Wolna strefa jest w trakcie II wojny światowej , po podpisaniu rozejmu z 22 czerwca 1940 roku , część terytorium Francji znajduje się na południe od linii demarkacyjnej The strefa zajęte przez wojska niemieckie jest usytuowany na północ od tej linii.
Wolna strefa, podobnie jak całe terytorium i Imperium , podlega rządowi Vichy, na czele którego stoi marszałek Pétain , który nosi tytuł głowy państwa francuskiego .
11 listopada 1942, po operacji Torch (lądowanie aliantów w Afryce Północnej)8 listopadaWolna strefa została zaatakowana przez Niemców i Włochów podczas operacji Anton . Dlatego wolna strefa nazywana jest „strefą południową”, a strefa okupowana „strefą północną”.
Po bitwie o Francję The rozejm umowa podpisana w dniu22 czerwca 1940, na polanie Rethondes , w lesie Compiègne , między przedstawicielem III Rzeszy Niemieckiej , marszałkiem Keitelem , a przedstawicielem rządu francuskiego marszałka Pétaina , generał Huntziger , stanowi w artykule 2 :
„W celu zabezpieczenia interesów Rzeszy Niemieckiej terytorium francuskie, położone na północ i zachód od linii narysowanej na załączonej mapie, zostanie zajęte przez wojska niemieckie. […]”
Linia dzieląca terytorium francuskie na dwie strefy jest wyznaczona linią znajdującą się na załączonej mapie:
„[…] Rozpoczyna się na wschodzie, na granicy francusko-szwajcarskiej, niedaleko Genewy , a następnie wyznaczają miasta Dole , Paray-le-Monial i Bourges , do około dwudziestu kilometrów na wschód od Tours . Stamtąd przechodzi dwadzieścia kilometrów na wschód od linii kolejowej Tours - Angoulême - Libourne , a także dalej przez Mont-de-Marsan i Orthez do granicy z Hiszpanią. "
Ta linia separacji terytorialnej zaczyna obowiązywać 25 czerwca 1940. Następnie przyjmie nazwę linii demarkacyjnej .
Suwerenność francuska jest sprawowana na całym terytorium, łącznie ze strefą okupowaną, Alzacją i Mozelą , ale w strefie okupowanej umowa rozejmowa w artykule 3 stanowi, że Niemcy korzystają z praw okupanta:
„W okupowanych regionach Francji Rzesza Niemiecka korzysta ze wszystkich praw władzy okupacyjnej. Rząd francuski zobowiązuje się wszelkimi sposobami ułatwiać regulacje dotyczące wykonywania tych praw i ich egzekwowania przy pomocy administracji francuskiej. Rząd francuski niezwłocznie wezwie wszystkie władze francuskie i służby administracyjne na okupowanym terytorium do podporządkowania się zarządzeniom niemieckich władz wojskowych i do prawidłowej współpracy z nimi. "
Wolna strefa obejmowała obszar 246.618 km 2 , czyli 45% terytorium Francji. Linia demarkacyjna przebiegała przez trzynaście departamentów : Basses-Pyrénées (Pyrénées-Atlantiques od 1969), Landes , Gironde , Dordogne , Charente , Vienne , Indre-et-Loire , Loir-et-Cher , Cher , Allier , Saône-et-Loire , Jura , Ajn . Z ogólnej liczby 90 wydziałów armia niemiecka ( Wehrmacht ) w całości objęła 45, a częściowo 13; 32 wydziały nie były zajęte.
Włoski strefy okupacyjnej powstała przez rozejmu z 24 czerwca 1940 roku podpisał w Villa Incisa w Olgiata (IT) niedaleko Rzymu , między przedstawicielami Francji i we Włoszech. Ten nowy rozejm został podpisany wkrótce po zawieszeniu broni z 22 czerwca 1940 r. między Francją a Niemcami.
Ta włoska strefa okupacyjna ogranicza się do kilku obszarów przygranicznych podbitych przez wojska włoskie, w tym Menton . Ten obszar jest mały: 800 km 2 , 28 000 mieszkańców, ale będzie odgrywał zasadniczą rolę w ochronie Żydów i względnej ochronie, jaką zapewnia bojownikom ruchu oporu. W ten sposób częściowo zajęte są cztery francuskie departamenty : Alpes-Maritimes , Basses-Alpes (od 1970 Alpes-de-Haute-Provence), Hautes-Alpes , Savoie .
Ponadto na terytorium Francji ustanowiono strefę zdemilitaryzowaną o szerokości 50 km w linii prostej od włoskiej strefy okupacyjnej we Francji.
Korsyka jest ani zajmowane ani zdemilitaryzowane podczas zawieszenia broni.
Wolna strefa zostaje zaatakowana w dniu 11 listopada 1942( Operacja Anton , wariant planu Attila ) przez Niemców i Włochów po lądowaniu aliantów w Afryce Północnej 8 września i przyjmuje nazwę „strefa południowa”, która jest wspólna dla dwóch najeźdźców. Tak więc obszar obejmujący praktycznie cały region na wschód od Rodanu (wszystkie departamenty Savoie , Haute-Savoie , Isère , Drôme , Hautes-Alpes , Basses-Alpes , Vaucluse , Var i Alpes-Maritimes , z częściami Ain i Ardèche ), podobnie jak Korsyka , przypisuje się Włochom.
Po kapitulacji faszystowskich Włoch upubliczniono w 8 września 1943( rozejm z Cassibile ) wojska włoskie wycofały się ze strefy południowej i zostały natychmiast zastąpione przez Niemców. Jednak obecność Wehrmachtu na Korsyce była krótkotrwała, ponieważ został zmuszony do ewakuacji wyspy na5 października 1943 w obliczu połączonych działań lokalnych partyzantów, armia francuska i jednostki włoskie zmieniły strony.
Aż do Listopad 1942Niemcy nazywają tę wolną strefę Unbesetztes Gebiet, czyli „strefą nieokupowaną”, ponieważ Wehrmacht nie zajmuje tej części Francji.
Wolna strefa nazywana jest „strefą nonno”, co oznacza „niezamieszkaną”. Grając słowami, ponieważ „nono” oznacza „nie-nie”, strefa okupowana jest w konsekwencji nazywana „zone jaja ” (czyli „strefa tak-tak” w języku niemieckim).
Wolna strefa będzie również nazywana „królestwem marszałka” przez historyka Jacquesa Delperrié de Bayac .
Dla historyka Éric Alary, podziału Francji na dwie główne strefy (wolny i okupowanych strefach) został częściowo zainspirowany wyobraźni Pan-niemieckich pisarzy , w szczególności w pracach Adolf Sommerfeld opublikowany w 1912 roku w języku francuskim pod tytułem Le Partage de la France , który zawiera mapę przedstawiającą Francję dzieloną między Niemcy i Włochy wzdłuż linii, która częściowo pokrywa się z linią z 1940 roku.
Henri Espieux wskazuje: „Podczas okupacji Francuzi byli oddzieleni od Oksytanów zbyt słynną„ linią demarkacyjną ”. Przez długi czas myśleliśmy, że kierunek tej linii podsunęli Hitlerowi romaniści z jego otoczenia. Dziś wierzymy, że ta granica została narzucona okupantowi przez dobrze nam znane realia geopolityczne” .