Iwan IV | |
Tytuł | |
---|---|
Wielki Książę Moskwy, a następnie car Rosji | |
4 grudnia 1533 - 28 marca 1584 r ( 50 lat, 3 miesiące i 14 dni ) |
|
Koronacja | 16 stycznia 1547 |
Poprzednik | Wasilij III |
Następca | Fiodor I st |
Biografia | |
Dynastia | Rourikides |
Imię i nazwisko | Iwan Wasiljewicz |
Data urodzenia | 25 sierpnia 1530 |
Miejsce urodzenia |
Kolomenskoje Wielkie Księstwo Moskiewskie |
Data zgonu | 28 marca 1584 r |
Miejsce śmierci |
Moskiewski carat Rosji |
Pogrzeb | Katedra św. Michała Archanioła w Moskwie |
Ojciec | Wasilij III |
Matka | Helena Glińska |
Wspólny |
Anastasia Romanovna Zacharine Maria Temrioukovna Marfa Sobakina Anna Koltovskaya Anna Vassiltchikova Vassilissa Melentieva Maria Dolgoroukaïa Maria Fiodorovna Nagaïa |
Dzieci |
Dymitr Iwanowicz Iwan Iwanowicz Fiodor I st Dymitr Iwanowicz |
Religia | Rosyjski prawosławny chrześcijanin |
rosyjscy monarchowie | |
Iwan IV Wasiljewicz ( ros . Иван IV Васильевич ), znany jako Iwan Groźny ( ros . Иван Грозный , Ivan Grozny ), urodził się25 sierpnia 1530w Kołomienskoje i zmarł 18 marca 1584 r. (28 marca 1584 rw kalendarzu gregoriańskim ) w Moskwie . Był Grand Prince of Vladimir i Moskwie od 1533 do 1584 roku , a także pierwszy cara z Rosji od 1547 do 1584 roku .
Kolejnym krokiem w rozwoju Moskwy zjednoczonej zaczyna XVI th Century i zakończył się w XVII th century przez Time of Troubles ( 1598 - 1613 ) Oznakowanie koniec dynastii Riourikide i nadejście drugiej rosyjskiej dynastii, z Romanowów w 1613 .
Późny syn i długo oczekiwany dziedzic Vassili III (1479 - 1533) i jego drugiej żony Hélény Glinskiej , córki serbskiej księżniczki Anny Jakšić (ru) (1506/1507 - 1538), urodził się25 sierpnia 1530 i zostaje ochrzczony w niedzielę 4 września 1530w klasztorze św. Sergiusza Trójcy Świętej . Z tej okazji otrzymuje drugie imię Zmaragd („szmaragd”).
Wasilij III umiera dnia4 grudnia 1533. Zastępuje go Iwan. Mały chłopiec ma trzy lata i jest za młody, by panować. Władzę sprawuje rada regencyjna kierowana przez jego matkę i dwudziestu bojarów . Helena rządzi ze swoim ulubieńcem, Iwanem Fiodorowiczem Ovtchiną Obolensky. Kontynuują politykę Vassili III, reagując na intrygi bojarów. Aby zapewnić prawa Iwana, Héléna wraz ze świtą wielkiego księcia uwięziła swoich dwóch wujów, Jurija, najgroźniejszego potencjalnego rywala, oraz André, który został aresztowany2 czerwca 1537 (jak również jego rodzina) i zmarł w więzieniu 10 lub 11 grudnia 1537. Ona umiera3 kwietnia 1538 r, prawdopodobnie zatruty. Władza została następnie podzielona między różne frakcje rodzin bojarskich ( Chouski , Gliński , Bielski).
Iwan spędził dzieciństwo w atmosferze nienawiści i śmierci. Wyobraża sobie permanentny strach przed zamordowaniem. W liście opowiada księciu Kourbskiemu, jak on i jego brat Jurij zostali „wychowani w hańbie i nędzy, jak dzieci cudzoziemskie, jak dzieci ubogich lub najmniejszych valetaille!” „ Dodaje: „Czasami nie mieliśmy czystych ubrań, wszystko było podziurawione, stare i brudne. […] Czasem byliśmy głodni, bardzo głodni. […] Ach tak, skoro znam biednych, to wiem! Widziałem nienawiść. » Jego hobby to torturowanie zwierząt, polowanie i maltretowanie okolicznych wiosek. Daje też oznaki bardzo kontrastowej osobowości. Ogromna jest czarna legenda, która otacza przyszłego suwerena: z jednej strony jest on inteligentnym, bardzo zajętym, dynamicznym człowiekiem biorącym do serca swoją odpowiedzialność jako suweren, z drugiej niezrównoważonym człowiekiem o kruchej psychice. do gwałtownych wahań nastroju i długich depresji. Za swojego głównego przeciwnika uważał arystokrację.
Samouk, interesuje się Pismem Świętym i dzięki temu, że pada na twarz przed ikonami , na czole ma ślad modzeli ( hiperkeratoza ).
W wieku 16 lat wstąpił do wojska w Kołomnie , gdzie właśnie przeprowadziło akcję przeciwko Tatarom : miał tam pięćdziesięciu arkebuzerów z Nowogrodu niosących petycję w sprawie prześladowań, których doznali.
Został koronowany na cara w Moskwie dnia16 stycznia 1547w katedrze Zaśnięcia i głosi „ Car of All-Rosji” . Podejmowana jest również decyzja o poślubieniu suwerena. Iwan postanowił szukać żony nie za granicą, ale w swoich stanach. ten3 lutegoożenił się z Anastazją Romanowną Zachariną (ros. Анастасия Романовна Захарьина ), córką rodziny bojarów należących do kręgów najbliższych carowi. Jest pierwszym panującym carem. W jego oczach jest czymś więcej niż tytułem, wierzy, że powierzono mu boską misję, nawet jeśli jego inwestytura została konsekrowana dopiero w 1561 r. przez greckiego patriarchę Ioasaphe II z Konstantynopola .
Po pożarach Moskwy w 1547 r. , które spowodowały tysiące ofiar śmiertelnych, Iwan, wierząc, że został opuszczony przez Boga, postanowił wezwać przedstawicieli ze wszystkich regionów Rosji . To zgromadzenie odbywa się w 1550 roku, a Iwan obiecuje bronić ludu przed uciskiem i niesprawiedliwością. Ale to zgromadzenie pozwala mu również narzucić swój kodeks ( carski Soudiebnik ) w miejsce kodeksu jego dziadka Iwana III, datowanego na 1497 rok .
Pierwsze lata jego panowania poświęcone były modernizacji Rosji. Umieszczał też na kluczowych stanowiskach w kraju małych ludzi, których mu nabyto, a nie bojarów. W 1550 r. ustanowił kodeks prawny , w 1551 r. zreorganizował duchowieństwo , podporządkowując je państwu, i utworzył korpus strzelecki , czyli korpus piechoty, stanowiący osobistą gwardię cara. Odbyło się też w 1549 r. pierwsze posiedzenie soboru zemskiego ( земский собор ), „ sejmiku ziemskiego” (pierwszego rosyjskiego sejmu państwowego typu feudalnego), rady szlacheckiej konsultowanej przy ważnych decyzjach. Nowy kodeks praw ( Soudiebnik ) i dyplomy królewskie ( oustavnie, otkoupnie gramot ) poszerzają udział wybranych przedstawicieli chłopskich w procesie sądowym i zarządzie lokalnym.
Za jego panowania wprowadzono pierwszą prasę drukarską .
Od 1560 roku, w którym zmarła jego żona Anastazja Romanowna, która, jak sądzi, została otruta przez bojarów, reżim zaostrzył się. Przyjmowane są pierwsze ustawy ograniczające wolność chłopów, które następnie prowadzą do pańszczyzny . Iwan IV wprowadza reżim terroru przeciwko bojarom, których nienawidzi od młodości. Na początku 1565 r. stanowiła opriczninę , królestwo królewskie, będące własnością cara. Jest administrowana przez specjalną policję, opriczników , którzy szybko stają się lokalnymi despotami, terroryzując ludność i szlachtę, narzucając przymusowy pobór na front inflancki . To twardnienie reżimu oraz niemieckie broszury i korespondencja literacka wymieniana z jego zaufanym człowiekiem, księciem André Kourbskim , dowodzącym jego wojskami podczas wojny inflanckiej, ale który ostatecznie go zdradził, rozwinęła w tym czasie czarną legendę cara, archetyp tyraniczny i okrutny despota. Ponadto, pseudonim Iwan Groźny, który rozprzestrzenił się w XVIII -tego wieku jest złe tłumaczenie z rosyjskiego „Grozny”, co oznacza po prostu „straszne”. We wspomnianym liście do księcia Kourbskiego podsumowuje swoją wizję sprawowania władzy: „Czarowie zawsze muszą uważać i jak! […] Za ich sługi, za dobre – współczucie, łagodność i pokój, a za złych – okrucieństwo i cierpienie! Ale jeśli nie jest do tego zdolny, król, to nie jest królem, jest niczym! Jest dla niego wstydem i wstydem. "
Na zewnątrz Iwan IV zapewnia rozszerzenie swoich terytoriów. W Szwedzi , że Polacy i Tatarzy irytowało go do najwyższego punktu i to było przed nimi, że będzie prowadzić swoje pierwsze kampanie wojskowe. On załączony do chanatów z Kazania i Astrachania w 1552 i 1556 roku , który zakończył się niszczycielskie najazdy bojowników Kazan w północno-wschodnich regionach Rosji, utrudniały migrację agresywnych koczownicze hordy z Azji do Europy i daje dostęp księstwa do Wołgi .
Po dwóch niepowodzeniach w 1547 i 1549 Iwan opuścił Moskwę dalej16 czerwca 1552 rna czele, jak mówi się, 100-tysięcznej armii. Składa się z niejednorodnych elementów, takich jak stelce , piechota uzbrojona w broń palną lub oddziały ( possokha ) nie zaprawiona ani zdyscyplinowana przez miasta i wieś i jest dowodzona po raz pierwszy przez oficerów wyznaczonych za zasługi, a nie z urodzenia. . ten2 października 1552, Kazan , stolicy Tatarów, rosyjski staje po gorzkich walk. Aby uczcić to zwycięstwo, Iwan kazał wybudować w Moskwie Sobór Wasyla Błogosławionego . Budowa trwała sześć lat i, według legendy, oczy jej architekta, Postnika Barmy Jakowlewa , zostały wypatroszone, aby nie mógł odbudować drugiego tak pięknego; Jakowlew jednak kilka lat później uczestniczył w pracach kazańskiego Kremla , co sugeruje, że nie był oślepiony.
Po zdobyciu Kazania jego generał Ermak dotarł na Ural , a następnie na Syberię .
Ivan wypycha Tatarów i otwiera się na angielskim Morzu Białym i portu w Archangielsku . W 1558 angażuje się w długą wojnę o Inflanty , która po zapewnieniu mu ujścia na Bałtyk kończy się w 1583 klęską z koalicją zrzeszającą Polskę , Szwecję , Litwę i Krzyżaków z Inflant .
1567, 1568 i 1569 to lata ubogich zbiorów, a epidemia dżumy powoduje znaczną śmiertelność. W tym czasie, w 1567 r. , Iwan dowiedział się o rzekomym spisku zorganizowanym przez Bojarzy przeciwko jego osobie. Iwan surowo karze rzekomych konspiratorów, a w swej wściekłości nakazuje Opricznikom rozpętanie zakrojonej na szeroką skalę kampanii represji. Metropolitan Philip Moskwy , który otwarcie potępił działania cara i opriczników , zostaje odrzucony i skazany na dożywocie w klasztorze. Został następnie zamordowany z rozkazu Iwana Groźnego w grudniu 1569 r .
Chanat Krymski stale niszczy ziemie granicy Rosji za panowania Iwana IV (zobacz też najazdami Tatarów krymskich w Rosji ). W 1571 r. chan krymski spalił Moskwę, ale w następnym roku Tatarzy krymscy zostali pokonani niedaleko stolicy Rosji, w bitwie pod Mołodi .
W 1570 r. oddziały polskie i szwedzkie zrujnowały północne i zachodnie ziemie Rosji, wojska króla polskiego Stefana Batorego likwidują garnizony i ludność niektórych miast rosyjskich. W tym samym roku carscy opriczninicy dokonali masakry ludności miasta Nowogrodu , oskarżonej o spiskowanie przeciwko jego władzy.
Pod koniec panowania Iwana IV Rosja zostaje zniszczona przez 25-letnią wojnę. W 1581 r. Iwan Groźny spowodował śmierć swojego najstarszego syna Iwana Iwanowicza (1554-1581), śmiertelnie uderzając go berłem, podczas gdy ten ostatni interweniował w obronie napadniętego przez cara dziecka niesionego przez jego trzecią żonę Jelenę Czeremietiew . Odcinek ilustruje kilka tabel.
Okoliczności jego śmierci 18 marca 1584 r. (28 marca 1584 rw kalendarzu gregoriańskim ), podczas partii szachów , pozostają do dziś niejasne. Jednak prace renowacyjne przy jego grobowcu w katedrze św. Michała Archanioła w Moskwie w latach 60. umożliwiły zbadanie jego szczątków. Ujawniło to obecność w kościach wysokich dawek rtęci , co sugeruje, że zostałby celowo otruty. Ale bardzo często w tamtych czasach lekarze przepisywali również rtęć w proszku do celów medycznych , jako składnik aktywny maści (szczególnie w leczeniu kiły ), ignorując, że regularne wchłanianie takiej substancji może uszkodzić ośrodkowy układ nerwowy . Tak przedłużające się zatrucie rtęcią tłumaczyłoby, według niektórych historyków i naukowców, napady szaleństwa cara.
Wysłano do Rosji w 1588 roku przez królową Anglii Elżbieta I ponownie , jako ambasadora do cara Fiodora I er , syna Iwana IV , Giles Fletcher Starszego (en) określił system polityczny kraju: „Rząd jest dość dużo turecki . Rosjanie zdają się naśladować Turków na tyle, na ile pozwala charakter kraju i ich możliwości polityczne. Ten rząd jest tyranią czystą i prostą, ponieważ podporządkowuje wszystko interesom księcia i to w najbardziej barbarzyński i najbardziej otwarty sposób. Możemy sądzić na podstawie maksym rządu rosyjskiego, które wyjaśnimy później, a także poniżenia szlachty i ludu, które nie mogą zrównoważyć władzy, a także podatków i rygorów, które posuwają się aż do „przesady i bezkrytycznie uderzają w szlachtę i lud. "
Iwan IV ożenił się osiem razy:
Po jego śmierci, Iwan IV pozostawia dwa syna Fiodora I st i Dimitri , któremu pozostawił kryzysu w Rosji ( „ Time of Troubles ”), zarówno ekonomicznie, społecznie i politycznie kończy kryzys z przystąpienia do tronu pierwszy Romanow w 1613 roku .