Z natury deorum

De natura deorum (w języku francuskim z natury bogów ) to traktat filozoficzny od Cicero napisany w 45 pne. AD i poświęcony Brutusowi , przyjacielowi Cycerona. O tematyce religijnej przedstawia i przeciwstawia się teologicznym wizjom różnych greckich nurtów filozoficznych obecnych w Rzymie, stoicyzmu , epikureizmu i akademizmu , i składa się z trzech książek.

Przestarzały

Szkic De natura deorum następuje po opublikowaniu dwóch dzieł moralnych: De finibus bonorum et malorum i Les Tusculanes . Rozpoczyna się pod koniec sierpnia 45 roku pne. J.-C. Cicero napisał do Atticusa, prosząc go o esej Des Dieux ( Περὶ ϑεῶν , peri theon ) autorstwa mistrza szkoły epikurejskiej Fedre i wykorzystał tę pracę, aby pomóc mu napisać pierwszą książkę De Natura Deorum . Na tej podstawie rozwinął nie tylko analizę doktryny epikurejskiej, ale także starszych filozofów. Koniec szkicu nie jest precyzyjnie datowany, jest umieszczony przed śmiercią Cezara, która nastąpiła w 44 marca, możliwe, że jest znacznie wcześniejsza.

Rękopisy źródłowe

Zawartość

Cyceron umieszcza fikcyjny dialog między trzema ważnymi postaciami, których byłby świadkiem w 77 lub 76 pne. AD, podczas religijnego święta jarmarku łacińskiego w Rzymie.

W pierwszej książce Cicero wprowadza, ale nie bierze czynnego udziału w kontynuacji. Kajusz Velleius obnaża teorię Epikura i zaprzecza interwencji bogów w ludzkie sprawy, które byłyby bezczynnymi i biernymi statystami. Ten punkt widzenia jest następnie krytykowany przez Kajusza Kotta , który potępia ateizm leżący u podstaw teorii epikurejskiej.

W drugiej książce Quintus Lucilius Balbus przedstawia stoicką doktrynę: bogowie rządzą światem i ingerują w ludzkie sprawy. Według stoików inteligencja, jaką obdarzony jest ludzki umysł, zakłada istnienie duszy, która nie może pochodzić z materii bezwładnej, ale musi mieć boskie pochodzenie. Nie da się wytłumaczyć świata bez interwencji, która umożliwia życie i łagodzi burze, a harmonia ruchu gwiazd dowodzi istnienia twórczego rozumu.

W trzeciej książce Cotta, którego Cycero czyni rzecznikiem stanowiska neoakademików, ponownie podsumowuje krytycznie. Gdyby argumenty stoików były słuszne, zaowocowałyby doskonałą i unikalną boską istotą, sprzeczną z wielością bogów. Jeśli bogowie się rozmnażają, ich zróżnicowanie niweczy ich doskonałość, i co wybrać spośród tego mnóstwa? Do apologetów chrześcijanie będą czerpać argumenty w atakach i wykonane przez Cotta.

Po przerwie w kilku rozdziałach w tekście, Cotta kontynuuje rozwój przeciwko Opatrzności, zauważając, że nieszczęścia, na które pozwalają, przeważają w dużej mierze błogosławieństwa bogów, a dla kilku byłych marynarzy ocalałych z wraków statków brakuje więcej którzy nie zostawili żadnego świadectwa. Cotta przeciwstawia się Bożej Opatrzności, że podczas wojny domowej zginęło tak wielu dobrych ludzi  ; na zarzut, że ich mordercy zostali ukarani Syllą , odpowiada, że ​​lepiej byłoby ratować niewinnych ludzi niż ukarać morderców. Kotta, który jest papieżem , nie odrzuca jednak całej religii, ponieważ założenie i sukcesy Rzymu dowodzą, że bogowie byli dla niego łaskawi. Aby wierzyć w tę tradycję przekazaną przez przodków, rozum stoicki nie jest konieczny.

Należy zwrócić uwagę na skrajną dyskrecję postawy Cycerona: jest on przekonany, że kult istnienia bogów i ich działania na świecie musi wywierać głęboki wpływ na życie, a zatem ma fundamentalne znaczenie. znaczenie dla rządu państwa. Dlatego musi pozostać przy życiu wśród ludu. Cyceron nie uważa racjonalistycznych argumentów stoików za zbyt przekonujące i krytykuje je za pośrednictwem Kotty. Wreszcie deklaruje, że jest skłonny wierzyć, że bogowie istnieją i że rządzą światem: wierzy w to, ponieważ jest to opinia wspólna dla wszystkich narodów. Ten uniwersalny konsensus jest dla niego równoznaczny z prawem natury „consensus omnium populorum lex naturae putanda est” .

Uwagi i odniesienia

1. Cicero, Epistulae ad Atticum , xiii. 39
2. Grimal 1986 , str.  365
3. Grimal 1986 , str.  366
4. Muller 1990 , s.  321
5. Cicero, De Natura Deorum , III, XXXII, 3
6. Grimal 1986 , s.  55

Bibliografia

Wydania

• Zapoznaj się z listą wydań tej pracy .

Prace ogólne

• Philippe Muller, Cicero: filozof naszych czasów , Lozanna, L'Âge d'homme,1990, 316  str. ( ISBN  2-8251-0033-1 , czytaj online ).
• Pierre Grimal , Cicero , Fayard,1986( ISBN  978-2-213-01786-0 ).