Xenelasia (w starożytnej Grecji ξενηλασία / xenēlasia ) to praktyka Spartan wydalenia cudzoziemców regularnie swoje terytorium. Nie wydaje się, by inni Grecy naśladowali go zbytnio.
Termin dzieli się na ξένος , „obcokrajowiec, gospodarz” i ἐλαύνω , „prowadzący, bezpośredni”. Najczęściej używa się go w liczbie mnogiej. Ma też znaczenie metaforyczne, przez które zbliża się do ksenofobii . Tak więc, według Strabona , „ Eratostenes twierdzi, że ksenelazja, czyli zakaz obcokrajowców, była zwyczajem wspólnym dla wszystkich ludów barbarzyńskich. Podobnie, Diodor z Sycylii opisuje Exodus z Żydów z Egiptu jako xenelasia, że to znaczy wygnanie.
Spartańska instytucja została opisana przez scholia do Tukidydesa jako „akt wyrzucania cudzoziemców”. Hésychios Aleksandrii , leksykograf z VI th century AD. AD zawiera dwie definicje: „nie pozwalanie nieznajomym na mieszanie się” i „uderzenie nieznajomych, którzy są wyrzucani” (lub „wyrzuceni nieznajomi są uderzani pięścią”). Podobnie glosa do leksykonu Focjusza wskazuje: „Lacedemończycy zwykli wypędzać cudzoziemców ciosami” .
Tukidydes tłumaczy tę praktykę pragnieniem Sparty ochrony tajemnicy obronnej : każe Peryklesowi powiedzieć, że Ateny „są otwarte dla wszystkich i nigdy nie zdarza się, że przez wypędzenia cudzoziemców ( xenēlasiai ) zabraniamy komukolwiek studiów lub spektaklu, który , nie będąc ukrytym, można zobaczyć przed wrogiem i być mu przydatnym. „Dla Ksenofonta spartańskie podejście idzie dalej: „w przeszłości obcokrajowcom zabroniono, a obywatelom zabroniono podróżowania poza granice kraju, aby nie zarazili się wadami z zagranicy” . Śledzi to użycie z powrotem do Likurga , podobnie jak zakaz „sztuki zbędnej” i używania żelaznych pieniędzy.