Wszystkich Świętych czerwony

Wszystkich Świętych czerwony
Przykładowe zdjęcie artykułu Toussaint rouge
Sześciu przywódców FLN przed wybuchem „rewolucji z 1 listopada 1954 r.”.

Stoją od lewej do prawej: Rabah Bitat, Mostefa Ben Boulaïd, Didouche Mourad i Mohammed Boudiaf.

Siedzą: Krim Belkacem po lewej i Larbi Ben M'Hidi po prawej.

Lokalizacja Algieria Francuska
Cel Wojsko i policja
Przestarzały 1 listopada 1954
00: 00-02: 00
Rodzaj Bombardowania i sabotaż
Nie żyje 4 żołnierzy francuskich, 4 pieds-noirów , 2 Algierczyków
Ranny 1 czarna stopa
Autorski FLN

Toussaint czerwony , zwany czasem krwawe Toussaint , to nazwa nadana w Francji do dnia1 st listopad +1.954, podczas których Front Wyzwolenia Narodowego (FLN) po raz pierwszy manifestuje swoje istnienie, dokonując serii ataków w kilku miejscach na terytorium Algierii , znajdującym się wówczas pod francuską administracją . Ten dzień jest retrospektywnie uważany za początek wojny algierskiej (1954-1962) i stał się świętem narodowym w Algierii.

Formuła odwołuje się do Świętych (dosłownie Święto wszystkich świętych), którego data jest 1 st  listopada, o której pogrzeb znaczenie jest często przypisywane przez zamieszanie z Dniem Zmarłych ( 2 listopada ).

Kontekst historyczny

Algieria ze statutu z 1947 r

W 1954 r. Terytorium Algierii uznano za integralną część Republiki Francuskiej (a nie część Unii Francuskiej ). Ludność Algierii dzieli się na dwie główne kategorie: obywatele należący do pierwszego kolegium elektorów (zwanych „Francuzami Algierii”, „Europejczykami”, „czarnymi stopami”); obywatele należący do drugiego kolegium (znanego jako „muzułmanie”; „rdzenni” do 1947 r.), dwie uczelnie liczące z jednej strony milion Europejczyków i osiem milionów Algierczyków z drugiej strony wybierają taką samą liczbę przedstawicieli. Istnieją inne nierówności, szczególnie w zakresie edukacji (nawet podstawowej), zabezpieczenia społecznego, standardów wynagrodzeń itp.

Początki FLN

We wczesnych latach pięćdziesiątych istniało kilka ruchów nacjonalistycznych, wokół Messali Hadj ( MTLD ), Ferhat Abbas ( UDMA ) i Ulemas . Szereg problemów (zwłaszcza fałszerstwa wyborczego w II uczelni, zubożenie ludności wiejskiej itp.) Doprowadziło w latach 1946-1954 do radykalizacji, naznaczonej utworzeniem Organizacji Specjalnej , zlikwidowanej konspiracyjnej filii MTLD. w 1950 roku.

We wczesnych latach pięćdziesiątych MTLD przeżyła kryzys: podział na „mesalistów” i „centralistów”; odłączają się w lipcu-sierpniu 1954 r. Ale w marcu 1954 r. grupa aktywistów odpowiedzialnych za MTLD we Francji metropolitalnej wokół Mohammeda Boudiafa założyła Komitet Rewolucyjny na rzecz Jedności i Działania (CRUA), jednolity, ale ogólnie bliższy centraliści niż mesaliści.

Latem 1954 roku CRUA uzyskała wiec Belkacema Krima , który przewodził rebelii w Kabylii od 1947 roku. Następnie utworzono kierownictwo składające się z sześciu członków: Mohameda Boudiafa , Larbi Ben M'hidi (odpowiedzialny za Oranais ), Mostefa Ben Boulaid ( Aurès ), Rabah Bitat ( Algiers ), Mourad Didouche ( Constantinois ) i Belkacem Krim ( Kabylie) ). Następnie odbyły się rozmowy z delegacją MTLD w Kairze ( Khider , Aït Ahmed , Ben Bella ), która zgodziła się dołączyć do CRUA.

W październiku 1954 roku został rozwiązany i zastąpiony przez Front Wyzwolenia Narodowego, kierowany przez dziewięciu „historycznych przywódców”, z dwoma podstawowymi osiami: przejście do walki zbrojnej; cel niepodległości. Aby wyróżnić się w sposób spektakularny i na swój sposób nieodwracalny, postanowiono rozpocząć operację na dużą skalę: liczne ataki na całe terytorium w minimalnym czasie. Jeśli chodzi o datę rozpoczęcia rewolucji algierskiej, chodziło o wyznaczenie jej historycznej daty. 15 jest zbyt blisko i 25 posiadające żadnej szczególnej wagi zgodnie Didouche Mourad , 1 st listopad proponuje. Sprzeciw uczestnika spotkania: dla chrześcijan to święto zmarłych. Replika Didouche Mourad: „Nie, święto zmarłych, 2, 1 st jest Saints . ”.

Zasoby FLN w 1954 roku

Uzbrojenie stanowi pozostałości broni Organizacji Specjalnej , konspiracyjnego oddziału zbrojnego MTLD z lat 1946-1950, w którym uczestniczyli m.in. Hocine Aït Ahmed i Ahmed Ben Bella. Jednak po demontażu systemu operacyjnego w 1950 r. Nadal istnieją pewne pamięci podręczne, które będą używane.

Kontekst międzynarodowy

W tej chwili świat znajduje się na globalnej ścieżce dekolonizacji , w szczególności we Francji, w Indochinach ( klęska Dien Bien Phu , porozumienia genewskie ), w Tunezji i Maroku.

W świecie arabsko-muzułmańskim jest to okres, w którym od 1952 r. Egipt nacjonalistycznie przejmuje władzę przez Nasera .

Dzień 1 st listopada 1954

Operacje powstańcze

Siedemdziesiąt ataków miało miejsce w około trzydziestu punktach terytorium Algierii; ale gęstość jest znacznie wyższa w Aurès i Kabylie niż w innych regionach.

Strefa 1 (Aurès, Mostefa Ben Boulaïd)

Ataki mają miejsce na budynki wojskowe w Biskra , Batna i Khenchela , przy czym ostatnie dwa powodują śmierć czterech żołnierzy francuskich.

Atak Wąwozu Tighanimine

Najczęściej wymienianymi ofiarami w Europie jest para nauczycieli, Guy i Jeanine Monnerot, małżonkowie od dwóch miesięcy, przyjechali tydzień z metropolii Francji, aby dobrowolnie uczyć w Tifelfel, mieście w Douar w Ghassira . Tylko Europejczycy wśród pasażerów, 1 st  listopada, są one z szefem o Douar M'Chouneche , Hadj Sadok, a chłopi dzieje na rynku, na linii autobusowej Biskra - Arris , który zatrzymał się na 7  rano w wąwozy od Tighanimine grupa powstańców.

W swojej książce wojny algierskiej , Yves Courrière wspomina ten epizod w następujący sposób:

  • na czele grupy ALN stoi Bachir Chihani (znany jako Si Messaoud, 1929-1955), którego ochroniarz Mohammed Sbaïhi jest uzbrojony w pistolet maszynowy (pistolet maszynowy), pozostali w Mauser lub inne karabiny ;
  • caïd Hadj Sadok udaje się do Arris na spotkanie z administratorem, ponieważ osobiście otrzymał proklamację FLN, ale jego obecność w autobusie nie jest znana ani komandosowi, ani dwóm Francuzom;
  • ci trzej pasażerowie muszą wysiąść z autobusu, po czym rozpoczyna się raczej krótki dialog między Chihani i Sadokiem, który odmawia poddania się, po czym udaje mu się wyjąć pistolet 6,35  ;
  • aby przeciwdziałać temu zagrożeniu przeciwko Chihani, Mohammed Sbaïhi wystrzelił serię, która dotarła do trzech osób.

Historia faktycznie w międzyczasie Aron jest trochę inna. Według niego, mężczyźni z grupy rebeliantów, po zablokowaniu drogi do autobusu rzędem kamieni i zatrzymaniu go pod groźbą użycia broni, sprawili, że para Monnerotów wysiadła. Kaid Hadj Sadok interweniował, przesłuchując ich w ten sposób: „Nie wstydzicie się. To dzieci, nauczyciele, właśnie przybyli tu dla naszego dobra […] ” i mając na uwadze otrzymane instrukcje „ stracić Europejczyków, którzy krzywdzą kraj, a muzułmanów ich oddaniu ” , fellaga zabijają trzy osoby z serią pistoletów maszynowych.

Następnie Bachir Chihani opuścił autobus wraz z pasażerami i Hadj Sadok, który został tylko ranny; z drugiej strony kontuzjowana para Monnerotów została pozostawiona na poboczu drogi. Zostali uratowani dopiero około południa przez grupę z Arris pod rozkazami etnologa Jeana Serviera , który przybył, gdy niedawno zmarł Guy Monnerot.

Strefa 2 (Constantinois, Mourad Didouche) Strefa 3 (Kabylie, Belkacem Krim) Strefa 4 (Algiers, Rabah Bitat) Strefa 5 (Oranie, Larbi Ben M'hidi)

Laurent François, lat 22, został zastrzelony 31 października o godzinie 23:30 przed żandarmerią Cassaigne, zaatakowany przez grupę rebeliantów ( Sidi Ali , niedaleko Mostaganem ).

Guy Monnerot jest często wymieniany jako pierwsza ofiara wojny algierskiej; w rzeczywistości Laurent François został uznany za zmarłego1 st listopaddo 1  godziny  30 rano, co czyni go pierwszym chronologicznie zabitym na wojnie w Algierii, gdy trener małżonków Monnerot został zaatakowany w południe.

François Braun, leśniczy, zginął 4 listopada 1954 r. W leśnym domu Mare-d'Eau w St Lucien; pochodził z miejscowości La Stidia (później nazywanej Georges Clemenceau) i był potomkiem osadników niemieckich, osiadłych w 1846 roku.

Ofiary

Śmierć Muzułmanie
  • Ben Hadj Sadok, 87 lat, caïd of Douar M'Chouneche .
  • Haroun Ahmed Ben Amar, policjant.
Nie-muzułmańscy cywile
  • Georges-Samuel Azoulay, 28 lat, taksówkarz w Oranie
  • Laurent François, lat 22, z Picard (niedaleko Mostaganem ). Jego rodzina pochodziła z Mozeli i Alzacji i mieszkała w Algierii co najmniej od 1856 roku
  • Guy Monnerot, 23 lata, nauczyciel z Limoges .
Wojskowy
  • Pierre Audat, 21, powołany żołnierz 9 th Chasseurs pułku, pochodzący z regionu paryskiego, w Batna .
  • Eugene Cochet, 21, kapral nazywany 4 th Pułku Artylerii, z Maine i Loire, Batna.
  • Andrew Markey, 21, żołnierz zwany 4 th pułk artylerii, pochodzący od Armbouts-Cappel (Północ), w Khenchela .
  • Porucznik Roland Darneau, 37 lat, oficer w Khenchela.
Ranny
  • Jeanine Monnerot, żona Guya Monnerota, nauczyciela.

Proklamacja FLN

Ulotka informuje o stanowisku organizacji; zasadniczą kwestią jest propozycja skierowana do rządu francuskiego, aby negocjować warunki stosunków między Francją a Algierią po uzyskaniu niepodległości, bezwarunkowy wymóg FLN. To dziennikarz Mohamed El Aïchaoui ( 1929 - 1959 ), który napisał oświadczenie o 1 st  listopada 1954 przy ujściu Mohamed Boudiaf i Didouche Mourad w sklepie krawca i wojujący z algierskiego Partii Ludowej (PPP), Aissa Kechida, w Kasbah w Algierze .

Reakcje

Rząd francuski

W listopadzie 5, minister spraw wewnętrznych , François Mitterrand , który zadeklarował Komitetu Spraw Wewnętrznych: „Jedynym negocjacje, to jest wojna” (choć zgodnie z prawem, to tylko kwestia utrzymania „porządku) i 7:

„Algieria jest Francją i Francja nie uzna w niej żadnej innej władzy poza swoją własną. "

W dniu 12 listopada Pierre Mendes France , Przewodniczący Rady , potwierdza tę odmowę przed Zgromadzeniem Narodowym  :

„Nie będzie wahania, zwlekania ani półśrodków ze strony rządu w zakresie środków, jakie podejmuje w celu zapewnienia bezpieczeństwa i poszanowania prawa. Nie będzie mowy o buncie, nie będzie z nim kompromisów, wszyscy tu i ówdzie muszą o tym wiedzieć. Zbrodnicza wola kilku ludzi musi odpowiedzieć na represje bez słabości, ponieważ jest bez niesprawiedliwości. Nie idziemy na kompromis, jeśli chodzi o obronę wewnętrznego pokoju Narodu, jedności, integralności Republiki. Departamenty Algierii stanowią część Republiki Francuskiej. Byli Francuzami od dawna i nieodwołalnie. Ich ludność, która cieszy się obywatelstwem francuskim i jest reprezentowana w parlamencie, dała ponadto w pokoju, tak jak w przeszłości podczas wojny, wystarczający dowód przywiązania do Francji, aby Francja z kolei nie odpuściła. Zaangażował tę jednostkę . Między nimi a metropolią nie ma żadnej możliwej secesji. Francja, żaden rząd, żaden francuski parlament, bez względu na ich szczególne tendencje, nigdy nie ustąpi zgodnie z tą podstawową zasadą. Potwierdzam, że żadne porównanie z Tunezją czy Marokiem nie jest bardziej fałszywe, bardziej niebezpieczne. Oto Francja. "

Opinie publiczne

Ogólnie rzecz biorąc, operacja kierowana przez FLN, która była wówczas tylko nieznaną grupą, została albo potępiona przez zwolenników status quo ( Echo Algieru ), albo odrzucona z powodu użycia przemocy przez liberałów Algierii (jak Albert Camus ) przez komunistyczną Partię algierskiej (gdzie istnieją zarówno muzułmanie i pieds-Noirs), a nawet przez innych algierskich ruchów nacjonalistycznych ( mTLD z Messali Hadj , UDMA przez Ferhat Abbas ).

To samo dotyczy Francji metropolitalnej.

Mało kto w tej chwili poza jego autorami pochwala więc działanie 1 st listopad ; ale pojawia się podział między tymi, którzy uważają, że jedyną dobrą odpowiedzią są represje, a tymi, którzy wierzą, że ważne zmiany (polityczne, gospodarcze i społeczne) muszą nastąpić szybko w Algierii, jeśli chcemy uniknąć najgorszego (między innymi: François Mauriac , Germaine Tillion itp.).

Przyjęte środki

Aresztowania

Ogólnie rzecz biorąc, władze francuskie nic nie wiedzą o FLN.

Represje atakują więc najbardziej podejrzaną grupę, MTLD, która została rozwiązana 5 listopada i której aresztowano wielu działaczy (pod koniec grudnia 2000 aresztowań w Algierii i we Francji kontynentalnej). W ramach tych operacji policji udaje się zdemontować niektóre komórki FLN, ale w większości przypadków mają do czynienia z ludźmi, którzy nie są zaangażowani i którzy generalnie nie akceptują powstania (wśród przywódców: Moulay Merbah, messalista, Benyoucef Benkhedda i Abderrahamane Kiouane, centraliści).

Te działania przeciwko MTLD są również krytykowane m.in. przez burmistrza Algieru Jacquesa Chevalliera .

Środki wojskowe

Wkrótce rząd zwiększa personelu wojskowego od 56 000 do 83 000 ludzi, zwłaszcza z batalionów 25 th Parachute Division (pułkownik Ducournau) i kolonialnych jednostek (goumiers i strzelców).

Działania wojskowe koncentrują się szczególnie na Aurès, „głównym bastionie powstania” w listopadzie i grudniu. Mimo to region nie został spacyfikowany, a bunt wznowiono w Kabylii w styczniu 1955 roku.

Środki polityczne

12 grudnia 1954 r. François Mitterrand ogłosił Zgromadzeniu Algierskiemu projekt reformy, przedstawiony 5 stycznia 1955 r.

Rząd mianuje nowego gubernatora generalnego , Jacquesa Soustelle , który jest źle widziany przez zwolenników status quo .

Rząd Pierre Mendes France został obalony na 3 lutego na swojej polityce algierskiej. Mimo to nominację Soustelle utrzymuje jego następca Edgar Faure .

Uwagi i odniesienia

  1. „  Święta państw członkowskich  ” , w ONZ (dostęp: 16 lipca 2014 ) .
  2. Corinne Chaput-Le Bars, Kiedy poborowi z Algierii budzą się: Denis, Philippe, Paul i inni , Paryż, L'Harmattan , coll.  „Historia życia i treningu”,2014, 396,  str. ( ISBN  978-2-343-02116-4 ) , str.  37.
  3. Jak również muzułmańska „elita”, licząca 60 000 osób, które przyznały się do głosowania w pierwszym kolegium, z czego tylko 32 000 osób faktycznie zarejestrowało się na liście wyborców.
  4. Jacques Girault, „  Monnerot Guy, Paul, Marie  ” , na maitron.fr , Le Maitron ,8 kwietnia 2013(dostęp 12 listopada 2020 ) .
  5. Robert Aron , Główne pliki historii współczesnej , Paryż, CAL (Club des Amis du livre),1964( 1 st  ed.  : Główne problemy współczesnej historii; Nowe główne problemy współczesnej historii , Paryż, Akademicka Księgarnia Perrin , 1962 do 1964), 494  str. , „Początki buntu algierskiego”, s.  440-441.
  6. Yves Courrière , Wojna algierska , vol.  1: 1954-1957, The Sons of All Saints 'Day, Le Temps des léopards , Paryż, Robert Laffont , pot.  "Książki",1990, 950  pkt. ( ISBN  2-221-05875-5 ) , str.  302-308, 312-317, 3 rd  część: "Powstanie". Autor nie podaje wszystkich swoich źródeł, a relacja ma często romantyczną formę.
  7. Courrière 1990 , s.  307 wskazuje, że obecność Francuzów stanowiła problem dla Chihaniego, któremu nakazano „zaatakować wojsko i muzułmanów sprzyjających Francji”. [Ale] Ben Boulaïd dobrze to polecił: „Nie dotykaj europejskiego cywila! „” .
  8. Belkoniène Taïeb, Tehar Ahmed, Belkoniène Mohamed, Saharoui Albdelkader, Belhamiti i Chouarfia: patrz werdykt Sądu Przyjęć w Mostaganem z 24 lipca 1955 roku: „To była wigilia Wszystkich Świętych w 1954 roku” .
  9. Delenclos 2008 , s.  374.
  10. „  Echo of Oran z 6 listopada 1954 r., Str. 4  ”
  11. Religii żydowskiej . Wzmianka o religii tej ofiary jest uzasadniona (na granicy), jeśli weźmiemy pod uwagę, że Żydzi algierscy często osiedlali się tam od wieków. Ale w 1954 r. Byli pełnoprawnymi obywatelami francuskimi (od dekretu Crémieux z 1870 r.), Wyborcami w pierwszym college'u; żaden znak nie odróżnia ich od nie-Żydów.
  12. „  Algieria, stan cywilny gminy Bellecote, małżeństwo, rok 1856  ”
  13. " 1 st listopad 1954„Toussaint rouge” w Algierii  ”, na stronie Herodote.net , przeglądanej w dniu 7 czerwca 2014 r. Strona wyraźnie wskazuje, że André Marquet i porucznik Darneaud nie byli w Batna; odniesienie do Khenchela: Droz and Lever 1982 , s.  60.
  14. „  Proklamacja1 st listopad 1954 » , Na portalu premiera Republiki Algierskiej .
  15. Samira S. , „  Z inicjatywy wydań„ Chihab ”: Vibrant homage to Aïssa Kechida  ”, Horizons ,29 grudnia 2010( czytaj online ).
  16. Droz i Lever 1982 , str.  62.
  17. Francuska Afryka: miesięczny biuletyn Francuskiego Komitetu Afrykańskiego i Komitetu Maroka, tomy 61-65 , Komitet Maroka, Komitet Afryki Francuskiej, 1957, s.  10 .
  18. Michel Delenclos , Słowa niektórych, zło innych: Francja i Algieria , Paryż, Godefroy de Bouillon,2008, 615,  s. ( ISBN  978-2-84191-214-8 i 2-84191-214-0 ) , str.  537.
  19. Michel De Jaeghere , Biała księga armii francuskiej w Algierii , Paryż, Contretemps,2001, 208  str. ( ISBN  2-9517809-0-7 ) , str.  47.
  20. Éric Roussel , Pierre Mendès France , Paryż, Gallimard , pot.  „Biografie NRF”,2007, 608  str. ( ISBN  978-2-07-073375-0 ) , str.  352.
  21. Dziennik Urzędowy z 11 listopada 1954 r.
  22. Guy Pervillé , Od imperium francuskiego do dekolonizacji , Paryż, Hachette , wyd.  "Carre histoire" ( N O  6)1991, 255  str. ( ISBN  2-01-015762-1 ) , str.  170.
  23. Droz i Lever 1982 , s.  64.

Zobacz też

Bibliografia

Filmografia

INA Dokumentalne Inny

Linki zewnętrzne