BIP 40 lub barometr nierówności i ubóstwa jest syntetyczny wskaźnik od nierówności i ubóstwa utworzone w 2002 roku przez zespół działaczy związkowych, ekonomiści i statystycy pierwotnie zgrupowane w sieci ostrzegania o nierówności. (Wśród których Pierre Concialdi ). BIP 40 powstał w wyniku kontrowersji dotyczących wykorzystania wskaźnika ubóstwa względnego jako wskaźnika do pomiaru ubóstwa i nierówności.
Pomysł BIP 40 narodził się w 1999 roku . Odnosi się do CAC 40 z jednej strony i PKB, ale zapisany wstecz, z drugiej strony. Według jednego z jej twórców „w tamtym czasie, w tym samym czasie, gdy wzrost zdawał się ponownie nabierać, stowarzyszenia donosiły w tej dziedzinie o odradzaniu się nierówności i napięć społecznych. Różnica między rzeczywistą rzeczywistością a (rzadkimi) dostępnymi oficjalnymi wskaźnikami skłoniła RAI do refleksji nad konstrukcją wskaźnika, który mógłby lepiej opisać te trendy ”.
BIP 40 jest barometrem zbudowanym na podstawie 58 serii statystycznych dotyczących sześciu wymiarów nierówności i ubóstwa: pracy, dochodów, mieszkania, edukacji, zdrowia i sprawiedliwości. Pierwsze wyniki tej pracy zostały opublikowane jako 10-stronicowe dossier w numerzeKwiecień 2002miesięcznika Alternatywy Ekonomiczne .
Wskaźnik nie był aktualizowany, a jego ostatnia wartość sięga 2004 roku.
Celem tego wskaźnika jest lepsze zrozumienie ewolucji nierówności i ubóstwa, w szczególności poprzez uwzględnienie innych wymiarów niż składnik stricte pieniężny.
Główną miarą granicy ubóstwa stosowaną w Unii Europejskiej , Francji i większości krajów rozwiniętych jest miara względnego ubóstwa : granice ubóstwa są definiowane jako równe 50% lub 60% mediany dochodu ludności (50% populacji zarabiającej więcej niż ten dochód i 50% mniej). Są to wartości mierzone przez INSEE , który jednocześnie publikuje liczne prace na temat nierówności i wskaźników, które nie są bezpośrednio pieniężne.
BIP 40 agreguje, z wyborem subiektywnych wag, różnych wskaźników, w celu uzyskania ogólnego wskaźnika , czego INSEE zawsze odmawiał ze względu na weryfikowalność i rygor statystyczny („agregacja szeregów niezbyt przekonująca”). INSEE opowiada się za analizowaniem każdej serii wskaźników według obszaru i dobrym kontrolowaniem ich.
Oprócz odsetka osób poniżej granicy ubóstwa członkowie kolektywu BIP 40 dodają pięć innych wymiarów, które mają odzwierciedlać ubóstwo niepieniężne: zatrudnienie i praca, zdrowie, edukacja, mieszkalnictwo i sprawiedliwość. Każdy wymiar oceniany jest za pomocą kilku wskaźników, tak więc w formule BIP 40 zastosowano 58 wskaźników.
Budowa wskaźnika odbywa się w dwóch etapach. Pierwszym jest znormalizowanie każdej serii bazowej w przedziale 0-10. Najniższa wartość obserwowana w okresie przyjmuje wartość 0, a wartość 10 jest przypisywana najwyższej wartości serii podstawowej. Wysoka wartość wskaźnika będzie oznaczać, że nierówności lub ubóstwo będą średnio wyższe niż w okresie kalibracji.
Drugim krokiem jest zagregowanie znormalizowanych indeksów poprzez nadanie różnych wag między sześcioma wymiarami. Wybór wag jest subiektywny, podobnie jak w przypadku każdej konstrukcji wskaźnika syntetycznego (patrz na przykład wskaźnik rozwoju społecznego ). BIP 40 nadaje większe znaczenie wskaźnikom dochodu i zatrudnienia, które mają wagę po jednej czwartej, podczas gdy każdy z pozostałych wskaźników reprezentuje jedną ósmą. Naturalnie, kolejna waga prowadzi do kolejnego zrozumienia ewolucji nierówności i ubóstwa. Na przykład ponowne obliczenie wskaźnika bez uwzględnienia wymiaru sprawiedliwości prowadzi do wniosku, że nierówności i ubóstwo nieznacznie spadły od 1990 r.
Indeks zatrudnienia i pracy konstruowany jest za pomocą dwudziestu czterech wskaźników podzielonych na cztery grupy:
Indeks dochodu jest konstruowany za pomocą piętnastu wskaźników podzielonych na cztery grupy:
Wskaźnik zdrowia jest konstruowany przy użyciu pięciu wskaźników: oczekiwanej długości życia w chwili urodzenia, różnicy w oczekiwanej długości życia między menedżerami a pracownikami, udziału wydatków na zdrowie w produkcie krajowym brutto , udziału wydatków na zdrowie ponoszonych przez gospodarstwa domowe oraz dysproporcji w regionalnych gęstościach medycznych.
Indeks edukacji jest konstruowany przy użyciu pięciu wskaźników: dostęp do matury, wyjścia z systemu edukacji, nierówności poziomów w zakresie języka francuskiego i matematyki, odsetek dzieci kadry kierowniczej w porównaniu do dzieci pracowników w CPGE .
Indeks mieszkaniowy jest konstruowany przy użyciu pięciu wskaźników: wagi wydatków mieszkaniowych w konsumpcji gospodarstw domowych, wskaźnika cen najmu w stosunku do wskaźnika cen konsumpcyjnych, udziału mieszkań z zapewnieniem pomocy (PLA) w rozpoczęciu mieszkań, udziału ilości mieszkań osobistych pomoc w konsumpcji mieszkań oraz liczba skarg prawnych właścicieli lokali za nieopłacony czynsz.
Wskaźnik sprawiedliwości konstruowany jest na podstawie czterech wskaźników: wskaźnika osadzonych w więzieniach, wskaźnika aresztów przedprocesowych , odsetka skazanych na kary dłuższe niż pięć lat oraz wskaźnika uznawania wniosków o nadanie statusu uchodźcy.
| Rok | 1983 | 1984 | 1985 | 1986 | 1987 | 1988 | 1989 | 1990 | 1991 | 1992 | 1993 |
| BEEP 40 | 3.719 | 4,242 | 4.522 | 4,644 | 4,793 | 4.668 | 4.855 | 5.040 | 4.863 | 4,882 | 4.969 |
| Rok | 1994 | 1995 | 1996 | 1997 | 1998 | 1999 | 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 |
| BEEP 40 | 5.077 | 5.133 | 5.219 | 5.357 | 5.368 | 5.326 | 5.185 | 5.010 | 5.231 | 5.517 | 5.63 |
| Rok | 1990 | 2003 |
| PKG 40 poza wymiarem „sprawiedliwości” | 5.012 | 4.877 |
Podczas debaty medialnej w 2005 r. Na temat pomiaru ubóstwa wielokrotnie wspominano o BIP 40 ; wzbudził krytykę w INSEE i zachęty, w szczególności ze strony przedstawicieli związków zawodowych. Tak więc od zgromadzenia plenarnego Krajowej Rady Informacji Statystycznej (lub CNIS) z11 lutego 2005, W sprawozdaniu z debat wspomniano o BIP 40. Dyrektor statystyk demograficznych i społecznych INSEE, Stephan Lollivier, wyraził w ten sposób zastrzeżenia: „Ten wskaźnik również rodzi dwa problemy, jeden o charakterze koncepcyjnym (co mierzy ten wskaźnik?), A drugi o charakterze praktycznym (agregacja serii nie zawsze bardzo przekonujące). Ponadto wskaźnik jest ograniczony, w przeciwieństwie do PKB, a same szeregi elementarne są ograniczone. "
Jeśli chodzi o BIP 40, przedstawiciel DREES ze swojej strony oświadczył, że strona „czarnej skrzynki” takiego globalnego wskaźnika jest również [wydaje mi się] sprzeczna z celem jasnej komunikacji i przejrzystej informacji na temat aktualnych zmian w warunki nierówności społecznych. Rzeczywiście, trudno od razu pojąć, co odzwierciedla taka liczba lub wskaźnik zagregowany i jakie są determinanty, które w ten sposób wpływają w danym roku na ewolucję nierówności i ubóstwa (bezrobocie, początkowe luki dochodowe, redystrybucja…) ”. Według Jacky'ego Fayolle, dyrektora Instytutu Badań Ekonomiczno-Społecznych (IRES), który jest zarządzany w szczególności przez związki zawodowe, „pytanie nie dotyczy tego, czy statystyka INSEE jest lepsza od statystyki BIP 40. INSEE prawdopodobnie ma silne przewagi komparatywne, ale prywatnej inicjatywie, takiej jak BIP 40, należy przypisać zaproponowanie pomiaru dynamiki nierówności w czasie rzeczywistym, a tym samym pobudzenie publicznego systemu informacyjnego ”. „Ze wszystkich istniejących propozycji (wskaźniki Laeken promowane przez komitet ochrony socjalnej Unii Europejskiej, propozycje CERC z 2002 r. Lub BIP 40 itd.) Byłoby pożądane wskazanie dokładnej liczby wskaźników, które we Francji są regularnie publikowane w rzeczywistych czas, i które pozwalają na podzielenie, jeśli to możliwe, wyważonej wizji wewnętrznej sytuacji osób ubogich i ich pozycji w społeczeństwie. "
Debata napędzana w ten sposób budową i rozpowszechnianiem BIP 40 ostatecznie doprowadziłaby do decyzji CNIS o utworzeniu w 2006 r. Grupy roboczej pod przewodnictwem Jacquesa Freyssineta i mającej na celu zaproponowanie środków lepszego uwzględnienia nierówności, a nie tylko ubóstwa, w oficjalne statystyki.
Grupa stojąca za BIP 40 zastanawia się nad rozwojem nierówności i ubóstwa, co doprowadziło do innych inicjatyw mających na celu ich zwalczanie. W szczególności, brał udział w pracach Krajowego Statystycznego Rady Informacji o kilkakrotnie: był aktywnym członkiem tzw „Living standardów i nierówności społecznych” grupa robocza utworzona we wrześniu 2006 roku , pod przewodnictwem profesora Jacquesa Freyssinet i przeznaczone zapewnienie nowych publicznych środków informacji o nierównościach; a od czerwca 2007 r. kilku jej członków było zaangażowanych w grupę roboczą ds. „definiowania wskaźników w zakresie zatrudnienia, bezrobocia, niepełnego zatrudnienia i niepewności zatrudnienia”, której przewodniczy Jean-Baptiste de Foucauld .
Na swojej stronie internetowej rozpowszechnia również krytyczne informacje, które mają „zasilać debatę społeczną na temat nierówności i ubóstwa”.
Wśród działań kolektywu skupionego nieformalnie wokół założycieli BIP 40 należy również wspomnieć o upowszechnianiu od końca 2006 roku „Innych danych o bezrobociu” (lepiej znanych pod akronimem ACDC). Prezentacja notatek ACDC co miesiąc przed danymi INSEE, wraz z konferencją prasową kwestionującą oficjalną prezentację i politykę ustępującego rządu, odegrała istotną rolę w animacji debaty społecznej przed wyborami prezydenckimi. 2007. Odegrała także rolę w utworzeniu grupy roboczej CNIS ds. Definicji wskaźników dotyczących zatrudnienia, bezrobocia, niedostatecznego zatrudnienia i niepewności zatrudnienia.
Kolektyw regularnie publikuje na swojej stronie artykuły na temat wiadomości o nowych formach niepewności : niewidocznym bezrobociu, wadach nowej „dzierżawy na czas określony”, CPE i CNE itp. „Komitetem redakcyjnym” serwisu BIP 40 kieruje w szczególności profesor ekonomii, specjalista w zakresie wskaźników ekonomicznych , Jean Gadrey , również przewodniczący komisji ds. Sklepów i usług CNIS oraz członek rady naukowej Attac , ekonomiści statystycy specjalizujący się w bezrobociu , niepewności i pracy, tacy jak Pierre Concialdi , Thomas Coutrot czy Michel Husson , badacze CNRS, tacy jak Catherine Lévy i Georges Menahem , socjolog pracujący nad wskaźnikami bezpieczeństwa, czy aktywni działacze zrzeszający się w dziedzinie mieszkalnictwa, jak Jean-Baptiste Eyraud .