Samuel Brassai

Kluczowe dane

Narodziny	15 czerwca 1797 lub 13 lutego 1800 Cesarstwo Torocko Austrii
Śmierć	24 czerwca 1897 Kolozsvár Austro-Węgry
Podstawowa działalność	erudyta językoznawca filozof teolog polemista literat

Autor

Język pisania	język węgierski
Ruch	pozytywizm
Gatunki	nauka

Sámuel Brassai ( [ˈʃaːmuɛl] , [ˈbɾɒʃːɒi] ), urodzony dnia15 czerwca 1797 gdzie 13 lutego 1800w Torockó lub Torockószentgyörgy i zmarł dalej24 czerwca 1897w Kolozsvár był węgierskim lingwistą , orientalistą , matematykiem , filozofem , botanikiem , polimatem , pisarzem edukacyjnym i tłumaczem , członkiem Węgierskiej Akademii Nauk . Interesował się gramatyką , historią , geografią , statystyką , logiką , ekonomią , teorią muzyki , estetyką , krytyką literacką .

Biografia

Był potomkiem starej siedmiogrodzkiej saskiej rodziny z Kronsztadu , stąd węgierski przydomek jego przodków. Oficjalne imię jego dziadka ze strony ojca brzmiało Welmes. Pochodzący z rodziny pastorów unitarian z Torockó, młody Sámuel Brassai był wychowawcą w rodzinach arystokracji siedmiogrodzkiej ( rodzina Bethlen itp.). W 1834 r. Osiadł w Kolozsvár, gdzie założył gazetę Vasárnapi Újság . W 1837 r. Został nauczycielem w Wyższej Szkole Unitarnej w Kołozsvár, gdzie uczył historii, geografii, matematyki, nauk przyrodniczych i filozofii. W 1841 r. Znacząco przyczynił się do przyjęcia reformy oświaty, w wyniku której językiem wykładowym stał się węgierski, zastępując łacinę. W latach 1848 i 1849 był oficerem węgierskim Armii Rewolucyjnej Józef Bem . W latach 1850 i 1859 przebywał w Peszcie . W 1859 roku powrócił do Kolozsvár gdzie został dyrektorem naukowym i kulturalnym społeczeństwa Erdélyi Múzeum-Egyesület aw 1872 roku utworzony z ogrodu botanicznego hrabiego Imre Miko . W 1862 roku ufundował stypendium w wysokości 1000 guldenów dla Wyższej Szkoły Unitarnej. Był profesorem matematyki i pierwszym prorektorem Uniwersytetu w Kołozsvár, kiedy ta instytucja została założona w 1872 roku .

Pracuje

Bévezetés a világ, föld és státusok esmerétére . (Wprowadzenie do wiedzy o Wszechświecie, Ziemi i Stanach). Kolozsvár, 1834 . (hu)
A füvészet elveinek vázolata. Lindley János nyomán (botanika). Kolozsvár, 1836 . (hu)
Számító Sokrates. Fejbeli számolás kérdésekben. Angol mintára hazai viszonyokhoz alkalmazva (księgowy Socrates). Kolozsvár, 1842 . (hu)
Bankismeret (nauka o bankowości). Kolozsvár, 1842. (Ism. Athenaeum.) (Hu)
A kisdedek számvetése angol mintára . Kolozsvár, 1842. (hu)
Rajzminták fiatal gyermekek számára. Angol előkép után magyarázó szöveggel . Kolozsvár, 1842. (hu)
Fiatal kereskedő arany abc-je. Montag RJ után. Kolozsvár, 1847 . (Kereskedői Könyvtár I. köt.)
Okszerű vezér a német nyelv tanulásában (nauka niemieckiego). Kolozsvár, 1845. Két rész.
Algebrai gyakorlatkönyv és kulcsa (Algebra). Pest, 1853 -57. Ket resz.
Logika lélektani alapon fejtegetve . (Logika wyjaśniona z psychologicznego punktu widzenia). Pest, 1858 . (hu)
Tigrisvadászat Indiában. Rice William után Ford. Pest, 1859 .
Az árnyékóra. (Pest, 1859., (M. Akadémiai Értesítő XIX. 4.)
W magyar mondat. Pest, 1860–63. Három közlés. (hu)
Magyar vagy czigány zene. Elmefuttatás Liszt Ferencz: Czigányokról irt könyvére. Kolozsvár, 1860 . (hu)
Irodalmi pör a filozofia ügyében (species facti), melyben a tanuságot és botrányt kedvelő több mulatságot fog találni, mint népszerűtlen czíméből itélve gyanítaná. Kolozsvár, 1861 . (hu)
Az akadémia igazsága. Kolozsvár, 1862. (hu)
Ingyen tanító franczia nyelvmester. I. resz. (Kurs języka francuskiego). Kolozsvár, 1863 . (hu)
Nem csak az anyag halhatatlan. Kolozsvár, 1865 .
Euklides elemei XV könyv. Pest, 1865.
W módszerről. Pest, 1867–69. Három ertekezés. Székfoglaló a tört. filozofia. osztályban.
Magyar bővített mondat. Pest, 1870 .
Számtan ma népiskolákban. Az I. és II. osztály tanítója számára. Vezérkönyv és példatár. Pest, 1872 . Ket resz.
Számvetés a népiskolában a II. oszt. tanítványok számára. Pest, 1872.
Hogy kelljen a Latin hajtogatást észszerűen gyorsan és sikeresen tanítani? Pest, 1872.
Commentatus Commentatus. Tarlózások Horatius satiráinak magyarázói után. (Satyrowie Horacego . Studia). Pest, 1872.
Paraleipomena kai katorthoumena. Virg. Aen. I. és II. Könyve magyarázata. (Badania nad Aeneisem autorstwa Wergiliusza , Aeneisa. Badania). Pest, 1873 .
Laelius. Hogyan kell és hogyan nem kell magyarázni az iskolában a łaciński autorokat? Kolozsvár. 1874 .
A neo- és palaeologia ügyében. Budapeszt, 1875 .
A gyógyszerészné. Beszély gróf Sollogub után oroszból ford. Budapeszt, 1877 .
Logikai tanulmányok (studia logiczne). Budapeszt, 1877.
A nyelvujítás és Ballagi. Kolozsvár, 1881 .
Magyar nyelv ellenőre. Kolozsvár, 1881–82. (I. és II. Fogás.)
A mondat dualismusa (dualizm frazy). Budapeszt, 1884 .
Algebrai gyakorlatok. Budapeszt, 1883–84. Ket resz.
Nézetek a vallás eszméjéről. Kolozsvár, 1887 . Három ertekezés.
Szórend és accehtus. Budapeszt. 1888 .
A jövő vallása (Religia przyszłości). Kolozsvár. 1886 .
Vallás és hit (Religia i wiara). Kolozsvár, 1887 .
Jezusowi istensége. Kolozsvár, 1887.
A növeny nevek leirása. Kolozsvár, 1888 .

Galeria

Płaskorzeźba Sámuela Brassai w Panteonie w Szeged (Węgry)
Pomnik grobowy Brassai na Cmentarzu Centralnym w Cluj / Kolozsvár. Praca Lajosa Pákeya .

Uwagi i odniesienia

(hu) L. Sz. , „ Brassai Sámuel ” , Erdélyi Múzeum , Kolozsvár, Erdélyi Múzeum-Egyesület, vol. 14 N O 6,1897, s. 337 ( OCLC 64227379 , czytaj online ).
(hu) László Kőváry , „ Brassai százéves pályafutása. (1797—1897.) ” [„ Podróż ponad sto lat Brassai (1797–1897) ”], Erdélyi Múzeum , Kolozsvár, Erdélyi Múzeum-Egyesület, t. 14 N O 7,1897, s. 354 ( OCLC 64227379 , czytaj online ).

Zobacz też

Bibliografia

Kőváry László, Brassai százéves pályafutása . W: Erdélyi Múzeum , Kolozsvár, 7-9 / 1897 . (hu)
Brassai Sámuel munkássága , Neumann Kht., Budapeszt , 2004 . (hu)
Gazda István, Brassai Sámuel (1800–1897) akadémikus, unitarius Tudos has Kolozsvári egyetem professzora, nyelvész, matematikus, botanikus, irodalmár, zenetudós, Fordító munkásságának és az életében Rolajerola, Hásánágákátágákátó ( 2004 ).
Péntek János, A nyelvész Brassai élő öröksége , Erdélyi Múzeum-Egyesület, Kolozsvár, 2005 . ( ISBN 9738231523 ) (hu)