Mictlan (od nahuatl „ micqui ” (śmierć) i „ tlan ” (miejsce, miejsce) lub przez rozszerzenie „miejsce umarłych”), zwany także Chicunauhmictlan lub Ximoayan („miejsce wycieńczonych”), oznacza w Aztekach mitologia , regiony, poza które zmarły musi podróżować, aby uwolnić swoją teyolię (duszę, jedną z trzech istot, które tworzą człowieka według nahuas ) i ich energię życiową, tonalli . Regiony te są często określane przez etnologów jako podziemia i udają się tam tylko martwe osobniki „ziemi” określone wyrażeniem „ tlalmiqui ” (od nahuatl „ tlalli ” (ziemia) i „ micqui ” (umrzeć)).
Mictlan jest domeną boga Mictlantecuhtli i jego żony Mictecacihuatl .
Podziemny świat Mictlan składa się z ośmiu lub dziewięciu regionów, w zależności od źródeł, gdzie zmarli odbywają pośmiertną podróż trwającą cztery lata i przez którą muszą stawić czoła próbom i wielu niebezpieczeństwom. Podczas tego procesu zmarły przechodzi przez kilka etapów, staje się wychudzony, a następnie dematerializuje się, aż do pomyślnego uwolnienia siły życiowej, tonnali i duszy, teyolia .
Do Mictlan trafiają tylko ludzie, którzy zmarli z przyczyn naturalnych, starości lub powszechnych chorób, niezależnie od tego, czy są panami, czy należą do skromnych warstw społecznych, takich jak macehuales . Wyklucza to śmierć rytualną z ofiar składanych na Tonatiuhichan lub Ilhuícatl-Tonatiuhtlán, a także poległych wojowników reprezentowanych przez Macuiltonaleque , jeńców zabitych z rąk wrogów lub kobiet zmarłych przy porodzie zwanych Cihuateteo . Utopieni, rażeni piorunem, chorobami związanymi z wodą lub poświęceni Tlalocowi, udają się do Tlalocan . Małe dzieci przebywają tymczasowo w Chichihuacuauhco i tam karmią się, dopóki nie powrócą na ziemię i nie dostaną drugiej szansy.
Jedno wyrażenie stawia zagadkę śmierci. „ Tocenchan, tocenpolpolihuiyan ” (co można przetłumaczyć kilkoma wyrażeniami, takimi jak „nasz wspólny dom”, „nasz wspólny region, w którym się zgubimy”, „miejsce, do którego wszyscy pójdą”) zakładałby, że wszyscy zmarli bez wyjątku przejdzie przez Mictlan. Według Kodeksu Florenckiego dla jednych ten pobyt byłby ostateczny, dla innych byłby to tylko miejsce przejścia.
Amerykanin Christian Duverger postawił hipotezę, że podróż do Mictlan była „ odwrotną migracją ”, podczas której zmarły odtwarzał w odwrotnej kolejności peregrynacje swoich meksykańskich przodków z północy.
W Azteków założycielskiego mitu o stworzeniu świata, jak opisał w legendzie słońc , Quetzalcóatl i Tezcatlipoca Assassinate Cipactli żarłoczne chimeryczny istota , która unosi się w pierwotnym nieważne i używać jej rozdrobnionego ciała organizować kosmosu. Jego głowa służy do tworzenia niebiańskich płaszczyzn trzynastu niebios , jego ciało jest ziemską przestrzenią Tlalticpac, a ostatecznie jego ogon i jego końce służą do tworzenia regionów podziemnego świata . Po położeniu się i podczas ziemskiej nocy bóg słońca Tonatiuh przekracza Mictlan, aby go oświetlić, stąd wewnętrzny związek, który istnieje między nocą a regionami życia pozagrobowego.
Quetzalcoatl podróżuje do Mictlan, skąd przywozi kości ludzi z poprzednich kreacji, a następnie używa ich do stworzenia obecnej ludzkości. Jednak w Historia eclesiástica Indiana z Gerónimo de Mendieta jest XOLOTL jako pies Xoloitzcuitle nie Quetzalcoatl będzie wyglądać kości Mictlan których bogowie muszą stworzyć nową ludzkość. W tej samej pracy, według Mendiety, Xolotl jest kapłanem, a nie jedną z ofiar w czasie, gdy bogowie są składani w ofierze podczas tworzenia Piątego Słońca .
Oprócz odniesień sporadycznych, istnieją tylko dwa szczegółowe oryginalne źródła dotyczące podróży zmarłego do Mictlan: Bernardino de Sahagun w swej Historii Ogólnej rzeczy w Nowej Hiszpanii nazywany również Codex de Florence , a Kodeks Watykański A zwanego również Kodeks Rios w partii napisane przez Pedro de los Rios . Mają podobieństwa, ale różnią się pod wieloma względami.
Codex Vaticanus A przedstawia najbardziej klarowny obraz. Jej pierwsze dwie strony są wymienione alfabetem łacińskim i przedstawiają graficznie przejście przez osiem regionów. Ana Guadalupe Diaz Alvarez analizująca ten kodeks zwraca uwagę, że artysta zdecydował się zilustrować Mictlan jako ciąg działań podejmowanych przez zmarłego, stanowiących momenty narracyjnej kontynuacji. Natomiast przestrzenie niebieskie tego samego artysty są przedstawione jako doskonale zdefiniowane. Niektóre elementy pozostają niejasne, takie jak „miejsce, w którym wywieszane są flagi” lub „miejsce, w którym ludzie są ostrzeliwani”, o którym mowa w tym kodeksie. Nathalie Ragot przyznaje, że „te dwa fragmenty pozostają dla nas zagadkowe”
Sahagún wspomina również o ośmiu poziomach, ale zorganizowanych w inny sposób. W Kodeksie Florenckim są imiona w języku nahuatl .
Christian Aboytes w swojej pracy Amoxaltepetl „El Popol Vuh Azteca” sporządza Mictlan z dziewięcioma poziomami, a także szczegółowy opis każdego z nich.
| Osiem poziomów Mictlán według Codex Vaticanus A i szczegółowe według Christiana Aboytes. | |||
| Nazwisko | Opis | ||
|---|---|---|---|
| 1 |
|
„Miejsce psów”
„Miejsce poza wodą” „Przejście wodne” |
W kodeksie poziom ten jest reprezentowany przez niebieski prostokąt z muszelkami i zwieńczony głową psa.
W tym regionie zmarli muszą przekroczyć rzekę Apanohuacalhuia, gdzie mieszka Xochitónal , mityczna istota z głową legwana lub aligatora. W tym celu potrzebowali pomocy psa rasy Xoloitzcuintle, który jako pierwszy ocenił, czy zmarły jest godzien kontynuować. Jeśli kandydat maltretował psy w swoim życiu, był skazany na wędrowanie jak cień po brzegach rzeki, nie mogąc jej przekroczyć, pod groźbą pożarcia przez Xochitónal i bez możliwości osiągnięcia wiecznego spoczynku. Wiatr wiejący na brzegach dławi lamenty zmarłych, niegodnych przejścia. Rzeka wyznacza granicę między światem żywych i umarłych. Jest to rezydencja boga Xólotla , boga zmierzchu, a wieczorem pana Gwiazdy Pasterza . |
| 2 |
|
„Miejsce, w którym zderzają się góry” | W kodeksie poziom ten jest reprezentowany przez człowieka między dwiema górami.
Region ten składa się z dwóch ogromnych gór, które otwierają się i ponownie zamykają, gwałtownie się zderzając. Zmarły musi wybrać odpowiedni moment na przejście, nie kończąc się zmiażdżony. Jest to rezydencja Tepeyóllotla , boga gór i echa, pana jaguarów. |
| 3 |
|
„Obsidian Mountain” | W kodeksie poziom ten jest reprezentowany przez człowieka stojącego przed górą, w której tkwią krzemienie.
W tym regionie znajduje się góra przecięta ścieżką ze zwężającego się obsydianu, którą musi przejść zmarły. Obsydiany rozrywają skórę i zaczynają wychudzać ciała zmarłego. Jest to rezydencja Itztlacoliuhqui , boga obsydianu, zimna i pana sądu i kar.Aby ukarać go za to, że przeciwstawił się bogu słońca Tonatiuhowi w jego postaci boga świtu Tlahuizcalpantecuhtli , Itztlacoliuh , który stał się bogiem mrozu, jest skazany na wypełnienie tego miejsca postrzępionymi obsydianami. |
| 4 |
|
„Miejsce, gdzie wieje lodowaty wiatr / Miejsce obsydianowego wiatru” | W kodeksie poziom ten jest reprezentowany przez meandry wiatru, w które utknęły krzemienie.
Przestrzeń ta wraz z kolejnym poziomem tworzy wielką pustynię zasymilowaną pod ogólną nazwą Itzehecáyan. Cehuelóyan to pierwsza część, składająca się z rozległego zamarzniętego obszaru z ośmioma stromymi wzgórzami o ostrych krawędziach, na których stale pada śnieg. Wieje lodowaty wiatr tak gwałtowny, że unosi ostre skały, które ranią i rani zmarłego, w celu pozostawienia tutaj swoich rzeczy osobistych, ubrań, biżuterii lub łupów. Jest to rezydencja Mictlecayotl lub Mictlampehécatl, boga wiatru, który przybywa z północy. Z tego miejsca Mictlecayot przenosi zimę w przestrzeń lądową. |
| 5 |
|
„Miejsce, w którym ludzie obracają się jak flagi” | W kodeksie poziom ten reprezentują trzy sztandary przypominające flagi niesione przez osoby przeznaczone na ofiarę.
W tej drugiej części wielkiej pustyni Itzehecáyan, u podnóża ostatniego wzgórza Cehuelóyan, zaczyna się rozległe wrzosowisko na dużej wysokości, składające się z ośmiu páramos, gdzie grawitacja już nie istnieje. Tam jest bardzo trudno iść naprzód, a zmarli są zdani na łaskę wiatrów, które poruszają nimi jak flagi, aż w końcu mogą opuścić równiny, chyba że zostaną odrzucone przez szkwały. Jest to rezydencja Mictlecayotl lub Mictlampehécatl, boga północnego wiatru. |
| 6 |
|
„Miejsce, gdzie ludzie są podziurawieni strzałami” | W kodeksie poziom ten jest reprezentowany przez leżącego mężczyznę, do którego sięgają trzy strzały.
Region ten jest uważany za długą ścieżkę, na której zmarły został uderzony strzałami lub ostrymi końcówkami w celu oczyszczenia go z krwi i nie opuścił tego regionu. Czasami to niewidzialne ręce przytłaczają zmarłego, rzucając strzałami, w innych wersjach jest to las, w którym strzały latają na oślep. |
| 7 |
|
„Miejsce, gdzie pożera się ludzkie serca” | W kodeksie poziom ten jest reprezentowany przez ludzkie serce, które ma pożreć drapieżnik.
Ten region to domena dzikich bestii, które otwierają piersi zmarłych, aby pożreć ich serca. Jeśli zmarłemu uda się uciec z poprzedniego regionu, nieuchronnie kończy się w nim twarzą w twarz z dziką bestią i odbiera mu serce. To także domena Tepeyóllotla , boga gór i echa, pana jaguarów. |
| 8 |
|
„Miejsce, w którym trzeba przejść przez wodę”
„Miejsce bez otworu na dym” |
W kodeksie poziom ten jest reprezentowany przez człowieka leżącego z zamkniętymi oczami, z którego jego siła życiowa ucieka na żółto, jego tonalli . Wszystko jest otoczone szarym prostokątem.
Teraz bez serca zmarły musi przekroczyć ujście rzeki Apanohuacalhuia, czarnej wody. Zmarły walczy tam, zanim dotrze na drugi brzeg, ale jego smutki jeszcze się nie skończyły, ponieważ wciąż musi przejść przez mglistą dolinę, która go oślepia i przepływa przez dziewięć głębokich rzek. Zmęczony i bezkrwawy przekraczanie tej doliny popycha zmarłych do łączenia się z przeszłymi wydarzeniami w ich życiu, aż osiągną stan świadomości jedności ze światem i przestaną cierpieć, uwalniając swoje tonalli . Jeśli zgubi się we mgle lub utonie w rzekach, zmarły nie ma dostępu do wiecznego spoczynku. |
| (9) |
|
„Miejsce, gdzie jest dziewięć rzek”
„ Dziewiąte miejsce Mictlan” |
W Codex Rios ten poziom nie jest reprezentowany.
Jest to jednak udokumentowane oddzielnie od poprzedniego regionu przez Christiana Aboytesa w jego książce Amoxaltepetl, „El Popol Vuh Azteca”. Określa Mictlan terminem nahuatl „ Chiconauhmictlán” (dosłownie „ dziewiąte miejsce umarłych ”). Autor stwierdza jednak, że ta przestrzeń, którą oddziela od innych regionów, jest czasami włączana do poprzedniego regionu Izmictlán-Apochcalolca . Region ten obejmuje jedynie mglistą dolinę, przez którą przepływa dziewięć rzek. Z każdą rzeką związany jest stan świadomości, do którego zmarły musi dotrzeć, aby się uwolnić:
|
| Osiem poziomów Mictlan według Florence Codex przez Bernardino de Sahagun . | |||
| Nazwisko | Opis | ||
|---|---|---|---|
| 1 |
|
„Dwie góry, które się stykają” | Jest to odpowiednik drugiego regionu Codex Rios, T epeme Monamictlán . |
| 2 |
|
„Ścieżka, na której wąż czeka na zmarłego” | Ta przestrzeń mogłaby być odpowiednikiem siódmego regionu Codex Rios, w którym pożera się serce, Teyollocualóyan. |
| 3 |
|
„Miejsce, w którym znajduje się zielona jaszczurka zwana Xochitonal” | Jest to odpowiednik pierwszego regionu Codex Rios, Itzcuintlán . |
| 4 |
|
„Osiem pustyń” | Jest to odpowiednik piątego regionu Codex Rios, Pancuetlacalóyan. |
| 5 |
|
„Osiem wzgórz” | Jest to odpowiednik czwartego regionu Codex Rios, Cehuelóyan. |
| 6 |
|
„Lokalizacja Obsydianowego Wiatru” | Co dziwne, chociaż Codex Rios i niektórzy antropolodzy czynią tę przestrzeń domeną ogólną, która obejmuje czwarty i piąty poziom Mictlan, według badań Bernardino de Sahagun jest to przestrzeń niezależna . |
| 7 |
|
„Miejsce, gdzie jest dziewięć rzek” | Jest to odpowiednik ostatniego regionu Codex Rios, Apanohualóyan . |
| 8 |
|
X | Tutaj zmarły staje przed panem zmarłych Mictlantecutli , który postanawia pożreć go „żywcem” lub uznać za godnego dostępu do wiecznego spoczynku. |
Na płaszczyźnie pionowej, gdzie świat obejmuje trzynaście niebios i regiony poza nimi , Mictlan jest ciemnym i śmierdzącym miejscem położonym w środku ziemi (w języku nahuatl „ Tlalxicco ”, od „ tlalli ” (ziemia) i „ xicco ”), miejscownik „ xitli ” (pępek)) i rządzony przez Mictlantecuhtli i jego żonę. Rzadziej wspomina się o położeniu Mictlan w płaszczyźnie poziomej. Termin „ Mictlampa ” (dosłownie „ po stronie Mictlan ”) oznacza północ w słowniku Moliny. W stosunku do przestrzeni niebieskich i poza nią, ziemska przestrzeń ludzkości określana jako „ Tlalticpac ” rozwija się poziomo.
Według analizy Ana Díaz w „Cielos e inframundos” , termin Mictlan w transkrypcji z rytualnych zwyczajów ustnych w Nahua jest konsekwentnie łączony z terminem „ topan ” (powyżej, powyżej). Jak w zdaniu „ in topan in mictlan in ilhuicac ” (nad nami, w Mictlan, na niebie). Opierając się na pracy Mercedes Montes de Oca, która interesuje się problematyką tłumaczenia i konceptualizacji z nahuatl na języki obce, autorka zwraca uwagę na brak skojarzenia terminu Mictlan z przestrzenią położoną nad lub pod ziemią, sugerując pomysł, że Mictlan mógł być filozoficznie uważany za część przestrzeni niebieskiej. Albo przynajmniej, że obserwujemy niejednoznaczność skojarzenia Mictlan z ustalonym i konkretnym miejscem, biorąc pod uwagę, że utrzymuje on relację wzajemności z przestrzeniami wyraźnie określonymi jako nadrzędne przez termin „ ilhuicac” (niebo, raj). Bo tak jak oni jest miejscem transformacji, tworzenia, organizacji, w którym można coś sobie wyobrazić i określić. Jest to bardziej kwestia mówienia o ultra-świecie lub poza nim niż o podziemnym świecie. Według Ana Díaz ilustracje na stronach 29 i 30 Codex Borgia podkreślają fakt, że wyższe i niższe światy mają tę samą istotę, ale ich cechy polegają na transformacji poprzez rytualne działanie mówienia i ofiarowania, które poprzedzają i kierują ich stworzeniem przez czterech bogów stwórców .
Katarzyna Mikulska w artykule poświęconym pojęciu „ ilhuicac” (niebo), które rozszerza o analizę położenia geograficznego Mictlan w kulturze Nahua, twierdzi, że nie ma tak dużej różnicy między tym, co jest powyżej, a tym, co poniżej, ale raczej między dziennymi i nocnymi aspektami przestrzeni pionowych. Według niej jest to potwierdzone w graficznych przedstawieniach kodeksów, które podobnie ilustrują nocne niebo i Mictlan na ziemi. Różnice w reprezentacji nieba nocnego i nieba dziennego są wyrażone za pomocą kolorów, które mogą również przedstawiać kierunki w przestrzeni. Czarny na północy, niebieski na południu, czerwony na wschodzie, biały na zachodzie.
Mictlan nie był jedynym terminem używanym w pierwotnych źródłach azteckich i hiszpańskich. Tubylcy używali kilku innych kwalifikatorów, aby wyznaczyć Mictlan, a każdy z nich odnosi się do konkretnego aspektu tego podziemnego świata.
Nazywa się je czasem „ Ximoayan ” (lub „ Ximoan ”), czyli „miejscem wycieńczonych”. Wyraz ten musi odnosić się do stanu zmarłego, kiedy przybywa do Mictlan po wszystkich trudnościach, jakie musiał stawić czoła podczas podróży, aby tam dotrzeć. Termin „ Chicnauhmictlan ” ( „dziewiąte miejsce umarłych” ) jest terminem o charakterze geograficznym, który lokuje Mictlan na dziewiątym i ostatnim poziomie życia pozagrobowego. Czasami mówi się „ tlalli inepantla ”, czyli „w środku ziemi”. Według Nathalie Ragot powinniśmy rozumieć „raczej niż w centrum ziemi, w jej sercu, w sensie głębi” .
Ze swojej strony hiszpańscy kronikarze, nie mogąc uchwycić dokładnej treści, błędnie utożsamiali Mictlan z chrześcijańskim pojęciem „ piekła ” i często używali hiszpańskiego terminu „ infierno ”, co w hiszpańskich tłumaczeniach dawało późniejsze „ inframundo ” , podsycając geograficzne zamieszanie. . Według Nathalie Ragot: „Nie jest konieczne podkreślanie nieścisłości tego skojarzenia, nawet jeśli te dwie koncepcje świata podziemnego mają czasem punkty wspólne, jak to ma miejsce w przypadku innych religii” .
Kiedy uważa się, że zmarła osoba musi udać się do Mictlan, nogi ciała są składane, a następnie przywiązywane, aby można było przykryć ciało bawełnianym kocem ze szlachetnego lub szlachetnego, odpornego włókna roślinnego wykonanego z agawy., jeśli jest to zwykła osoba. Wodę wylewa się na głowę, odmawiając w tym momencie modlitwę „Oto woda, z której skorzystaliście żyjąc na świecie ( Tlacticpac )”. Podczas tego rytuału do ust zmarłego wkładany jest zielony kamień, aby po opuszczeniu ciała stał się on zbiornikiem jego tonalli, czyli energii witalnej. Bernardino de Sahagún wspomina, że zmarły był wyposażony w „dokumenty”, aby stawić czoła niebezpieczeństwom Mictlan, aw dodatku do księgi III Kodeksu Florenckiego wyjaśnia, że przygotowując zwłoki, zwracamy się do zmarłego. różne etapy, przez które przejdzie.
Przed skremowaniem worka na zwłoki i udzielonymi ofiarami, pies, najlepiej popielaty lub rudy, zostaje poświęcony, aby towarzyszyć zmarłemu w jego podróży przez Mictlan. Bernardino de Sahagún wspomina, że czerwony pies musiał pomóc zmarłemu przejść przez rzekę o nazwie Chiconauapan , niosąc go na plecach. Jest to również najbardziej konsekwentny element w badaniach antropologicznych. Co dziwne, chociaż twierdzi, że ani czarne, ani białe psy nie zezwalały na krzyżowanie, w nowoczesnych relacjach pies jest często czarny. Rasa psów Xoloitzcuitle została częściowo wyhodowana przez Mexicas w celach ofiarnych. Wychowywali je również jako zwierzęta domowe z szacunkiem i wielką troską i zawiązali bawełniany krawat na szyi, w nadziei, że rozpoznają je po przybyciu do Mictlan.