| Narodziny |
1750 Metz |
|---|---|
| Śmierć |
9 kwietnia 1839 Bajonna |
| Imię w języku ojczystym | Mojżesz Ensheim |
| Narodowość | Francuski |
| Zajęcia | Matematyk , poeta |
Moïse Ensheim , znany również jako Moïse Metz lub Moïse Brisac , urodzonego w Metz w 1750 roku i zmarł w Bayonne na9 kwietnia 1839jest francuskim matematykiem i poetą liturgicznym .
Urodził się w żydowskiej rodzinie w Metz, rodzice Józef Brisac i Gitlé Brisac przeznaczone mu za rabinatu , ale wyjechał Metz wbrew woli ojca i udał się do Niemiec . Od 1782 do 1785 był guwernerem w rodzinie Moïse Mendelssohna , odpowiedzialnym głównie za edukację Abrahama Mendelssohna . Jego rękopiśmienne prace nad całkami i rachunkiem różniczkowym chwalą Lagrange i Laplace , z którymi, podobnie jak Monge i Berthollet , jest osobiście spokrewniony.
Po opuszczeniu rodziny Mendelssohnów wrócił do Metz, gdzie bardzo trudno było mu zarobić na życie ucząc matematyki. Jako Żyd odmówiono mu stanowiska profesora w nowo utworzonej Szkole Centralnej w Metzu.
„Miał nadzieję znaleźć środki do życia, ucząc lekcji matematyki i historii. Ale jego maniery i judaistyczny akcent sprawiły, że jego zasługi nie zostały docenione tak, jak na to zasługiwały. Walczył nawet bez powodzenia o katedrę nauk ścisłych w szkole centralnej, która właśnie została zorganizowana w naszej prowincji, i został zastąpiony przez innego konkurenta, chociaż każdy z nich oddawał sprawiedliwość swojej głębokiej wiedzy. "
W poszukiwaniu środków do życia skontaktował się z księdzem Grégoire w celu przetłumaczenia tekstów legislacyjnych na język niemiecki :
„Żyd Moïse Ensheim pisze z Metz do Grégoire'a (10 listopada 1): Niedawno przeczytałem w publicznych gazetach, że Konwent Narodowy nie był zadowolony z tłumaczenia dekretów na język niemiecki. Ponieważ spędziłem młodość w Niemczech , myślę, że nabyłem wystarczającą znajomość tego języka do tłumaczenia, o którym mowa, czy nie byłoby sposobu na zatrudnienie mnie w tym biznesie, dopóki nie znajdę lepszego losu? "
Tłumaczy także teksty urzędowe na język hebrajski :
„Moses Ensheim przetłumaczył prawa człowieka na hebrajski, nie bez trudności, ze względu na terminy metafizyczne i moralne . "
Ensheim zajmuje ważne miejsce w ruchu Me'assefim , utworzonym przez grupę pisarzy hebrajskojęzycznych , którzy publikują swoje prace w czasopiśmie Ha-Me'assef . Pełen entuzjazmu dla idei rewolucyjnych napisał po hebrajsku triumfalną pieśń, którą śpiewano21 października 1793, w synagodze (wtedy zwanej Świątynią Obywateli Izraela) w Metz na melodię Marsylianki . Tekst zostanie opublikowany w Ha-Me'assef . Ten ośmiostronicowy wiersz został przetłumaczony na język francuski przez Isaiaha Berra Binga pod tytułem: Cantique z okazji święta obywatelskiego obchodzonego w Metzu22 października[1792], pierwszy rok Rzeczypospolitej, w świątyni obywateli Izraela . Pieśń ta dziękuje Panu za to, że pozwolił naszym obrońcom triumfalnie maszerować po gruzach pokonanych wrogów , ratując w ten sposób Francję, świętą ziemię, która stała się naszą ojczyzną.
Jest bardzo bliskim przyjacielem księdza Grégoire'a , któremu dostarcza dokumenty i dane do obrony Żydów przed Konstytuantą .
Ostatnie lata życia spędził w Bayonne u rodziny Abrahama Furtado, gdzie piastował stanowisko korepetytora i spędzał wolny czas zagłębiając się w naukę talmudyzmu . Przed śmiercią bardzo dużą sumę 12 000 franków , czyli czwartą część swojego majątku, przekazał na żydowską szkołę elementarną w rodzinnym mieście.