Irène Doukas

Irène Doukas Obraz w Infobox. Funkcjonować
Cesarzowa Bizancjum ( d )
1081-1118
Marie d'Alanie Irene z Węgier
Tytuł szlachecki
Cesarzowa Małżonka ( D )
Biografia
Narodziny W kierunku 1066
Konstantynopol
Śmierć 19 lutego 1123
Konstantynopol
Czynność Suwerenny
Rodzina Komnen
Tata Andronicus Doukas
Matka Marie z Bułgarii
Rodzeństwo Michel Doukas
Constantin Doukas ( d )
Stéphane Doukas ( d )
Théodora Doukas ( d )
Jean Doukas
Anne Doukas ( d )
Małżonka Alexis I Comnenus (od1078)
Dzieci Jan II Komnen
Izaak Komnen
Eudocia Komnena
Teodora Angelina Komnena
Anna Komnena
Andronicus Komnen ( we )
Pieczęć Eirene Doukaina.jpg foka

Irène Doukas lub (żeńska) Doukaina (po grecku Εἰρήνη Δούκας / Δούκαινα; urodzona około 1066 r., Zmarła19 lutego 1123lub 1133) była żoną cesarza bizantyjskiego Alexis I st i matka jego następcy, Jana II Komnena i historyk Anna Komnena . Najpierw przyćmiona osobowością Anny Dalasseny , matki Alexisa I er , wywierała coraz większy wpływ na męża po tym, jak matka cesarzowa musiała przejść na emeryturę do klasztoru. Nie mogła jednak powstrzymać Alexisa przed mianowaniem jej syna Jeana na następcę, zamiast Nicéphore Bryenne , kandydatki Irène i Anne Comnène, jego żony.

Biografia

Irene urodziła się około 1066 roku. Jej rodzicami byli Andronicus Doukas , bratanek cesarza Konstantyna X i kuzyn Michała VII oraz Maria Bułgarska , wnuczka Iwana Władysława z Bułgarii .

Irene poślubiła Alexis Comnène około 1078 roku, czyli w wieku około jedenastu lat. Ten małżeński sojusz przyniósł Komnenowi poparcie Duków, kiedy w 1081 r. Aleksy zmusił Nikefora III Botaniatesa do abdykacji.

Anne Dalassène, której rodzina była wrogo nastawiona do Duków, chciałaby wtedy, aby jej syn, Alexis, rozwiódł się z młodą Ireną, aby poślubić Marie d'Alanie , która była żoną Michała VII i Nicefora III, i która zabrała partia Komnena, która umożliwiłaby mu uznanie praw jego syna Konstantyna . Kiedy Alexis zmusił Niceforusa III do abdykacjiKwiecień 1081sprzeciwiła się temu, by Irene została koronowana wraz z nim, wbrew zwyczajowi, i pozostała w pałacu Boucoléon z Alexisem, który umieścił Irene i jej rodzinę w mniejszym pałacu na rozległej cesarskiej posiadłości . Dla rodziny Dukasów, która przyłączyła się do Alexisa tylko z powodu małżeńskiej więzi między Ireną a nowym cesarzem, skutkowało to nieuzasadnioną zniewagą. Tydzień później patriarcha Kosmas , który już odmówił ogłoszenia rozwodu Alexisa i Irene i wahał się, czy koronować Alexisa bez żony, koronował Irene w Hagia Sophia na8 maja. Jednak w związku z niechęcią cesarzowej matki kilka dni później musiał zrzec się stanowiska patriarchy na rzecz nieznanego mnicha, Eustratiosa Garidasa . W ten sposób Irena mogła ponownie zająć miejsce żony w pałacu cesarskim. Dyplomata Alexis spełnił jednak prośbę Marie d'Alanie, angażując Konstantyna do własnej córki Anny. Ten ostatni pozostał spadkobiercą, dopóki Irene nie urodziła syna, Jana. Śmierć Konstantyna, gdy był bardzo młody, uniemożliwiła spór między nim a Janem o sukcesję.

Irene żyła w cieniu Alexisa i Anne Dalassene, prawdziwej władzy za tronem, dopóki ta ostatnia, która stała się bardzo niepopularna w Konstantynopolu i stanowiła zagrożenie dla Alexisa, została zmuszona do przejścia na emeryturę do klasztoru. Jeśli wierzyć Annie Komnenowi, to, co było małżeństwem dla pozoru, przekształciło się w małżeństwo miłości między Alexisem i jego żoną. Tak więc, według niej, kiedy Irene miała urodzić swoje pierwsze dziecko, Anne, błagała nienarodzone dziecko, aby zostało z nią jeszcze przez dwa długie dni, aby umożliwić Alexis, która wówczas uczestniczyła w kampanii wojskowej, na obecność przy porodzie. Następnie Alexis nalegał, aby Irene towarzyszyła mu w niektórych wyprawach wojskowych; Irena służyła następnie jako jego pielęgniarka, lecząc jego problemy z dną moczanową , które narastały przez lata, próbując udaremnić spiski przeciwko cesarzowi nawet poza Konstantynopolem. I to ona później poprosiła Nicéphore Bryenne o napisanie biografii Alexisa, której nie mógł ukończyć, ale którą podjęła się Anne Comnène.

Pomimo tej miłości do Alexis, Irena i Anne Comnène naciskał Alexis do końca tak, że nazwał jako spadkobierca Nicéphore Bryenne, mąż córki Anne Comnène (ur 1 st lub2 grudnia 1083), pierwsze dziecko ich małżeństwa, najlepiej Jana (ur 13 września 1087), trzecie dziecko, ale pierwszy syn Alexis. Irena, podobnie jak Anna, była zauroczona Nikeforem, swoim pasierbem, któremu powierzyła wymierzanie sprawiedliwości i zarządzanie pałacem cesarskim, który nigdy nie przestał martwić się Jeanem, już mianowanym współcesarzem. Jednak przechytrzenie swojej żony, Alexis, na łożu śmierci, udaje się przekazać swój pierścień Jeanowi, potwierdzając go w ten sposób jako spadkobiercę. Irene, która kazała Alexisowi sprowadzić go do jej własnego pałacu w Manganes, aby lepiej go strzegł, pozostała z nim dzień i noc, nakazując, aby w całym imperium odmawiano modlitwy o jego uzdrowienie. A po jego śmierci pochowano cesarza w klasztorze Chrystusa Filantropa, który założyła około piętnaście lat wcześniej.

Irene, która próbowała uniemożliwić Janowi II wejście do pałacu zaraz po jego koronacji, nadal spiskuje przeciwko niemu z córką, mimo że główna partia, Nicéphore Bryenne, nadal odmawiała przyłączenia się do obu kobiet. Wiosną 1119 roku Anne Comnène zorganizowała spisek, który został udaremniony w celu obalenia Jeana. Anna i Irene musiały następnie przejść na emeryturę do klasztoru Kécharitôménè, sąsiadującego z klasztorem Chrystusa Filantropa, oba założone przez Irene kilka lat wcześniej. Kompleks klasztorny mieścił wygodne apartamenty dla członków rodziny cesarskiej, w których mogli nie tylko mieć służbę, ale także przyjmować gości z zewnątrz. To tam Anna Komnen miała napisać Aleksjady , a Irena poświęciła się działalności charytatywnej i przyjmowała lub korespondowała z wielkimi postaciami tamtych czasów, takimi jak Manuel Straboromanos , przyszły teofilaktyczny patriarcha Ochrydy , Michel Italikos i Théodore Prodromos .

Dokładna data jego śmierci nie jest znana; miało to miejsce w dniu19 lutego 1123 według niektórych historyków, jak W. Hörandner, lub w 1133 według innych, jak Skoulatos.

Jej osobowość

Informacje o Irène Doukas pochodzą głównie z tego, co ma do powiedzenia o niej jej córka Anne Comnène, która ją idealizowała:

„Moją matką była Irene, ta cenna ozdoba imperium, urodzona w rodzinie Dukasów, której cnoty zadziwiały wszystkich żyjących pod słońcem i nie miały rywali w niczym ani w osobie. "

W trzecim rozdziale Aleksyady rysuje nie mniej dytyrambiczny portret fizyczny:

„Stała wyprostowana jak młoda roślina wciąż kwitnąca; wszystkie kończyny i części jego ciała były absolutnie symetryczne i w harmonii ze sobą. Jej czarujący wygląd i zalotny głos nigdy nie przestały fascynować wszystkich, którzy ją znali. Jej twarz promieniowała delikatnym światłem jak księżyc. Jej twarz nie miała krągłości Asyryjczyka ani nie była rozciągnięta jak u Scytyjczyka, ale była lekko owalna. Jej policzki były karminowe jak róże i przyciągały wzrok z daleka. Jej bladoniebieskie oczy były zarówno radosne, jak i surowe: pociągały ich wdzięk i uroda, ale strach, który wzbudzały, narzucał widza tak bardzo, że nie mógł ani utrzymać tego spojrzenia, ani odwrócić wzroku… Zwykle towarzyszyła jego słowom pełnych wdzięku gestów, Jego gołe ręce sięgające do nadgarstków sprawiały, że wierzono, że są to kość słoniowa, delikatnie wyrzeźbiona przez jakiegoś rzemieślnika, który nadałby im wygląd palców i dłoni. Źrenice jego oczu odbijające głęboki błękit fal przypominały spokojne i spokojne morze, podczas gdy biel wokół nich została tylko wzmocniona, tak że całe oko nabrało szczególnego blasku i uroku, po prostu niewyrażalny fakt. "

W innym miejscu Anna Komnen mówi o niej: „Nie byłoby niestosowne powiedzieć, że Irena była Atenami objawionymi ludzkości lub że nagle zstąpiła z nieba pośród niebiańskiej chwały i nieosiągalnego blasku. "

Anne śledzi portret swojej matki, przedstawiający kobietę intelektualną, która jest bardziej skłonna do intelektualnych spekulacji niż do kwestii codziennej polityki i która nalegała, aby jej córka otrzymała doskonałe wykształcenie. Często przychodziła na posiłki, według Anny, z książką w ręku, czytając Ojców Kościoła, nie tyle ze względu na ich życie, ile ze względu na ich idee, „bo tęskniła za mądrością”. W przeciwieństwie do Anne Dalassène, która kochała życie publiczne i której oficjalną rolę określił Alexis w chryzobulce , Irene nie pełniła żadnej innej oficjalnej funkcji niż ta, której oczekiwano od cesarzowej. Z dość powściągliwym charakterem wolała nie pojawiać się publicznie. Jednak na początku lat 90.XIX wieku, kiedy Anne Dalassène musiała przejść na emeryturę, wpływ Irene na jej męża utwierdził się. Uratowała Michela Anémasa przed egzekucją, która czekała go po spisku przeciwko Alexisowi i zaczęła towarzyszyć cesarzowi w jego wyprawach. Według Zonarasa cesarz zaczął coraz bardziej polegać na swojej żonie, gdy zmniejszyło się jego pragnienie związków z wieloma kobietami.

Z drugiej strony Zonaras, która nie lubiła Duków, opisuje Irenę jako język żmijowy usiłujący oczernić Jana, syna cesarza, którego traktowała jako rozpustę, i podkreśla przerażenie, jakie cesarzowa natchnęła wśród dworzan, których ona dotyczyła. zarzucano im nielojalność i zuchwałość. Według kronikarza, wraz z rozwojem choroby Alexisa, wpływ Ireny na jej męża wzrastał do tego stopnia, że ​​„spodziewano się, że kiedy umrze pan”. Cesarz, cała władza i rząd imperium miały zostać mu przekazane, aby nawet cesarz, jego syn, był mu poddany ”. Ta moc rozciągnęłaby się nawet na Cezara Nicephore Bryenne, który za jej pośrednictwem panował na dworze, budząc nawet strach u syna cesarza.

Prawda historyczna prawdopodobnie leży między tymi dwoma antypodami. Zresztą epizod Alexis I po raz pierwszy skorzystał z nieobecności Irene, aby wręczyć swój sygnet swojemu synowi Johnowi, który prowadził św. że cesarz, jeśli chciał oszczędzić matkę i żonę, zachował niezależność sądu do końca i wytrwał w realizacji swoich planów.

Potomkowie

Irene miała dziewięcioro dzieci z Alexis I st  :

Uwagi i odniesienia

Uwagi

  1. Jego reputacja została znacznie nadszarpnięta, kiedy porzucił Romaina IV Diogenesa w bitwie pod Manzikert (1071).
  2. Wielki Pałac w Konstantynopolu był w rzeczywistości to obszar, na którym zostały zbudowane liczne pałace i pawilony, pokrywających zbocza rozciągający się od Hagia Sophia na Morzu Marmara . Le Boucoléon był jednym z najważniejszych pałaców i posiadał własny port.
  3. Budynki tych dwóch klasztorów zniknęły. Według Raymonda Janina znajdowali się wewnątrz muru Teodozjusza , około 500 metrów od Porte de Charisios , niedaleko Saint-Sauveur-in-Chora . Zgodnie ze swoim typikonem klasztor Kécharitôménè został zainstalowany w budynkach starszego zakładu.

Bibliografia

  1. Kazhdan 1991 , t. 2, „Irene Doukaina”, s.  1009.
  2. Kazhdan 1991 , t. 2, „Maria z 'Alanii'”, s.  1298.
  3. Norwich 1996 , s.  10-12, 59.
  4. Bréhier 1969 , s.  243.
  5. Ostrogorsky 1983 , s.  397-398.
  6. Gouma-Peterson 2000 , str.  3.
  7. Alexiades , VI, § 8.
  8. Alexiades , X, 3.
  9. Alexiade , Prologue, § 3.
  10. Zonaras 1897 , 754,6-755,1.
  11. Zonaras 1897 , XVIII, 24 i 28-29.
  12. Norwich 1996 , s.  60-61.
  13. Norwich 1996 , str.  64.
  14. Bréhier 1969 , s.  244.
  15. Kazhdan 1991 , t. 2, „Klasztor Kecharitomene”, s.  1118.
  16. Cheynet 2006 , s.  56, 255.
  17. Alexiade , przedmowa.
  18. Alexiade , III, 3 (tłumaczenie z języka angielskiego przez autora).
  19. Alexiades , III, 3.
  20. Alexiades , V, § 9.
  21. Alexiades , XII, 3.
  22. Cheynet 2006 , s.  73-74.
  23. Alexiades , XII, § 6.
  24. Gouma-Peterson 2000 , str.  53.
  25. Zonaras 1897 , 747.
  26. Zonaras 1897 , XVIII, 29,18, 766.
  27. Norwich 1996 , s.  60.
  28. Zonaras 1897 , 747,12-18.

Bibliografia

Podstawowe źródła

Drugorzędne źródła

Powiązane artykuły