Order Złotego Runa

Order Złotego Runa
Rysunek.
Awers
Order Złotego Runa (Hiszpania)
Zasady i Warunki
Nagrodzony przez Hiszpania i Habsburgowie
Rodzaj Order rycerski (pochodzenie), order honorowy (Hiszpania), zakon dynastyczny (dom austriacki).
Nagroda za „Bardzo wielka i doskonała miłość, jaką żywimy do szlacheckiego stanu i porządku rycerskiego, której bardzo żarliwej i szczególnej miłości pragniemy czci i wzrostu, przez którą prawdziwa wiara katolicka, stan naszej matki, Świętego Kościoła, spokój i dobrobyt spraw publicznych należy bronić, pilnować i utrzymywać w miarę możliwości. "
Kwalifikowalność Panowie z nazwiska i broni.
Detale
Status Zawsze nagradzane
Motto „  Ante Ferit Quam Flamma Micet  ” („Uderza, zanim zaświeci płomień”)
Statystyka
kreacja 10 stycznia 1430przez Philippe le Bon
Pierwsze przypisanie 1430
Kolejność pierwszeństwa
Poprzedni Niższy
Order Karola III Hiszpanii 		Równowartość
 Superior
Brak 		następujący
Rysunek.
Rycerska Wstążka Orderu Złotego Runa.

Order Złotego Runa , znany również jako Złotego Runa lub Runa , jest obecnie najwyższy i najbardziej prestiżowy order rycerski w Hiszpanii . Został założony przez księcia Burgundii Philippe le Bon w Brugii (miasto państwa burgundzkiego ) na10 stycznia 1430z okazji jego ślubu z Isabelle Portugalii .

Jej pierwszy kapituła odbywa się w Lille rok po jej utworzeniu, w 1431 r. , A noszenie kołnierza stało się obowiązkowe 3 grudnia tego samego roku.

Nazwa celu jest inspirowana przez greckiego mitu o Złotego Runa , uzupełnionych przez biblijnej opowieści o Gideon (w odniesieniu do jego duchowej siły, jak wskazano na wystawne gobelin, który zdobi miejsca spotkań z rozdziałów od w 1456 roku ). Odtąd Zakon Złotego Runa będzie objęty patronatem dwóch postaci.

Od śmierci Karola II Hiszpanii (1700) zakon jest podzielony na oddział hiszpański i oddział austriacki, ale ten ostatni ( zakon dynastyczny od końca Cesarstwa Austro-Węgierskiego w 1918 r.) Nie jest uznawany we Francji (zob. poniżej, Historia ).

Historia

Rozkaz ten miał na celu przybliżenie szlachty państw burgundzkich do Philippe le Bon i umożliwienie księciu uhonorowanie jego krewnych. Pierwszym rycerzem był Wilhelm z Wiednia . Kiedy Philippe zmarł w 1467 roku , jego syn Karol Śmiały został Wielkim Mistrzem Zakonu. Po jego śmierci w 1477 r. W bitwie pod Nancy , jego syn Maksymilian I St z Habsburga , który poślubił dziedziczkę księżnej Marii Burgundii , zastąpił go na stanowisku Wielkiego Mistrza. Rzeczywiście, nakaz był przekazywany tylko przez mężczyzn lub, w przypadku braku męskiego spadkobiercy, mężowi dziedziczki aż do większości syna tej ostatniej. Tak więc rozkaz trafił do cesarza Karola V , który uczynił go najważniejszym w monarchii habsburskiej i ustalił liczbę rycerzy na 51 w 1517 roku . Wraz z abdykacją cesarza, Złote Runo przeszło do hiszpańskiego oddziału aż do wojny o sukcesję hiszpańską . Filip V Hiszpański , grand-syn Ludwika XIV , a nowy król Hiszpanii , nadal wydać rozkaz, ale gałęzi Habsburgów z Austrii skarcony za siebie. Ponieważ prawo międzynarodowe nigdy nie rozstrzygnęło tej kwestii, od tego czasu pojawiły się dwa porządki Złotego Runa: austriacki i hiszpański.

We Francji tylko Order Złotego Runa przyznany przez Hiszpanię jest uznawany i może być legalnie noszony po uzyskaniu zezwolenia Wielkiej Kancelarii Legii Honorowej . Rzeczywiście, rodzina Habsbourg-Lorraine nie jest suwerenną potęgą i dlatego nie może nadawać żadnych odznaczeń. Francuzi, którzy zaakceptowaliby i nosili takie nieważne odznaczenie, byliby narażeni na sankcje przewidziane w Kodeksie Legii Honorowej (artykuły R 160, R 161 i R 173 Kodeksu Legii Honorowej i Medal Wojskowy) .

Średniowieczne zbiory zakonu, które pozostały w posiadaniu Habsburgów , są eksponowane w Wiedniu , w Schatzkammer (skarbiec cesarski) Hofburga .

Pierwszymi członkami zakonu byli, chronologicznie, Philippe le Bon , Guillaume de Vienne , Régnier Pot i Jean de Roubaix .

Manuskrypt z XV -go  wieku, którego autorem jest William Fillastre i nieznanego artystę przedstawiono wymagania tej kolejności i otwiera umysł do początków sztuki renesansowej .

Odznaka

Statuty zobowiązały rycerzy do noszenia w każdych okolicznościach, a zwłaszcza w miejscach publicznych, złotej obroży, składającej się na przemian z karabinów i ognistych kamieni, na których zawieszono runo barana. Pierwsze dwa elementy stanowiły motto księcia Filipa le Bon, które wskazywało na więź, jaką tworzy przynależność do zakonu: rycerz będący członkiem w ten sposób pokazał swoją bliskość księciu burgundzkiemu, nosząc osobiste emblematy. Z drugiej strony runo całkowicie atakuje symbolicznego księcia władców burgundzkich, a następnie Habsburgów.

W swoim przedstawieniu karabin (określenie z epoki określające „  zapalniczki  ” tamtych czasów, rodzaje małych mas stali używanych do wytwarzania iskier przez tarcie o krzemienie ), swoimi iskrami przypominał samoloty, które książę Burgundii Jean sans Peur przyjął jako motto swojego konfliktu przeciwko Armagnacom . Niektórzy twierdzą, że zapalniczki są przedstawiane z uchwytem w kształcie litery B, przypominającym słowo „burgund”. Rzeczywiście, zapalniczki mogą mieć różne kształty i zbliżenie się do litery B mogło doprowadzić do wyboru jako godła tego konkretnego kształtu zapalniczki. Z tego książęcego motta wywodzi się jedno z haseł zakonu: Ante Ferit Quam Flamma Micet („Uderza, zanim płomień zaświeci”).

Naszyjniki należały do ​​skarbca zakonu i miały zostać zwrócone po śmierci rycerza. W przypadku przegranej na polu bitwy wódz i władca zajęli się wymianą naszyjników. Szczególnie szczęśliwi rycerze posiadali również ozdoby wzbogacone drogocennymi kamieniami we własnym imieniu. Ze względu na duży ciężar naszyjników przyzwyczailiśmy się nosić zawieszkę zamówienia na końcu czerwoną lub czarną jedwabną wstążką.

Organizacja zamówienia

Statuty i zarządzenia

Filip Dobry ustalił organizację zakonu dopiero rok po jego powstaniu. Jest to ustalone przez dwa teksty. W statutach Przede wszystkim tekst prawny w postaci patentu literę lub zarządzenia, które reguluje cele Zakonu, jego dyscypliny, liczbę swoich rycerzy, tryb ich wyboru, ceremonie z rzędu, a nawet sposób przekazania jej wielkiego mistrzostwa. Zawiera 67 artykułów. A zatem rozporządzenia , które mają formę prostej instrukcji określającej obowiązki oficerów zakonu. Mają 22 artykuły.

Zakon Złotego Runa definiuje się jako braterstwo mające na celu obronę chrześcijańskiej wiary i rycerskości . W chwili powołania do wojska w 1432 r. Liczyło 25 rycerzy. Bardzo szybko liczba ta wzrosła do 31. Za Karola V (1516), biorąc pod uwagę nowe rozszerzenie ziem przekazanych wielkiemu mistrzowi zakonu, liczba ta wzrosła o 20 do 51 rycerzy, bez zmian od tamtej pory. Rycerze są wybierani przez swoich kolegów w miarę dostępności miejsc. W celu przeprowadzenia tych wyborów i nadania zakonowi blasku godnego jego władcy, planowane jest coroczne zebranie wszystkich rycerzy: jest to kapituła generalna, podzielona na dwie części, trzydniowe święto publiczne, na którym sąd stawia na spektakl i serię tajnych spotkań, które umożliwiają administrację zakonem. Święto to musi odbyć się w wyznaczonym terminie, 30 listopada , w Dzień Świętego Andrzeja , patrona Domu Burgundii i Zakonu.

Ta bardzo sztywna postać uległa złagodzeniu za panowania Filipa Dobrego: ze względów klimatycznych porzucono listopad niezbyt sprzyjający festynom plenerowym, termin spotkania stał się wolny, dodatkowo przerwa między rozdziałami wydłużyła się z jednego do trzech lat . W ramach rekompensaty ustanowiono uproszczoną i mniej formalną uroczystość świętego André.

W XVI -tego  wieku , rozdziały został znacznie rzadziej: zdał dwanaście rozdział Barcelonie niż w Tournai , następnie piętnaście lat temu z Utrechtu i kolejne dziesięć lat wcześniej z Antwerpii . Nie chcąc podróżować, Filip II Hiszpański niechętnie organizował nowe kapituły, zwłaszcza że od 1568 roku kłopoty w Holandii utrudniały suwerenowi wizytę. Chcąc znaleźć sposób na zastąpienie zmarłych rycerzy, uzyskał papieską odprawę, na mocy której mógł uchylić statuty i bezpośrednio nazwać rycerzy bez przechodzenia wyborów na kapitułę generalną. Kapituła w Gandawie w 1559 roku stała się więc ostatnią kapitułą generalną i położyła kres organizacji, której pragnął jej założyciel.

Funkcjonariusze

W celu zapewnienia obsługi zakonu i przygotowania kapituł tworzone są cztery biura :

Sainte-Chapelle w Dijon

W 1432 roku Philippe le Bon założył siedzibę zakonu w kościele swojego hotelu w Dijon, Sainte-Chapelle w Dijon . Ten kościół musi zawierać monumentalny herb zakonu: ramiona każdego rycerza są namalowane na stole zawieszonym w chórze w kolejności pierwszeństwa. Kiedy zmarł rycerz, jego obraz został przymocowany do chóru i przeniesiony do nawy. Po aneksji Księstwa przez Francję w 1477 r. Siedziba zakonu została przeniesiona do kaplicy palatynatu Coudenberg w Brukseli , którą powiększyła i ozdobiła Maria Węgierska . Mimo to Sainte-Chapelle w Dijon zachowuje szczególne miejsce, ponieważ Charles Quint, podobnie jak Filip II, ofiarował jej masowe ozdoby, czasami zaczerpnięte z tkanin używanych do ozdabiania straganów rycerskich podczas rozdziałów zakonu. Panele pomalowane herbami pierwszych rycerzy przetrwały do rewolucji francuskiej w Sainte-Chapelle w Dijon, która została zniszczona w 1802 roku.

Zakon funkcjonuje jako braterstwo  : rycerze spotykają się corocznie, aby modlić się do patrona zakonu: św. Andrzeja , Matki Boskiej, a także na uroczystą mszę poświęconą rycerzom zmarłym od ostatniej kapituły. Każdy rycerz jest również informowany o śmierci każdego z jego rówieśników i musi osobiście odmówić lub odmówić serię mszy za zbawienie swojej duszy.

Rozdziały Zakonu

Zakon składał się z dwudziestu trzech rozdziałów:

  1. 1431: kościół Saint-Pierre w Lille
  2. 1432: kościół Saint-Donat w Brugii
  3. 1433: Sainte-Chapelle z Dijon
  4. 1435: Kolegiata Sainte-Gudule w Brukseli
  5. 1436: kościół Saint-Pierre w Lille
  6. 1440: kościół klasztoru benedyktynów w Saint-Omer
  7. 1445: Kolegiata Saint-Jean w Gandawie
  8. 1451: Kolegiata Sainte-Waudru w Mons
  9. 1456: wielki kościół Saint-Jacques  (fr) w Hadze
  10. 1461: Opactwo Saint-Bertin w Saint-Omer
  11. 1468: Kościół Matki Bożej z Brugii
  12. 1473: kościół Saint-Paul de Valenciennes
  13. 1478: Kościół Saint-Sauveur w Brugii
  14. 1481: kościół Saint-Jean w Bois-le-Duc
  15. 1491: Kolegiata Saint-Rombauld w Malines
  16. 1501: Kościół klasztoru karmelitanek w Brukseli
  17. 1505: Middelburg
  18. 1516: Kolegiata Sainte-Gudule w Brukseli
  19. 1519: Katedra św. Eulalii w Barcelonie
  20. 1531: Katedra Notre-Dame de Tournai
  21. 1546: Katedra Saint-Martin w Utrechcie
  22. 1556: Katedra Najświętszej Marii Panny w Antwerpii
  23. 1559: Katedra Świętego Bawona w Gandawie

Sukcesja burgundzka

W 1431 r. Statuty ustalały, że w przypadku odstępstwa od dziedzica płci męskiej, wielka kontrola nad zakonem przechodzi na męża dziedziczki ostatniego zwierzchnika i władcy. Tak stało się w 1477 roku, kiedy Karol Śmiały zginął pod murami Nancy , pozostawiając tylko jedną córkę, Marię z Burgundii . To mąż tego ostatniego, arcyksiążę Maksymilian , otrzymał tę godność. W 1478 roku zgromadził kapitułę w Brugii i pomimo trudności z poddanymi burgundzkimi okazał się godnym suwerenem zakonu. Habsburgowie przez całe stulecie zachowywali się jak spadkobiercy książąt burgundzkich, zachowując blask i splendor zakonu.

Filip II zmienił sytuację w czasie wojny osiemdziesięcioletniej  : na mocy traktatu z Vervins pozbył się Holandii, którą przekazano jego córce Isabelle , ale zachował wielką kontrolę nad zakonem. Jeśli skarbnik i towary zakonu muszą pozostać we Flandrii, trzej pozostali oficerowie wycofują się do króla w Madrycie . Wraz z regularnym odnawianiem papieskiego dokumentu upoważniającego króla do mianowania rycerzy bez przechodzenia przez wybory kapituły, przegrupowana jest więc cała administracyjna struktura zakonu na dworze hiszpańskim.

Starsza gałąź rodu Habsburgów wymarła w 1700 roku wraz ze śmiercią króla Hiszpanii Karola II . Europa płonie z powodu jego woli podczas wojny o sukcesję hiszpańską . Karol faktycznie wyznaczył swojego wnuka (młodszego syna swojego najbliższego krewnego) Filipa Francji (księcia Anjou) na dziedzica, którego cesarz zakwestionował jako członka młodszej gałęzi rodu Habsburgów. Jeśli ostatecznie Hiszpania przypadnie Burbonom, a nie Habsburgom, dziedzictwo zostanie podzielone; Holandia przechodzi do Austrii, a wraz z nimi skarbiec i archiwa zakonu. Książęta austriaccy mieli w ten sposób kolebkę, skarb zakonu i ciągłość dynastyczną, aby domagać się wielkiego panowania nad zakonem, podczas gdy książęta francuscy zrobili to samo w imię testamentu Karola II. Dlatego każda z dwóch stron zachowała swój porządek Złotego Runa, które w ten sposób zostało podzielone na dwie gałęzie.

Dwie gałęzie Zakonu Złotego Runa zostały prawie stopione przez Napoleona I er podczas tworzenia zakonu Trzech Runów w 1809 roku . Jednak ten zakon, którego statuty i klejnoty były gotowe, nigdy nie został nadany pod naciskiem laureatów Legii Honorowej . Ostatecznie rozwiązano ją w 1813 roku .

W 1930 roku, belgijskie intelektualiści rozważyć zwrócenie się do przywrócenia porządku na rzecz królów Albert I st i Leopold III, po zniszczeniu Austro-Węgier na mocy Traktatu z St. Germain i Trianon i proklamacji Drugiej Republiki Hiszpańskiej . Po upadku dwóch reżimów utrzymujących gałąź zakonu, chcieli podnieść porządek, argumentując, że wielka kontrola nad nim związana jest z suwerennością nad Flandrią.

Dziś te dwie historyczne gałęzie mają bardzo różne charaktery:

Belgijski król Albert II był jedną z niewielu europejskich katolickich głów państw, która była zarówno kawalerem Orderu Hiszpańskiego Złotego Runa, jak i Kawalerem Orderu Austriackiego Złotego Runa.

Mityczne, duże złote runo Ludwika XV

Ludwik XV został rycerzem Złotego Runa w 1749 roku. Z tej okazji poprosił jubilera Pierre-André Jacquemina (1720-1773) o odznakę Orderu Złotego Runa w kolorze. Ludwik XV posiadał szereg insygniów ze Złotego Runa, z których dwa były szczególnie wspaniałe. Tak zwany „biały set” runo składający się z czterech dużych diamentów (w tym bardzo pięknego drugiego Mazarina o masie 25,37 karata), 175 mniejszych diamentów oraz 80 rubinów; wszystkie ocenione w 1791 roku na 413 000 funtów). To runo zostało również skradzione w 1792 roku i jakiś czas później zostało znalezione częściowo zdemontowane w Paryżu, ale nie było przechowywane. Nie mamy żadnego rysunku tego polaru, równie bajeczny.

Jeśli chodzi o ten duży polar znany jako „kolorowe ozdoby”, prezentował fajerwerki z dużych kolorowych klejnotów (żółtych, ale także niebieskich, białych i czerwonych). Był również noszony przez Ludwika XVI podczas Estates General w 1789 roku.

Bajeczny niebieski diament w koronie

To arcydzieło obejmowało legendarny diament Blue Crown oszlifowany w 1673 r., Skradziony i ponownie oszlifowany w XIX wieku w Anglii, obecnie będący własnością Smithsonian Institute w Waszyngtonie od 1958 r. Oryginalna wersja tego słynnego diamentu (przed ponownym oszlifowaniem) najlepiej znanych z formy przewodu wykonanego w XVIII p  wieku. Największy niebieski diament, jaki do tej pory odkryto, jest po Mona Lisie najczęściej odwiedzanym przedmiotem sztuki na świecie (widoczny w Narodowym Muzeum Historii Naturalnej w Waszyngtonie).

Lot z 1792 roku

Runo zostało skradzione podczas splądrowania Hôtel du Garde-Meuble między 11 a 16 września 1792 r., Podczas gdy Gwardia Narodowa była na czatach. Zdecydowana większość pozostałych klejnotów koronnych również została tam skradziona (całość stanowiła pół miliarda euro klejnotów, srebra i kamieni szlachetnych). Pomimo różnych poszukiwań ten polar nie został jeszcze znaleziony. Arcydzieło złotnictwa rokokowego, zawierało, oprócz niebieskiego diamentu Korony , 112 diamentów pomalowanych na żółto, płomienie z 84 malowanymi na czerwono diamentami wyplutymi przez smoka wyciętego ze spinelu o masie 107,88 karatów, zwanego Côte de Bretagne (spinel dziś w Luwrze). Same klejnoty zostały wycenione podczas rewolucji na ponad trzy miliony funtów.

Rekonstytucja

To Złote Runo Ludwika XV zostało zrekonstruowane w 2010 roku. W połowie lat 80. XX wieku Horovitz, jubiler z Genewy , nabył reprezentujący go czarno-biały gwasz . Obraz ten posłużył jako podstawa do rekonstrukcji klejnotu, który w 2010 roku zaprezentowali Horovitz i François Farges, profesor w Narodowym Muzeum Historii Naturalnej w Paryżu, po trzech latach złożonej pracy w archiwach, komputerach i różnych warsztatach na całym świecie. świat. Ta rekonstrukcja, zaprojektowana we współpracy z najlepszymi rzemieślnikami, wykonana jest z cyrkonu i pasty szklanej, a pośrodku znajduje się cyrkonowa replika słynnego Niebieskiego Diamentu. Czasami wystawiany na targach gemmologicznych, teraz jest w Genewie, gdzie został wykonany.

W fikcji

Literatura

Uwagi i odniesienia

  1. [PDF] Impreza krajowa na dworze Burgundii .
  2. Jean Germain, biskup Chalon-sur-Saône, poczuł się urażony, że zakon ten odnosi się do pogańskiego mitu. „Jason jest poganinem, który wobec Medei wykazuje takie same skrupuły, jak książę Burgundii wobec Francji” . Cytowane w Jacques Marseille, Journal de Bourgogne des origines à nos jours , 2002, Larousse, 336 s., P. 120.
  3. Złote Runo: Alegoria Wielkoduszności , BNF.
  4. André François Joseph Jaerens, Dodatek do świętych i świeckich trofeów Księstwa Brabancji , str. 379 i 382.
  5. Jules d'Arbaumont, „Historyczny esej o Sainte-Chapelle w Dijon. », Memoirs of the Commission des Antiquités du Département de la Côte-d'Or , t. 6, 1861-1864, s. 122-129.
  6. "Skarbca Zlecenie Golden runo" Revue d'histoire Diplomatique 1969 N O  50, str. 198 i s.
  7. Artykuły R 160, R 161 i R 173 Kodeksu Legii Honorowej i Medalu Wojskowego
  8. B. Morel, Les Joyaux de la Couronne de France , Fonds Mercator, 1988.
  9. G.Bapst, Historia klejnotów koronnych Francji , Hachette, 1889.
  10. „  Hope, największy i najdroższy diament na świecie, otrzymuje nową oprawę  ” , na France 24 ,21 listopada 2010
  11. Thierry Piantanida i Stéphane Bégoin, film dokumentalny: W pogoni za niebieskim diamentem , 2011
  12. J.-M. Bion, F.-P. Delattre, C.-G.-F. Christin, Inwentaryzacja diamentów koronnych, pereł, kamieni szlachetnych, obrazów, kamieni grawerowanych i innych zabytków sztuki i nauki istniejących w magazynie […] , Imprimerie nationale, 1791.

Zobacz też

Bibliografia

Bibliografia Zakonu Złotego Runa jest bogata. Zadowolimy się wskazaniem kilku opracowań:

Powiązane artykuły

Linki zewnętrzne