Henri de La Tour d'Auvergne wicehrabia Turenne | ||
![]() Portret autorstwa świty Philippe de Champaigne . | ||
Przezwisko | Turenne | |
---|---|---|
Narodziny |
11 września 1611 r Zamek Sedan Sedan |
|
Śmierć |
27 lipca 1675 r(w wieku 63 lat) Bitwa pod Salzbach Śmierć w akcji |
|
Pochodzenie | Francuski | |
Wierność |
Zjednoczone Prowincje (1625-1630) Królestwo Francji (1630-1675) |
|
Godność państwa | Marszałek Francji | |
Konflikty |
Wojna trzydziestoletnia Wojna decentralizacji Wojna Holandii |
|
Wyczyny broni |
Bitwa pod Nördlingen Bitwa pod Zusmarshausen Bitwa pod Bléneau Bitwa na wydmach Bitwa pod Turckheim |
|
Inne funkcje | generał pułkownik kawalerii | |
Rodzina | Dom La Tour d'Auvergne | |
Henri de La Tour d'Auvergne , znany jako Turenne , urodził się w zamku Sedan na11 września 1611 ri zmarł w pobliżu Sasbach ( Księstwo Episkopatu Strasburga , Świętego Cesarstwa Rzymskiego ) dnia27 lipca 1675 r, jest dżentelmenem i słynnym francuskim żołnierzem przekazywanym potomnym pod imieniem nadanym mu przez tytuł wicehrabiego de Turenne .
Marszałek Francji w 1643 i ogólnym marszałka obozach króla i armii w 1660 roku , jest jednym z najlepszych generałów z Ludwika XIII , a następnie od Ludwika XIV . Postać popularna, strateg o wielkim talencie, par excellence militarna chwała Wielkiej Siècle , pozostaje niekwestionowanym mistrzem sztuki wojennej. Za życia był bardzo podziwiany zarówno przez swoich żołnierzy, jak i wielkich marszałków Europy; kiedy dowiaduje się o śmierci Turenne w bitwie pod Salzbach , Montecuccoli woła: „Dziś umarł człowiek, który oddał cześć człowiekowi. Sam Napoleon podziwiał jego geniusz militarny, który stawiał obok Fryderyka II Pruskiego czy swojego wielkiego rywala Conde .
Pochodzący ze znakomitego Maison de La Tour d'Auvergne, z którego wywodziła się królowa Francji Katarzyna Medycejska , jest najmłodszym synem Henryka de La Tour d'Auvergne, księcia Bouillon i suwerennego księcia Sedanu , wicehrabiego Turenny , pierwszego dżentelmen z komnaty Henryka IV , marszałka Francji w 1592 roku . Przez matki, Elżbiety Nassau , jest grand-syn Guillaume I er , księcia Orańskiego i stadhouder z Holandii , Zelandii i Fryzji . Jego starszym bratem, który obejmie tytuły ich ojca, jest Frédéric-Maurice de La Tour d'Auvergne (1605-1652) , długo dusza Frondy , która będzie musiała scedować swoje księstwo Francji.
Wychowany w religii reformowanej , przeszedł na katolicyzm w 1668 pod wpływem Bossueta . Osiągnął najwyższe godności: księcia obcego w 1651 r. , marszałka Francji w 1643 r., a następnie marszałka generalnego w 1660 r.
Turenne poślubiła Charlotte de Caumont La Force w sierpniu 1651 roku , córkę Armanda Nompara de Caumont . Zmarła w 1666 roku . Nie mieli dzieci.
Najmłodszy z suwerennej rodziny, przeznaczony do kariery wojskowej. W czasie wojny trzydziestoletniej na zlecenie17 stycznia 1625 r, młody wicehrabia wychowany w wieku 14 lat w pułku piechoty noszącym jego imię .
W tym samym roku zadebiutował w armii holenderskiej jako szeregowiec pod rozkazami swojego wuja namiestnika Fryderyka-Henri z Orange-Nassau , który w 1626 roku przekazał mu dowództwo . Pułk, który utworzył we Francji, był licencjonowany w:maj 1626. W latach 1627 i 1628 brał udział w oblężeniach Klundert , Willemstad iw większości wypraw przeciw Spinoli . Wyróżnił się szczególnie w armii holenderskiej, u boku Frédérica-Henri d'Orange-Nassau, podczas oblężenia Bois-le-Duc w 1629 roku przeciwko Hiszpanom.
Jednak wybrał następny rok, aby przejść do bardziej prestiżowej służby Francji i jego pułk piechoty został odtworzony, 27 marca 1630 r, pod nazwą pułku Eu .
Richelieu mianował go pułkownikiem i brał udział w oblężeniu La Mothe w 1634 roku , gdzie jego służba przyniosła mu awans do stopnia feldmarszałka na21 czerwca 1635 r. Po udziale w różnych kampaniach w Lotaryngii , nad Renem i we Flandrii , w 1636 r. zdobył m.in. Saverne , gdzie omal nie stracił ramienia, oraz Landrecies w 1637 r . Poprowadził szturm na potężną twierdzę Vieux-Brisach w 1638 r. i 17 grudnia uzyskał kapitulację .
Jego reputacja rośnie, służył w Włoszech od 1639 do 1641 roku pod dowództwem Henri de Lorraine-Harcourt i wyróżniał się tam kilka razy, po czym wziął udział, jako zastępca dowódcy, w podboju Roussillon w 1642 roku . Został mianowany generałem porucznikiem wojsk królewskich11 marca 1642 r, ale Ludwik XIII zmarł dnia14 maja 1643 rI jest Anna Austriaczka , regenta Francji, który czyni go marszałkiem Francji , na 19 grudnia . Turenne miała wtedy zaledwie 32 lata. Został wysłany do Alzacji, gdzie armie francuskie znajdowały się w delikatnej sytuacji. Pożyczając z własnych środków, zreorganizował armię i przekroczył Ren w czerwcu 1644 r., po czym połączył się z siłami Condé , który objął dowództwo. Uczestniczył w oblężeniach Moguncji i Philippsburgu oraz w bitwach pod Fryburgiem (1644) i Nördlingen ( 1645 ) u boku Condé. To jeden określone ponownie, potem prowadził ze swymi sojusznikami szwedzkich decydującą kampanię który zakończył się zwycięstwem Zusmarshausen na17 maja 1648 ra jego armia niszczy Bawarię . Te traktaty Westfalii zostały podpisane wkrótce po i położyć kres wojnie trzydziestoletniej.
Czas spędzony po stronie Frondeurów ucieka przed aresztowaniem innych książąt (w tym Condé) i szuka pomocy u Hiszpanów. Doznał porażki na tę okazję przez bycie pokonanym podczas bitwy Rethel The15 grudnia 1650. Po wyzwoleniu książąt godzi się z Mazarinem i uzyskuje dowództwo nad armiami królewskimi, gdy Conde ponownie się buntuje. Po niezdecydowany bitwy Bléneau The7 kwietnia 1652 rpokonał armię hiszpańską dowodzoną przez Condé w bitwie pod Faubourg Saint-Antoine le2 lipca 1652 ri zająć ponownie Paryż na21 października 1652 r, ostatecznie uzyskując przebaczenie Ludwika XIV . Kontynuując walkę z Condé i Hiszpanami, pokonał ich w Arras on25 sierpnia 1654ale z kolei został ciężko pobity w bitwie pod Valenciennes w dniu16 lipca 1656 r. Mimo to zdobył decydujące zwycięstwo z wydm , niedaleko Dunkierki ,14 czerwca 1658 r, a traktat pirenejski podpisany w następnym roku położył kres wojnie francusko-hiszpańskiej .
Mianowany marszałek generalny obozów i armii królewskich 5 kwietnia 1660 rprowadził, podczas wojny o dewolucję , armię francuską, która najechała Flandrię i zajęła kilka miast.
W 1672 został mianowany przez Ludwika XIV kapitanem generalnym . Podczas holenderskiego wojny , pobity przez imperialistów z Raimondo Montecuccoli , został zmuszony do przekroczenia Renu w 1673 roku . On mści się dalej16 czerwca 1674 r, w bitwie pod Sinsheim , gdzie uniemożliwia połączenie dwóch wrogich armii. Miesiąc później nakazał dewastację Palatynatu . Ponownie pokonuje Imperialnych w Alzacji w bitwie pod Entzheim wPaździernik 1674, ale w obliczu dysproporcji sił wycofał się na Saverne i Haguenau , pozostawiając Niemcom zimową kwaterę w Alzacji.
Zimą na Belfort topi się dalej27 grudnia 1674 rWchodzi Mulhouse na 29 . Imperialni stacjonują w Turckheim , w dolinie Wogezów (strona alzacka). Jego strategia polega na zaskoczeniu wroga atakiem z góry. Wspina się nad miastem Thann , mija zamek Engelburg (który nie został jeszcze zniszczony przez Ludwika XIV ) i zakłada swój obóz w miejscu zwanym do dziś "Camp Turenne". Następnie jego armia biegnie wzdłuż grzbietu i docierając nad przeciwny obóz,5 stycznia 1675 r, spada do doliny i zaskakuje przeciwnika, który ucieka.
Imperialni są zmuszeni do odwrotu i ponownego przekroczenia Renu. Ludwik XIV ponownie przekazuje Turenne dowództwo kampanii 1675 , gdzie ponownie staje w obliczu Montecuccoli. Przez dwa miesiące obaj wykorzystują swoje umiejętności jako wioślarze. W czasie bitwy pod Salzbach Turenne ma wreszcie zamiar sprowadzić swojego przeciwnika na pozycje, które uważa za pożądane do decydującej bitwy, gdy zostaje zabity kulą armatnią.27 lipca 1675 r. Raimondo Montecuccoli wykrzyknąłby wtedy: „Umarł dzisiaj człowiek, który oddał cześć człowiekowi!” ” . Według ówczesnych memoriałów opłakuje go cała Francja, a ludzie zgromadzeni na drogach oddają cześć „dobremu Monsieur de Turenne” podczas przejazdu konwoju pogrzebowego do Paryża. Jego mowę pogrzebową wygłosił Fléchier w kościele Saint-Eustache .
Wiele placów, ulic i alei nosi imię Marszałka.
Medal z podobizną Turenne wykonał grawer Thomas Bernard w 1683 roku . Kopia jest przechowywana w muzeum Carnavalet (ND 0579).
Kolejny medal z wizerunkiem Turenne, za sprawą rytownika Henri Auguste , został wybity w 1800 roku z inicjatywy Luciena Bonaparte , z okazji przekazania szczątków marszałka Inwalidom. Kopia jest przechowywana w muzeum Carnavalet (ND 1130).
32. Annet de La Tour | |||||||||||||||||||
16. Antoine de La Tour | |||||||||||||||||||
33. Anna de Beaufort de Turenne | |||||||||||||||||||
8. Franciszek II z La Tour d'Auvergne | |||||||||||||||||||
34. Guy de Pons | |||||||||||||||||||
17. Antoinette de Pons | |||||||||||||||||||
35. Joanna de Castelnau | |||||||||||||||||||
4. François III de La Tour d'Auvergne | |||||||||||||||||||
36. Godefroi z La Tour d'Auvergne | |||||||||||||||||||
18. Godefroi z La Tour d'Auvergne | |||||||||||||||||||
37. Anna Rogier de Beaufort | |||||||||||||||||||
9. Anne de La Tour d'Auvergne | |||||||||||||||||||
38. Guillaume-Armand de Polignac | |||||||||||||||||||
19. Antoinette de Polignac | |||||||||||||||||||
39. Amedea de Saluces | |||||||||||||||||||
2. Henri de La Tour d'Auvergne | |||||||||||||||||||
40. Jan II de Montmorency | |||||||||||||||||||
20. Guillaume de Montmorency | |||||||||||||||||||
41. Małgorzata d'Orgemont | |||||||||||||||||||
10. Anna de Montmorency | |||||||||||||||||||
42. Facet Pot | |||||||||||||||||||
21. Anne Pot | |||||||||||||||||||
43. Marie de Villiers de L'Isle-Adam | |||||||||||||||||||
5. Éléonore de Montmorency | |||||||||||||||||||
44. Filip II Sabaudzki | |||||||||||||||||||
22. René z Sabaudii | |||||||||||||||||||
45. Libera Portoneri | |||||||||||||||||||
11. Madeleine z Sabaudii | |||||||||||||||||||
46. Jean-Antoine II de Lascaris | |||||||||||||||||||
23. Anna Lascaris | |||||||||||||||||||
47. Ysabeau d'Anglure | |||||||||||||||||||
1. Henri de La Tour d'Auvergne | |||||||||||||||||||
48. Jan IV z Nassau-Dillenbourg | |||||||||||||||||||
24. Jan V z Nassau-Dillenbourg | |||||||||||||||||||
49. Marie de Loon-Heinsberg | |||||||||||||||||||
12. Wilhelm z Nassau-Dillenbourg | |||||||||||||||||||
50. Henryk III Heski | |||||||||||||||||||
25. Elżbieta Hesja-Marburg | |||||||||||||||||||
51. Anna von Katzenelnbogen | |||||||||||||||||||
6. Guillaume I er Orange | |||||||||||||||||||
52. Henryk IX ze Stolberg | |||||||||||||||||||
26. Bodon VIII Stolberg-Wernigerode | |||||||||||||||||||
53. Matylda de Mansfeld | |||||||||||||||||||
13. Julienne de Stolberg | |||||||||||||||||||
54. Filip I st Eppstein-Königstein | |||||||||||||||||||
27. Anna d'Eppstein-Königstein | |||||||||||||||||||
55. Ludwika de La Marck | |||||||||||||||||||
3. Élisabeth Flandrika z Orange-Nassau | |||||||||||||||||||
56. Jan VIII z Bourbon-Vendôme | |||||||||||||||||||
28. Ludwik z La Roche-sur-Yon | |||||||||||||||||||
57. Izabela de Beauvau | |||||||||||||||||||
14. Ludwik III Montpensier | |||||||||||||||||||
58. Gilbert de Montpensier | |||||||||||||||||||
29. Ludwika de Montpensier | |||||||||||||||||||
59. Claire Gonzague | |||||||||||||||||||
7. Charlotte de Montpensier | |||||||||||||||||||
60. Filip de Longvy | |||||||||||||||||||
30. Jean IV de Longwy | |||||||||||||||||||
61. Jeanne de Bauffremont | |||||||||||||||||||
15. Jacqueline de Longwy | |||||||||||||||||||
62. Karol Orleański | |||||||||||||||||||
31. Jeanne d'Angoulême | |||||||||||||||||||
63. Antonina de Polignacgna | |||||||||||||||||||
„Datę 1653 często podaje się błędnie. "
„[…] który zmarł jako dobry protestant w 1666 r.”