„ Maquis ” oznacza zarówno grupę bojowników ruchu oporu, jak i miejsce, w którym działali podczas II wojny światowej . Bojownicy ruchu oporu są nazywani „maquisardami”, ukrywającymi się w słabo zaludnionych regionach, lasach lub górach.
Nazwa odnosi się do formy roślinności śródziemnomorskiej, makii , a jeszcze bardziej do wyrażenia pochodzenia korsykańskiego „wziąć makię ” („ Piglià a machja ”), co oznacza schronienie się w lesie, aby uciec przed władzami lub vendetta lub które mogą odnosić się do różnych zbrojnych oporów, które miały miejsce na wyspie w całej historii.
Ich liczbę szacuje się na 25–40 tys. jesienią 1943 r. i około 100 tys Czerwiec 1944.
Już w 1940 roku bojownicy ruchu oporu zeszli do podziemia i zamieszkali w makii z pomocą miejscowej ludności. Ruch narastał w kolejnych latach: bojownicy ruchu oporu, ścigani, hiszpańscy republikanie , Żydzi, dezerterzy z armii niemieckiej, a zwłaszcza oporni na La Relève przejęli busz (prawo4 września 1942) oraz w służbie pracy przymusowej (ustanowienie STO na mocy prawa16 lutego 1943), którzy uciekając przed policją Vichy i niemiecką, ukryli się, osiedlając się w lasach i regionach górskich trudno dostępnych w Bretanii , w Masywie Centralnym , Alpach i na południu Francji. Szybko nadzorowani przez byłych oficerów czynnych lub rezerwowych oraz podoficerów odkryli dyscyplinę wojskową i wykorzystali techniki partyzanckie do ataku na milicję i niemieckie oddziały okupacyjne . Maquis jest także drogą ucieczki dla lotników alianckich, których samolot został zestrzelony, oraz dla Żydów. Ta forma konspiracji jest możliwa tylko wtedy, gdy teren jest odpowiedni, głównie na południu, w centrum i na wschodzie kraju, oraz przy życzliwości miejscowej ludności, odizolowanych gospodarstw lub małych wiosek. Były one częścią ruchu oporu bardzo wcześnie i miały być stopniowo nadzorowane, zorganizowane w ramach Francuskich Sił Wewnętrznych (FFI, powiązane z Rządem Tymczasowym Francuskiej Republiki Algieru) lub Francs-Tireurs et Partisans Français (FTPF). , komuniści ), uzbrojony w spadochrony alianckie.
Pierwsza makia we Francji została zainstalowana w masywie Vercors w grudniu 1942 r. . Dzięki bliskości kilku dużych pasm górskich miasto Grenoble staje się na falach BBC stolicą makii.
Już w 1943 roku Brytyjczycy wysłali agentów, broń i amunicję w busz za pośrednictwem Special Operations Executive (SOE) utworzonego w 1940 roku przez Winstona Churchilla . Amerykanie, dzięki Office of Strategic Services (OSS), we współpracy z SOE wyślą również swoich agentów do Francji.
Gdy lądowanie w Normandii zbliżyło się do6 czerwca 1944, a zwłaszcza po Prowansji w dniu 15 sierpnia , maquis, którego liczba znacznie wzrosła z tej okazji, rozpoczęła operacje partyzanckie , aby spowolnić ruchy armii niemieckiej. WMarzec 1944Gdy armia niemiecka dowiedziała się o tym zjawisku, rozpoczęła się kampania terroru, w tym represje na terenach, na których ruch oporu był najbardziej aktywny.
Podczas lądowania w Normandii makia i inne grupy oporu odegrały znaczącą rolę, opóźniając przybycie niemieckich posiłków. W miarę postępów aliantów grupy partyzanckie walczą bardzo gwałtownie przeciwko wojskom niemieckim. Na przykład grupa 7000 maquisardów z Nancy Wake zmierzyła się z 22 000 Niemców w dniu20 czerwca 1944. Niektóre cele nie biorą jeńców, a Niemcy bardzo często wolą być schwytani przez aliantów niż przez makię . Z drugiej strony schwytanych partyzantów rozstrzeliwano lub torturowano i deportowano do obozu koncentracyjnego, z którego bardzo niewielu wróciło.
Komórki maquisard przyjmują nazwę miejsca, z którego działają (np. Maquis du Vercors ), wydarzenia historycznego (np. Valmy lub Bir-Hakeim , z różną pisownią) lub postaci historycznej ( Saint- Just lub Charles Martela ). Wielkość tych komórek może wahać się od dziesięciu mężczyzn i kobiet do kilku tysięcy.
Z politycznego punktu widzenia maquis są bardzo zróżnicowane, od prawicowych nacjonalistów po komunistów . Niektóre komórki w południowo-zachodniej Francji składają się wyłącznie z hiszpańskich republikanów , weteranów hiszpańskiej wojny domowej . W La Lozère znajduje się nawet niemiecka makia, kierowana przez komunistę Otto Kühne .
Partyzanci wyróżniają się noszeniem baskijskich beretów , na tyle rozpowszechnionych, by nie wzbudzać podejrzeń, ale dość wyraźnych.
Walka maquis jest tylko jedną z form ruchu oporu .
Maquis są rozwiązane przez de Gaulle'a po wyzwoleniu Francji : FFI zostają następnie połączone z armią francuską .
Dni zorganizowane są według wojskowej rutyny: wstawanie o świcie, ćwiczenia fizyczne, posługiwanie się bronią. Warunki życia są szczątkowe. Śpimy na podłodze w stodołach lub opuszczonych chatach. Trudne zaopatrzenie partyzantów jest zapewniane przez okolicznych chłopów, rekwizycje lub handel wymiennym ściętym drewnem. Zwykłe cechy marchewki, kasztanów, cebuli, brukwi i mogą być wzbogacone przez wpływy z kłusownictwa lub polowań na króliki, aby zapewnić mięso, którego nie ma na co dzień.
Ta sama nazwa, maquis , została użyta do oznaczenia na tym samym modelu zarówno grupy bojowników ruchu oporu, jak i miejsca, w którym działali podczas wojny algierskiej (1954-1962). Bojownicy ruchu oporu są nazywani „maquisardami” lub „ fellagas ” (w algierskim arabskim i algierskim francuskim), ukrywają się na obszarach wiejskich, w lasach lub w górach. Użyto tam również wyrażenia „weź makię” .