Portsall

Portsall to nadmorskie miasto, które jest częścią gminy Ploudalmézeau , położone w północno-zachodniej części Finistère na skraju Morza Iroise . Jej mieszkańcami są Portsallais.

W 1951 utworzono na terenie Ploudalmézeau parafię Port-Sall (znaną jako Portsall w 1394), pod wezwaniem Matki Bożej Szkaplerznej.

Port ten czerpie swoją sławę częściowo ze skał, ale przede wszystkim z zatonięcia Amoco Cadiz w 1978 roku. Ten gigantyczny supertankowiec, który osiadł na mieliźnie w burzliwy dzień, spowodował zanieczyszczenie wybrzeży na ponad 150 km.

Toponimia

Jego bretońska nazwa to Porsal . Jest to złożenie słów bretońskich porz , oznaczających „port” i salę „zamek” w starobretońskim , skąd w ogólnym znaczeniu oznacza „zamkowy port”. Ta toponimia jest prawdopodobnie związana z władcami zamku Trémazan, którzy uczynili naturalną zatokę swoim portem. Innym możliwym wyjaśnieniem może być pors (port) all (inne): inny port, w przeciwieństwie do portu Trémazan .

Geografia

„ Granitowe wybrzeże , niskie i niezwykle poszarpane, ciągnie się w morze rozległym, płytkim płaskowyżem. Ten jest usiany skalistymi masywami wyrosłymi na stałe, ale także niezliczoną ilością ławic i raf, wychodni, które czynią ten sektor niezwykle niebezpiecznym dla żeglugi, ale całkiem odpowiednim do połowu ryb i zbioru wodorostów . Ta trudna do pokonania bariera bez pomocy żeglarzy kraju, związana z gwałtownymi prądami i bardzo silnym zasięgiem pływów , zahamowała lokalny rozwój gospodarczy. W związku z tym porty Trémazan i Portsall były ograniczone do działalności gospodarczej w głębi lądu , w tym połowów przybrzeżnych na małą skalę, zbierania wodorostów i (...) okazjonalnie schronienia przybrzeżnych ”.

Gustave Geffroy ze swojej strony opisał Portsall w 1905 roku następująco: „Portsall to mały port zamknięty naturalną zatoczką . Podążam za wgłębieniami wybrzeża do punktu Corn ar Gaz, gdzie zaczyna się duża plaża, która rozwija się w kierunku Téven Pen ar Pont. Tam rozwija się wspaniały morski krajobraz, z wydmami z drobnego białego piasku, wydrążonymi przez fale, pokrytymi szorstką trawą”.

„Strumień Moulins, „Gouer ar Melinou” , zwany tak, ponieważ niegdyś zasilał wiele młynów, wpada na południe zatoki, wyznaczając dokładną granicę między dwiema gminami [Landunvez i Ploudalmézeau]. Ta granica lądu rozciąga się na brzeg, gdzie skały są używane bardzo dokładnie jako znaki w celu opisania gleby wodorostów [dla mieszkańców każdej z dwóch gmin] ”.

Historia

Ślady ludzkiej okupacji w czasach prehistorycznych i starożytnych

Kopiec z Île Carn i objęte aleja Guilliguy świadczyć o aktywności ludzkiej od końca okresu neolitu. Ślady te zostały wzmocnione na kolejny okres wraz z odkryciem w 1964 metalowej skrzyni w zakopanym zespole kamiennym z epoki brązu .

Pierwsze wzmianki w średniowieczu

Arthur de La Borderie opowiada legendę o jednym z siedmiu świętych założycieli Bretanii , Polu Aurélienie, który wylądował na kontynencie w 517 roku w Portsall, w pobliżu skały zwanej Ar Marc'h Du (czarny koń). Założył Le Ploutemedou ( plebs talmedonia ) , który przekształcił się kolejno w Ploue telmedou , Ploue telmedzo , Ploudalmézeau . Saint Pol długo przebywał w kraju i założył swoją pustelnię w Lanna Paulé ( Lampaul-Ploudalmézeau ). Został biskupem Leonu .

Tradycja gored

Wzdłuż wybrzeża istniało wiele gored (tam ryb) (dziesięć toponimów, w tym ta nazwa, znajduje się między Tréompan i Trémazan). „Technika łowienia gored jest bardzo stara. (...) To jest zgłaszane od IX XX  -wiecznej Wielkiej Brytanii w statucie opactwa Redon , napisany w języku łacińskim do 840. W okresie feudalnym ugodził odpowiedzialność praw dworskich. (...) Od XVI -tego  wieku administracja królewska zaczyna reorganizacji regulacji działalności morskiej, w tym rybołówstwa. Rozporządzenie z marca 1584 r. zezwalało na utrzymanie tych mających ponad 40 lat, ale zakazywało ich przebudowy, a z sierpnia 1681 r. ograniczyło ich użytkowanie („parki kamienne (...) będą miały w zasadzie od strony morza otwór szeroki na dwie stopy, który jest zamknięty jedynie drewnianą kratą z otworami w kształcie siatki o powierzchni co najmniej jednego cala kwadratowego, od Saint-Rémi do Wielkanocy i dwóch cali kwadratowych od Wielkanocy do Saint-Rémi ”).

Ugodził były również używane do przechowywania wrak wodorosty, i to aż do około 1950 przynajmniej na bokach Bas-Léon.

(zaginęła) kaplica św. Usven

Kaplica, która teraz zniknęła, uhonorowała św. Uswena (lub św. Tuzwena). Znajdował się w pobliżu plaży o tej samej nazwie (pod Guilliguy ), gdzie znajdował się również cmentarz morski. Ułaskawienie tej kaplicy odbyło się w dniu świętego Jana Chrzciciela  ; odprawiano ją jeszcze w 1770 r. Do 1740 r. w tej kaplicy odbywały się śluby, chrzty i pochówki. Z kaplicą tą związana jest „legenda św. Uswena”.

Epoka nowożytna

Portsall od dawna pozostaje prostym portem rybackim; większość żeglarzy z Portsalla „wytrwale łowi ryby i sprzedaje swoje ryby (...) ci rybacy mieszkają w Porsal, Kerhorlaé, Stréjou, Kerdaniel, Croix-Reun, Radenoe i Keros” – pisał Defoy w 1773 roku.

XX th  century

Gustave Geoffroy opisał w 1905 roku w Portsall „kwadraty ziemniaków, pasternaku , kapusty, wszystko przeciw morzu; owce golą trawę ostrymi zębami; świnie, gęsi, kaczki, kopiące w piasku, szukające muszli i małych rybek; mężczyźni i kobiety w dymie wodorostów”.

Nędza rybaków na początku XX -tego  wieku

Gazeta La Lanterne pisze:23 stycznia 1903 : „Rady [miejskie] w Ploudalmézeau , Plouguerneau i Lannilis donoszą o głębokiej nędzy. Rybacy z Portsall, Plouguerneau, L'Aber Wrac'h proszą o natychmiastową pomoc ”.

Zatonięcie La Couronne
  • 30 kwietnia 1909 : kuter rybacki Couronne z Portsall zaskoczony burzą tonie w kanale Czwórki (trzech utonęło: szef Corolleur i jego dwaj synowie; szef zostawia wdowę i sześcioro dzieci).
Okres międzywojenny
  • W 1937 r. najstarszym Francuzem był mieszkaniec Portsall, Yves Prigent, urodzony w 1833 r. marynarz, który brał udział w wojnie krymskiej m.in. w oblężeniu Sewastopola (1854-1855)  ; później wstąpił do marynarki handlowej, ożenił się i miał siedmioro dzieci.

Zbiór wodorostów jest zatem ważną działalnością, co ilustruje ten opis z 1936 roku:

„Trzeba zobaczyć, w grudniu, styczniu, lutym, nad brzegami (...) Portsall, te bandy dzieciaków w chodakach brodzących w kałużach, z czerwonymi rękami, spuchniętymi od wiatru twarzami. , które zbierają duże wodorosty , krótkie łodygi z dużymi korzeniami, szczególnie bogate w jod. Czasami szukają ich aż do morza, z trudem posuwając się w lodowatej wodzie, gdzie nurkują po pas. Kobiety gromadzą się na noszach, aby przetransportować je do suszących się miejsc, do dużych, ciężkich ładunków wody, które zebrały dzieci. "

Druga wojna Światowa

Batalion Ploudalmézeau przegrupowane w czasie II wojny światowej tysiąc FFI Finistere. Po wyzwoleniu kantonu Ploudalmézeau brał udział w licznych walkach na północno-zachodnim wybrzeżu Finistère. W batalionie wyróżniło się kilku mieszkańców Portsall, w szczególności Édouard Quéau , który zginął w deportacji 21 maja 1945 r. w Rotenburgu. Był dyrektorem szkoły dla chłopców w Portsall i członkiem ruchu oporu w sektorze Portsall-Ploudalmézeau.

Po II wojnie światowej
  • Parafia Portsall została utworzona na mocy rozporządzenia biskupiego w październiku 1951 r.; kaplica Porsall, zbudowana w 1896 r. i już powiększona w 1921 r., następnie stała się kościołem parafialnym Notre-Dame-du-Scapulaire i została ponownie powiększona w 1957 r. o budowę skrzydła, które faktycznie stało się główną nawą . Zauważ, że piasek z soli i pieprzu na plaży Portsall ma czarne ziarna, które nie są spowodowane zanieczyszczeniem, ale obecnością turmalinu , monazytu i ilmenitu, które znajdują się w granicie obecnym dookoła.
  • 16 marca 1978przyszedł tonie w Amoco Cadiz off Portsall.
  • W 2001 roku stowarzyszenie Une commune à Portsall wszczęło postępowanie w sprawie odłączenia Portsall od Ploudalmézeau. Po głosowaniu doradczym przeprowadzonym w grudniu 2009 r. z mieszkańcami Portsall, 10 czerwca 2010 r., prefekt Finistère odrzucił ten wniosek po negatywnych opiniach wydanych przez radę miasta Ploudalmézeau, społeczność gmin Pays d'Iroise i Rada Generalna Finistère . Badanie przeprowadzone przez służby podatkowe wykazało również, że podział poważnie zagroziłby gminie Ploudalzémeau.
  • W maju 2013 roku plaża Pors ar Vilin Vras została uznana za niewystarczającą jakość wody w kąpieliskach w rocznym raporcie na temat jakości europejskiej wody w kąpieliskach, publikowanym przez Europejską Agencję Środowiska (EEA). Zanieczyszczenie spowodowane jest brakiem kanalizacji , czyli ścieków mieszkańców spływających do morza.

Zabytki

  • Kopiec z Carn wyspie ( neolit okres , datowany 4200 pne). Budynek ten posiada trzy dolmeny z korytarzem i sklepieniem na wspornikach .
  • Zadaszony nawie Guilliguy (neolitu), która wychodzi Portsall, na skale Guilliguy widokiem na port na południu.
  • Guilliguy krzyż ( średniowiecze ). Krzyż ten znajdował się dawniej w pobliżu kaplicy św. Usvena, na cmentarzu klauzury do 1895 roku.
  • Krzyż Barr-al-Lann ( XVI p  wieku). Ten krzyż (Croix-de-Leurgéar) pochodzi z Porsall-Goz. Został odrestaurowany w 1957 roku.
  • Inne krzyże lub pozostałości krzyży: krzyż Cléguer (1955), krzyż Croaz-ar-Reun (1914), krzyż Hanter-Hent lub Croas-ar-Guiguerien (średniowiecze), krzyż Kerdéniela (średniowiecze), krzyż Kerdialaës (średniowiecze), krzyż Kerlannou (średniowiecze), krzyż Lestrehone (średniowiecze), krzyż kościoła Portsall (1950), krzyż cmentarza Portsall (1956). Dziś należy również wspomnieć o krzyżach Kervao, krzyżu Croaz-Dibenn (znajdującym się na drodze wydm z Kerlanou do Tréompan), krzyżu Kroas-Hir (Lézérouté).
  • Kościół Notre-Dame-du-Scapulaire lub Portsall (1895-1921-1956). Pierwotnie wzniesiona na planie krzyża na planach M. Le Guerrannica w latach 1895-1896 kaplica Portsall została po raz pierwszy powiększona w 1921 roku, następnie ponownie powiększona od południa o obszerną kaplicę usytuowaną przy łóżku i na zachodniej ścianie starego krzyża południowego. W 1953 Portsall otrzymał plebanię . W 1956 roku jest to inauguracja i poświęcenie dużego budynku poświęconego edukacji. Kościół został ponownie powiększony, plany pana Heuzé w latach 1956-1957 z dodaniem nowego skrzydła, które staną się nawę główną, a to jest błogosławiony przez M gr Fauvel w dniu 19 września (lub 1 st grudnia) 1957 roku.
  • Bardzo duża kotwica (20,5 tony), pozostałości po gigantycznym tankowcu Amoco Cadiz w porcie.

Osobowości związane z Portsall

  • Auguste Bergot (1891-1966), urodzony w Portsall (Ridini), poeta, powieściopisarz, twórca Igrzysk Kwiatowych Bretanii (1924), zastępca burmistrza Brześcia [sztuki piękne] (1935-1939)
  • Jean Marie Mazé (1896-1961), urodzony w Portsall (Radénoc), burmistrz Lanildut od 1935 do 1944, a następnie od 1947 do 1961 ( MRP ).
  • Gabriel Éliès (lub Héliès) (1910-1978), urodzony w Portsall, ksiądz, jeniec wojenny w latach 1940-1945, dyrektor szkoły i założyciel klubu sportowego „Avel Vor” w Saint-Pabu, pisarz bretoński pod nazwiskiem Mab an Dig (autor książki o Portsall), członek Gorsedd de Bretagne .
  • Alain Le Vern , urodzony w Portsall w 1948 r., polityk francuski ( PS ), prezydent regionu Górna Normandia .
  • Mistinguett , przebywając w La Chansonnière, willi chansonniera Léo Lelièvre , niedaleko portu Portsall.
  • Paco Rabanne , zamieszkały w Portsall od 2002 roku.
  • Alphonse Arzel (1927-2014), burmistrz Ploudalmézeau w latach 1961-2001 , był inicjatorem obrony gmin dotkniętych zatonięciem Amoco Cadiz przed Portsall.
  • Marcel-Pierre Cléach , pochodzący z Portsall, francuski polityk (UMP), senator z regionu Sarthe.
  • François Perhirin , urodzony w Portsall w 1929 roku, malarz marynarki wojennej .

Uwagi i referencje

  1. bazie KerOfis z Biura Public języka Breton .
  2. „  Etymologia i historia Ploudalmézeau  ” , na infobretagne.com (konsultacje w marcu 2018 ) .
  3. Atlas zamków warownych we Francji , Wydawnictwo Publitotal,1977, s.  295.
  4. Per Pondaven, „Portsall, cała historia”, Emgleo Breiz, 2010, ( ISBN  978-2-35974-007-3 )
  5. Gustave Geffroy , "La Bretagne", 1905.
  6. Jacques Briard , „  Odkrycie skrzyni z epoki brązu w Portsall, Ploudalmèzeau (Finistère)  ”, Annales de Bretagne et des pays de l'Ouest , tom.  72, n o  1,1965, s.  71-74 ( DOI  10.3406 / abpo.1965.2246 , przeczytaj online , dostęp 13 maja 2019 )
  7. http://catholique-quimper.cef.fr/opac/doc_num.php?explnum_id=479
  8. Y.-P. Castel, G. Kaigre, "Cmentarz morski Saint-Usven en Ploudalmézeau", Biuletyn Towarzystwa Archeologicznego Finistère, tom CV, 1977
  9. Opat Jean L'Hostis i Jean Talarmin, Porsall, stulecie kościoła, 1896-1996, dostępne pod adresem http://catholique-quimper.cef.fr/opac/doc_num.php?explnum_id=479
  10. http://portsall.chez-alice.fr/autrefois/autrefois7.htm i Auguste Bergot, „W krainie moich przodków, Brześć i okolice, Plouguerneau, Le Folgoet, Kersaint-Portsall, Porspoder, Ouessant, Le Conquet , Saint-Mathieu, Landerneau, Camaret itd., Brześć, edycje Poésia, 1934
  11. Defoy, „Pamiętnik o części wybrzeży Dolnej Bretanii wzniesiony w 1773”, SHAT, 1773.
  12. Dz La Lanterne n o  9406 z dnia 23 stycznia 1903 roku, dostępnym na https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k7510993n/f3.image.r=Plouguerneau.langFR
  13. Gazeta Le Figaro n o  121 do 1 st maja 1909, dostępny https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k2884438/f4
  14. Dz debat politycznych i literackich n O  88 z dnia 30 marca 1937 roku, dostępny https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k508726b/f2
  15. Yvonne Pagniez , Goémoniers , „ La Revue de Paris ”, wydanie z listopada 1936, dostępne pod adresem https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k17687d/f678.image.r=Loctudy
  16. http://www.ploudalmezeau.fr/en/decouvert-ploudalmezeau/histoire-et-patrimoine/histoire-de-la-commune/item/165-patrimoine i http://www.patrimoine-religieux.fr/eglises_edifices / 29-Finistere / 29178-Ploudalmezeau / 125 152-Kościół Notre-Dame-du-ScapulaireoudePortsall
  17. "  piasek rozprzestrzenia jego Science  ", Revue Sciences Ouest , N O  289lipiec-sierpień 2011, s.  12-13 ( czytaj online ).
  18. "  Portsall. Postępowanie rozwodowe wszczęte z Ploudalmézeau  ”, Le Télégramme , 4 września 2009.
  19. "  Rozwód Portsall-Ploudal. Sąd orzekł na korzyść separatystów  ”, Le Télégramme , 18 września 2009 r.
  20. "  Portsall. Prefekt wyklucza rozłam  ” , na letelegramme.fr , Le Télégramme ,11 czerwca 2010(dostęp 10 października 2020 r . ) .
  21. „  Prefekt odrzuca prośbę o rozdzielenie Portsall  ”, La Gazette des communes , 10 czerwca 2010.
  22. „  Brak wolnej gminy w Portsall  ” , na brest.maville.com (dostęp 22 listopada 2020 r. )
  23. Europejska Agencja Środowiska (EEA), dostępna pod adresem http://www.eea.europa.eu/fr/publications/qualite-des-eaux-de-baignade-4
  24. „  Auguste Bergot (1891-1966)  ” , na data.bnf.fr (dostęp 30 lipca 2019 )
  25. „  Auguste Bergot  ” , na wiki-brest.net
  26. Rejestr stanu cywilnego w Ploudalmézeau
  27. „  http://www.france-stades.com/SITE/DISTRICTS/FINISTERE_NORD/St_PABU/stpabu.htm  ” ( Archiwum • Wikiwix • Archive.is • Google • Co robić? )
  28. Pisał też po francusku, m.in. zbiór poezji Ma Bretagne (1954)
  29. http://portsall.chez-alice.fr/autrefois/autrefois10.htm
  30. "  Ludzie w Bretanii. Finistère-Nord Paco Rabanne'a  ”, Le Télégramme , 8 sierpnia 2009.

Zobacz również

Bibliografia i zasoby

Powiązane artykuły

Linki zewnętrzne