Iwan Groźny

Iwan IV
Rysunek.
Tytuł
Wielki Książę Moskwy, a następnie car Rosji
4 grudnia 1533 - 28 marca 1584 r
( 50 lat, 3 miesiące i 14 dni )
Koronacja 16 stycznia 1547
Poprzednik Wasilij  III
Następca Fiodor  I st
Biografia
Dynastia Rourikides
Imię i nazwisko Iwan Wasiljewicz
Data urodzenia 25 sierpnia 1530
Miejsce urodzenia Kolomenskoje Wielkie Księstwo Moskiewskie
Herb Rosji (XV wiek) .svg
Data zgonu 28 marca 1584 r
Miejsce śmierci Moskiewski carat Rosji
 
Pogrzeb Katedra św. Michała Archanioła w Moskwie
Ojciec Wasilij III
Matka Helena Glińska
Wspólny Anastasia Romanovna Zacharine
Maria Temrioukovna
Marfa
Sobakina
Anna Koltovskaya Anna Vassiltchikova
Vassilissa Melentieva
Maria Dolgoroukaïa Maria
Fiodorovna Nagaïa
Dzieci Dymitr Iwanowicz
Iwan Iwanowicz
Fiodor  I st Dymitr IwanowiczCzerwona korona.png
Religia Rosyjski prawosławny chrześcijanin
Iwan Groźny
rosyjscy monarchowie

Iwan IV Wasiljewicz ( ros  . Иван IV Васильевич ), znany jako Iwan Groźny ( ros  . Иван Грозный , Ivan Grozny ), urodził się25 sierpnia 1530w Kołomienskoje i zmarł 18 marca 1584 r. (28 marca 1584 rw kalendarzu gregoriańskim ) w Moskwie . Był Grand Prince of Vladimir i Moskwie od 1533 do 1584 roku , a także pierwszy cara z Rosji od 1547 do 1584 roku .

Kolejnym krokiem w rozwoju Moskwy zjednoczonej zaczyna XVI th  Century i zakończył się w XVII th  century przez Time of Troubles ( 1598 - 1613 ) Oznakowanie koniec dynastii Riourikide i nadejście drugiej rosyjskiej dynastii, z Romanowów w 1613 .

Biografia

Dzieciństwo

Późny syn i długo oczekiwany dziedzic Vassili III (1479 - 1533) i jego drugiej żony Hélény Glinskiej , córki serbskiej księżniczki Anny Jakšić  (ru) (1506/1507 - 1538), urodził się25 sierpnia 1530 i zostaje ochrzczony w niedzielę 4 września 1530w klasztorze św. Sergiusza Trójcy Świętej . Z tej okazji otrzymuje drugie imię Zmaragd („szmaragd”).

Wasilij III umiera dnia4 grudnia 1533. Zastępuje go Iwan. Mały chłopiec ma trzy lata i jest za młody, by panować. Władzę sprawuje rada regencyjna kierowana przez jego matkę i dwudziestu bojarów . Helena rządzi ze swoim ulubieńcem, Iwanem Fiodorowiczem Ovtchiną Obolensky. Kontynuują politykę Vassili III, reagując na intrygi bojarów. Aby zapewnić prawa Iwana, Héléna wraz ze świtą wielkiego księcia uwięziła swoich dwóch wujów, Jurija, najgroźniejszego potencjalnego rywala, oraz André, który został aresztowany2 czerwca 1537 (jak również jego rodzina) i zmarł w więzieniu 10 lub 11 grudnia 1537. Ona umiera3 kwietnia 1538 r, prawdopodobnie zatruty. Władza została następnie podzielona między różne frakcje rodzin bojarskich ( Chouski , Gliński , Bielski).

Iwan spędził dzieciństwo w atmosferze nienawiści i śmierci. Wyobraża sobie permanentny strach przed zamordowaniem. W liście opowiada księciu Kourbskiemu, jak on i jego brat Jurij zostali „wychowani w hańbie i nędzy, jak dzieci cudzoziemskie, jak dzieci ubogich lub najmniejszych valetaille!” „ Dodaje: „Czasami nie mieliśmy czystych ubrań, wszystko było podziurawione, stare i brudne. […] Czasem byliśmy głodni, bardzo głodni. […] Ach tak, skoro znam biednych, to wiem! Widziałem nienawiść. » Jego hobby to torturowanie zwierząt, polowanie i maltretowanie okolicznych wiosek. Daje też oznaki bardzo kontrastowej osobowości. Ogromna jest czarna legenda, która otacza przyszłego suwerena: z jednej strony jest on inteligentnym, bardzo zajętym, dynamicznym człowiekiem biorącym do serca swoją odpowiedzialność jako suweren, z drugiej niezrównoważonym człowiekiem o kruchej psychice. do gwałtownych wahań nastroju i długich depresji. Za swojego głównego przeciwnika uważał arystokrację.

Samouk, interesuje się Pismem Świętym i dzięki temu, że pada na twarz przed ikonami , na czole ma ślad modzeli ( hiperkeratoza ).

W wieku 16 lat wstąpił do wojska w Kołomnie , gdzie właśnie przeprowadziło akcję przeciwko Tatarom  : miał tam pięćdziesięciu arkebuzerów z Nowogrodu niosących petycję w sprawie prześladowań, których doznali.

Pierwsze lata panowania

Został koronowany na cara w Moskwie dnia16 stycznia 1547w katedrze Zaśnięcia i głosi „  Car of All-Rosji” . Podejmowana jest również decyzja o poślubieniu suwerena. Iwan postanowił szukać żony nie za granicą, ale w swoich stanach. ten3 lutegoożenił się z Anastazją Romanowną Zachariną (ros. Анастасия Романовна Захарьина ), córką rodziny bojarów należących do kręgów najbliższych carowi. Jest pierwszym panującym carem. W jego oczach jest czymś więcej niż tytułem, wierzy, że powierzono mu boską misję, nawet jeśli jego inwestytura została konsekrowana dopiero w 1561 r. przez greckiego patriarchę Ioasaphe II z Konstantynopola .

Po pożarach Moskwy w 1547 r. , które spowodowały tysiące ofiar śmiertelnych, Iwan, wierząc, że został opuszczony przez Boga, postanowił wezwać przedstawicieli ze wszystkich regionów Rosji . To zgromadzenie odbywa się w 1550 roku, a Iwan obiecuje bronić ludu przed uciskiem i niesprawiedliwością. Ale to zgromadzenie pozwala mu również narzucić swój kodeks ( carski Soudiebnik ) w miejsce kodeksu jego dziadka Iwana III, datowanego na 1497 rok .

Pierwsze lata jego panowania poświęcone były modernizacji Rosji. Umieszczał też na kluczowych stanowiskach w kraju małych ludzi, których mu nabyto, a nie bojarów. W 1550 r. ustanowił kodeks prawny , w 1551 r. zreorganizował duchowieństwo , podporządkowując je państwu, i utworzył korpus strzelecki , czyli korpus piechoty, stanowiący osobistą gwardię cara. Odbyło się też w 1549 r. pierwsze posiedzenie soboru zemskiego ( земский собор ), „ sejmiku ziemskiego” (pierwszego rosyjskiego sejmu państwowego typu feudalnego), rady szlacheckiej konsultowanej przy ważnych decyzjach. Nowy kodeks praw ( Soudiebnik ) i dyplomy królewskie ( oustavnie, otkoupnie gramot ) poszerzają udział wybranych przedstawicieli chłopskich w procesie sądowym i zarządzie lokalnym.

Za jego panowania wprowadzono pierwszą prasę drukarską .

Hartowanie reżimu

Od 1560 roku, w którym zmarła jego żona Anastazja Romanowna, która, jak sądzi, została otruta przez bojarów, reżim zaostrzył się. Przyjmowane są pierwsze ustawy ograniczające wolność chłopów, które następnie prowadzą do pańszczyzny . Iwan IV wprowadza reżim terroru przeciwko bojarom, których nienawidzi od młodości. Na początku 1565 r. stanowiła opriczninę , królestwo królewskie, będące własnością cara. Jest administrowana przez specjalną policję, opriczników , którzy szybko stają się lokalnymi despotami, terroryzując ludność i szlachtę, narzucając przymusowy pobór na front inflancki . To twardnienie reżimu oraz niemieckie broszury i korespondencja literacka wymieniana z jego zaufanym człowiekiem, księciem André Kourbskim , dowodzącym jego wojskami podczas wojny inflanckiej, ale który ostatecznie go zdradził, rozwinęła w tym czasie czarną legendę cara, archetyp tyraniczny i okrutny despota. Ponadto, pseudonim Iwan Groźny, który rozprzestrzenił się w XVIII -tego  wieku jest złe tłumaczenie z rosyjskiego „Grozny”, co oznacza po prostu „straszne”. We wspomnianym liście do księcia Kourbskiego podsumowuje swoją wizję sprawowania władzy: „Czarowie zawsze muszą uważać i jak! […] Za ich sługi, za dobre – współczucie, łagodność i pokój, a za złych – okrucieństwo i cierpienie! Ale jeśli nie jest do tego zdolny, król, to nie jest królem, jest niczym! Jest dla niego wstydem i wstydem. "

Na zewnątrz Iwan IV zapewnia rozszerzenie swoich terytoriów. W Szwedzi , że Polacy i Tatarzy irytowało go do najwyższego punktu i to było przed nimi, że będzie prowadzić swoje pierwsze kampanie wojskowe. On załączony do chanatów z Kazania i Astrachania w 1552 i 1556 roku , który zakończył się niszczycielskie najazdy bojowników Kazan w północno-wschodnich regionach Rosji, utrudniały migrację agresywnych koczownicze hordy z Azji do Europy i daje dostęp księstwa do Wołgi .

Po dwóch niepowodzeniach w 1547 i 1549 Iwan opuścił Moskwę dalej16 czerwca 1552 rna czele, jak mówi się, 100-tysięcznej armii. Składa się z niejednorodnych elementów, takich jak stelce , piechota uzbrojona w broń palną lub oddziały ( possokha ) nie zaprawiona ani zdyscyplinowana przez miasta i wieś i jest dowodzona po raz pierwszy przez oficerów wyznaczonych za zasługi, a nie z urodzenia. . ten2 października 1552, Kazan , stolicy Tatarów, rosyjski staje po gorzkich walk. Aby uczcić to zwycięstwo, Iwan kazał wybudować w Moskwie Sobór Wasyla Błogosławionego . Budowa trwała sześć lat i, według legendy, oczy jej architekta, Postnika Barmy Jakowlewa , zostały wypatroszone, aby nie mógł odbudować drugiego tak pięknego; Jakowlew jednak kilka lat później uczestniczył w pracach kazańskiego Kremla , co sugeruje, że nie był oślepiony.

Po zdobyciu Kazania jego generał Ermak dotarł na Ural , a następnie na Syberię .

Ivan wypycha Tatarów i otwiera się na angielskim Morzu Białym i portu w Archangielsku . W 1558 angażuje się w długą wojnę o Inflanty , która po zapewnieniu mu ujścia na Bałtyk kończy się w 1583 klęską z koalicją zrzeszającą Polskę , Szwecję , Litwę i Krzyżaków z Inflant .

1567, 1568 i 1569 to lata ubogich zbiorów, a epidemia dżumy powoduje znaczną śmiertelność. W tym czasie, w 1567 r. , Iwan dowiedział się o rzekomym spisku zorganizowanym przez Bojarzy przeciwko jego osobie. Iwan surowo karze rzekomych konspiratorów, a w swej wściekłości nakazuje Opricznikom rozpętanie zakrojonej na szeroką skalę kampanii represji. Metropolitan Philip Moskwy , który otwarcie potępił działania cara i opriczników , zostaje odrzucony i skazany na dożywocie w klasztorze. Został następnie zamordowany z rozkazu Iwana Groźnego w grudniu 1569 r .

Chanat Krymski stale niszczy ziemie granicy Rosji za panowania Iwana IV (zobacz też najazdami Tatarów krymskich w Rosji ). W 1571 r. chan krymski spalił Moskwę, ale w następnym roku Tatarzy krymscy zostali pokonani niedaleko stolicy Rosji, w bitwie pod Mołodi .

W 1570 r. oddziały polskie i szwedzkie zrujnowały północne i zachodnie ziemie Rosji, wojska króla polskiego Stefana Batorego likwidują garnizony i ludność niektórych miast rosyjskich. W tym samym roku carscy opriczninicy dokonali masakry ludności miasta Nowogrodu , oskarżonej o spiskowanie przeciwko jego władzy.

Koniec panowania

Pod koniec panowania Iwana IV Rosja zostaje zniszczona przez 25-letnią wojnę. W 1581 r. Iwan Groźny spowodował śmierć swojego najstarszego syna Iwana Iwanowicza (1554-1581), śmiertelnie uderzając go berłem, podczas gdy ten ostatni interweniował w obronie napadniętego przez cara dziecka niesionego przez jego trzecią żonę Jelenę Czeremietiew . Odcinek ilustruje kilka tabel.

Okoliczności jego śmierci 18 marca 1584 r. (28 marca 1584 rw kalendarzu gregoriańskim ), podczas partii szachów , pozostają do dziś niejasne. Jednak prace renowacyjne przy jego grobowcu w katedrze św. Michała Archanioła w Moskwie w latach 60. umożliwiły zbadanie jego szczątków. Ujawniło to obecność w kościach wysokich dawek rtęci , co sugeruje, że zostałby celowo otruty. Ale bardzo często w tamtych czasach lekarze przepisywali również rtęć w proszku do celów medycznych , jako składnik aktywny maści (szczególnie w leczeniu kiły ), ignorując, że regularne wchłanianie takiej substancji może uszkodzić ośrodkowy układ nerwowy . Tak przedłużające się zatrucie rtęcią tłumaczyłoby, według niektórych historyków i naukowców, napady szaleństwa cara.

rząd moskiewski

Wysłano do Rosji w 1588 roku przez królową Anglii Elżbieta  I ponownie , jako ambasadora do cara Fiodora  I er , syna Iwana  IV , Giles Fletcher Starszego  (en) określił system polityczny kraju: „Rząd jest dość dużo turecki . Rosjanie zdają się naśladować Turków na tyle, na ile pozwala charakter kraju i ich możliwości polityczne. Ten rząd jest tyranią czystą i prostą, ponieważ podporządkowuje wszystko interesom księcia i to w najbardziej barbarzyński i najbardziej otwarty sposób. Możemy sądzić na podstawie maksym rządu rosyjskiego, które wyjaśnimy później, a także poniżenia szlachty i ludu, które nie mogą zrównoważyć władzy, a także podatków i rygorów, które posuwają się aż do „przesady i bezkrytycznie uderzają w szlachtę i lud. "

Małżeństwa i potomkowie

Iwan IV ożenił się osiem razy:

Po jego śmierci, Iwan IV pozostawia dwa syna Fiodora  I st i Dimitri , któremu pozostawił kryzysu w Rosji ( „  Time of Troubles  ”), zarówno ekonomicznie, społecznie i politycznie kończy kryzys z przystąpienia do tronu pierwszy Romanow w 1613 roku .

Potomstwo artystyczne

Kino

Gry wideo

Literatura

Muzyka

Obraz

Rzeźba

Memoriał

Parodia

Uwagi i referencje

  1. W odpowiednim tłumaczeniu: Iwan Groźny  ; por. Groznego .
  2. Pierre Gonneau 2014 , s.  27.
  3. Wasilij III rozwiódł się ze swoją pierwszą żoną, Solomonią Juriewną Saburową , z powodu niemożności przyznania mu męskiego potomka. Ten rozwód był sprzeczny z kanonami Kościoła prawosławnego .
  4. http://svisrbiuparizu.com/fr/russes-et-serbes-histoire-dune-veritable-fraternite-slave-2/ .
  5. Pierre Gonneau 2014 , s.  40.
  6. Pierre Gonneau 2014 , s.  41.
  7. Aresztowany tydzień po śmierci Wasilija III, jego brat Jurij zmarł z głodu w więzieniu 3 sierpnia 1536 r.
  8. Pierre Gonneau 2014 , s.  88.
  9. Pierre Gonneau 2014 , s.  94.
  10. Iwan Groźny, pokój na wojnie , Paryż, Éditions Allia ,2012, 140  pkt. ( ISBN  978-2-84485-579-4 ) , s.  26, 38.
  11. Georges Nivat , Trzy wieki rosyjskie , Fayard ,2015, s.  47.
  12. Analecta Byzantino-Russica czytane online w Gallica .
  13. Ivan Dmitrievich Beliaev, Krestьane na Руси. Исследование о постепенном изменении значения крестьян в русском обществе ( Chłopi Rosji ), 1891.
  14. Dmitriĭ Sergeevich Likhachev, La sainte Russie , Imprimerie Nationale Éditions,1994, s.  392.
  15. Rosyjscy chronicles rekord inwazje czterdzieści Kazania chanów w terytorium Rosji (głównie regiony Niżnym Nowogrodzie, Murom, Vyatka, Vladimir, Kostroma i Galich) na początku XVI th  wieku. W 1521 r. połączone siły chana Mohammeda Gireja i jego krymskich sojuszników zaatakowały Rosję i schwytały ponad 150 000 niewolników. Kompletny zbiór kronik rosyjskich , obj. 13, Petersburg, 1904.
  16. R. Skrynnikov, Iwan Grozny , AST, Moskwa, 2001.
  17. http://www.pravmir.com/metropolitan-philip-of-moscow-december-23-1569/
  18. „  Hieromęczennik Filip Metropolita Moskwy i Wszechrusi  ” , na Православие.RU (dostęp 9 sierpnia 2020 r . ) .
  19. Giles Fletcher Starszy (ok. 1548, Watford, Hertfordshire - 1611) był angielskim poetą i dyplomatą, członkiem angielskiego parlamentu.
  20. Rosyjskiego wspólnego bogactwa. Teraz Maner of the Government of the Russe imperator, (powszechnie zwany Cesarzem Moskwy) z manierami i modami ludzi tego kraju , Londyn (1591), przedruk faksymilowy (1966).
  21. Les Cahiers de l'Histoire , n o  7 marca 1961, „Wielkich Książąt, carowie, cesarzowe i rządy Rosji od początków do współczesności”.
  22. Pierre Avril, „Poutine mobilizuje rosyjską ojczyznę” , Le Figaro , sobota 5 / niedziela 6 listopada 2016, s. 8.

Zobacz również

Powiązane artykuły

Bibliografia

Linki zewnętrzne