Niezależność Dżibuti jest ogłoszony na27 czerwca 1977, pod koniec często konfliktowego procesu, który trwał około dwudziestu lat. Francuska kolonia przez 80 lat , Dżibuti była wówczas, pod nazwą Francuskie Terytorium Afarów i Issas , ostatnią francuską posiadłością w kontynentalnej Afryce.
Po dekolonizacji pozostałych kolonii Afryki Subsaharyjskiej w 1960 r. postawa Francuzów nie przekonała dużej części mieszkańców francuskiego wybrzeża Somalii , chociaż lokalne postaci, takie jak Ali Aref Bourhan, były bezpośrednio związane z rządem kolonialnym. Ta opozycja, podsycana również słabą sytuacją ekonomiczną tego terytorium, jest organizowana w ramach stowarzyszeń, które czasami bezpośrednio krytykują Francję. Ta wrogość wobec polityki kolonialnej wyszła na jaw, gdy prezydent de Gaulle został wygwizdany podczas oficjalnej wizyty w 1966 roku. Następnie rząd francuski przyspieszył proces autonomii i przemianował kolonię na francuskie terytorium Afars i Issas.
Zarówno umiarkowane, jak i radykalne partie separatystyczne mnożyły się w latach 70., tym bardziej, że sytuacja gospodarcza pozostawała zła. W grudniu 1975 roku francuski premier Pierre Messmer uznał powołanie kolonii do uzyskania niepodległości. Wzięcie zakładników z Loyada w lutym 1976 roku przyspieszył proces. W referendum niepodległościowym 8 maja 1977 r. ponad 99% głosujących zagłosowało za niepodległością, którą proklamowano w dniu 8 maja 1977 r.27 czerwca 1977.
W napiętym kontekście wewnętrznym Dżibuti zintegrował następnie różne organizacje międzynarodowe, zachowując uprzywilejowane więzi gospodarcze i polityczne z Francją. Jej pierwszy przywódca, Hassan Gouled Aptidon , pozostał u władzy do 1999 roku.
Koniec II wojny światowej jest dla Francji synonimem wzrostu niepodległości kolonialnej na kontynencie afrykańskim. Niektóre kolonie, takie jak francuskie wybrzeże Somalii , małe terytorium u wejścia do Morza Czerwonego , są wyłączone z tej szybkiej dekolonizacji.
Od referendum z 1958 r. istnieje podział życia politycznego w kwestii szybkiej lub umiarkowanej dekolonizacji. W AFARS , to mniejszość etniczna w kolonii były uprzywilejowane przez Francję przeciwko większości somalijskich grup etnicznych i bardziej niechętni do władzy francuskiej: młoda Ali Aref Bourhan został zatem mianowany wiceprezesem Rady Prezesów w 1960 roku i Ahmed Ali był w Ministerstwo Spraw Wewnętrznych jest wspierane przez Afars.
26 sierpnia 1966 r. proniepodległościowi Dżibutowie przerwali przemówienie wygłoszone na Place Lagarde Charlesa de Gaulle'a , ówczesnego prezydenta Republiki Francuskiej . Wydarzenie to doprowadziło do siedmiomiesięcznych represji wojskowych na terytorium: godzina policyjna o godzinie 18:00, gwałtowne, a czasem śmiertelne represje wobec przeciwników politycznych. Dżibuti jest odizolowane od reszty terytorium ogrodzeniem z drutu kolczastego o długości 14 kilometrów. Władze uzasadniają to działaniem koniecznością zatrzymania poza miastem chłopów opuszczających wieś w celu ucieczki przed biedą, co wiąże się z ukonstytuowaniem się u bram miasta prawdziwych slumsów.
19 marca 1967 r. odbyło się referendum w sprawie samostanowienia ludności Terytorium podjęte przez rząd metropolitalny, co dało pozytywną odpowiedź na utrzymanie więzi i francuską obecność na francuskim wybrzeżu Somalii, przemianowanego wówczas na Francuskie Terytorium Afarów i Issów . Ten głos jest jednak naznaczony fałszerstwem wyborczym: wodzowie nomadów i administratorzy kolonialni konsultują się razem, aby określić kandydata, na którego głosuje plemię, podczas gdy wielu wyborców jest pozbawionych kart wyborczych.
Debata polityczna po tym referendum nadal koncentruje się na niepodległości. Powstało wiele partii politycznych, w tym Afrykańska Liga Ludowa na rzecz Niepodległości (LPAI) kierowana przez Hassana Gouleda Aptidona i Ahmeda Diniego .
Bezrobocie jest wszechobecne wśród skolonizowanej populacji. Gospodarka opiera się na działalności przeładunkowej, transportowej (głównie morskiej) i kilku usługach, które nie wystarczą, by zrekompensować wiejski exodus chłopów chcących wyjść z biedy.
Sytuacja ta osiągnęła swój szczyt w latach 1960-1970, a stopa bezrobocia w Dżibuti w 1975 r. osiągnęła 80% . Bardzo niski rozwój rolniczy i przemysłowy kolonii nie pozwala na równość zatrudnienia i wynagrodzeń na terenie. Postawa rządu kolonialnego faworyzująca robotników z Francji metropolitalnej.
Słabość edukacji uwydatnia sytuację. Struktury kulturowe, takie jak biblioteki, nie istnieją. Dopiero na początku lat siedemdziesiątych pierwszy rodzimy student został kawalerem . Nieliczni dochodzą jeszcze do końca szkoły średniej. Młodzi absolwenci techników, choć kompetentni, padają ofiarą stereotypów dewaluujących ich przydatność do pracy.
W 1967 roku z tej kryzysowej sytuacji na rynku pracy wynikły napięcia niepodległościowe. W zaznaczonym regionie Tadjourah, który nie jest odporny na bezrobocie, młodzi ludzie demonstrują przeciwko zatrudnianiu więźniów prawa cywilnego na wykwalifikowanych stanowiskach, które mogliby zajmować. U podstaw tych żądań kwestionuje się status kolonialny i lokalne postacie polityczne stosujące wolę francuskiego rządu.
Sytuacja szybko przeradza się w bunt zainicjowany przez miejscowego przywódcę, sułtana Habiba . Aby uspokoić napięcia, przewodniczący Rady Rządu i jego asystent udają się do dzielnicy Tadjourah, gdzie spotykają zmobilizowaną młodzież domagającą się dymisji rządu. Przykłady mobilizacji mnożą się w kolonii po tej dacie przez dziesięć lat.
Tadjourah bunt jest punktem wyjściowym do mobilizacji Dżibuti młodzieży. Ta młodzież nie mobilizuje się bez przygotowania. Jest zorganizowany w ramach stowarzyszeń, na przykład Union for Development and Culture (UDC) lub Afar Students (UNICAS), które niosą wartości demokratyczne. Szkolą miejscową młodzież w rozwijaniu krytycznego myślenia i analizy sytuacji kolonialnej.
Między innymi te dwie organizacje mają cel edukacyjny dla młodzieży szkolnej, dając jej perspektywy na przyszłość poprzez edukację. Są zatem sprzeczne z dyskursem politycznym, który zachęca dzieci do opuszczenia systemu edukacji w celu wejścia na rynek pracy. Organizacje te szybko uzyskują aprobatę większości miejscowej ludności. Rząd postrzega to jako zagrożenie dla stabilności. UDC jest szczególnym przypadkiem, ponieważ z biegiem lat stowarzyszenie staje się upolitycznione.
Kraje graniczące z kolonią, Etiopia i Somalia są również aktorami tego procesu dekolonizacji, wspierając niepodległość Dżibuti na tle rywalizacji o wpływy. Somalijski rząd zachęca terytorium Dżibuti do trzymania się go. W tym celu zaleca drugie referendum ludności Dżibuti, aby ustalić możliwą niepodległość. Jeśli chodzi o Etiopię, popiera całkowitą niezależność Dżibuti.
Polityka lokalna jest naznaczona wpływem tych dwóch krajów, ponieważ rzeczywiście wspierają partie niepodległościowe, które pojawiły się w latach 70. w Dżibuti i znalazły odbicie w lokalnej ludności. Radykalne partie takie jak FLCS ( Front de la Côte de wyzwolenia des Somalijczycy ), jak również MLD ( Mouvement de wyzwolenia de Dżibuti ) są obsługiwane przez Somalii . Partie umiarkowane, pragnące postępowej niepodległości w porozumieniu z rządem francuskim, takie jak MPL ( Ruch Wyzwolenia Ludowego (Dżibuti) czy UNI ( Narodowy Związek Niepodległości ) są wspierane przez Etiopię . geneza ruchu: stowarzyszenia oświatowe w kolonii Prawdziwe milicje przeciwko rządowi są organizowane zwłaszcza w Dżibuti (miasto) .
Rząd metropolitalny jest drugim najważniejszym bohaterem nadchodzącego kryzysu. To przez pana Pierre'a Messmera , premiera przed Zgromadzeniem Narodowym, uznaje w grudniu 1975 r. powołanie kolonii do uzyskania niepodległości. Francuski rząd wykorzystuje jednak opozycję polityczną w kolonii, aby wybrać przedstawiciela rządu, który może go zastąpić na czele Dżibuti, gdy uzyska niepodległość.
Rząd francuskiej metropolii proponuje, po uznaniu konieczności przystąpienia do niepodległości, zorganizowanie konferencji w celu określenia warunków. Metropolia chce kontrolować proces dekolonizacji narzucając zorganizowanie tej konferencji w Paryżu . Warunki muszą zostać ustalone tak szybko, jak to możliwe między rządem a różnymi partiami, ponieważ sytuacja jest poza kontrolą kolonialną.
Na tej konferencji w marcu 1977 r. podjęto decyzję o utrzymaniu stałej francuskiej obecności wojskowej na terytorium Dżibuti (do dziś widocznej), uprzywilejowanej polityce współpracy między Dżibuti a Francją oraz pomocy budżetowej dla przyszłego niepodległego państwa . W AFARS którzy zbojkotowali paryską konferencję są uchylenie w rządzie na rzecz Somalii grupy etnicznej . Współpraca między różnymi grupami etnicznymi na tym terytorium nie jest więc już aktualna, jak mogłoby być w ideałach organizacji stowarzyszeń z początku dekady.
Konferencja w Akrze odbywa się kilka tygodni po paryskiej konferencji między stronami Somalii i Afarów . Cel jest podyktowany otwarciem przez Ahmeda Diniego , rzecznika LPAI: „Porozumienia paryskie są niematerialne. Jeśli jesteśmy tu dzisiaj, to jest zaangażowanie naszych rodaków w te porozumienia”. Pomimo chęci wypracowania jednej polityki niepodległościowej, trzy punkty dzielą partie. Partie reprezentujące grupę etniczną Afar są przeciwne wyborom, aby utworzyć Zgromadzenie Ustawodawcze , tryb wyborów i stałą obecność wojskową Francji. Konferencja osiągnęła jednak porozumienie. Zgadza się, że rząd francuski nie jest odpowiednim aktorem do zorganizowania wyborów do Zgromadzenia Ustawodawczego . Jego jedyną rolą jest zorganizowanie referendum w sprawie samostanowienia. Przyszły rząd Dżibuti musi zapewnić ustanowienie instytucji demokratycznych.
Te sposoby uzyskania niepodległości pozostają kruche, ponieważ życie polityczne pozostaje pod napięciem ze strony opozycji różnych radykalnych i umiarkowanych partii. W obliczu tych napięć politycznych opozycja wobec francuskiego rządu radykalizuje się. W 1976 roku partia FLCS ( Front de liberation de la Côte des Somalis) porwała szkolny autobus TFAI, w którym przebywało około trzydziestu francuskich dzieci.
Preferowanym modelem administracyjnym jest pojedyncza partia z jednym okręgiem wyborczym na terytorium Dżibuti . Argument metropolity jest następujący: system wielopartyjny sprzyjałby plemienności.
Dżibuti uzyskało niepodległość w referendum w dniu 8 maja 1977 r. Głosowanie było jednomyślne, 99,75% zarejestrowanych głosowało za niepodległością, proklamowaną 27 czerwca 1977 r. Na czele gabinetu przejścia do niepodległości stoi premier Ahmed Dini . i pan Hassan Gouled Aptidon , pierwszy wybrany prezydent. Na czele rządu stoi więc grupa etniczna Issa , wspierana przez Somalię .
MPL (partia radykalna) zwołała zjazd w lipcu 1977 r., wyrażając sprzeciw wobec wybranej polityki postępowego oderwania się. Ten kongres pomaga określić przyszłość partii. Pierwszym rozwiązaniem byłoby rozwiązanie partii, aby wpłynąć na decyzje rządu poprzez integrację partii somalijskich . Druga, polegająca na działaniu w ukryciu, zostaje zachowana. MPL została rozwiązana 18 grudnia 1977 r. po ataku 16 grudnia na bar „Le Palmier en Zinc”, do którego nie twierdzi się. Zarówno opinia publiczna, jak i przywódcy polityczni są zgodni co do osób odpowiedzialnych za ten atak.
Sytuacja polityczna i społeczna młodego kraju naznaczona jest opozycjami plemiennymi. Problem ten został rozwiązany dopiero pod koniec lat 90. między północą kraju kontrolowanego przez Afarów a stolicą przez Issów .
Ta niezależność jest pozytywnie odbierana przez społeczność międzynarodową, zwłaszcza przez kraje kontynentu afrykańskiego, francuską obecność wojskową gwarantującą stabilność w regionie. To powitanie wyraża się wsparciem finansowym społeczności międzynarodowej.
Pomoc gospodarczą gwarantuje również Francja w formie funduszy ( Centralny Fundusz Współpracy Gospodarczej ). Francja zajmuje uprzywilejowane miejsce we współpracy gospodarczej i finansowej z Dżibuti zgodnie z porozumieniami zawartymi podczas konferencji paryskiej, ale także na poziomie europejskim z Funduszem Inwestycyjnym na rzecz Rozwoju Gospodarczego i Społecznego . Fundusze europejskie służą „Wyjątkowemu programowi na rzecz miejskich robót hydraulicznych i wiejskich”. Do tego dochodzi EFR ( Europejski Fundusz Rozwoju ).
W latach 1976-1980 zainwestowano 5,8 miliona franków francuskich (waluta) w szkolnictwo wyższe i rozwój miast (oczyszczanie miasta Dżibuti (miasto) , kuźnie hydrauliczne). Istnieją różne prywatne środki finansowe pochodzące z różnych sektorów: naukowego, sportowego, rolniczego…, które nazywa się finansowaniem mieszanym. Jednak mieszane finansowanie z Francji jest zmonopolizowane przez grupy społeczne skupiające się wokół przywódców politycznych lub przynoszące korzyści samemu miastu Dżibuti (miasto) , gdy są inwestowane. Dzięki mieszanym funduszom wybudowano Centrum Dziennego Wypoczynku lub Centrum Sejsmologiczne Arta (82 mln franków Dżibuti , czyli 2,3 mln franków francuskich ).
Dżibuti należy również do społeczności gospodarczych, takich jak Liga Arabska .