Morvark
Morvarc'h Lot króla Gradlon , według Évariste-Vital Luminais , około 1884, Muzeum Sztuk Pięknych Quimper . Koń po prawej ma być Morvarc'h.Grupa | Zwierzę |
---|---|
Podgrupa | Koń |
Charakterystyka | Potrafi biegać po wodzie |
Krewni | Marzec Malaen , Enbarr |
Pochodzenie | Legendarny celtycki |
---|---|
Region | Cornouaille (Bretania, Francja) |
Pierwsza wzmianka |
Conte du roi Marc'h , 1905 Legenda miasta Ys , 1926 |
Morvarc'h (w Breton „konik morski”) to nazwa fantastycznej konia z legendarnym Breton obecny w obu opowieściach i legendach kompozyty the XIX TH i XX th stulecia. Jeśli jego nazwa pojawia się w starszych źródłach, została wymyślona lub ponownie zinterpretowana przez Charlesa Guyota , który nazywa ją Morvark w swojej wersji legendy o mieście Ys z 1926 roku. Należy do „królowej północy” Malgven , która podarowała go swojemu mężowi, królowi Gradlonowi . Obdarzony zdolnością galopowania na falach, Morvarc'h jest opisany czarną szatą i wypuszcza płomienie przez nozdrza. Pojawia się także w bretońskiej opowieści ludowej zaczerpniętej z legendy króla Marc'ha z Cornouaille . Dosiadany podczas polowania na łanie, zostaje zabity strzałą własnego jeźdźca, który odwraca się pod wpływem zaklęcia Dahud , córki Malgvena. Następnie wyrastają jej uszy konia Morvarc'h na głowie króla Marc'ha, który na próżno stara się je ukryć.
Legenda, że Morvarc'h jest Kornwalijczykiem , jest przedmiotem posągów konnych w mieście Argol i na katedrze Saint-Corentin w Quimper . W Pouldreuzic należało mu się toponim . Związany z wodą, jak wiele koni celtyckich, Morvarc'h pojawia się ponownie w nowszych utworach skomponowanych wokół legendy miasta Ys, w tym w powieściach Gordona Zoli , André Le Ruyeta i Suzanne Salmon oraz w piosence Dana Ar Braza .
Nazwa Morvarc'h oznacza „konik morski” lub „konik morski” w języku bretońskim . Występuje w słowniku Grégoire de Rostrenena , opublikowanym w 1732 roku. Nazwa ta powoduje zamieszanie w języku bretońskim, ponieważ w zależności od przypadku może oznaczać również morsa lub wieloryba : Françoise Le Roux i Christian Guyonvarc'h przetłumacz gdzie indziej Karol Guyot's Morvarc'h by „ Morse ”, nazwa, którą uważają za „nienormalną dla określenia ognistego ogiera”.
Koń Morvarc'h pojawia się w dwóch legend bretońskich zmieszany z XIX TH i XX th stulecia: że miasta Ys z Malgven i Gradlon , a od Marc'h króla Kornwalii . Ta nazwa jest również wymieniona w Barzaz Breiz , bez widocznego związku z pozostałymi dwoma relacjami.
Théodore Hersart de la Villemarqué cytuje „konika morskiego” ( morvarc'h ) w Barzaz Breiz (1840). Koń ten jest symbolem wojownika, o czym świadczy bard Gwenc'hlan w swojej przepowiedni porównujący do niego króla:
Diougan Gwenc'hlan . | Przepowiednia Gwenc'hlana , przekład francuski. | ||
---|---|---|---|
Me wel ar morvarc'h enep tont, Ken a gren ann aot gand ar spont. Dalc'h mat 'ta, dalc'h mat' ta, morvarc'h; Darc'h gand he benn, darc'h mat 'ta, darc'h! | „Widzę, jak koń morski wychodzi mu na spotkanie I sprawić, by brzeg drżał z przerażenia? Trzymać się ! Trzymaj się, koniku morskim Uderz go w głowę, uderz mocno, uderz! " |
Fragment z Legendy miasta Ys autorstwa Charlesa Guyot | |
— Morvark, to mój wybrany mistrz. Wyprowadź nas na morze na jego statek. Jesteś szybszy od wiatru, śmiejesz się z fali, wyprzedzasz burzę; zirytowany alcyon używa swoich niestrudzonych skrzydeł, by cię ścigać” . |
Morvarc'h jest również obecny w ostatnich wersjach legendy miasta Ys, wyposażony króla Gradlon, jego żona królowa Malgven, ich córka Dahut i ewangelizatora św Guénolé , który stara się przekonać Gradlon położyć kres działaniom pogańskich swego córka.
Lai fałszywie przypisywany Marie z FrancjiEwentualne wskazanie Morvar'ch, nie nazwany, jest zaangażowany w wierszu Théodore Claude Henri prezentów datowanego XIII th wieku . Nie mając dokładnej nazwy, wierzchowiec króla Grallona traci swojego pana, który tonie podczas lotu, i znów staje się dziki:
„Jego rumak, który uciekł z wody
Gdyż pan jego w wielkiej żałobie prowadził
do lasu powrócił, nie
był w pokoju ani w nocy, ani w dzień;
stopy grata, głośno rżały,
Przy ziemi słychać było. "
- Fałszywie przypisywany Marie de France
Ten wiersz przedstawiony jako średniowieczny lai Marie de France przez La Villemarqué wydaje się w rzeczywistości arturiańską opowieścią o miłości dworskiej.
Morvark w tekście Charles GuyotWbrew powszechnemu przekonaniu, szczegóły Morvarc'h (tutaj o nazwie „Morvark”) są w większości z pisemną współczesnej rekompozycję przez Karola Guyot w 1926 roku, osiągając wpływem romantyków z XIX th wieku . Legenda nie jest utrwalona i krąży wiele wersji hagiografowanych i folklorystycznych. Dla Celtystów Françoise Le Roux i Christiana-Josepha Guyonvarc'ha stanowi to „legendarną katastrofę” i poważnie komplikuje poszukiwania elementów należących do celtyckiego tła. Również według Thierry'ego Jigourela koń ten jest wynalazkiem Charlesa Guyota.
Zgodnie z wersją legendy o mieście Ys opublikowanych w 1926 roku przez H. Piazza, ten koń jest”Supernatural zamontować godne Boga, zrodzonego z syrena i merfolk , oferowanych przez geniuszy do morza Król Harold, starzejący się mąż Malgven ”. Jednak tylko królowa Malgven może go oswoić. Jest opisywany jako czarny , pokonuje wały bez hamulców i uzdy „z łatwością jak żywopłot sadu” i „lata po spienionym morzu”. Malgven nazwał go „koniem nocy”.
Podczas wyprawy wojennej król Gradlon z Cornouaille zostaje porzucony przez swoją armię, podczas gdy na próżno oblega fortecę zbudowaną na dnie fiordu . Zostawiony sam, przechadza się u stóp murów obronnych, aby znaleźć sposób, by się tam dostać, gdy pewnego wieczoru spotyka kobietę, która wydaje się na niego czekać. To Malgven , królowa „Północy”, mówi mu, że obserwuje go od początku oblężenia i że go kocha. Zmusza go do wejścia do cytadeli i prowadzi go do królewskiej komnaty, w której śpi jej mąż. Gradlon zabija go i przejmuje skarb. Aby wrócić do Kornwalii , ma zaklętego konia Morvarc'ha, który potrafi biegać po oceanie, przygotowany dla siebie i jeździ na nim z Malgvenem. Pod koniec jednodniowej przejażdżki zakochani dołączają do bretońskiej floty . Mija rok przed powrotem do Bretanii , po czym Malgven umiera, rodząc córkę Dahud . Kiedy jego kochanka umiera, Morvarc'h rży „żałośnie jak ludzki szloch” i zaczyna płakać nad nią.
Po śmierci Malgvena dosiada go król Gradlon, a jego córka Dahut ma „ ognistą haquenée ”. Koń pojawia się ponownie podczas zanurzania miasta: „Morvark, dzielny rumak, bez zmęczenia płynął do brzegu; przez zalane skrzyżowania, ulice jak potoki, galopował lżejszy od powietrza” . Gradlon zabiera córkę do Morvarc'h, ale:
„Gdy tylko dosiada konia, wygina się, jakby jeździło na nim trzech ciężko uzbrojonych mężczyzn; Natychmiast ocean dociera do niego, obejmuje go, nagle chwyta za stawy skokowe; Gradlon poczuł, jak zimne są mu kolana, a palce zacisnęły się na włosiu Morvarka. Szlachetna bestia uderza w morze potężnymi kopytami; jego pierś śmiało przecina falę, jak dziób statku pod regularnym wysiłkiem wioseł; rży z dumą i wściekłością, a podnosząc swój podwójny ciężar, potrząsa wilgotną grzywą. Jednak woda liże spocone boki, wdziera się w dymiące nozdrza; obejmuje jeźdźców do pasa. "
Gdy Morvarc'h ma zapaść się w fale, Guénolé dotyka ramienia Dahuta czubkiem kija i wrzuca go do wody, pozwalając Morvarc'howi wypłynąć na powierzchnię.
W opowieści zebranej w dolinie Aulne przez Yanna ar Floc'h w 1905, Morvarc'h to także imię bajecznego konia, który należy do innego króla, Marc'h de Poulmarc'h (lub Portzmarc'h, Plomarc'h ), w pobliżu Douarnenez . Pasjonat polowań, król nie może złapać łani na swoim wspaniałym koniu. Staje twarzą w twarz dopiero wtedy, gdy zostaje osaczony na skraju urwiska, w pobliżu miejsca, w którym pochłonęło miasto Ys. Celuje w nią swoim łukiem i wystrzeliwuje strzałę, która za pomocą magii odwraca się i idzie zabić jego konia. Pędzi do łani, aby ją dobić sztyletem , ale ta zniknęła, a na jej miejscu jest piękna młoda dziewczyna. To Dahud (Ahès), córka Gradlon i Malgven. Przed powrotem nad morze ubiera Marc'h w końskie uszy. Próbuje to ukryć i za to zabija wszystkich fryzjerów królestwa, którzy odkryją jego tajemnicę, aż zostaje tylko jeden, którego prosi o milczenie pod groźbą śmierci. Fryzjer nie mógł tego dłużej znieść i zwierzył się garstce trzcin, że "Król Marc'h ma uszy konia Morvarc'h". Trzcina zostaje zerwana, by zrobić biżuterię, a podmuch wiatru odsłania głowę króla, informując o tym całe królestwo Bretanii.
Yann Brékilien dodaje, że ten koń jest „srebrzysty podkuty” i kręci się tak lekko, „że jego stopy nie zostawiają śladów na wrzosowisku”.
Koń Morvarc'h jest niezbędnym adiuwantem w opowieści o legendzie miasta Ys. Podobnie jak wiele innych koni legendarnego Bretona, jest związany (etymologicznie i symbolicznie) z wodą i morzem . Historie o koniach przekraczających morze (często o cechach psychopompicznych ) istnieją w mitologii celtyckiej , a ludowe tradycje celtyckie przytaczają wiele złych koni, które wyszły z wody. Koń konkuruje z łodzią przewoźnika zmarłego Charona , w tej roli psychopomp przeprawiającego się przez wodę. Dla autora ezoterycznego Roberta-Jacquesa Thibauda, który przytacza Morvarc'h jako pierwszy przykład, „koń reprezentuje pierwotny ocean”.
Gawędziarz Yann Brékilien przyswaja sobie konia Gradlon i że króla Marc'h do tego samego zwierzęcia, który opisuje jak sobie czarną grzywę i „galopujący na wodzie jak i na lądzie”. Gael Milin, chociaż historia króla Marc'h jest często porównywana do tej z króla Midasa z uszami osła, analogia zatrzymuje się tam, ponieważ uszy koni Marc'h są prawdopodobnie znakiem legitymacji funkcji suwerena. Ten wzorzec uszy konia wynika z XII th wieku , w dziele Beroul The Romans Tristana .
Według Pierre-Jakez Hélias odcisk stopy przypisywany jest Morvarc'howi w gminie Pouldreuzic ; koń postawiłby stopę na brzegu, wychodząc z wody z Gradlonem na grzbiecie, po zanurzeniu Ys.
Pierwszym możliwym reprezentacje Morvarc'h są stare, ponieważ statua ołowiu do Gradlon na koniu między dwoma strzałami w katedrze św Corentin od XV -go wieku , w Quimper . Jest zniszczony przez Sans-Culotte on12 grudnia 1793, podczas Rewolucji Francuskiej , z innymi dziełami sztuki uważanymi za rojalistyczne. Nowy posąg, tym razem z granitu , został zaprojektowany przez architekta Josepha Bigota z kawałka starego kupra. Został stworzony przez rzeźbiarzy Amédée Ménard i Le Brun i odbywa się w tym samym miejscu, co stary w 1858 roku.
Morvarc'h pojawia się również na obrazie Évariste-Vital Luminais , Ucieczka króla Gradlon , namalowanym około 1884 roku i przechowywanym w Musée des Beaux-Arts w Quimper . Ten obraz jest inspiracją dla innej rzeźby jeździeckiej w granicie, wykonanej przez Patriga Ar Goarniga w gminie Argol . Reprezentuje konia Morvarc'h dosiadanego przez Gradlon. Po obu stronach posągu znajduje się wersja legendy miasta Ys, poganina i chrześcijanina. Najczęściej mówi się wersję chrześcijańską, wersja pogańska chce, aby Dahut zdołał uciec z synem na plecach Morvarc'ha, podczas gdy Gradlon jest w wodzie i woła do córki, aby z nim została. Kolejny posąg konny jest wzniesiony na frontonie łuku triumfalnego kościoła Saint-Pierre-et-Saint-Paul d'Argol . Arthur Rimbaud parodiuje legendę w jednej ze swoich korespondencji szkicem zatytułowanym „Sanie”: Malgven wsiada na sanie ciągnięte przez ucznia, który boi się, że się wywróci.
w czerwiec 2021, monumentalna rzeźba stworzona przez bretońskiego artystę Jean-Marie Appriou, zamontowana następnie na dziedzińcu dworca kolejowego w Rennes . Rzeźba ma 4 metry wysokości i 5 szerokości, przy wadze 2,2 tony. Kontrowersje wzbudzają artystyczne wybory Jean-Marie Appriou, przedstawiającego legendarne zwierzę o dwóch głowach i pozującego na szkieletowych kończynach (kwalifikujące się jako „trupi”), którego posąg określany jest jako „przerażający” przez niektórych Rennaisów. Tydzień po zamontowaniu posąg zostaje zdewastowany przez dodanie przywieszki z napisem „To jest brzydkie”.
Koń Morvarc'h jest używany w dziełach kulturalnych, głównie powieściach, ale także w muzyce. Dan Ar Braz zatytułował szósty utwór jego 33 rpm wydany w 1977 roku, Douar Nevez , nazwany na cześć Morvarc'h (konik morski) . Powieści podejmujące legendę o mieście Y są najczęściej pseudohistoryczne, budowane w formie hołdu dla legend Bretanii. Morvarc'h daje nazwę książki André Le Ruyet za , Morvarc'h Cheval de mer (1999, wznowienie 2011), który opowiada inicjacyjny podróż Philippe, paryski, który odkrywa wspaniały Celtic. Jest to cytowane w parodii Gordona Zoli , La Dérive des incontinents : „Nie mając już łodzi do swojej dyspozycji, Grallon le Breton i przestępca Malgven dosiadali Morvarc'h, magicznego konia królowej - Morvarc'h, który jest dla morze czym jest Morbac'h dla runa, czyli "konik morski" - To był piękny konik morski - czarny jak dno bezksiężycowej nocy i obdarzony nozdrzami, które wypluwają ogień” . Znajdujemy go w Tonight at Cornebise , powieści Suzanne Salmon, w której sześciu urlopowiczów angażuje się w spirytyzm i kontaktuje się z duchem Dahuta, jednym z nich jest reinkarnacja króla Gradlon.