Darmowa licencja

Dlaczego   Otwarte dane  ,   Otwarte oprogramowanie   lub   Otwarte standardy  

W tej czci nie przytacza si w wystarczajcym stopniu jej róde  (sierpie 2013) . 

Aby to poprawi, dodaj weryfikowalne referencje [ jak to zrobi ] lub szablon {{wymagane odniesienie}} w przypadku fragmentów wymagajcych róda.

Wszystkie te trzy podejcia odpowiadaj na potrzeb usunicia pewnych przeszkód dla tego, co anglojzyczni ludzie nazywaj   otwart innowacj  , któr jest kreatywno i innowacja oparta na wspópracy, moliwe dziki szerszemu i atwiejszemu dostpowi do wiedzy i danych.

Przeszkody te to w szczególnoci ograniczenia prawne i techniczne (przepa cyfrowa, nierówny dostp do danych itp.). S one tym bardziej widoczne, e rozwój technologiczny umoliwia obecnie szybki globalny dostp do wikszej iloci danych przez coraz wiksz liczb osób. Uczniowie, studenci, nauczyciele, badacze i podmioty gospodarcze nie mog ulepsza ani ulepsza tych danych i ich moliwych zastosowa w takim stopniu, na jaki pozwalaaby sie internetowa, gdyby dane publiczne byy bardziej dostpne (w tym do celów komercyjnych, zdaniem wielu podmiotów) ^{[ref. konieczne]} .

Nawet jeli badania i dane s uwaane za publiczne lub upubliczniane, czsto s one zamknite w schematach lub umowach wymylonych w celu prawnego ograniczenia korzystania z dokumentów pisemnych i drukowanych. Umowy te de facto zabraniaj dostosowywania formatów plików lub tumacze na inne jzyki, integracji danych, wzbogacania semantycznego , hipertekstu , komputerowej eksploracji lub analizy tekstu, poprawiania bdów itp. Ograniczenia te powanie ograniczaj wpyw bada publicznych lub prywatnych, ich szybkie przyswajanie i uniemoliwiaj wykorzystanie potencjau sieci do przyspieszania odkry naukowych.

Otwarty dostp wydaje si niezbdnym warunkiem wstpnym bardziej kreatywnego, bogatego i opartego na wspópracy wykorzystania danych. Zasada wolnej licencji zostaa opracowana przez Richarda Matthew Stallmana w celu promowania udostpniania kodu ródowego oprogramowania.

Gówn ide stojc za koncepcj wolnego oprogramowania byo usamodzielnienie uytkowników oprogramowania zgodnie z wol pierwotnych twórców oprogramowania.

Mona zatem uzna uogólnienie na róne utwory niezalenie od ich charakteru jako majce na celu uniezalenienie osób korzystajcych z utworu od woli osób posiadajcych prawa do tego utworu.

Powszechne zamieszanie

Schemat klasyfikacji licencji oprogramowania Software

Otwarte i bezpatne

Jednym z czsto le rozumianych aspektów zasady wolnych licencji jest to, e nie zajmuje si ona wartoci rynkow dystrybucji utworów. Utwór na wolnej licencji niekoniecznie jest dostpny za darmo, podobnie jak utwór dostpny za darmo nie jest koniecznie darmowy. To zamieszanie jest podtrzymywane przez podwójne znaczenie angielskiego sowa free , dlatego termin wolny (francuski lub hiszpaski ) jest czasami uywany w jzyku angielskim, podobnie jak w wolnym oprogramowaniu .

Zasada wolnej licencji nie zabrania bowiem pobierania opat za dostp do utworu. Gwarantuje tylko wolno pracy po jej uzyskaniu. Jest to tym mniej zrozumiae, e w rzeczywistoci wikszo utworów na wolnych licencjach jest dostpna bezpatnie. Zwaszcza, e jeli utwór na wolnej licencji jest pocztkowo dostpny tylko odpatnie, to ju od pierwszej emisji moe by legalnie redystrybuowany za darmo.

Darmowa i bezpatna dystrybucja

Róne kategorie oprogramowania

Póniej pojawiy si inne rodzaje koncesji opartych na tej samej zasadzie cesji niektórych praw, nie gwarantujcych jednak tych samych swobód. W tym przypadku mówimy o   wolnej licencji dystrybucyjnej   (lub LLD lub nawet Open License , ten ostatni termin moe równie obejmowa wolne licencje i LLD ).

Podczas gdy wolna licencja ma tendencj do zrównania wszystkich praw przed utworem, którego dotyczy, nakada ograniczenia jedynie w celu utrwalenia tej równoci (mechanizm copyleft ), licencja wolnej dystrybucji nakada ograniczenia, które nie maj na celu takiej równoci.

Te licencje s zatem inspirowane tym samym mechanizmem, ale nie s motywowane tymi samymi aspiracjami sprawiedliwoci. W zwizku z tym mog na przykad zabroni modyfikacji lub uywania w okrelonych kontekstach (komercyjnych, wojskowych, nuklearnych, politycznych itp.).

Czsto wysuwan uwag jest, e autor moe przyzna wicej wolnoci, jeli zostanie o to poproszony i podany. Stwierdzenie to odnosi si jednak równie do autora pocztkowo zastrzegajcego wszelkie prawa (które prawo przynajmniej we Francji przewiduje domylnie w przypadku braku okrelonej licencji lub przynalenoci autora do organizacji zbiorowego zarzdzania prawami autorskimi). Ponadto autor, który przekaza swoje prawa majtkowe, na przykad organizacji zarzdzajcej prawami autorskimi, nie musi ju koniecznie znosi tych wyjtków. To stwierdzenie ignoruje równie powszechny problem bezludnej wyspy , gdy autor jest nieosigalny ^{[ref. konieczne]} .

We wszystkich przypadkach rozpowszechnianie na wolnej lub otwartej licencji podlega ograniczeniom naoonym przez prawo obowizujce w danym kraju: na przykad we Francji pojcie autorstwa i autorskie prawa osobiste maj pierwszestwo przed kad inn klauzul. , co oznacza, e adna licencja w rzeczywistoci nie gwarantuje uytkownikowi penej swobody.

Zamieszanie jest tym bardziej powszechne, e terminy takie jak   wolna muzyka   s czsto uywane w odniesieniu do dzie objtych zarówno woln licencj, jak i licencj do bezpatnej dystrybucji. Z drugiej strony, termin wolne oprogramowanie jest generalnie uywany wycznie w odniesieniu do dzie na wolnej licencji i wyklucza wszelkie dziea rozpowszechniane na podstawie licencji, które nie speniaj kryteriów wolnej licencji.

Wykorzystanie lub promocja przez administracj publiczn lub spoecznoci

W przeciwiestwie do podmiotów komercyjnych administracje wytwarzaj wiele danych o znaczeniu publicznym i ogólnym (w tym danych kartograficznych), które mog chcie, aby byy ponownie wykorzystywane bezpatnie, zwaszcza e dane te s czsto tworzone z funduszy publicznych, a niektóre s rozpowszechniane przymusowo . W Stanach Zjednoczonych od 1966 roku , na mocy Ustawy o Wolnoci Informacji (lub ustawy FOIA, o wolnoci informacji stosowanej od 1967 ), istnieje tradycja szerokiego rozpowszechniania niektórych danych rzdowych lub od agencji rzdowych ( na przykad NASA ) , ale nie we wszystkich krajach.

Historycznie rzecz biorc, prawo sformalizowane wasnoci intelektualnej pojawi si w XIX ^th  century, obok patentowania wynalazków. Wtedy, w kontekcie dziaa wojennych, a potem zimnej wojny, posiadanie i kontrolowanie informacji byo kwesti wadzy. Stany i spoecznoci od dawna staraj si zakaza kopiowania lub zarezerwowa go do celów edukacyjnych i niekomercyjnych. Sprzeda drukowanych wersji wielu dokumentów, zwaszcza legislacyjnych, bya równie sposobem finansowania tego druku.

Pod koniec XX ^-go  wieku, Internet zmieni sytuacj. W kontekcie globalizacji i spoeczestwa opartego na wiedzy rozpowszechnianie informacji w celu ich ponownego wykorzystania tak szybko i jak najskuteczniej stao si czynnikiem konkurencyjnoci i kreatywnoci . Moliwo udostpnienia wszystkim cyfrowych wersji dokumentów publicznych umoliwia nowe sposoby dystrybucji i pojawienie si pojcia   swobodnej wiedzy  , któr mona poprawi dziki pracy zespoowej. Ta wiedza obejmuje dane publiczne pochodzce od rzdu lub innych administracji publicznych pastwa, regionu lub spoecznoci. Rozwój NICT i ruchów typu Open Data, a nastpnie Open Government Data and Content jest jednym z elementów nowego rzdzenia i cyberdemokracji .

Organizacje globalne

Instytucje takie jak ONZ zaczy publikowa na licencji Creative Commons , ale bez komercyjnego uytku. Na przykad 3 ^th  edycja globalnej perspektywy dla rónorodnoci biologicznej , Organizacji Narodów Zjednoczonych, jest swobodnie dostpne w Internecie, która nie jest niczym nowym, ale tym razem nagrod opublikowany na licencji Creative Commons .

Oznacza to w tym przypadku e kady moe pobiera, ponownie wykorzystywa, przedrukowywa, modyfikowa, rozpowszechnia i/lub kopiowa tekst, liczby, grafik i zdjcia GBO 3, pod dwoma warunkami:

• nie wykorzystywa go do celów komercyjnych (co jest oznaczone dwiema literami NC (niekomercyjny) licencji);
• przypisa materia do jego pierwotnego róda: prawo autorskie zachowuje Sekretariat okrela dokument, któremu ponadto towarzyszy nastpujca formua ostronoci:

Uyte oznaczenia i prezentacja materiaów w tym trzecim wydaniu Global Biodiversity Outlook nie wyraaj adnej opinii ze strony Sekretariatu Konwencji o rónorodnoci biologicznej na temat sytuacji prawnej kraju, terytorium, miasta lub regionu, ani jego wadz, ani na wytyczeniu jego granic lub granic terytorialnych .

Europa

Niedawno ^[Kiedy] Instytucje takie jak Europejska Agencja rodowiska zaczy publikowa dane surowe (bazy danych) lub sformatowane (mapy i wykresy) na licencji   CC by 2.5  , umoliwiajcej równie komercyjne wykorzystanie i szersz dystrybucj (pod warunkiem cytowania róda), umoliwiajc wykorzystanie tych danych np. w Wikipedii. Jest to jeden ze rodków, dziki którym agencja moe pomóc Europie odpowiedzie na konwencj z Aarhus i dyrektyw Inspire .

Od czasu pojawienia si Web2.0 , wokó projektu szybko powstaa nieformalna spoeczno, która otwiera publiczne dane na wolnej licencji, aby mona je byo lepiej wyceni i wykorzysta. Tak wic od 2009 r. do koca 2010 r. co najmniej 11 krajów (m.in. Stany Zjednoczone, Kanada, Australia, Wielka Brytania, Hiszpania, Norwegia, Finlandia, Grecja itd.) otworzyo portal z otwartymi danymi.

Platforma Informacje o europejskim sektorze publicznym zostaa stworzona w celu gromadzenia danych publicznych, którymi spoecznoci chc si dzieli. Platforma ta mogaby w szczególnoci pomóc pastwom i spoecznociom w przestrzeganiu konwencji z Aarhus i wynikajcych z niej dyrektyw, a take dyrektywy Inspire .

We Woszech region Piemont stworzy portal z otwartymi danymi , a sama strona portalu zostaa opublikowana na licencji   Creative Commons Uznanie autorstwa CC By 2.5 .

We Francji

Od 1978 r. prawo wymaga, aby dokumenty publiczne ( wypenione , nadajce si do przekazania i podlegajce publicznemu rozpowszechnianiu, zdeponowane w archiwach publicznych lub nie) mogy by ponownie wykorzystywane przez wszystkich, pod pewnymi warunkami (ponowne wykorzystanie moe jednak czasami podlega po podpisaniu umowy licencyjnej i uiszczenia tantiem), w tym w kontekcie handlowym Jeli administracja wyrazi zgod, ponowne wykorzystanie informacji publicznej podlega pod warunkiem, e te ostatnie nie s zmienione, e ich znaczenie nie jest znieksztacony, a ich róde oraz dat ostatniej aktualizacji s wymienione .