warzyw lub owoców mocno przyprawione (być może z mięsem lub rybą) (od Tamil Ouroukaille , kandyzowane zielone owoce)
shabouk ; sabouk ; chabouc : bicz (z Indii sabuk ) (w porównaniu z indonezyjskim kambukiem, który w RPA daje: Sjambok , chicotte, który jest również batem.)
samousa ; samoussa : mały trójkątny wypełniony pączek (od hindi samosa z arabskiego sambusaq )
varang ; weranda : galeria lub zadaszony taras stanowiący część elewacji chaty Creole (od portugalskiego varanda następnie varango który wyznacza loggią na odwrocie galeonów)

Słownictwo morskie i wkłady z wysp

Reunion był częścią francuskiego imperium kolonialnego. Ze względu na podróże żeglarzy niektóre terminy używane na Antylach lub ogólniej na wyspach dotarły do Reunion.

Reunion kreolski	Francuski
amaré / anmaré (do cumowania)	dołączyć (bardzo często) (termin morski)
abitazja / bitazja; abitazja / bitazja; mieszkanie / bitacja	rolnictwo (wynika z faktu, że pierwotnie koncesje dano pierwszym osadnikom z „prawem do zamieszkiwania”. Termin ten jest również używany w Indiach Zachodnich na Haiti i Luizjanie w tym samym znaczeniu).
bagas; baga; bagassa	włókniste pozostałości z miażdżenia trzciny cukrowej (z hiszpańskiego bagazo , używanego w Indiach Zachodnich )
biustonosz; ramiona	dopływ rzeki (znaleziono w toponimii haitańskiej)
bukan; hałas	chata, chata ze słomy (istnieje w Indiach Zachodnich, pochodzi od słowa tupi mocaem )
bougg; ruszaj się; bugue	mężczyzna, osoba, z francuskiego „bougre” (mówi się również na Antylach i Gujanie)
kaz; pudełko	dom (powszechny w Indiach Zachodnich i Gujanie, hiszpański i portugalski casa )
kreol; kreolski	osoba urodzona na Reunion (bez względu na pochodzenie etniczne), pierwotnie używana do oznaczenia dzieci białych osadników urodzonych na wyspach zamorskich (z hiszpańskiego Criollo )
mapou	drzewo ( monimia rotundifolia ) (poświadczone w Indiach Zachodnich, z karaibskiego Indian Mapou )
ponury; poranek	masywna góra (występuje w Indiach Zachodnich, pochodzi od hiszpańskiego słowa morro , kopiec)
bordowy; brązowy	dziki (przym.) (określenie pierwotnie stosowane do zbiegłych niewolników, poświadczone w Indiach Zachodnich, pochodzi od hiszpańskiego cimarron )
palmis / jądro palmy; palmis / palmista	rodzaj palmy (poświadczona na Antylach i Gujanie przed wyspą Reunion, z portugalskiego palmito )
payanke; payanké; słoma w ogon	faeton (ptak) (język morski)
pistash; pisty; pistacja	orzeszki ziemne (termin używany również na Martynice, Mauritiusie i Haiti zamiast orzeszków ziemnych)
haczyk	szczyt (używany również w Indiach Zachodnich)
suké; odcedzić	wykonywać wysiłek fizyczny. Uderzyć kogoś
takamaka	drzewo ( calophyllum tacamahaca ) (nie pochodzenia malgaskiego! jest to leczniczy olejo- żywiczny lek z Ameryki tacama haca )
zat; zatte	owoc (zwany także jabłkiem cynamonowym na Martynice, Anona squamosa ) (określenie pochodzenia amerykańskiego atak )

Terminy są nadal wymieniane między wyspami, a terminy Reunionese znajdujemy u kreolów Antyli (np. zoreil , métropolitain lub achards por. powyżej).

składki afrykańskie

Reunion kreolski	Francuski
makatia; makatja; makacja	słodka bułka (z suahili mkate , chleb)

Gallo, Norman lub francuski wkład i przymiotnik rzeczownik pospolity

Reunion kreolski	Francuski
ester / aster; ester / aster; asseur / esteur	teraz ( „o tej godzinie”, bas-normand asteur)
mok; drwić	kubek, blaszane pudełko (porównaj Norman mogue , w języku angielskim kubek )
gramoune / granmune; gramoun / babunia	osoba starsza (od „wysoki” i „kopiec” (od Norman, co oznacza: wysoka osoba „w wieku”)
lï; li; czytać	on
zot	ty lub inni lub twoje (porównaj swoje auta z galo )
ban, bana	zespół, zespół (tam zespół). W sensie wielu ludzi
noc ; aswar; noc	dziś wieczorem, dziś wieczorem (porównaj z gallo ad saïr , do zobaczenia wieczorem)
akoz; dlatego	ponieważ Dlaczego? (od galo do cauz )
ansanm; razem	razem: ensem'nous (wszyscy)
sanm / (Ansanm) / avèk / ek; senb '/ z	razem)
seman; ktoś; coś	tylko (gallo tylko ), ale
sołman	tylko
zhordï; zordi, jordi, jordu	dzisiaj
zëf; zeb; jajko	jajko
zanfan / marmay; z'enfant / bachor	dziecko, bachor
Bertel	płaska torba na ramię (z francuskiego zdeformowanego szelek )
kolom / kolomme	oszczędny (zniekształcenie francuskiego)
margot / margotte	marcotte (id.)
lanturaż; lanturaz; świta	ogrodzenie (haitański „lantouray”)
zori; zoryé / zoriyé; zoriller	poduszka (używana również w Indiach Zachodnich)
riskap, reskap, riskab, somanké, sëmankë; risq'cap, reszta'cap, risq'cab, sôment-que	trzy terminy oznaczające, że możliwe jest, że (pochodząc odpowiednio z ryzyka bycia zdolnym , pozostania zdolnym i na pewno, że )
Zarab	osoba pochodzenia indyjsko-pakistańskiego, zwykle muzułmanka
Zorey	osoba pochodząca z Francji kontynentalnej.
krazé (zmiażdżyć)	zmiażdżyć
sosny ; dopin / depin; robić ból / de ból	chleb
li kab, kapab (li caab, capab), kapav, kav	on jest w stanie
decydować; asiz; siedzący	Siedzieć
kozman; przyczynowo	rozmowa, aby wygrać czat : być pouczanym, zabieranym do zadania
konpliman; komplement	przypomnienie pamięci skierowanej do osoby nieobecnej
linż; linz; pralnia	odzież
język; język; język	wykorzystywanie seksualne (pochodziłoby z popularnej linguetta , łechtaczka)
Greg; Greg; Greg	filtr do kawy (pochodziłby z greckiej mody na kawę )
monmon / momon / manman	Mamo
neninn / nenene / nenene	du gallo nénnaine (po francusku pielęgniarka, niania , po angielsku niania )
pandiyé / zwisają	powiesić
amayé / amailler	zaplątać
koma / konm sa	Lubię to
maoula	tak
maoulé	lubię to
Nena / Nana / Na	Jest (w niektórych dialektach oïl "il ya" mówi się gn'a )
walki ; sobat	Walka walka
Batay	Walka
Kouman	Oszukać
Rekta, Zis	Targi
Całkowity	Absolutny
Apik	Nagły
Egue	Kwas
Bonker	Hojny
Zingad, Zanm	Noga
Dofé w pay kane	Niesamowite
narkotyk	Niesamowity
Silopwint	Konkretny

Inne przykłady

Reunion kreolski	Francuski
sandacz; zandette	larwa
Daloń	chłopak
karo; dachówka	żelazo (również Antyle)
cukierki lafe; cukierki lafès	czopek
kaniar; kanjar; cwaniak	włóczęga , prostytutka , szumowiny
zezer; zezer; zezer	dziewczyna)
batkaré; kwadratowy nietoperz	iść dookoła

Lista popularnych czasowników w ich różnych formach

Poniżej znajduje się niewyczerpująca lista popularnych czasowników i fałszywych przyjaciół:

Reunion kreolski	Francuski	przykład
Klosz	Zburzyć	Aroz dovan port na spiżarnię. = Podlewaj ziemię przed domem, aby schłodzić otaczające powietrze.
Abim lub uszkodzony	Zranić	Fałda idzie na abim plantasion. = Deszcz zniszczy ogród warzywny.
Zniesiony	Znieść	Na lontan Lékol té zniesiono pou lï. = Od dawna nie chodził do szkoły.
Zaadoptować lub adoptować	Przyjąć
Akiz	Oskarżać	Apré in zourné travay lo kor i akïz. = Po dniu pracy obwiniamy zmęczenie.
Afol / afolé	Martw się , panika	Afol pu! Nou sar oir alï dëmin = Nie martw się! Zobaczymy go jutro
Akord / akorde	zgadzać się , zgadzać się, zgadzać się	M'i akord ansanm moja pani, nï viv bien = Żyję w dobrych stosunkach z moją żoną, żyjemy dobrze
Alfat / alfate	Smoła, asfalt	Anfin la méri la alfat lë shëmin dëvan la kaz = Wreszcie ratusz utorował ścieżkę przed moim domem
Amar / amaré; Anmar / anmaré	Krawat , krawat , krawat , weź jeńca	Anmar alï ek w dobrym końcu la kord, pandiy alï sï piedboi! = Zwiąż go dobrą liną i zawieś na drzewie!
Amar lub Anmar lub Amaré	Narzucać	I fo pa amar = Nie wolno się wiązać.
Przynosi / amëné; aminat	Sprowadzać , zapewniać rozwój działania , mieć przewagę , prowadzić pojazd , żyć („przynosi życie”)	Amoin minm przynosi mu loterię! = Prowadziłem samochód!
Aminn, Amen, Men	Prowadzić	Sitan lub wygraj Aminn = Jeśli wygrasz prowadzenie.
Amïz / amïzé	Spotkaj się , baw się dobrze	Amïz pa sï shemin! = Nie włócz się po drodze!
Upstream / upstream	Pokaż , ucz	Monmon, upstream amoin koman i fe gato! = Mamo, pokaż mi, jak się robi ciasta!
Anbar / (anbaré)	Bar , ( ogrodzony) , zamykać , zapobiegać	Prawo sar ankor anbar lë sëmin ek bann zémët-là! = Policja ponownie zablokuje drogę tymi zamieszkami!
Anbek / anbéké	Połącz (dwa elementy części, przedmiotu) , zaangażuj część męską w część żeńską , zainicjuj , zacznij , podejdź do czegoś	Zhordï nou va anbek la lësson dë marmay, sort zot liv = Dzisiaj zajmiemy się lekcją numer dwa, dzieci, wyciągnijcie swoją książkę
Anbet / anbeté	Drażnić , drażnić , drażnić , oszustwo , głupi , nadużycie	Kissa la anbet lë dla Adan pou anbar czy też Bondié? = Kto oszukał Adama, by uniemożliwić mu słuchanie Boga?
Anbloui	Olśnić , oślepić	Le ga-la la anbloui amoin ek syn zholi mafiy! = Ten facet zachwycił mnie swoją urodą!
Androg lub Fardé	Narkotyki	Tou-le-zhour lï alimeme Androg deyer ali komèrs alerdzordi Ti-Pol! = Codziennie bierze narkotyki za biznes P'tit-Paul
Anfou / anfout; Sanfou / sanfout	Nie pierdol się	Albo oi pa lï anfou aou! = Czy nie widzisz, że mu na tobie nie zależy!
Anmans / anmanssé	Wejdź w związek	Lub vï David? Lï la anmanss ali = Widziałeś Davida? Wszedł w związek
(Anpar) / anparé	Chwycić , wziąć , powitać (Ochraniać)	Moin la anpar alï la kaz = powitałem go w domu
Ansïpli	Żebrać	M'i ansïpli aou, ale pa siouplé my zezer! = Błagam, nie idź kochanie!
Wybierz	Broń za	Połącz się! = Pokonaj to!
antortiy / antortiyé ; szylkret / szylkret	Twist , owinąć , zawinąć	I sar fine antortiy dann papié = Będzie owinięty papierem
Antropran / antropran	Wyjmij to , nadużywaj tego	Banna la antropran lë shien, lï le mor! = Zaatakowali psa, on nie żyje!
Anval / anvalé	Połykać , pić , wchłaniać , jeść , połykać	Pfff m'i ginÿ pï anval nic tam = nie mogę już niczego połykać
Anvoy / anvivé (czytaj envo-ille / -illé); ostrzeżony	Wyślij , deleguj , zabierz się do	Moin la anvoy alï my modékri przez e-mail = Wysłałem mu wiadomość e-mailem
(Dowiedz się) Apran	(Uczyć się)	Kissa la apran jej lekcja pou zhordï? = Kto nauczył się jego lekcji na dzisiaj?
Aprop / apropté	Spraw, aby było czyste , czyste , zadbane!	Marmay aprop la kaz inkou té! = Dzieci, posprzątaj dom!
Arann ; Rann	Powrót	Poline, arann mojego męża! = Pauline, oddaj mi męża!
Arbis/arbissé ; rëbis / rëbissé	Podwójne , rekontra , zacząć od nowa , przerobić	Té manezh-là té anform sa! Anon arbissé! = Hej, ta jazda była świetna! Odkładamy to!
Aranzh / aranzhé	Ułóż , napraw , zaczaruj , posprzątaj , przygotuj	Nou sar aminn loto-là garazh pou aranzh alï = Zabierzemy ten samochód do garażu, aby go naprawić
znalezione / znalezione; ponownie znalezione / ponownie znalezione	Odnaleźć	Nï vë artrouv nout péhi lontan = Chcemy wcześniej znaleźć nasz kraj
Ashev/ashevé ; anshev / anshevé	Zakończ , kontynuuj	Kossa czy wróżka? M'i ashev travay sï la makett = Co robisz? Nadal pracuję nad modelem
Asété, Achté, Asté, As & egrav, pran	Kup	M'i kupiłem tam dëpin = kupuję tam chleb
Asiz	Siedzieć	M'i assiz aterla minm moin = siedzę tu ja
Asper / Asperat; mieć nadzieję / mieć nadzieję	Mam nadzieję , czekaj	Asper amoin inkou! = Poczekaj na mnie trochę!
Avine / aviné	Zrobić dobrze	M'i avine mo terin po lï done bien = ulepszam swoją ziemię, aby była opłacalna (produkcja rolna)
Aviz / Avizé	Celować	Aviz pa moin ek zot papierowa piłka tam marmay hin! = Nie celuj we mnie swoimi papierowymi piłkami, dzieciaki, eh!
Badine / porwany	Żartować	Albo porwana wesz? = Żartujesz?
Torba / bagé	Trzymaj mocno, bezpiecznie	Banna la bag amoin épi lë shef la konÿ amoin! = Trzymali mnie mocno, a szef mnie uderzył
Balié	Zamiatać	Ale zamiatał kaz lub! = Idź zamiatać dom!
Opaska / zabandażowana	Krzycz , złość się , jęcz , złość się	Lï la zespół sï mniej wszystkiego! = Krzyczał na mnie!
Bafouyé, Bafouy	Rozpylanie, Rozpylanie	Kan lï koz ek ciociu, toultan minm lï bafouy! = Kiedy rozmawiają z dziewczynami, cały czas się jąka!
Nietoperz / patelnia	Bij , uderzaj , huk , siekaj	M'i bat mang pou lë manzhay asoir = siekam mango na dzisiejszy posiłek
Batbat	Dotknij , dotknij lekko	Moush i batbat sï la vit = mucha uderza w szybę
Batkare	Iść dookoła	Lub yin czy? Nou sar batkaré sanm la famiy = Idziesz ? Wybieramy się na spacer z rodziną
Bar / bar, (Sava)	Wynoś się ( odejdź)	Lï té anmerd amoin, less the baré = Wkurzał mnie, odszedłem
Bash / bash	Odkładanie królika , pomijanie szkoły	Mój zezer wali! = Mój chłopak postawił mi wczoraj króliczka
Zatoka / bayé	Wyrzucać , ziewać	Albo gotową zatokę all demoune kom'a! = Skończyłeś wyrzucać wszystkim!
Bek / beke	Jedz , gryź	Anon bek in nafer nou = Chodźmy coś zjeść
Berno / Berno, (Galfaté)	Do rozmazu (na rozmazie)	Albo bern my ankor loto ek out soulié gomé! = Znowu zabrudziłeś mój samochód swoimi brudnymi butami!
Binÿ / binÿé	Kąpać się , myć	Ale binÿ aou don! = Idź się umyć!
Butek / Buteek	Trafić , spotkać	Kan volër té pou kapay dan la ro, lï la bït ek prawa; Banna la ret alï. = Kiedy złodziej kradł na ulicy, spotkał policję. Aresztowali go.
Bliy / bliye	Zapomnieć	Zabiera ! Nou la bliy gran papa lestassion! = Hej! Zapomnieliśmy o dziadku na stacji!
Drink	Pić	M'i piję delo, zhamé soda! = Piję wodę, nigdy napoje gazowane!
Krawędź / obramowana	Odłóż na bok , zaparkuj , ignoruj , wyklucz	Twoja pani krawędź jego loto vizavi la boutik = Twoja żona zaparkowana przed sklepem
Bot/bot	Zadowolić , dopasować , zainteresować	Ti loto i bot amoin sa! = Podoba mi się ten mały samochód
Boukane / Boukané, (Fimé)	(Palenie), Boukane = robienie dymu, Boukané = palenie	Assé fimé lub lapré fayad aou! = Rzuć palenie, robisz się chory!
Boush / boushé	Rzeźnik , blisko	Boush bien drink-là po lub anserv alï = Dobrze zamknij pudełko po użyciu
Brann / markowe	Mieszaj , wstrząsaj , ruszaj	Té ton min i brann lub fine vië lub hin = Hej, twoja ręka się trzęsie, jesteś już stary
Brat / bachor	Daj ramię	Sé mój tata będzie brate amoin zhïska lotel Légliz = To mój tata będzie towarzyszył mi do ołtarza w kościele
Duńczyk / dog	Utrudnij życie , cholera	Mój bononm i dane amoin tou-le-zhour! = Mój mężczyzna sprawia, że jest mi ciężko każdego dnia!
Obłuskanie / obszycie	Odblokuj , otwórz	Odepnij moje słodkie paké, aby uzyskać mniej siouplé métres! = Otwórz dla mnie moją paczkę cukierków, proszę pani!
Stojący / stojący	Wstań , przeciwstaw się	Sa w moune gabié sa! Tam stoisko gubernatora kolonial! = On jest bohaterem! Sprzeciwiał się rządowi kolonialnemu!
Def / Defé	Cofnij , rozwiąż , zdenerwuj	M'i def manzé dann pot ek dëlo = rozwiązuję , jem to w garnku z wodą
Defanna	Broń , zapobiegaj	Défann alï mont sï la tab! = Nie pozwól mu wejść na stół getting
Deklok / deklok	Odłączyć się , zrezygnować	Ha! M'i kroi mój stanik dekloke! = Ach! Myślę, że nie ma mojej ręki!
Dékol / Dékolé	Startuj , idź	Osa czy Le? M'i dékol la kaz moin là = Gdzie jesteś? Właśnie wyszedłem tam z domu
Odgazować / odgazować	Pospieszyć się	Me degazh aport aou sa! = Spieszę się, aby ci to przynieść!
Dégobiy / Dégobiyé	Wymiotować	M'i inm parantt dann loto, sak faith m'i Dégobiy = Nie lubię jeździć samochodem, za każdym razem, gdy wymiotuję
Degot / Ungot	Daj sobie spokój , ucieknij z tym	Pare, czy dobrze wyśpiewałem twoją gitarę? = Wygląda na to, że dobrze sobie radzisz ze swoją gitarą?
Rozpoczęte / rozpoczęte	Rozpocznij , odłącz , zacznij	Tato, czy nie zaczynasz jego mniej skołowanej wesz? = Tato, czy możesz mi to rozwiązać?
Odpręż się / odpręż się	Pusty	Aou my Langet lë shien! Albo kołowrotek my gamel, pa kit arien po moin! = Pieprzony pies! Zjadłeś cały mój posiłek, nic nie zostawiłeś!
Skręcanie/skręcanie	Wróć , zostań	Siedział tam piękny devir Kanyar! = Ten stał się dzisiaj szumowiną!
Zmniejszone lub zmniejszone	Zmniejszać
Dize, Di	Powiedz powiedz	Lï la di konmsa néna in kabar vint-troi-z-ër = Powiedział, że o godzinie jedenastej odbywa się kabare (malagaska ceremonia religijna)
Dominuj / Dominuj (An-profit)	Dominuj , ( wykorzystaj)	Lesklavaz koniec, aster nï vë pï znaleziono dëmoune pou dominates anou = Niewolnictwo się skończyło, nie chcemy, aby ktoś nas wykorzystywał
Gotowe / dar / doné	Dać	Dar amoin my lordi siouplé = Daj mi mój komputer, proszę
Ene / enet	Urodzić się	Osa czy Ene czy? = Gdzie się urodziłeś, ty?
Przekaż / Prześlij ; Spas / spassé	Zdarzyło się , miało się wydarzyć	Koué prezentem espassé? = Co się stało?
Esplik / éspliké	Wyjaśnić	Konman lub-i ésplik sa? = Jak to wytłumaczysz?
Kłąb / wyblakły	Więdną , rozprzestrzeniają się , toną	Delo zanika to później! = Woda rozlała się na ziemię!
Róż / Makijaż	Nakładać makijaż	Asper in kou mon zézer, m'i sar fard amoin = Poczekaj na mnie kochanie, zamierzam nałożyć makijaż
Farlang / farlangé	Cięcie , szarpanie , dźganie , wytwarzanie	Té na in bougg la rod farlang mon figïr ek jego sab taler! = Hej, jest facet, który wcześniej próbował pociąć mi twarz swoją szablą!
Fayade	Zrób sobie chorobę yourself	Fayad pa lub kom'a! V'alé mië hin = Nie choruj w ten sposób! Będzie lepiej, eh
Kobieta	Ból	Dëmin m'i sa batay dann ron, sëman afol pa, m'i femal arpa moin = Jutro będę walczyć na arenie, ale nie martw się, nie zrobię sobie krzywdy
Fenesans	Stwórz	Kissa fénés bez siedzenia? = Kto stworzył tę stronę?
Fenoir	Przyciemniać , czernić	Le tan po fenoir-là! = Nadchodzi noc
Święto	Świętuj , imprezuj	N'a pa bëzoin larak pou fété = Nie potrzebujesz alkoholu na imprezę
Fione / fione	Berner , latać	Toultan minm lub pręt fione amoin lub! = Cały czas próbujesz mnie oszukać!
Płaski / płaski	Aby żebrać , aby błagać	Lï la rod flat amoin po m'i done alï in boutt, sëman lï la pa ginÿ amoin! = Błagał mnie, żebym dał mu kawałek, ale mnie to nie przyjęło!
Frédi / frédi	Fajnie , odśwież	Yin atoué, manzhé sar frédi! = Chodź, zjedz, ostygnie!
Fritta	Smażyć	Mniej fritty rybnej = ja smażona ryba
Fali pi Falé lub I fo lub Fodra lub Falé	Falloir	Fodra pa bliy aminn boukané pou zot = Nie wolno nam zapomnieć o przyniesieniu dla nich dymu
Fot / fot	Mylić się , być winnym	Pa moin lotër! Pa moin la foté! = Nie jestem winowajcą! Nie zawiniłem!
Fouy / fouye	Wykopaliska , dig	Banna la fouy pou znaleziono zarlor terlà = Kopali tutaj, aby znaleźć skarb
Galiz / galizé	Wygładzić	Galiz shëmin dëvan mon kaz = Spłaszcz ścieżkę przed moim domem
Galop / Galop	Biegać	Mój kabri i inm gallop partou = Moja koza lubi wszędzie biegać
Pętelki / warkocz	Wiązanie	Ganss lë në-là avan nï shavir = Zawiąż ten węzeł, zanim przejdziemy za burtę
Giny, gné, (Ginyé)	Wygrać ( mieć)	Kossa zot la ganÿ pou Nohel? = Co miałeś na Boże Narodzenie?
Opiekun	Strzeż , czuwaj , schronij się	Moin la garde la kaz mon kamarade pandan le-fet = trzymałem dom mojego przyjaciela podczas wakacji
Gaskone / gaskoné	Zirytować , drażnić	Oté papa, tam wesz Gaskone amoin! = Hej, tatusiu, wkurza mnie
Gaspiy / gaspiye	Marnuj , sprzedawaj , śmiej się	Assé gaspiy nout péhi = Przestań sprzedawać nasz kraj
(Uważaj, Louquer), Zdobądź / zdobądź	(Obejrzyj) , obserwuj	Get tifiy-là koman le roz! = Spójrz na tę dziewczynę, jaka jest piękna!
(Konète), Ginÿ / ginÿé (czytaj Gain-ille / illé)	(Aby dowiedzieć się) , aby być w stanie , aby móc	Zot i ginÿ koz Kréol? = Czy umiesz mówić po kreolsku?
Szkło / przeszklone	Glazura , gładkość i połysk , laminat	M'i sar glass mon diplom, ou vien ek moin? = Będę laminować swój dyplom, idziesz?
Gom / Gom	plamić , wymazywać	Moin la gom mon kabay = usunąłem koszulę
Gomaz	Brudny	Sé inposib alerzordi gomaz = Nie można się ubrudzić.
Kabiné	Rób interesy , bądź w łazience	M'a po kabiné moin-lâ! = Jestem (wypróżniam się / w łazience)
Z	Zaoferować	Pou Nohel lï sra kontan, m'i sa of alï ène loto = 'Na Boże Narodzenie będzie szczęśliwy, dam mu samochód
Kakay / kakaye	Rechot , śmiej się głupio	Pobierz terba bann, zot po kakayé! = Spójrz na taśmę tam, śmieją się głupio!
Kal / kale	Skala	Ryba Kâl lub oliër kozé! = Skaluj tę rybę, zamiast mówić!
Kal / jarmuż	Zatrzymać	Nout all the kal dëvan la méri = Wszyscy zatrzymaliśmy się przed ratuszem
Kalkil / kalkil	Uwierz , weź siebie za , załóż konto z kimś	Albo kalkïl aou w moune gabié kossa? = Czy myślisz, że jesteś silny?
Kanïl / kanïlé	Zawracać głowę	Té assé kanïl alï ek ton bann kestyon lâ, lï fe-k arivé! = Hej, przestań z pytaniami, właśnie przybył!
Kanik / kaniké	Spadaj po trochu	La pli i konmans kaniké = Deszcz zaczyna padać małymi kroplami
Kanot / Kanoté	Dryfuj , chwiaj się , bądź niezrównoważony	Forstan pije, lï kanot toultan aster = Dzięki piciu cały czas się waha
Kap / kape	Chwyć , chwyć szybko	Lër mój portfey go ukształtował, ukradnij kap alï direk! Po galopie... = Kiedy spadł mi portfel, złodziej szybko go chwycił! Po tym, jak uciekł
Kapay / kapayé	Kraść , monopolizować	Zot grzywny kapay kayass? = Czy kiedykolwiek ukradłeś pieniądze?
Kapone / kapone	Bać się	Toultan minm lï kapone devan fim głupi! = Cały czas boi się przed horrorem!
Kapote / kapoté	Obalić	Mój fanm la kapot dann d'lo = Moja żona wpadła do wody
Kapoul / kapoulé	Aby zginąć , uschnie	Lanpir romin la konmans kapoulé sanm larivé bann zhermin = Cesarstwo Rzymskie zaczęło podupadać wraz z przybyciem Niemców
Karene / karene ; Karinn / karinn	Bicie	Lï noré karène amoin si moin myte pa filoshé = Pobiłby mnie, gdybym nie uciekła
Kashiet	Ukryć	Oussa lï kashiet ankor siedział na imprezie? = Gdzie poszedł, żeby go ukryć?
Kine / fizjoterapeuta	Zgiń , zabij	M'i ginÿ pï ek grip-là, m'i sar kine alï sanm lë ronm asoir = Nie zniosę już tej grypy, dziś wieczorem zabiję ją rumem
Zestaw / latawiec	Opuść , Opuść	Moin la kit mon palto la kaz = Zostawiłem kurtkę w domu
Kler / kleré	Oświecać	Bondié kler shemin pou moin siouplé! = Boże zapal mi drogę, proszę!
Koné	Wiedzieć	Moin té koné alï moin, nout dë lï té sava lékol ansanm = Znałem go, chodziliśmy razem do szkoły
Asévé lub Ansèv lub Sévé	Kontynuować	Si ou ansèv, powiedziałeś mi swoją prawdę kat = Jeśli będziesz kontynuować, powiem ci twoje cztery prawdy
Konÿ / konÿé	Uderz , puk	Monmon, dada la konÿ amoin! = Mamo, starszy brat mnie uderzył!
Konpran / konprann / konpri	Rozumiesz	Papa m'i mazine lï noré konpri la lësson si ou myte korizh alï = Papa, myślę, że zrozumiałby lekcję, gdybyś go poprawił
Kopye	Kopiować	M'i kopie pa d'sï lub moin! = Nie kopiuję na ciebie, mnie!
Kost/koste; Akost / akosté	Podejdź , podejdź , trzymaj się kogoś , oprzyj się o coś , zaczepiaj	Yer Sin Pier navé inn ti-fiy té dos, moin la kost alï dann bïs = Wczoraj w Saint-Pierre była ładna dziewczyna, podszedłem do niej w autobusie
Koul / koule	Przepływ , plakat	Ale koul lett-là pou moin siouplé = Wyślę mi ten list, proszę
kounish / kounishé	Poprawnie (odpłata)	Moin té pou kounish ali ler la loi la rivé = poprawiałem to, kiedy przybyła policja
Koup / Koupé	Cięcie , żniwa	Nou la pou koup la kann dëpi wtorek = Od wtorku zbieramy trzcinę cukrową
Koz / kozé	Mówić	Zot i koz sanm Piotra? = Czy mówisz do Pierre'a?
Kraz / krazé	Miażdż, tańcz, śpij, zdrzemnij się	Shofe zézer, kraz inn ti séga bayo! = Chodź kochanie, zatańcz segę!
Kri / kriye	Połączenie	I kri anu ti kok Tanpon! = Nazywamy się kogutami Tampon!
krwar, krwa, krwaye	Uwierzyć	Lub krwa Bondié aou? = Czy wierzysz w Boga?
Largg / zwolniony	Puszczanie , za , zostawić (kogoś)	Prawo ! Largg out fïzi-dë-kou ater! = Policja! Rzuć karabin!
Lisz / lishé	Lizać	To dobrze, m'i lish mon doi = To dobrze, liżę palce
lik / lik	Idź bardzo szybko , lataj	Zoizo-là la lof sï moin = Ten ptak przeleciał nad moją głową
Louquer, Oglądaj, Louksiré, Rogardé, Loukat, Loukaté	Zegarek	Lï té i louk amoin toultan = Cały czas na mnie patrzył
Malparl / malparlé	Powiedz o kimś złe rzeczy , nagana	Ti sar malparl amoin avek ton bann kamarad = będziesz mówić o mnie złe rzeczy ze swoimi przyjaciółmi
Mank / manké	Tęsknić , zawodzić	Té pangar té, czyli mank kraz amoin ek out lotto! = Hej, bądź ostrożny, prawie przejechałeś mnie swoim samochodem!
Manzh / manzhé	Jeść	Nou la pou manzh kabri massalé = Jemy kozę massalé
Maryé	Ożenić	Moja wróżka poślubiła moin avek Eliza! = Mamo, wyjdź za mnie z Elizą!
maj / maj	Zaplątać	Sortuj terlà, zot sar maj azot ladan moin le sur! = Wynoś się stamtąd, na pewno się tam zaplączesz
Mazhine / Mazinhé	Wyobraź sobie , pomyśl	Zot té pou mazine zot papa-monmon? = Czy miałeś na myśli swoich rodziców?
Spotkał	Położyć	Mèt alï dann fon la kour = Idź i umieść to na końcu podwórka
Mëzïr / mëzïré	Zmierz , spróbuj	M'i vë mëzïr rob-la siouplé = Chciałbym przymierzyć tę sukienkę, proszę
Mïr / mïri	Dojrzały	Bann mangg-là i ripe bien = Te mango dobrze dojrzewają
Mol	Zmiękczyć , zniechęcić	Oté son kozman la mol anou = Jego słowa nas zniechęciły
Mor	Umierać	Té moin sar mor ek lë fésho-là! = Umrę w tym nieznośnym upale!
Nerwowy / nerwowy	Drażnić	Asse! M'i nerv w kou moin! = Zatrzymaj się! Będę tam zły!
Niabou ; yinbou ; vienbou	Dojść do końca , dojść do	Zot la niabou znalazł laredkar? = Czy udało Ci się znaleźć przystanek autobusowy?
Oi / oir / vï / Vwar	Widzieć	O, ja! Lub vï! Albo jego wieczór! M'a pa la ek sa moin! = Widzisz! Widziałeś ! Zobaczysz ! Nie obchodzi mnie to!
Obsługiwane / obsługiwane	Obsługuj , obserwuj!	Gorzej działa alï, lï lé mové! = Dobrze go obserwowałem, jest wredny!
Ostyna / ostyna	Uparty	Lï la fé la merd, po lï ostine di kë lï la pa fé ryin! = Zrobił wszystko, a potem upiera się, że nic nie zrobił!
Palank / palanké	Wywrotka	Le bann piedboi lapré palanké ek koudvan-là! = Drzewa przewracają się pod tym cyklonem!
Pandiy / pandiyé	Zahaczyć	Pandiy w każdym porcie, idź shass zavan! = Zawieś to nad swoimi drzwiami, odepchnie złe duchy
Parye	Zakładać się	M'i paryé ek ou k'ou va ganÿ lë kou ek out fanm kan v'arivé! = Założę się, że po przyjeździe weźmiesz to wszystko w twarz
Parl / mówiony	Girlanda	Mój monmon mówił mniej! = Moja matka krzyczała na mnie!
Pil / wbity	Idź dalej , zmiażdżyć	Banna the push ali, potem shapp ater, apressa zot the pil ali oté! = Pchnęli go tak, że upadł na ziemię, a potem nadepnęli na niego!
Samolot / strugany	Robić zamieszanie	Té m'i di pa ou, mój telefon planuję! = Hej, tak przy okazji, mój telefon się kręci!
Perss / perssé	Wywiercić , wykręcić	Linzh-là lé tranpé mounoir, ale perss alï! = Te ubrania są przemoczone, wykręć je!
Apiyé lub Apyi lub Apuiyé	Nacisnąć	Przycisk Apyi po mniej siuupled! = Proszę dla mnie nacisnąć przycisk?
plër / plër	Płakać	Dëpi lub zestaw amoin, m'i plër tou-lé-zhour = Odkąd mnie zostawiłeś, płaczę każdego dnia
PLUSZ / PLUSZ	Obierać	Alé plïsh zoinion pou moin = Obierz dla mnie cebulę
Pran / pran	Brać	Pran sa pou ou = Weź to, to dla ciebie
Preferowane / preferowane	Woleć	Kossa ou-ja wolę, kari obien rougay siedzieć? = Co wolisz, curry czy rougal dziś wieczorem?
Pretan	udawać (Pretan pa = nie chcieć)	Toush pa mon zistoir, no sa moi pretan pa = nie dotykaj mojego biznesu, nie, że nie chcę
Zapobiec	Zapobiec	Zot uniemożliwić jej alï vien pa rod dézord dan zot kartyé = Ostrzegali go, aby nie przychodził i nie szukał kłopotów w swojej kwaterze
Pwak / pwake	Palić , żądło	Soley i pwak zhordï! = Słońce świeci dzisiaj!
ral / ralé	Pociągnij , przynieś , zabierz	Czy generalnie jestem Sin-Zhilem? = Czy możesz mnie zabrać do Saint-Gilles?
Raplik/rapliké	Zastosuj ponownie , Złóż	Lï la rapplik ma rację = spadł z powrotem na prawo
Ratape	Powrót	Ratapé la viann po kui-là! = Odwróć pieczone mięso!
Ravazh / Ravazhé	Niszczyć , denerwować , być burzliwym , robić głupie rzeczy	Out marmay i ravazh inta zhordï lâ! = Twoje dziecko robi dzisiaj wiele głupich rzeczy!
Rantt / rantré	Enter , wprowadź ponownie , zostań	Lub kë pa koué? Mniej rantta wyznają! = Nie wiesz co? Jestem teraz nauczycielem!
Rété / res / aresar	zostać	Lï rès Sin-Dni = Pozostaje w Saint-Denis
Pręt / docierany	Szukaj	Banna la pou rod la klé la kaz = Szukają klucza do domu
Ronn / runda	Odwróć się , grasuj	Pangar, na in kaniar i ronn otour out loto depï troi-z-ër tan lâ! = Uważaj, jest szumowina, która krąży wokół twojego samochodu przez trzy godziny!
Rouv / rouver	Otwórz , otwórz ponownie	Nowy napój i rouver zhordi = Nowe pudełko otwiera się dzisiaj
Sakouy / sakouyé	Potrząsnąć	Sakouy alï avan deboushé = Musisz nim potrząsnąć, zanim go otworzysz
Sanpass / sanpasse	Robić bez	M'a pa kab sanpass mon vin onz'ër = nie mogę obejść się bez wina na lunch
Sava / losowy / zniknął	Iść	M'i sava la mess = idę na mszę
Sëbat, subat	Walczyć , walczyć, walczyć	Nou lé bien malërë, nou sëbat pou ganÿ nout manzhay = Jesteśmy bardzo biedni, musimy walczyć o chleb
Sed	Zaczynać	Albo sed aou rézhim vezhétarien koué? = Czy przeszedłeś na dietę wegetariańską, czy co?
Sek	Suchy suchy)	My linzh lapou sek dëhor = Moje pranie wysycha na zewnątrz
Ser wędrować , wkładać, podnosić	Ser sa touzhour, moin sar pa manzh toudsuit = Odłóż to na bok, nie zamierzam jeść od razu
Sezi	Chwyć , zaszokuj , zrozum	M'i kroi moin la sézi kossa lï té po di = chyba zrozumiałem, co mówi
Szabouk / shabouké	Bat	Bann zésklav té shabouké lër zot té vë pa travay = Niewolnicy byli biczowani, gdy nie chcieli pracować
Kształt / Kształt	Uciec , spaść	Im mniej kształtu, tym mniej usunięta kobieta! = Upadłem na ziemię, zraniłem się!
Sharoy / sharoye	Transportuj , sprowadzaj , sprowadzaj	Tou-lé-zhour mon mon mon té sava la rivier pou sharoy dëlo la kaz = Każdego dnia moja mama chodziła nad rzekę po wodę do domu
Shoizi	Wybierać	Aou minm my kër the shoizi my zepsute! = To Ciebie wybrało moje serce, moja miłości!
Shonÿ / shonÿé (czytaj chon-ille / ille lub son-ille / ille)	Uważaj , edukuj , wychowuj	M'i shoni kabri! = Hoduję kozy
Sinÿ / sinÿé (czytaj sin-ille / illé)	Krwawić	Monmon, weź m'i sinÿ! = Mamo, patrz, krwawię!
Srfout / sïrfouté	Nie przejmuj się	L sïrfout kossa ou-i di lï! = Nie obchodzi go to, co mu powiesz!
Siy / siyé	Znak	Gotowe, m'i siy out karné = Daj mi swój notatnik, który podpisuję
Opiekaÿ / troskaÿy	Uzdrowić	Ale dbaj o darowiznę boubou! = Idź i ulecz swoją ranę!
Los / wyjście	Pochodzące z , wychodzące	Gdzie wszystko wychodzi? = Czy go właśnie widziałeś?
Głupiec / głupek	Skok , krzyż , podanie , podanie	Bann zésklav té blizhé sot la mer sï bato pou ariv La Rényon = Niewolnicy musieli przepłynąć morze na łodziach, aby dotrzeć na wyspę Reunion
Suk / suké	Złap , łowić , łowić ryby , polować	Zot i souk fish = Ryby
Souplinÿ / souplinÿé	Jęczeć , narzekać	Sa inn ciociu i souplinÿ alï tou-la-zhourné sa! = Ona jest dziewczyną, która narzeka cały dzień!
Łój / łój	Bierzcie	La Franss la suif la Suiss yer! = Francja pokonała wczoraj Szwajcarię!
Tak / také / Apille	Zamknąć	Bliy pa tak lë baro avan ou sava! = Nie zapomnij zamknąć bramy przed wyjazdem
Tarz / tarzé , taz / tazé	Berner , bardziej płaski	Assé rod tarz amoin don! = Przestań mnie oszukiwać!
Tienbo ; tiembo	Trzymaj się , trzymaj się	Tienbo, jego mniej zmęczona wesz! = Czy możesz mi to potrzymać?
Cyna	Wyłączyć	Lub koué z cyny? Czarna wróżka! = Wyłączyłeś lampę naftową? Jest ciemno
ton / tonbe	Znajdować się	Oussa i ton Légliz? = Gdzie znajduje się kościół?
Tuf / tuf ; Uduszony / uduszony	Smother , zrób kępkę (tylko dla tuf / tufé)	Jego loder the moukat té touf amoin ha ha! = Dusi mnie jego brzydki zapach, ach ach!
Pułapka / pułapka	Weź , złap	Uwięź jego mniej zepsutą wesz! = Weź to dla mnie, proszę!
ve, chciał, chciał, będzie chciał, będzie chciał	Chcieć	Kossa l vé? Kossa będzie chciał? Sa la pa mon afer = Czego on chce? Czego on będzie chciał? To nie moja sprawa
Vey / véyé	Upewnij się , monitoruj , oglądaj!	Albo gotowy pa vey zafer dëmoune kom'a? = Nie jesteś zmęczony oglądaniem takich ludzi?
Przyjdź / yin / nir	Chodź	Afol pï, m'i yin oir aou. Dëmin minm m'i sar nir. = Nie martw się, idę do ciebie. Jutro przychodzę.
Zhalou	Zazdrosny	Lë voizin toultan lï zhalou amoin = Sąsiadka cały czas mi zazdrości
Zhïr / zhïré	Zniewaga , przysięgaj	Aou la zhïr amoin-tam? = Czy jesteś tym, który mnie obraził?
Zhoué	Grać	Nï zoué balon sanm mon bann = Gramy w piłkę, mój gang i ja
Zigid, Fanafouter lub Drogé lub Aranz	Czarować	M'i kroi tantine-là i grat tiboi, la zigid amoin = Wierzę, że ta dziewczyna poświęca się czarom, oczarowała mnie
kolczasty	przyprawa	Se przyprawione. = Jest pikantny.
Akomode	Pomieścić	Se akomodé. = To jest przystosowanie.

Ciało ludzkie

Nierozłączne i półnierozdzielne jednostki nominalne

Nierozłączne jednostki nominalne

Wiele nazw zwyczajowych w języku francuskim zostało połączonych z ich wyznacznikami w języku Reunion Creole, tworząc nierozłączne jednostki nominalne. Większość z nich wywodzi się od nazw poprzedzonych przedrostkiem „L '”, „LE” lub które zachowały francuski link „Z” (na przykład link po „les”) lub z końcowym „N”.

Przykład: "My matant té i inm zariko washed dann tan lontan" = "Moja ciocia lubiła fasolę, którą mieliśmy dawno temu"

Reunion kreolski	Francuski	połączenie
zanfan	dziecko	ndzieci
gorliwość	wybór	wybory
zariko	fasola	fasolki
zafer	walizka	oferty
zami	przyjaciel	przyjaciele
zekouter	słuchawka	słuchawki
zetoil	gwiazda	gwiazdy
lila	Wyspa	Wyspa
lartika	pozycja	artykuł
lora	mieć w przyszłości	tam będzie
fabuła	mieć warunkowy	byłoby
myć się	mieć w przeszłości	tam było
lalfabé	alfabet	(Alfabet
nóż	dusza	(nóż
pas ruchu	rok	(rok
związane z	warsztat	(the)telier
legliz	kościół	(Kościół
lekol	szkoła	(Szkoła
nora	mieć w przyszłości	będzie trochę
nore	mieć warunkowy	on wy (na) chcialbys
nawa	mieć w przeszłości	Byli
moja ciocia	ciocia	moja ciocia

Częściowo nierozłączne jednostki nominalne

Wiele innych nazw zwyczajowych w języku francuskim zostało połączonych z ich wyznacznikami w języku kreolskim, ale tylko wtedy, gdy wyznacznik był obecny w języku francuskim, zastępuje on „DE”, „DU”, „DES”, „LE” , „LA ” lub nawet „LES”.

Przykład: "Met dësik, dëlé sar plï dou" = "Dodaj cukier, mleko będzie ładniejsze"

Reunion kreolski	Francuski	połączenie
desik	cukier	cukier
dësel	Sól	Sól
sosnowy	chleb	chleba
delo	woda	trochę wody
wino	wino	wino
debëra	masło	masło
deluil	olej	olej
demyel	kochanie	kochanie
defë	ogień	ognia
deboi	drewno	Z drewna
derry	Ryż	Ryż
delle	mleko	mleka
wpuść	tymianek	tymianek
szeroki uśmiech	ziarno , fasola , skrobia , fasola	nasiono
laviann	mięso	mięso
lasanna	popiół	popiół
lafet	Przyjęcie	impreza

Czasy werbalne języka Reunion Creole

Teraźniejszość

Koz (Speak) obecny
Moin / M '- i koz	Nou - (i) koz
Lub - (i) koz	zot - ja koz
Li - (i) koz	Banna - ja koz

I (być) obecnym
Moin - le	Nou - lé
Lub - le	zot - le
Li - le	Banna - le

Mieć (mieć) prezent
Moin - pisklę	Nou - nana
Lub - nana	zot - kochanie
Li / lu - nana	Banna - kochanie

Przykład: "M'i trapp mon palto" = "Biorę sweter"

Aby utworzyć negację, po prostu dodaj "Pa" (nie), "Poin" (nie; z czasownikiem "mieć" dla posiadania) "Pï" (więcej) lub "Zhame" (nigdy) po czasowniku:

M'i koz pa / pï (nie mówię / już nie); Albo dziewczyna poin soulié (nie masz żadnych butów)

Postęp w teraźniejszości

Najpopularniejsza marka

Koz (Speak) obecny progresywny
Moin - wesz / po / po / po koz (é)	Nou - la pou / la po / pou / po koz (é)
Lub - pou / la po / pou / po koz (é)	zot - la pou / la po / pou / po koz (é)
Li - la pou / la po / pou / po koz (é)	Banna - la pou / la po / pou / po koz (é)

Mieć (mieć) progresywną teraźniejszość
Moin - wesz / po / po / po ganÿ (é)	Nou - la pou / la po / pou / po ganÿ (é)
Lub - pou / la po / pou / po ganÿ (é)	zot - la pou / la po / pou / po ganÿ (é)
Li - la pou / la po / pou / po ganÿ (é)	Banna - la pou / la po / pou / po ganÿ (é)

Etymologia: "Wesz" pochodzi od "on jest tam, aby" coś zrobić. Przykład: „Lï po kraz piman dann pilon” = „Miażdży chili w tłuczku”

Jest rzadszy wariant

Koz (Speak) obecny progresywny
Moin - le po / lapré / po / małpie / Pé koz (é)	Nou - lé apré / Lapré / apré / APE / pe koz (e)
Lub - le po / lapré / po / ape / Pé koz (é)	zot - le po / lapré / po / ape / Pé koz (é)
Li - le po / lapré / po / małpie / Pé koz (é)	Banna - le po / lapré / po / małpa / Pé koz (é)

Mieć (mieć) progresywną teraźniejszość
Moin - le po / lapré / po / ape / pe ganÿ (é)	Nowy - po / po / po / po / pe ganÿ (é)
Lub - le po / lapré / po / ape / pe ganÿ (é)	zot - le po / lapré / po / ape / pe ganÿ (é)
Li - le po / lapré / po / ape / pe ganÿ (é)	Banna - le po / lapré / po / małpa / pe ganÿ (é)

Etymologia: „Pé” pochodzi od „bycia po” robieniu czegoś. Przykład: „Nou lapré anmar lë bato” = „Zamykamy łódź”

Wreszcie istnieje również wariant akrolektalny (bliższy francuskiemu):

Koz (Speak) obecny progresywny
Moin - lé antrinn / trinn koz (é)	Nou - lé antrinn / trinn koz (é)
Lub - lé antrinn / trinn koz (é)	zot - le antrinn / trinn koz (é)
Li - lé antrinn / trinn koz (é)	Banna - lé antrinn / trinn koz (é)

Mieć (mieć) progresywną teraźniejszość
Moin - lé antrinn / trinn ganÿ (é)	Nou - lé antrinn / trinn ganÿ (é)
Lub - lé antrinn / trinn ganÿ (é)	zot - le antrinn / trinn ganÿ (é)
Li - lé antrinn / trinn ganÿ (é)	Banna - lé antrinn / trinn ganÿ (é)

Etymologia: „Antrinn” pochodzi od „bycia” robieniem czegoś. Przykład: "Ou trinn rant dan out kaz?" = „Idziesz do domu?”

W obecnym postępie nie ma negacji

Ostatni terminator obecny

Wariant bazylektalny (dalej z francuskiego)

Koz (Speak) niedawny terminownik obecny
Moin - M ' (i) sortuj koz (é)	Nou - sortuj koz (é)
Lub - sortuj koz (é)	zot - sortuj koz (é)
Li - sortuj koz (é)	Banna - sortuj koz (é)

Mieć (mieć) obecny terminownik
Moin - M ' (i) wychodzi ganÿ (é)	Nou - sortuj ganÿ (é)
Lub - sortuj ganÿ (é)	zot - sortuj ganÿ (é)
Li - los ganÿ (é)	Banna - los ganÿ (é)

Przykład: "M'i sort koz sanm banna, la di amoin wieczór i fé pï" = "Właśnie z nimi rozmawiałem, powiedzieli mi, że wieczór jest odwołany"

Wariant akrolektalny (bliższy francuskiemu)

Koz (Speak) niedawny terminownik obecny
Moin - (i) wiedeński koz (é)	Nowość - wiedeński koz (é)
Lub - wiedeński koz (é)	zot - wiedeński koz (é)
Li - wiedeński koz (é)	Banna - wiedeńska koz (é)

Mieć (mieć) obecny terminownik
Moin - (i) wiedeń ganÿ (é)	Nowość - vienn ganÿ (é)
Lub - vienn ganÿ (é)	zot - wiedeń ganÿ (é)
Li - wiedeński ganÿ (é)	Banna - wiedeń ganÿ (é)

Przykład: "Lï vienn oir lë shien ter-ba!" = „Właśnie zobaczył tam psa!”

W teraźniejszości terminacyjnej nie ma negacji

Niespełniona przeszłość

Basilectal (dalej z francuskiego)

Koz (by mówić) niespełniona przeszłość
Moin - M ' (i) té koz	Nou - te koz
Lub - té koz	zot - té koz
Li - te koz	Banna - koszulka koz

Etymologia: „Té” pochodzi od francuskiego czasownika „być” w niedoskonałym „było”. Przykład: "Nou té pran lë trin" = "Pojechaliśmy pociągiem"

Istnieje również rzadszy wariant bazylektalny

Koz (by mówić) niespełniona przeszłość
Moin - te i koz	Nou - te i koz
Lub - té i koz	zot - té i koz
Li - te i koz	Banna - koszulka i koz

Przykład: "M'i rapel, zot té i vien touzhour sanm boutey lë ronm" = "Pamiętam, że zawsze przychodziłeś z butelką rumu"

Wreszcie zauważamy istnienie trzeciego bardzo rzadkiego wariantu bazylektalnego

Koz (by mówić) niespełniona przeszłość
Moin - té / lété ki koz	Nowość - lato / lato ki koz
Lub - lato / lato ki koz	zot - lato / lato ki koz
Li - té / lété ki koz	Banna - lato / lato ki koz

Przykład: „Kan nou la rankont anou, ou té ki kraz dann bal la dust” = „Kiedy się poznaliśmy, tańczyłeś na popularnych balach”

Acrolectal (mniej odległy od francuskiego)

Koz (by mówić) niespełniona przeszłość
Moin - M ' i kozé (koz + é)	Nou - (i) kozé (koz + é)
Lub - (i) kozé (koz + é)	zot - (i) kozé (koz + é)
Li - (i) kozé (koz + é)	Banan - (i) kozé (koz + é)

Etymologia: Koniugacja jest więc bliska niedoskonałości w języku francuskim Przykład: „M'i marshé dan la foré” = „Chodziłam po lesie”

Dwa wyjątki, które nie przyjmują modów werbalnych: być i mieć

I (być) niespełnioną przeszłością
Moin - M ' (i) té lub lété	Nowy lub letni
Lub - lato lub lato	zot - té lub lété
Li - té lub lété	Banan - lato czy lato

Etymologia: „Té” lub „lété” pochodzi od francuskiego czasownika „być” w niedoskonałym „było”. Przykład: „Ou lété mon zézer” = „Byłaś moją dziewczyną”

Mieć (mieć) niespełnioną przeszłość
Moin - myte lub myte	Nou - myte lub navé
Lub - sprane lub navé	zot - sprany lub navé
Li - myte lub navé	Banna - myta lub navé

Etymologia: „Lavé” lub „Navé” pochodzi od francuskiego czasownika „mieć” w niedoskonałym „miał” Przykład: „Lontan myte tortï d'ter La Rénion!” = "Dawno temu na wyspie Reunion były żółwie lądowe"

Aby utworzyć negację, po prostu dodaj "Pa" (nie), "Poin" (nie; z czasownikiem "mieć" dla posiadania) "Pï" (więcej) lub "Zhame" (nigdy) po czasowniku:

Ou té i koz pa ek li (Nie rozmawiałeś z nim); Lï umyte poin la moné pou ashëté w soulié (nie miał pieniędzy na zakup butów)

Urzeczywistniony

Koz (mówienie) zakończone )
Moin - la koz (é)	Nou - la koz (é)
Lub - koz (é)	zot - la koz (é)
Li - koz (é)	Banna - koz (é)

Przykład: Albo asper alï lontan? "=" Długo czekałeś? "

Mieć (mieć) osiągnąć
Moin - la ganÿ (é)	Nou - la ganÿ (é)
Lub - ganÿ (é)	zot - la ganÿ (é)
Li - ganÿ (é)	Banna - ganÿ (é)

Przykład: „Moin la ganÿ in tablet pou Nohel” = „Miałem tablet na Boże Narodzenie

I (być) spełniony
Moin - lato / lato	Nowość - lato / lato
Lub - lato / lato	zot - lato
Li - lato / koszulka	Banan - lato / lato

Etymologia: „La” pochodzi od francuskiego pomocniczego czasu przeszłego „mieć”, „a”. Przykład: „Banna lété manzhé by bann rëkin” = „Zostały zjedzone przez rekiny”

Aby utworzyć negację, po prostu dodaj „Pa” (nie), „Pï” (więcej) lub „Zhamé” (nigdy) między znacznikiem czasu „la” a czasownikiem:

Banna la pa wyszedł, by wyznać (nie poszli zobaczyć się ze swoimi nauczycielami);

Przeszłość dokonana

Koz (Mów) czas przeszły
Moin - myte / navé koz (é)	Nou - myte / navé koz (é)
Lub - myte / navé koz (é)	Zot - myte / navé koz (é)
Li - myte / navé koz (é)	Banna - myta / navé koz (é)

Przykład: „Lï lavé nï ek nou zhour-là” = „On przyszedł z nami tego dnia”

Mieć (mieć) przeszłość skończoną
Moin - myte / navé ganÿ (é)	Nou - myte / navé ganÿ (é)
Lub - myte / navé ganÿ (é)	Zot - myte / navé ganÿ (é)
Li - myte / navé ganÿ (é)	Banna - myta / navé ganÿ (é)

Przykład: „Nout tout navé ganÿ la grip” = „Wszyscy mieliśmy grypę”

I (do) ukończenia przeszłości
Moin - myte / navé té	Nou - myte / navé té
Lub - myte / navé té	Zot - myte / navé té
Li - myte / navé té	Banna - myta / navé té

Przykład: „Lub umyte té béké przez lë martin”: „Zostałeś ugryziony przez martina”

Aby utworzyć negację, po prostu dodaj „Pa” (nie), „Pï” (więcej) lub „Zhamé” (nigdy) między znacznikiem czasu „washed / navé” a czasownikiem:

Moin umyte zhamé ginÿ mon ti-kat-sou (nigdy nie otrzymałem pensji); Zhour-là, czyli myte pa denons amoin ek prawa (Tego dnia nie zadenuncjowałeś mnie na policję)

Terminatyw

Koz (Mów) terminator
Moin - grzywna / grzywna koz (é)	Nou - grzywna / grzywna koz (é)
Lub - grzywna / grzywna koz (é)	zot - grzywna / grzywna koz (é)
Li - grzywna / grzywna koz (é)	Banna - grzywna / grzywna koz (é)

Przykład: „Zot la fine pran zot aunt?” = "Czy zabrałeś już swój koszyk?"

Mając (mając) terminację
Moin - grzywna / grzywna ganÿ (é)	Nou - grzywna / grzywna ganÿ (é)
Lub - grzywna / grzywna ganÿ (é)	zot - drobna / drobna ganÿ (é)
Li - grzywna / grzywna ganÿ (é)	Banna - grzywna / grzywna ganÿ (é)

Przykład: „Moin la fine ganÿ mon goute hin! Aster le bon, mersi!” = "Już miałem konto eh! Teraz wystarczy, dziękuję!"

Aby utworzyć negację , zamień „fine” na „pankor” lub „pokor”:

Banna la pankor ganÿ zot Bac (jeszcze nie ukończyli studiów).

Przyszła przeszłość

Koz (mówienie) prospektywny czas przeszły
Moin - te (i) sar koz (é)	Nou - te (i) sar koz (é)
Ou - te (i) sar koz (é)	zot - té (i) sar koz (é)
Li - te (i) sar koz (é)	Banna - té (i) sar koz (é)

Przykład: „Nou té i sar pran the plane kan ler siklone the arrival!” = „Chcieliśmy wsiąść do samolotu, kiedy nadleciał cyklon!”

Mieć (mieć) potencjalną przeszłość
Moin - te (i) sar ganÿ (é)	Nou - te (i) sar ganÿ (é)
Ou - te (i) sar ganÿ (é)	zot - té (i) sar ganÿ (é)
Li - te (i) sar ganÿ (é)	Banna - té (i) sar ganÿ (é)

Przykład: "Moin té i sar ganÿ mon burss kan lë CROUS la konmanss fé la grev!" = „Miałem dostać stypendium, kiedy CROUS zastrajkował!”

Aby utworzyć negację, po prostu dodaj „Pa” (nie), „Pï” (więcej) lub „Zhamé” (nigdy) między znacznikiem czasu „té (i) sar” a czasownikiem:

Nï té i sar pa oir azot (nie mieliśmy ich zobaczyć)

Progresywna przeszłość

Koz (Speak) progresywna przeszłość
Moin - te pou koz (é)	Nou - te pou koz (é)
Ou - te pou koz (é)	zot - té pou koz (é)
Li - te pou koz (é)	Banna - té pou koz (é)

Przykład: "Moin té pou tienbo mon portmoné kan kradzież kapay alï" = "Miałem portfel, gdy ukradł mi go złodziej"

Mieć (mieć) postępującą przeszłość
Moin - te pou ganÿ (é)	Nou - te pou ganÿ (é)
Lub - té pou ganÿ (é)	zot - té pou ganÿ (é)
Li - te pou ganÿ (é)	Banna - té pou ganÿ (é)

Etymologia: „Té pou” pochodzi od francuskiego „Était pour”. Przykład: „Lï té pou ganÿ son moné kan patron la déssid pï donn alï” = „Płacił mu, gdy szef postanowił nie dawać mu więcej wynagrodzenia”

Czas przeszły

Koz (Mów) czas przeszły
Moin - té fine koz (é)	Nou - té fine koz (é)
Ou - te grzywny koz (é)	zot - té grzywna koz (é)
Li - te grzywny koz (é)	Banna - té fine koz (é)

Przykład: "Nou té fine arivé" = "Już przyjechaliśmy"

Mieć (mieć) przeszłość terminatora
Moin - té fine ganÿ (é)	Nou - té fine ganÿ (é)
Lub - té fine ganÿ (é)	zot - té fine ganÿ (é)
Li - té fine gané (é)	Banna - té fine ganÿ (é)

Przykład: „Lerla zot té fine ganÿ zot loto no?” = "W tym czasie miałeś już swój samochód, prawda?"

Aby utworzyć negację , zamień „fine” na „pankor” lub „pokor”:

Nou té pokor koz ek li (jeszcze z nim nie rozmawialiśmy)

Niespełniona przyszłość

Zwykły przykład

Basilectal (dalej z francuskiego)

Koz (Speak) przyszłość niespełniona
Moin - va / wa koz (é)	Nou - va / wa koz (é)
Lub - va / wa koz (é)	Zot - va / wa koz (é)
Li - va / wa koz (é)	Banna - va / wa koz (é)

Przykład: "Lï wa pran inta lë tan pou przygotowany alï, m'i koné moin!" = "Przygotowanie jej zajmie dużo czasu, znam ją!"

Aby mieć (mają) niespełnione przyszłość
Moin - va / wa ganÿ	Nou - va / wa ganÿ
Lub - idź / wa ganÿ	Zot - va / wa ganÿ
Li - va / wa ganÿ	Banna - idź / wa ganÿ

Etymologia : „Va” pochodzi od przyszłości czasownika „to iść” w języku francuskim, „Va” Przykład: „Afol pa, ou wa ganÿ out portab po Nohel!” = „Nie martw się, na święta będziesz mieć telefon komórkowy!”

Aby utworzyć negację, po prostu dodaj „Pa” (nie), „Pï” (więcej) lub „Zhame” (nigdy) między znacznikiem czasu „will” a czasownikiem:

Afol pa, nï va pa bït alï kan nï sar an Franss (Nie martw się, nie spotkamy go, gdy będziemy we Francji)

Acrolectal (mniej odległy od francuskiego)

Koz (Speak) przyszłość niespełniona
Moin - M ' (i) koz ra / ar (koz + ra lub koz + ar)	Nou - koz ra / ar (koz + ra lub koz + ar)
Lub - koz ra / ar (koz + ra lub koz + ar)	Zot - koz ra / ar (koz + ra lub koz + ar)
Li - koz ra / ar (koz + ra lub koz + ar)	Banna - koz ra / ar (koz + ra lub koz + ar)

Przykład: „Nou parl ra alï” = „Zamierzamy go zbesztać”

Aby mieć (mają) niespełnione przyszłość
Moin - M ' (i) ganÿ ra / ar (ginÿ + ra lub ginÿ + ar)	Nou - ganÿ ra / ar (ginÿ + ra lub gin + ar)
Lub - ganÿ ra / ar (ganÿ + ra lub ginÿ + ar)	Zot - ganÿ ra / ar (ganÿ + ra lub ginÿ + ar))
Li - ganÿ ra / ar (ganÿ + ra lub ginÿ + ar)	Banna - ganÿ ra / ar (ganÿ + ra lub ginÿ + ar))

Etymologia: Końcówka „-ra” pochodzi od jednego z przyszłych zakończeń w języku francuskim „-era”. Przykład: „Lï ganÿ ra in bicycle ek moin” = „Będzie miał ze mną rower”

Ta deklinacja przyszłości jest używana głównie do zdań przeczących

Koz (Speak) przyszłość niespełniona
Moin - M ' (i) koz rapa / arpa	Nou - koz rapa / arpa
Lub - koz rapa / arpa	Zot - koz rapa / arpa
Li - koz rapa / arpa	Banna - koz rapa / arpa

Przykład: „Nou prann arpa la rout an kornish” = „Nie będziemy jechać Trasą Nadbrzeżną”

Aby mieć (mają) niespełnione przyszłość
Moin - M ' (i) ganÿ rapa / arpa	Nou - ganÿ rapa / arpa
Lub - ganÿ rapa / arpa	Zot - ganÿ rapa / arpa
Li - ganÿ rapa / arpa	Banna - ganÿ rapa / arpa

Przykład: „Moin ganÿ arpa travay-là, moin le sïr!” = „Jestem pewien, że nie będę miał tej pracy”

Dwa wyjątki, które niekoniecznie wymagają modów werbalnych: być i mieć

I (być) niespełnioną przyszłością
Moin / M'— i sar / sra	Nou - sar / sra
Lub - sar / sra	Zot - sar / sra
Li - sar / sra	Banna - sar / sra

Etymologia: „Sar / sra” pochodzi od przyszłości czasownika „być” w języku francuskim „będzie”.

Przykład: „Ou sar gran plï tar ou!” = „Będziesz duży później!”

Mieć (mieć) niespełnioną przyszłość
Moin - nora / lora / nar / lar	Nou - nora / lora / nar / lar
Lub - nora / lora / nar / lar	Zot - nora / lora / nar / lar
Li - nora / lora / nar / lar	Banna - nora / lora / nar / lar

Etymologia: „Nora” lub „lora” pochodzi od przyszłości czasownika „mieć” po francusku, „Aura” Przykład: „Kissa nar la moné po pey lë parkowanie?” = „Kto będzie miał pieniądze na opłacenie parkingu?”

Aby utworzyć negację, po prostu dodaj "Pa" (nie), "Poin" (nie; z czasownikiem "mieć" dla posiadania), "Pï" (więcej) lub "Zhame" (nigdy) po czasowniku:

Moin lora poin lë loto pou Rand anparti ek zot (nie będę miał samochodu, który przyjechałbym z tobą pick-nickiem)

Perspektywiczna przyszłość

Koz (Speaking) potencjalna przyszłość
M '- i sa / sar / sava koz (é)	Nou / N '- (i) sa / sar / sava koz (é)
Lub - (i) sa / sar / sava koz (é)	zot - i sa / sar / sava koz (é)
Li - (i) sa / sar / sava koz (é)	Banna - i sa / sar / sava koz (é)

Przykład: „Moin sar kass mang, ou vë?” = „Zbiorę trochę mango, chcesz trochę?”

I (być) perspektywiczną przyszłością
M '- i sa / sar / sava i	Nou / N '- (i) sa / sar / sava i
Lub - (i) sa / sar / sava i	zot - i sa / sar / sava and
Li - (i) sa / sar / sava i	Banna - i sa / sar / sava i

Przykład: „Moin sar et annuiyé-là!” = "Będę się tam nudził"; Jednak ta forma pozostaje rzadka, najczęściej używa się „Moin sar annuiyé-là”

Mieć (ginÿ) perspektywiczną przyszłość
M '- i sa / sar / sava ganÿ (é)	Nou / N '- (i) sa / sar / sava ganÿ (é)
Lub - (i) sa / sar / sava ganÿ (é)	zot - i sa / sar / sava ganÿ (é)
Li - (i) sa / sar / sava ganÿ (é)	Banna - i sa / sar / sava ganÿ (é)

Etymologia: „Sa / sar / sava” pochodzi od „S'en va” lub „ça va” po francusku. Przykład: „Ou sar ganÿ in kozman ou lâ!” = „Zostaniesz skarcony!”

Aby utworzyć negację, po prostu dodaj „Pa” (nie), „Pï” (więcej) lub „Zhamé” (nigdy) między znacznikiem czasu „sar” a czasownikiem:

Zot sar pa done larzhan pou bann malërë? (Nie zamierzasz dawać pieniędzy biednym?)

Terminacja przyszłości

Koz (Speak) terminacyjna przyszłość
Moin - sar grzywny koz (é)	Nou - sar grzywny koz (é)
Lub - sar grzywny koz (é)	zot - sar grzywna koz (é)
Li - sar grzywny koz (é)	Banna - sar grzywny koz (é)

Przykład: "Zot sar fine manzhé ler moin v'arivé" = "Jedziesz już, kiedy przyjadę"

Mieć (mieć) terminową przyszłość
Moin - sar fine ganÿ (é)	Nou - sar fine ganÿ (é)
Lub - sar fine ganÿ (é)	zot - sar fine ganÿ (é)
Li - sar grzywny ganÿ (é)	Banna - sar fine ganÿ (é)

Przykład: "Banna sar fine ganÿ lamand kan ou va ginÿ bouzh lë loto!" = „Zostaną już ukarani grzywną, zanim będziesz mógł przesunąć samochód!”

Aby utworzyć negację , zamień „fine” na „pankor” lub „pokor”:

Zot sar pankor kour sanm nou (jeszcze z nami nie pobiegniesz)

Postępowa przyszłość

Koz (rozmowa) progresywna przyszłość
Moin - M ' (i) sar pou koz (é)	Nou - sar pou koz (é)
Lub - sar pou koz (é)	zot - la koz (é)
Li - sar pou koz (é)	Banna - koz (é)

Przykład: „Nou sar pou mor kan bann ponpié v'arivé” = „Będziemy umierać, gdy przybędą strażacy

Mieć (mieć) progresywną przyszłość
Moin - M ' (i) sar pou ganÿ (é)	Nou - sar pou ganÿ (é)
Lub - sar pou ganÿ (é)	zot - sar pou ganÿ (é)
Li - sar pou ganÿ (é)	Banna - sar pou ganÿ (é)

Przykład: "Moin sar pou kuir kan dëmoune v'ariv la kaz" = "Będę gotować, kiedy ludzie wrócą do domu"

Nie ma negacji w przeszłości postępowej

Warunek niespełniony

Koz (mówienie) warunek niespełniony
M '- i kozré (+ re)	Nou - (i) kozré (+ re)
Lub - (i) kozré (+ re)	zot - i kozré (+ re)
Li - (i) kozré (+ re)	Banna - i kozré (+ re)

Przykład: „Or sonÿré ankor kabri si moin lavé pa donn aou travay” = „Nadal trzymałbyś kozy, gdybym nie dał ci pracy”

Mieć (mieć) warunkowe pominięte
M '- i noré / loré	Nou - (i) noré / loré
Lub - (i) noré / loré	zot - i noré / loré
Li - (i) noré / loré	Banna - i noré / loré

Przykład: „Ek siklone-la, moin loré koniec jeśli umyte poin manzhay la kaz

I (Bycie) warunkowe niespełnione
M '- ja sre	Nou - (i) sré
Lub - (i) pewnie	zot - i sré
Li - (i) sré	Banna - na pewno

Etymologia: końcówka „-ré” pochodzi od końcówki trybu warunkowego w języku francuskim „-erai” Przykład: „Banna sré mor zhordï si ou umył pa sov azot!” = „Zginęliby dzisiaj, gdybyś ich nie uratował!”

Aby utworzyć negację, po prostu dodaj "Pa" (nie), "Poin" (nie; z czasownikiem "mieć" dla posiadania) "Pï" (więcej) lub "Zhame" (nigdy) po czasowniku:

Nou manzhré pa laviann koshon si nou té ankor mïzïlman (nie jedlibyśmy wieprzowiny, gdybyśmy byli nadal muzułmanami)

Warunek spełniony

Warunkowe Koz (mówienie) zakończone)
Moin - noré koz (é)	Nou - noré koz (é)
Lub - noré koz (é)	zot - noré koz (é)
Li - noré koz (é)	Banna - noré koz (é)

Przykład: "Moin noré dï oir lë dokter" = "Powinienem był iść do lekarza"

Mając (Mają) spełnienie warunkowe
Moin - noré ganÿ (é)	Nou - noré ganÿ (é)
Lub - noré ganÿ (é)	zot - noré ganÿ (é)
Li - noré ganÿ (é)	Banna - noré ganÿ (é)

I (Bycie) warunkowe spełnione
Moin - norte / noré té	Nou - norte / noré té
Lub - norte / noré té	zot - norte / noré té
Li - norte / norte té	Banna - norte / norte té

Etymologia: „Noré” pochodzi od czasownika „Avoir” w trybie warunkowym w języku francuskim „Aurai” Przykład: "Nou narté malërë si nou lavé pa ginÿ lë Loto" = "Bylibyśmy biedni, gdybyśmy nie wygrali Loto"

Aby utworzyć negację, po prostu dodaj „Pa” (nie), „Pï” (więcej) lub „Zhamé” (nigdy) między znacznikiem czasu „noré / loré” a czasownikiem:

Toué loré pa ginÿ in mok si toué té i travay lékol (Nie miałbyś złej oceny, gdybyś pracował w szkole)

Progresywne warunkowe

Koz (Speak) progresywny warunkowy
Moin - noré / loré té pou koz (é)	Nou - noré / loré té pou koz (é)
Lub - noré / loré té pou koz (é)	zot - noré / loré té pou koz (é)
Li - noré / loré té pou koz (é)	Banna - noré / loré té pou koz (é)

Przykład: "Zot noré té pou fé zot lësson ankor si moin navé pa ed azot" = "Znowu odrabiałbyś pracę domową, gdybym ci nie pomogła"

Koz (Speak) progresywny warunkowy
Moin - norté pou koz (é)	Nou - norté pou koz (é)
Lub - norté pou koz (é)	zot - norté pou koz (é)
Li - norte pou koz (é)	Banna - norté pou koz (é)

Przykład: "Moin narté pou kass mang si ou lavé pa debark kom'a" = "Zbierałbym mango, gdybyś tak nie wylądował"

Posiadanie (mieć) progresywne warunkowe
Moin - norté pou ganÿ (é)	Nou - norte pou ganÿ (é)
Lub - norte pou ganÿ (é)	zot - norte pou ganÿ (é)
Li - norte pou ganÿ (é)	Banna - norte pou ganÿ (é)

Etymologia: „Noré / loré té pou” pochodzi od francuskiego „Aurai été pour” Przykład: „Banna narté pou ganÿ inta larzhan si banna lavé pa plané!” = „Zarabialiby dużo pieniędzy, gdyby się nie bawili!”

W progresywnym trybie warunkowym nie ma negacji

Warunek wypowiedzenia

Koz (Mów) warunkowy kończący
Moin - norté / loré té fine koz (é)	Nou - norté / loré té fine koz (é)
Lub - norté / loré té fine koz (é)	zot - norté / loré té fine koz (é)
Li - norté / loré té fine koz (é)	Banna - norté / loré té fine koz (é)

Przykład: " Moin norté fine gran si moin washes éné minm zhour kë lub" = "Byłbym już dorosły, gdybym urodził się tego samego dnia co ty"

Nie ma negacji w kończącym trybie warunkowym

Tryb rozkazujący

a) Użycie długiej formy czasownika (tylko dla drugiej osoby liczby pojedynczej)
- np: Manzhé ! (Jeść !)
b) Użycie w niektórych przypadkach bezokolicznika
- np.: Aoir pour lï in respé ! (Miej dla niego szacunek!) Trzymaj się jego wesz (Trzymaj to dla mnie)
b) Użycie zwykłej formy czasownika z dopełnieniem zaimka osobowego po (ważne dla drugiej osoby liczby pojedynczej i drugiej osoby liczby mnogiej):
- ex: azot Koz! (Mów!) Chodź! (Chodź tu !)
c) Użycie wyrażenia na sposób nawołania (odpowiada 2 e osobie liczby mnogiej w trybie imperatywu francuskiego)
- np. Anon nagie! (Chodźmy!) Anon koz ansanm Manuel! (Porozmawiajmy z Manuelem!) Anon kraz inn ti séga! (Zatańczmy sega!)

Trochę literatury w języku Reunionese Creole

Niektóre przysłowia w kreolskim Reunion

„Bon Dié i pini pale ross” (Bóg nie karze kamyków): Zbieramy to, co zasialiśmy.
„ Kont pa sï bato mon frer pou sot la rivier ” (Nie polegaj na łodzi mojego brata, aby przeprawić się przez rzekę): Nie polegaj na innych, że posuwają się naprzód.
„ Koulër la po la pa koulër lë ker ” (Kolor skóry nie jest kolorem serca): Kolor skóry nie mówi, jaki charakter ma druga osoba.
„ Sat i frékant lë shien i gïny lë pïs ” (Ten, kto odwiedza psy, łapie pchły): Mamy tylko to, czego szukaliśmy, jeśli kogoś zobaczyliśmy.
„ Foutan i angress pa koshon ” ( Ironiczne słowa nie tuczą świń): Krytyka jest łatwa, sztuka jest trudna.
" Tortï i oi pa son kë " (Żółw nie widzi ogona): Nie można osiągnąć czegoś niemożliwego.
„ Krapo i argard aou, czyli la pa blizhé get al z gro zie ” (ropucha patrzy na ciebie, nie musisz patrzeć na nią wielkimi oczami): Nie dlatego, że ktoś cię obserwuje, powinieneś oszpecić inny.
„ Ti ash i koup gro boi ” (Mała siekiera tnie duże kawałki drewna): Wytrwale osiągamy swoje cele.
„ Kan la rivier i dsann, la bou i dsann ansanm ” (Kiedy rzeka spływa, wraz z nią schodzi błoto): Kiedy dochodzi do skandalu, wszyscy jego uczestnicy nie mogą wpaść w szczeliny.
„ Bëf dëvan i boir dëlo prop ” (Przedni wół pije czystą wodę): Kto pierwszy, ten lepszy.
„ La lang na poin lë zo ” (Język nie ma kości): Musimy wystrzegać się plotek.
„ Bon kari i fé dann vië karay ” (Dobre curry robi się w starym garnku): Dobra zupa robi się w starych garnkach.
„ Kan gro bëf i sharzh, sort dëvan ” (Kiedy wielki wół szarżuje , wychodzi z przodu): Uważaj na wściekłego szefa.
„ Get ek lë zië, finite ek lë kër ” ( Patrz oczami, na koniec sercem): Znajdować przyjemność we wszystkim, ale ucztować tylko w pamięci.
" Kalbass gorzki i podąża za rassine " (gorzka tykwa podąża za korzeniem): Jak ojciec, jak syn
„ Na in zhour i apel dëmin ” (jest dzień zwany jutro): Nie możemy być nieszczęśliwi każdego dnia
„ I fé pa la bou avan la plï ” (Błota przed deszczem nie ma) nie wolno stawiać wozu przed koniem
„ Poul i ponn pa kanor ” (Kura nie składa kaczki): Psy nie robią kotów
„ Ou done in pié, i pran in karo ” (Dasz mu roślinę, on bierze pole): Podaj rękę, my bierzemy za ramię
„ Dann wi na poin batay ” (W tak nie ma walki): Z tak nie ma sporu
„ Goni vid i tien pa dëbout ” (Pusty worek jutowy nie wytrzymuje): Pusty żołądek osłabia
„ Si uncle la di wi, rod pa kossa will dir tantine ” (Jeśli wujek powiedział tak, nie próbuj dowiedzieć się, co powie ciocia): Nie przejmuj się zbyt różnymi opiniami przed podjęciem czegoś
„ Kan i koz ek Boukané, Sossis i ress pandiyé ” (Kiedy rozmawiamy z Boucané, Saucisse pozostaje uzależniony): Kiedy rozmawiamy z Jeanem, Pierre nie ma głosu
„ Dë poul i ponn pa dann minm ni ” (dwie kury nie leżą w tym samym gnieździe): Kilka kobiet nie może mieszkać w tym samym gospodarstwie domowym
„ Kan la mer i bat, kit alï bat ” (Kiedy morze jest ciężkie, zostaw je): Pozwalanie ludziom źle mówić , to niczego nie zmieni
„ Pakapab lé mor san esséyé ” (Pas-Capable umarł bez próby): Kto niczego nie próbuje, nie ma nic
„ Kass pa la tet la plï i mąka, soley arnir ” (Nie bij się w głowę, gdy mży deszcz, słońce wróci): Po deszczu dobra pogoda
„ Poul ki kakay, lï minm la ponn ” (To kura, która gdakała, która zniosła jaja): Alarm jest często podawany przez osobę, która działała
„ Fer in noss ek in kë la morï ” (Wesele z ogonem dorsza): Przesadzać, udawać , że można ucztować
„ Zorey koshon dann marmit poi ” (Uszy świni w garnku z groszkiem): Nie słysząc ucho
„ Pez sï la tet pou oir si la kë i bouzh ” (Naciśnij głowę, aby zobaczyć, czy porusza się ogon): Błagaj fałsz, aby poznać prawdę
„ Nouri lë ver pou pik out kër ” ( Nakarmienie robaka, aby użądlił się w sercu): Zdradzenie przez kogoś, komu ufano
„ Kouv ti poul, sort ti kanor ” ( Wylęganie jaj kurzych, posiadanie kaczych): Wysiłek, aby mieć rzeczy, ale aby uzyskać inne wyniki
" La shans lë shien la pa la shans lë shat " (Szczęście psa nie jest szczęściem kota): Każdemu ma szansę
" Aforstan alé a l'O, kalbass i kass " (Przez wejście do wody, tykwa pęka): Tak wiele dzbanek w wodzie pęka
„ Zasadź w pedboi së rano, sé rod lombrazh pou dëmin ” ( Sadzenie drzewa dziś rano to szukanie cienia na jutro): Musisz być proaktywny
„ Pou atann, kabri i manzh salad ” (Tymczasem dziecko je sałatkę): Znalezienie się w bardziej niż delikatnej sytuacji i zobaczenie, jak inni się bawią
„ Ou will oir kel koté brinzhel i sharzh ” (Zobaczysz, po której stronie wyrośnie bakłażan): Zobaczysz, jakie drewno sam ogrzewam
" Ant i marsh sou później, dëmoune i koné " (mrówki chodzą pod ziemią, ludzie o tym wiedzą): Wszystko zawsze kończy się wiedząc
„ I koz pa ek kouyon, i donn alï rézon ” (Nie rozmawiamy z imbecylami, zgadzamy się z nimi): Nie ma sensu upierać się przy imbecylach
„ Tout martin la zel lé blan ” (Wszystkie martins mają białe skrzydła): Wiele rzeczy jest podobnych, niekoniecznie masz wyłączność
„ Sat i sem in grin mahi, ja asper harvest in zepi ” (Ten, który sieje ziarno kukurydzy, ma nadzieję zebrać kłos): Zawsze mamy nadzieję zebrać owoce naszej pracy
" Gran prometër, ti donër ": Kto dużo obiecuje, daje mało
" Lë pan i rouver son kë, sé pou mië kashiet son pié " (Paw, który otwiera ogon, ma lepiej ukryć łapę ): Piękno jest czasem używane do ukrycia niedoskonałości
" Largg pa toutsuit, pou trap talër " (Nie poddawaj się od razu, to wkrótce zadziała): Jedno "przytrzymanie" jest lepsze niż dwa, które "będziesz mieć"
" Vant plin la di:" Gouyav na lë ver! " Przed wideo na Sun: "Kit oir me!" »(Pełny brzuch powiedział:" W guawie jest robak! "Pusty brzuch powiedział:" Zostaw to, popatrzę "): Gdy jesteśmy głodni, nie jesteśmy wybredni
" Koté m'i dor, mon bertel ansanm " (Tam, gdzie śpię, mój bertel jest ze mną): Żona musi podążać za mężem
„ Pret larzhan in kamarad, se perd larzhan ek out kamarad ” ( Pożyczanie pieniędzy przyjacielowi to strata pieniędzy i przyjaciela): Pieniądze psują przyjaźnie
„ Zafer kabri la pa zafer mouton ” (Historia kóz to nie sprawa owiec): Nie mieszajmy wszystkiego
„ Zafer kabri i ogard pa mouton ” (Historia kóz nie dotyczy owiec): Możemy być towarzyszami, ale każdy ma swoje problemy
„ In bougg gabié i mor zhamé ” (Wielki człowiek nigdy nie umiera): Wielcy ludzie zawsze pozostaną w potomnych
" Inpë langré i nouri, tro langré i brïl " (trochę nawozu odżywia, za dużo nawozu spala): Kto otrzymuje za dużo pieniędzy, nagle traci rozum
„ In monmon, bibron la zhamé finite ” (z matką butelka nigdy się nie kończy): Miłość matki jest nieograniczona
„ In sël piédboi i fé pa in foré ” (samo drzewo nie tworzy lasu): Jedność jest siłą
„ Bëf lé for, labatoir son met ” (Wołowina jest silna, ale rzeźnia jest jej panem): Zawsze znajdujemy silniejszych od siebie
„ Bëf i travay, shëval i manzh ” (Wół pracuje, koń je): Praca nie przynosi korzyści tym, którzy ją wykonują
„ La passians i géri la gal ” (Cierpliwość leczy swędzenie): Cierpliwość zwycięża wszystko
„ Dann galé i tir pa dëlo ” (Nie można czerpać wody z kamyka): do niemożliwego nikt nie jest trzymany
" In békerdklé na poin kamarad ": biedny potrzebujący nie ma przyjaciela)
„ Ansanm dësik i souk kankrëla ” (To z cukrem łapiemy karaluchy): Nie łapiemy much na ocet
„ Pajankë dann siel i oi pï son ti dann trou kap ” (Słoma w ogonie na niebie nie widzi już swoich młodych w zagłębieniu skał): Ignoruj jego własne
„ Papanga i manzh tek-tek ” (Papanganie jedzą tek-tek): Wielcy zjadają małych, bogaci zubożają biednych
„ Rëmed shëval riskap tïé burik ” ( Lekarstwo dla koni może zabić osła): To, co jest dobre dla nas, niekoniecznie jest dobre dla innych
„ Sat i bat sï son lestoma prëmié pou mor gra ” (Ten, kto uderzy się w pierś, umiera jako pierwszy w dobrym zdrowiu): Ten, kto ogłosi się najsilniejszym, umrze młodo (na przykład przez cięcie szablą). kula karabinowa lub cios)
" Sak shoz nana son lan " (Wszystko ma swój rok): Wszystko w swoim czasie
„ Tro konessër i mor kouyon ” (Zbyt uczony umiera dupek): Kto twierdzi, że wie, nie ma już możliwości uczenia się. Umrze głupiec
„ All dëlo la ter pou skończyło się w morzu ” (Cała woda na ziemi trafi do morza): Z czasem wszystko się kończy
„ Demin la pa kui, sa!” »(Jutro nie jest ugotowane): Nie wolno nam żyć przyszłością i nie żywić zbyt wielu złudzeń
„ La kanÿ i nouri pa sonn ti ” (Lenistwo nie karmi swojego maleństwa): Musisz pracować, aby żyć i nakarmić swoje dzieci
„ La kaz i koul, kav roul soley, pa kav roul la plï ” (Dom ucieka, możemy przewrócić słońce, ale nie możemy przewrócić deszczu): Możemy kogoś oszukać, ale nie możemy przewrócić wszystkich
„ Limitassion la tïé son met ” (Imitacja zabiła swego pana): Naśladując innych, zapominamy być sobą
„ In bougg sou, se in bougg fou ” (Pijany to szaleniec): Alkohol wywołuje takie same skutki jak szaleństwo
„ Forstan, gro moilon i skończony ti pilon ” (Wielka skała staje się małą zaprawą na siłę): Pracą i wytrwałością docieramy do końca wszystkiego

Kilka przydatnych wyrażeń w języku Reunion Creoleion

" Konman il? " : Jak się masz ?
" Siouplé ": Proszę / proszę
„Wyszedłem … ”: Po prostu…
" M'i rod... ": szukam...
" Oussa nou Sava? " : Gdzie idziemy ?
" Kocham mnie ": kocham cię
" I ral pa moin ": Nic dla mnie nie znaczy (nie jestem zainteresowany)
" Moin la bezoin... ": potrzebuję...
" La plï i tonm ": pada deszcz
" I ginÿ pa ": To niemożliwe
" M'i konpran pa sak lub pou dir amoin ": Nie rozumiem, co do mnie mówisz
" Nï artrouv ": Do widzenia, do zobaczenia następnym razem (spotkamy się ponownie)
" Kossa lub wróżka? " : Co robisz ?
" I bez lë kolonm / bardrin ": uszkadza kręgosłup
" Nana tro dëmoune ": Jest zbyt wielu ludzi
" Albo koné aster ": Teraz już wiesz
" Konmien ja lé sa?" " : Ile to kosztuje ?
" Moin néna in rézervassion ": Mam rezerwację
" Nena w shanm vid pou moin?" »: Czy masz wolne pokoje?
" Na in moune terla?" " : Czy to miejsce jest zajęte ? (Jest tu ktoś ?)
" M'i manzh pa laviann ": jestem wegetarianinem
„ Ale marsh precz, don!” " : Idź stąd !
"Jesteś nią!" " : To moje !
" Kossa ariv sie?" " : Co Ci się stało ?
- Kossa wróżka? " : O co chodzi ?
" M'i koné pa ": nie wiem
" Moin la pa la / ler ek sa!" " : Nie obchodzi mnie to
„ Ki-koté / kel-koté czy ret?” " : Gdzie mieszkasz ?
" Osa lub wydostać? " : Skąd pochodzisz ?
" Albo ginÿ ral mniej...?" ": Czy możesz mnie zabrać…?
" Konman jestem tam?" »: Jak teraz mamy?
" M'i souet aou bon laniverser!" ": Życzę Ci wszystkiego najlepszego z okazji urodzin
" Sone amoin kan lub dobra ariv out kaz ": Zadzwoń do mnie, kiedy wrócisz do domu
" Kel-koté i ganÿ lë bïs?" »: Gdzie możemy dostać autobus?
" Kabiné oussa i lé siouplé?" " : Gdzie są łazienki ?
“ Dobranoc! " : Dobranoc
— Kel'ër il siouplé? " : Przepraszam, która godzina ?
" Kossa i ve dir...?" " : Co znaczy... ?
" La ganÿ aou sa!" " : Grałeś !
" Piję lo błogosławiony bougg-là!" ": Ten chłopak jest szalony!
Znak Arètton = Zachowaj swoją radę.
Zatrzymaj swój znak = Zatrzymaj swoje działania.

Teksty w języku Reunionese Creole

Modlitwa Ojcze nasz

Nout Papa
Nout Papa lao dann Siel
K'out non le rëkonï
K'out Rey i ariv
K'out będę Giny fe
Si la ter konm dann Siel
Donn Anou zhordï Nout manzhay nou la bëzoin
Pardonn Anou Nout bann zofans
Konm nou pardoune ossi dëmnou
La bles anou
Kit pa nou tonm dann tantassion
Soman tir anou dann mal
Akoz lë rey, lë kapor ek la gloir,
T'aou pou bann siek ek bann siek
Amen

Ojcze
nasz Ojcze nasz, który jest w niebie
Święć się imię
Twoje Królestwo przyjdź
bądź wola Twoja
Na ziemi tak jak w niebie
Daj nam dzisiaj chleba powszedniego
Przebacz nam nasze przewinienia
Jak i my przebaczamy tym,
którzy
nas znieważyli Nie poddawaj nas na pokuszenie
, ale nas zbaw ode złego
Bo Twoje jest królestwo,
moc i chwała na wieki wieków.
Amen

Konik polny i mrówka

Lë Grélé ek la Froumi
Lë Grélé k'la shant
Całe lato,
Navé poin arien
Ler wątroba przybycie.
Lavé pa minm in boushé
Moush obien dë ver.
Li la kourï
Oir la Froumi, jej głos,
Pou kri alï lï sa mor koniec.
Lï la priyer alï done
Lëgrin pou viv
Zhiska springan.
„M'i sar pey aou, la di,
Avan laout, sa mon parol,
Lintéré ek prinssipal. »
Sëman Froumi i inm pa prété,
Jego sël defo.
Kossa czy té fé kan té fé sho?
Diali.
- Całą noc ek lë zhour,
Moin té pou shanté.
- Albo té po shanté? Bardzo dobrze,
Aster lub ginÿ tańczyli.

Cykada i mrówka
Cykada, śpiewając przez
całe lato, była
bardzo bezradna,
gdy nadszedł północny wiatr.
Ani jednego kawałka
muchy czy robaka.
Poszła płakać z głodu
W mrówce jej sąsiada,
błagając ją, by pożyczyła jej
trochę zboża, aby przeżyć
Do nowego sezonu.
Zapłacę ci, powiedziała mu,
przed sierpniem, wiara zwierzęca,
odsetki i kapitał.
Mrówka nie pożycza;
To najmniejszy z jego problemów.
Co robiłeś podczas upałów?
Powiedziała do tego pożyczkobiorcy. Śpiewałam
dzień i noc wszystkim przybyszom
.
Śpiewałeś? Bardzo się cieszę:
No dobrze! tańcz teraz.

Nauka języka kreolskiego

Język ojczysty i rodzinny

Chociaż francuski ma tendencję do narzucania się jako dominujący język w społeczeństwie Reuniona, mieszkańcy Reunione nadal używają kreolskiego ustnie, jako pierwszego języka ojczystego i desygnatu tożsamości. Kreolski utrzymuje dyglosyczną relację z francuskim, relację, która coraz bardziej zmierza w kierunku „dekreolizacji” kreolskiego, która zbliża się coraz bardziej do francuskiego.

kreolski w szkole

Na Reunion, podobnie jak w innych departamentach francuskich, jedynym językiem urzędowym jest francuski. Jednak od 2001 roku szkoły podstawowe mogą oferować edukację w nowoczesnym języku Reunion lub dwujęzyczną edukację kreol/francuską. W szkołach średnich oferowana jest opcja „Język i kultura regionalna”.

Nauczanie kreolskiego w szkole było przedmiotem zażartych debat od lat 70. Ankieta IPSOS (opublikowana na 11 listopada 2003 r.) ujawnia, że 47,3% respondentów opowiada się za edukacją kreolską w szkole, w porównaniu z 42,7%, która byłaby przeciw, a 10% bez opinii. Kolejne badanie zostało przeprowadzone w 2009 roku przez instytut IPSOS na temat opinii mieszkańców wyspy Reunion w odniesieniu do kreolskiego w szkole, w którym 61% ankietowanych opowiedziało się za nim.

Ucz się kreolskiego

Wydawnictwo Assimil oferuje od 2004 roku nie metodę nauki Reunion Creole, ale Conversation Guide . Ta praca jest przychylnie odbierana przez kreolskich głośników.

Studiowanie kreolskiego

W XIX -tego wieku , rozpoczęła się debata na Reunion Creole pomiędzy Eugene Volcy Focard i Auguste Vinson . Podczas tej wymiany pierwszy utrzymywał, że język ten nic nie zawdzięcza malgaskiemu i zapożyczył jedynie z różnych patois wywodzących się z francuskiego . Nad tymi pytaniami pracował korespondencyjnie z Hugo Schuchardtem, profesorem Uniwersytetu w Grazu w Austrii . W rzeczywistości poprowadził pierwszą metodyczną refleksję nad pisownią tego kreolskiego.

Uwagi i referencje

Etnolog [rcf] .
Robert Chaudenson, Leksykon kreolskiej mowy zjazdu , Paryż, 1974
http://creoles.free.fr/Cours/continu.htm
Gillette Staudacher-Valliamée, Fonologia Reunion Creole: jedność i różnorodność , Paryż, Peeters / SELAF,1992, 190 s. ( ISBN 2-87723-045-7 i 9782877230452 , czytaj online )
Świat malgaski, słownik malgaski
http://pedagogie2.ac-reunion.fr/langages/lcr2004/presentation/plan_acad.html
http://www.kreoldannlekol.com/
„ 61% dla kreolskiego w szkole ”, Le Quotidien de La Réunion ,10 lipca 2009( przeczytane online , konsultowane 10 lipca 2009 )
Eiffel 2004 .
Staudacher 2015 .
Literatura Oceanu Indyjskiego , Jean-Louis Joubert, EDICEF, Vanves , 1991 .
Kaloubadia
Kreol Langaz. Maron Langaz , Emmanuel Richon.

Zobacz również

Bibliografia

: dokument używany jako źródło tego artykułu.

Jean Albany , P'tit Glossaire: Pieprz kreolskich słów , Saint-Denis (Reunion), Hi-Land Publishing,1997, 180 pkt. ( ISBN 2-910822-01-X )
(rcf + fr) Alain Armand , Renioné Kréol Słownik: francuski , Saint-André, Ocean ,1987, 399 pkt. ( ISBN 2-907064-01-0 )
(fr + rcf) Daniel Baggioni , Reunion Creole Dictionary: French , Azalees Éditions (jednostka związana z CNRS) ,1990, 376 s. , twarda, błyszcząca tektura 8 cali
Jean-François Baissac , Nauka francuskiego w środowisku kreolofonicznym , Azalées Éditions,1999( ISBN 2-913158-11-0 )
Jules Bénard , Petit Glossaire Creole: Reunion Island , Saint-Denis, Azalees Éditions,1999, 117 s. ( ISBN 2-908127-72-5 )
(rcf) Eiffel , " Pou k'in zour zorèy yinbou koz kréol " , Referencje - online ,9 sierpnia 2004 r.( przeczytaj online , skonsultowano 17 marca 2016 r. )
Armand Gunet , The Great Creole Lexicon of Reunion Island , Sainte-Marie (Reunion), Azalees Éditions,2001, 221 s. ( ISBN 2-913158-52-8 )
Pascal Marion , Słownik etymologiczny Reunion Creole, słowa pochodzenia azjatyckiego , Le Tampon (Wyspa Reunion), Carré de sucre,2009, 271 s. ( ISBN 978-2-9529135-0-8 )
(fr + rcf) Gillette Staudacher , Reunion Island Creole , Assimil , coll. „Przewodnik po konwersacjach”,2015, 160 pkt. ( ISBN 978-2-7005-0619-8 ).
(rcf) Philippe Turpin , Dalie De Lesparda i Gil De Lesparda , L'Alfabé kréol , Saints-en-Puisaye / Sainte-Clotilde (Reunion), redaktor Le Patio i wydania Orphie,2001( ISBN 2-909219-32-1 )

Powiązane artykuły

Linki zewnętrzne

Ewidencja organów :
(en) Plik języka Reunion Creole[rcf] w lingwistycznej bazie danych Ethnologue .
(en) Plik języka Reunion Creole[reun1238] w lingwistycznej bazie danych Glottolog .
en) Źródła informacji o kreolskim Réunion na stronie internetowej OLAC .
Learn Creole , strona internetowa Uniwersytetu w języku kreolskim.
[1] słownik leksylogów
[2] creole.org
Creole Lexicon Leksykon-blog.
Madagaskar Encyklopedia świata Madagaskaru i słownika Madagaskaru.