Te kolonie rzymskie były instytucje utworzone przez państwa rzymskiego i do zwalczania nowo zdobytym terytorium, w przeciwieństwie do kolonii punickiej , słupki Trading, czy kolonie greckie kolonie rozliczenia. Łączą one w tym samym miejskim, religijnej i instytucjonalnych ram z rzymskich obywateli i podbitych tubylców niewolników , wyzwoleńców i pielgrzymów . Pierwsze garnizony wojskowe w IV -go wieku przed naszą erą. AD , stają się osady z proletariuszy lądowych ( odliczenie kolonii ) z III th century BC. AD i weteranów zdemobilizowanych z Sylli , którzy oferują im ziemię skonfiskowaną banitom.
Akcją założenia kolonii lub założenia garnizonu osadników była deductio :
Kolonie doświadczają dwóch możliwych stanów:
Powstanie kolonii następuje po rozszerzeniu się dominacji rzymskiej: najpierw we Włoszech ( najstarsza Ostia , założona w 350 rpne ), następnie na Sycylii , Sardynii , Hispanii i Afryce . Kolonie są albo całkowicie nowymi fundamentami, albo odnowieniami na starszych miastach.
Pierwsze kolonie we Włoszech stanowią podwaliny Ligi Łacińskiej i są to przede wszystkim garnizony rozmieszczone w strategicznych punktach, na froncie lub na osiach podboju rzymskiego. Następnie kolonie agrarne, takie jak Ariminum, oferują obywatelom nowe ziemie.
Pierwsza połowa II -go wieku pne. J. - C. dostrzegł przerwę w ruchu kolonizacyjnym. Ale powraca, jako stawka w walkach politycznych między konserwatystami ( optymatami ) a rzymskimi reformatorami ( ludem ): pojawienie się problemu agrarnego i zubożenie drobnych rolników spowodowane mobilizacją do odległych wojen, konkurencją ze strony towarów importowanych i produkcja dużych właścicieli ziemskich prowadzi do rozważenia między innymi wznowienia podziałów agrarnych i tworzenia nowych kolonii na rzecz biednych obywateli. Konsul Laelius przewiduje to w 140 roku pne. AD , potem się poddaje. Gracchi make wprost w 133 pne. Prawa AD dotyczące podziału ager publicus , a następnie w 123 pne. AD za kolonizację Kartaginy , Koryntu , Tarentu .
Rozprzestrzenianie wojen w II th century stwarza również problemy z mobilizacją i znowu rozwiązanie przyczyni się do ruchu osadniczego: Scipio Emilien musi wezwać ochotników, aby zakończyć swoje wojska do wojny Numancia , w 123 pne. AD i 107 pne. J. - C. z Marius The CENS najmniej służyć w armii jest opuszczana i zaangażowanie ochotników usystematyzowane. Armię zamożnych lub mieszczańskich obywateli zastępuje armia ochotników proletariackich i wiejskich, która oczekuje od swojego przywódcy wszystkiego: płac, łupów, prezentów podczas triumfów i demobilizacji, ziemi podczas zadań kolonialnych.
Bezpośrednie podstawy kolonii łacińskich stały się rzadkie, wraz z nadaniem obywatelstwa rzymskiego wszystkim obywatelom łacińskim we Włoszech.
Tworzenie rzymskich kolonii przyspieszyło i rozprzestrzeniło się w ostatnich latach republiki i na początku Cesarstwa Rzymskiego , pod rządami Juliusza Cezara i Augusta , wraz z masową demobilizacją legionów rzymskich : Juliusz Cezar umieścił w koloniach 80 000 obywateli; 500 000 żołnierzy zmobilizowanych na początku panowania Augusta tworzy masę weteranów kandydatów do odliczenia kolonii .
Podboju Bretanii i organizacji Limes na Renie i Dunaju pod Flawiuszami i na początku Antoninów towarzyszyło zakładanie nowych kolonii w strategicznych miejscach.
Te cesarskie kolonie są nazwane nazwiskiem cesarza ( Augusta , Claudia , Flavia , Ulpia ), często uzupełnianym lokalną nazwą (geograficzną lub etniczną), a czasem tytułem honorowym ( Copia = bogaty, Emerita = emeritus - Merida w Hiszpanii ).
Równocześnie statut kolonii łacińskiej jest nadawany starożytnym miastom tubylczym, konieczne jest jednak odróżnienie tego statutu od koncesji prawa łacińskiego, które można nadać wszystkim miastom prowincji: w ten sposób Wespazjan uzyskał prawo łacińskie do wszystkich miast z Hiszpanii.
Kolonie rzymskie były z czasem silnym czynnikiem romanizacji dzięki włoskim kolonistom lub pochodzącym z dobrze zromanizowanych prowincji mówiących po łacinie . Ich rola jako modelu cywilizacji miejskiej oraz aktywność gospodarcza sprzyjały integracji podbitej ludności. Kolonie powstały także na ziemiach wschodnich, na istniejących miastach, które w tym przypadku zachowały swoją grecką cywilizację.
Na przestrzeni kilku stuleci rzymska polityka zakładania kolonii napotykała tylko wyjątkowo problemy, co odzwierciedla jej ogólny sukces: